Bern: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k
k (Er stond Zürich, Genève, Bazel en Lausanne zijn alle drie groter. ik heb het woord drie naar vier veranderd.)
 
(31 tussenliggende versies door 10 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  +
{{Infobox plaats
−
'''Bern''' (Zwitserduits: ''Bärn'') is de Bondstad van [[Zwitserland]]. Een bondstad is ongeveer het zelfde als [[hoofdstad]]. Bern is niet de grootste stad van [[Zwitserland]]. De [[stad]] ligt ongeveer in het midden van het [[land]].
  
  +
| naam = Bern
  +
| vlag = [[File:Berne-coat of arms.svg|80px]]
  +
| wapen = [[Bestand:Flag of Canton of Bern.svg|100px]]
  +
| kaart = Karte Gemeinde Bern 2011.png
  +
| land = {{CH}}
  +
| deelgebied = Kanton Bern
  +
| deelgebiedN = [[Bern-Mittelland]]
  +
| deelgebied2 =
  +
| deelgebied2N =
  +
| oppervlakte = 51,60 km²
  +
| inwoners = 134.794 <small>(2021)</small>
  +
| dichtheid = 2465,44 p/km2
  +
| postcode = 3000-3050
  +
| netnummer =
  +
| portaal = Zwitserland
  +
}}
  +
[[Bestand:Altstadt Bern KGS-Nr 9554.jpg|300px|right|miniatuur|Bern]]
  +
'''Bern''' ([[Duits]]: ''Bern'', [[Frans]]: ''Berne'', [[Italiaans]]: ''Berna'', [[Reto-Romaans]]: ''Berna'') is de [[bondsstad]] van [[Zwitserland]]. Veel mensen denken dat Bern hoofdstad is, echter heeft Zwitserland geen hoofdstad. Dit is omdat men wil benadrukken dat Bern de "hoofdstad" is van de hele bond (aldus Zwitserland). Bern is wel de hoofdstad van het gelijknamige kanton [[Bern (kanton)|Bern]]. Hoewel Bern de hoofdstad is, is Bern lange na niet de grootste stad van Zwitserland. [[Zürich]], [[Genève]], [[Bazel]] en [[Lausanne]] zijn alle vier groter.
  +
  +
Bern ligt ongeveer in het midden van het land. De stad zelf heeft 141.762 inwoners (in 2016). In de [[agglomeratie]] van Bern wonen wel rond de 390.000 personen. Bern is in al in 1191 gesticht door de leden van het [[Huis Zähringen]]. Zij maakten de bekende galerijen met bogen in de Bernse binnenstad. Later zou in 1983 de [[oude binnenstad van Bern]] op de [[Werelderfgoedlijst]] worden gezet van de [[UNESCO]]. De huidige burgemeester van Bern is Alexander Tschäppät.
  +
  +
Het wapen en de vlag bevatten een beer. Deze is zeer waarschijnlijk afkomstig van de plaatselijke godin [[Artio]] uit de [[Keltische mythologie]]. Het is sinds de 13e eeuw het heraldische dier van Bern.
  +
  +
==Geschiedenis==
  +
[[Bestand:CH_Bern_Aare_pano-4.jpg|left|300px|miniatuur|De oude binnenstad van Bern]]
  +
Het gebied van de stad Bern was uiterlijk sinds de [[La Tène-periode]] bewoond. De oudste geregistreerde nederzetting dateert waarschijnlijk uit de tweede helft van de 2e eeuw voor Christus. Een versterkte Keltische nederzetting op het schiereiland Enge. In de [[Romeinse tijd]] bestond er op het schiereiland Enge een Gallo-Romeinse vicus (nederzetting), die tussen 165 en 211 na Christus werd verlaten. Al voordat Bern een stad was werd het bewoond door de [[Kelten]]. Zij woonden op het zogeheten [[Engelhalbinsel]]. Langzaam aan werd Bern een stad. Zo werd tussen de 7e en 9e eeuw de [[Mauritiuskirche]] gebouwd.
  +
  +
De stad Bern bestaat sinds 1191 en werd toen door [[Berthold V van Zähringen]] gesticht. Volgens het verhaal zou deze hertog op de plaats waar Bern nu ligt een beer hebben gedood. Berthold V bouwde de stad volgens een duidelijk plan, zo was de stad goed verdedigbaar. Aan drie kanten lag de [[Aare]] en aan 1 kant was er slechts een muur nodig. Naarmate Bern groeide werd er steeds aan de kant van deze muur uitgebreid. In 1218 werd Bern een zelfstandige stad. De stad raakte in twee oorlogen verwikkeld. Eerst met de leden van [[Huis Habsburg]] en later met [[Bourgondië]]. Tijdens de tweede oorlog werd Bern gesteund door de staten Unterwalden, Uri en Schwyz. Deze drie staatjes hadden een pakt gesloten dat ze elkaar altijd zouden beschermen tegen indringers, het begin van Zwitserland. Bern werd ook lid van deze pakt in 1323.
  +
  +
In 1528 begint de [[reformatie]] in Bern. De stad veroverd het kanton Waadt en wordt zo de grootste stadstaat in de Noordelijke Alpen. Na de [[Vrede van Westfalen]] scheidde Bern zich in 1684 af van het [[Heilige Roomse Rijk]]. Bern was toentertijd een [[oligarchie]], oftewel een manier van besturen waarbij de macht in handen is bij een kleine groep mensen. Pas in de 18e eeuw veranderd dit. Bern wordt een republiek. De omschakeling naar de republiek veroorzaakte een revolutie in 1723. Waadt wilde zich losmaken van Bern. Later, in 1798 wordt Bern ingenomen door Frankrijk. Bern verloor Waadt, net als [[Aargau]] en een stuk van het [[Berner Oberland]]. In 1815 vertrokken de Fransen uit Zwitserland, en dus ook uit Bern.
  +
  +
[[Bestand:Muenster_Bern.jpg|right|300px|miniatuur|De [[Berner Münster]]]]
  +
Het duurde even voordat Bern de Zwitserse bondsstad werd. Dit gebeurde pas in 1848. Lang vergaderde om de beurt in een andere stad, maar een vaste plaats was wel handiger. Eerst dacht men aan Zürich, maar dat was al het economische centrum van Zwitserland. Ook dacht men aan [[Luzern]], maar deze staat had zich "misdragen" tijdens de [[Sonderbund-oorlog]], en men wilde hierom de stad niet belonen.
  +
  +
==Bezienswaardigheden==
  +
In Bern zijn een hoop bezienswaardigheden. Een belangrijke plek in Bern is de [[Bundesplatz]]. Op de Bundesplatz staan 26 fonteinen die vanaf de grond ophoog spuiten. Deze 26 fonteinen symboliseren de 26 kantons waar Zwitserland uit bestaat. Aan de Bundesplatz ligt het [[Bundeshaus]], waar het parlement vergaderd. Om een goed overzicht van Bern te krijgen kan men een ritje in de [[Drahtseilbahn Marzili-Stadt Bern]] nemen. In deze kabelspoorweg ziet men de stad van bovenaf. In Bern zijn een hoop torens te vinden waarvan een paar erg apart zijn. Zo is de [[Käfigturm]] aan de bekende [[Markgrasse]]. Deze toren werd lange tijd gebruikt om het weer te voorspellen. Ook is de [[Holländerturm]] uit 1256. De bekendste toren is de [[Zytglogge]]. Op deze toren staat een enorme klok uit de middeleeuwen.
  +
  +
[[Bestand:Parlement_of_Bern.JPG|left|300px|miniatuur|Het [[Bundeshaus]]]]
  +
Voor opera, toneelstukken en ballet kan je bij het [[Stadttheater Bern]]. Dit gebouw komt uit 1903 en is gebouwd in de [[neobarok]]. In het [[Kornhaus]] kan men een hoop vinden over de Bernse cultuur. Oorspronkelijk is dit gebouwd om [[wijn]] en [[graan]] te verhandelen, waar het ook zijn naam aan dankt. De Bernse universiteit heeft ook een eigen tuin, de [[Botanischer Garten Bern]]. Hierin is een tuin te vinden met alleen Alpenplanten. In de oude binnenstad van Bern zijn ook een hoop bronnen te vinden. Deze waren ooit bedoeld om de stad van water te verzorgen. De bronnen zijn vaak versierd, zodat ze op straat goed te zien waren. Een voorbeeld zijn de [[Zähringerbrunnen]]. Een ander bekend park is de [[Rosengarten Bern]], waar 's zomers vele rozen bloeien, al sinds 1917.
  +
  +
In Bern zijn een hoop kerken te vinden. Zo is er de [[Dreifaltigkeitskirche]] uit het einde van de 19e eeuw. Deze kerk is gewijd aan de [[Heilige Drie-Eenheid]]. Ook is er de [[Französische Kirche]], waar alle diensten in het Frans worden gehouden. De grootste kerk is de [[Berner Münster]], die te herkennen is aan zijn 535 hoge toren. Ook zijn er nog de [[Heiliggeistkirche]] en de [[St. Peter und Paul (Bern)|St. Peter und Paul]]. In Bern zijn er ook beren is de stad te vinden in de zogeheten [[Bärengraben]] en het [[BärenPark]].
  +
  +
==Verkeer en vervoer==
  +
Bern is goed te bereiken. Als eerste heeft de stad zijn eigen luchthaven genaamd [[Flughafen Bern-Belp]]. Via drie snelwegen is de stad per auto te bereiken. Daarnaast heeft de stad nog 3 tramlijnen, 5 trolleybuslijnen en verschillende gewone buslijnen.
   
 
==Partnersteden==
  
==Partnersteden==
−
*[[Bestand:Flag of Austria.png|20px]] [[Salzburg]] - [[Oostenrijk]]
 +
*[[Bestand:Flag of Austria.svg|20px]] [[Salzburg (stad)|Salzburg]] - [[Oostenrijk]]
  +
*[[Bestand:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Kryvy Rih]] - [[Oekraïne]]
   
−
{{Beginnetje}}
  
 
{{Grote Zwitserse steden}}
  
{{Grote Zwitserse steden}}
 
{{Navigatie Hoofdsteden Europa}}
  
{{Navigatie Hoofdsteden Europa}}
  ⚫
[[Categorie:Hoofdstad in Europa]]
 
[[Categorie:Zwitserland]]
  
[[Categorie:Zwitserland]]
  +
⚫
[[Categorie:Zwitserse plaats]]
  
  +
[[de:Bern]]

Huidige versie van 6 feb 2024 om 17:14

Bern
Berne-coat of arms.svg       Flag of Canton of Bern.svg
Karte Gemeinde Bern 2011.png
Land Vlag van Zwitserland Zwitserland
Kanton Bern Bern-Mittelland
'
Burgemeester
Oppervlakte 51,60 km²
Inwoners 134.794 (2021)
Dichtheid 2465,44 p/km2
Postcode(s) 3000-3050
Netnummer(s)
Rayons
Portaal Portal.svg Zwitserland
Bern

Bern (Duits: Bern, Frans: Berne, Italiaans: Berna, Reto-Romaans: Berna) is de bondsstad van Zwitserland. Veel mensen denken dat Bern hoofdstad is, echter heeft Zwitserland geen hoofdstad. Dit is omdat men wil benadrukken dat Bern de "hoofdstad" is van de hele bond (aldus Zwitserland). Bern is wel de hoofdstad van het gelijknamige kanton Bern. Hoewel Bern de hoofdstad is, is Bern lange na niet de grootste stad van Zwitserland. Zürich, Genève, Bazel en Lausanne zijn alle vier groter.

Bern ligt ongeveer in het midden van het land. De stad zelf heeft 141.762 inwoners (in 2016). In de agglomeratie van Bern wonen wel rond de 390.000 personen. Bern is in al in 1191 gesticht door de leden van het Huis Zähringen. Zij maakten de bekende galerijen met bogen in de Bernse binnenstad. Later zou in 1983 de oude binnenstad van Bern op de Werelderfgoedlijst worden gezet van de UNESCO. De huidige burgemeester van Bern is Alexander Tschäppät.

Het wapen en de vlag bevatten een beer. Deze is zeer waarschijnlijk afkomstig van de plaatselijke godin Artio uit de Keltische mythologie. Het is sinds de 13e eeuw het heraldische dier van Bern.

Geschiedenis

De oude binnenstad van Bern

Het gebied van de stad Bern was uiterlijk sinds de La Tène-periode bewoond. De oudste geregistreerde nederzetting dateert waarschijnlijk uit de tweede helft van de 2e eeuw voor Christus. Een versterkte Keltische nederzetting op het schiereiland Enge. In de Romeinse tijd bestond er op het schiereiland Enge een Gallo-Romeinse vicus (nederzetting), die tussen 165 en 211 na Christus werd verlaten. Al voordat Bern een stad was werd het bewoond door de Kelten. Zij woonden op het zogeheten Engelhalbinsel. Langzaam aan werd Bern een stad. Zo werd tussen de 7e en 9e eeuw de Mauritiuskirche gebouwd.

De stad Bern bestaat sinds 1191 en werd toen door Berthold V van Zähringen gesticht. Volgens het verhaal zou deze hertog op de plaats waar Bern nu ligt een beer hebben gedood. Berthold V bouwde de stad volgens een duidelijk plan, zo was de stad goed verdedigbaar. Aan drie kanten lag de Aare en aan 1 kant was er slechts een muur nodig. Naarmate Bern groeide werd er steeds aan de kant van deze muur uitgebreid. In 1218 werd Bern een zelfstandige stad. De stad raakte in twee oorlogen verwikkeld. Eerst met de leden van Huis Habsburg en later met Bourgondië. Tijdens de tweede oorlog werd Bern gesteund door de staten Unterwalden, Uri en Schwyz. Deze drie staatjes hadden een pakt gesloten dat ze elkaar altijd zouden beschermen tegen indringers, het begin van Zwitserland. Bern werd ook lid van deze pakt in 1323.

In 1528 begint de reformatie in Bern. De stad veroverd het kanton Waadt en wordt zo de grootste stadstaat in de Noordelijke Alpen. Na de Vrede van Westfalen scheidde Bern zich in 1684 af van het Heilige Roomse Rijk. Bern was toentertijd een oligarchie, oftewel een manier van besturen waarbij de macht in handen is bij een kleine groep mensen. Pas in de 18e eeuw veranderd dit. Bern wordt een republiek. De omschakeling naar de republiek veroorzaakte een revolutie in 1723. Waadt wilde zich losmaken van Bern. Later, in 1798 wordt Bern ingenomen door Frankrijk. Bern verloor Waadt, net als Aargau en een stuk van het Berner Oberland. In 1815 vertrokken de Fransen uit Zwitserland, en dus ook uit Bern.

De Berner Münster

Het duurde even voordat Bern de Zwitserse bondsstad werd. Dit gebeurde pas in 1848. Lang vergaderde om de beurt in een andere stad, maar een vaste plaats was wel handiger. Eerst dacht men aan Zürich, maar dat was al het economische centrum van Zwitserland. Ook dacht men aan Luzern, maar deze staat had zich "misdragen" tijdens de Sonderbund-oorlog, en men wilde hierom de stad niet belonen.

Bezienswaardigheden

In Bern zijn een hoop bezienswaardigheden. Een belangrijke plek in Bern is de Bundesplatz. Op de Bundesplatz staan 26 fonteinen die vanaf de grond ophoog spuiten. Deze 26 fonteinen symboliseren de 26 kantons waar Zwitserland uit bestaat. Aan de Bundesplatz ligt het Bundeshaus, waar het parlement vergaderd. Om een goed overzicht van Bern te krijgen kan men een ritje in de Drahtseilbahn Marzili-Stadt Bern nemen. In deze kabelspoorweg ziet men de stad van bovenaf. In Bern zijn een hoop torens te vinden waarvan een paar erg apart zijn. Zo is de Käfigturm aan de bekende Markgrasse. Deze toren werd lange tijd gebruikt om het weer te voorspellen. Ook is de Holländerturm uit 1256. De bekendste toren is de Zytglogge. Op deze toren staat een enorme klok uit de middeleeuwen.

Het Bundeshaus

Voor opera, toneelstukken en ballet kan je bij het Stadttheater Bern. Dit gebouw komt uit 1903 en is gebouwd in de neobarok. In het Kornhaus kan men een hoop vinden over de Bernse cultuur. Oorspronkelijk is dit gebouwd om wijn en graan te verhandelen, waar het ook zijn naam aan dankt. De Bernse universiteit heeft ook een eigen tuin, de Botanischer Garten Bern. Hierin is een tuin te vinden met alleen Alpenplanten. In de oude binnenstad van Bern zijn ook een hoop bronnen te vinden. Deze waren ooit bedoeld om de stad van water te verzorgen. De bronnen zijn vaak versierd, zodat ze op straat goed te zien waren. Een voorbeeld zijn de Zähringerbrunnen. Een ander bekend park is de Rosengarten Bern, waar 's zomers vele rozen bloeien, al sinds 1917.

In Bern zijn een hoop kerken te vinden. Zo is er de Dreifaltigkeitskirche uit het einde van de 19e eeuw. Deze kerk is gewijd aan de Heilige Drie-Eenheid. Ook is er de Französische Kirche, waar alle diensten in het Frans worden gehouden. De grootste kerk is de Berner Münster, die te herkennen is aan zijn 535 hoge toren. Ook zijn er nog de Heiliggeistkirche en de St. Peter und Paul. In Bern zijn er ook beren is de stad te vinden in de zogeheten Bärengraben en het BärenPark.

Verkeer en vervoer

Bern is goed te bereiken. Als eerste heeft de stad zijn eigen luchthaven genaamd Flughafen Bern-Belp. Via drie snelwegen is de stad per auto te bereiken. Daarnaast heeft de stad nog 3 tramlijnen, 5 trolleybuslijnen en verschillende gewone buslijnen.

Partnersteden


Grootste steden van Zwitserland Flag of Switzerland.svg
Zürich · Genève · Bazel · Bern · Lausanne · Winterthur · Sankt Gallen · Luzern · Lugano · Biel
Hoofdsteden in Europa
Onafhankelijke staten:Amsterdam · Andorra la Vella · Athene · Belgrado · Berlijn · Bern · Boedapest · Boekarest · Bratislava · Brussel · Chisinau · Dublin · Helsinki · Kiev · Kopenhagen · Lissabon · Ljubljana · Londen · Luxemburg · Madrid · Minsk · Monaco · Moskou · Nicosia · Oslo · Parijs · Podgorica · Praag · Pristina · Reykjavik · Riga · Rome · San Marino · Sarajevo · Skopje · Sofia · Stockholm · Tallinn · Tirana · Vaduz · Valletta · Vaticaanstad · Vilnius · Warschau · Wenen · Zagreb
Afhankelijke gebieden:Douglas · Gibraltar · Longyearbyen · Mariehamn · Saint Helier · Saint Peter Port · Tórshavn
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Bern&oldid=840047"