Feminisme: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k
 
(15 tussenliggende versies door 6 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{opmaak}}
+
{{Progressivisme}}
  +
Het '''feminisme''' is een verzameling van [[politiek]]e en [[maatschappij|maatschappelijke]] [[beweging]]en of [[politieke stroming|stromingen]] die streeft naar een gelijkwaardige behandeling van mannen en vrouwen. Dit streven komt voort uit de ongelijke verhoudingen tussen mannen en vrouwen op [[economie|economisch]], [[politiek]], [[sociaal]] en [[persoonlijk]] gebied.
[[Bestand:Florence Nightingale by Augustus Egg.jpg|thumb|Florence Nightingale]]
 
== '''Feminisme''' ==
 
Het woord feminisme – uit het Frans ''féminisme'', van het Latijnse woord femina = vrouw – is een verzameling van politieke en maatschappelijke bewegingen of stromingen.
 
   
 
Belangrijke vrouwen binnen het Nederlandse feminisme zijn [[Aletta Jacobs]], [[Henriëtte van der Mey]] en [[Wilhelmina Drucker]]. In de 19e eeuw werd [[Florence Nightingale]] een van de belangrijkste voorvechters van het doorbreken van de rollenpatronen tussen man en vrouw. Rond de jaren '60 en '70 van de 20e eeuw ontstond in Nederland de [[Dolle Mina]]beweging. Tegenwoordig speelt de [[MeToo-beweging]] een grote rol in het aankaarten van (seksueel) geweld en ander seksueel grensoverschrijdend gedrag tegen vrouwen.
Een feminist is iemand die opkomt voor vrouwenbelangen en streeft naar gelijke behandeling tussen mannen en vrouwen op economisch, politiek, sociaal en persoonlijk vlak.
 
   
  +
== Naam ==
Belangrijke vrouwen binnen het Nederlandse feminisme zijn [[Aletta Jacobs]], [[Henriëtte van der Mey]] en [[Wilhelmina Drucker]]. In de 19e eeuw werd [[Florence Nightingale]] een van de belangrijkste voorvechters van het doorbreken van de rollenpatronen tussen man en vrouw door in de [[Krimoorlog]] te zorgen voor een nieuwe organisatie rond de [[verpleging]] van gewonde soldaten. Rond de jaren 60 en 70 van de 20e eeuw kwam hier de beweging van de "[[Dolle Mina|Dolle Mina's]]" uit voort.
 
  +
Het woord 'feminisme' is ontleend aan het [[Frans (taal)|Franse]] woord ''féminisme'' met dezelfde betekenis. Dat woord komt weer voort uit het [[Latijn]]se woord ''femina'', dat vrouw betekent. Iemand die opkomt voor de belangen van vrouwen, wordt een 'feminist' genoemd. Feministen streven naar een gelijkwaardige behandeling van mannen en vrouwen op economisch, politiek, sociaal en persoonlijk vlak.
   
=== '''Algemeen''' ===
+
== Geschiedenis ==
 
[[Bestand:Florence Nightingale by Augustus Egg.jpg|350px|thumb|left|Florence Nightingale]]
Al eeuwenlang worden vrouwen op een andere manier beoordeeld, gewaardeerd en behandeld door mannen. Dit is terug te zien in: het onderwijs, salaris, eigendom, vererving, seksualiteit, deelname aan het openbare leven en kiesrecht. Vrouwen werden gezien als “anders” en daarom kregen zij een andere rol en plaats in de maatschappij dan mannen.
 
 
Vrouwen werden in landen op grond van wetten of gewoonten eeuwen lang niet toegelaten tot school of universiteit, tot ambachtelijke beroepen of tot de politiek of openbaar bestuur. Ook kon een vrouw niet zonder een man bepaalde dingen kopen, zoals een huis. Vererving liep via de mannelijke lijn, waardoor vrouwen en dochters vrijwel niets kregen bij het overlijden van hun man of vader. Het werk dat vrouwen deden werd vaak niet beschouwd als werk en heel weinig beloond.
   
 
=== Eerste feministische golf ===
''Om maar een aantal voorbeelden te noemen:''
 
  +
==== Recht op onderwijs en werk ====
  +
Halverwege de negentiende eeuw begonnen steeds meer vrouwen uit de hogere middenklasse op te komen voor het recht op [[onderwijs]] en [[werk]]. Veel van deze vrouwen realiseerden zich dat zij op basis van hun geslacht op een minderwaardige manier behandeld werden.
   
  +
Een van deze vrouwen was [[Aletta Jacobs]]. Zij wilde graag arts worden, maar kon dit eerst niet worden, omdat vrouwen niet naar de middelbare school mochten en ook niet mochten studeren aan de [[universiteit]]. Toch volhardt Jacobs en met succes: in 1871 is ze een van de eerste vrouwen in Nederland die wordt toegelaten tot de [[hogereburgerschool]] (hbs: het voortgezet onderwijs in die tijd). Nadat ze de hbs voltooide, schreef ze een brief aan [[minister-president|premier]] [[Johan Rudolph Thorbecke]], waarin ze hem vroeg om toestemming om [[geneeskunde]] te kunnen studeren. Op zijn sterfbed besloot Thorbecke hiertoe toestemming te verlenen. Hij richtte de brief alleen niet aan haar, maar aan haar vader. De brief is tegenwoordig in het [[Algemeen Rijksarchief]] te zien.
Vrouwen werden in landen op grond van wetten of gewoonten eeuwen lang niet toegelaten tot school of universiteit, tot ambachtelijke beroepen of tot de politiek of openbaar bestuur. Ook kon een vrouw niet zonder een man bepaalde dingen kopen, zoals een huis. Vererving liep via de mannelijke lijn, waardoor vrouwen en dochters vrijwel niets kregen bij het overlijden van hun man of vader.
 
   
  +
Nadat Jacobs haar studie voltooide, werd ze in 1878 de eerste vrouwelijke Nederlandse arts. In veel kranten werd zij door mannen bespot, omdat zij het heel erg gek vonden dat een vrouw een arts kon zijn. Jacobs' broer verklaarde haar zelfs voor dood.
Het werk dat vrouwen deden werd vaak niet beschouwd als werk, en zelden beloond.
 
   
  +
In [[Verenigd Koninkrijk|Groot-Brittannië]] werd [[Florence Nightingale]] een van de belangrijkste voorvechters van het doorbreken van de rollenpatronen tussen man en vrouw door in de [[Krimoorlog]] te zorgen voor een nieuwe organisatie rond de [[verpleging]] van gewonde soldaten.
Niet zo lang geleden, in de jaren zestig van de twintigste eeuw, was het in Nederland zelfs nog gebruikelijk dat vrouwen automatisch hun baan verliezen, zodra zij trouwen. Voor vrouwelijke ambtenaren was dit zelfs wettelijk vastgelegd.
 
   
  +
==== Vrouwenkiesrecht ====
In de jaren 80 van de vorige eeuw hadden vrouwen in Europa aanzienlijk minder rechten dan mannen. Sociale zekerheid was er niet. Ook was geweldpleging, zoals verkrachting, niet strafbaar wanneer dit door de echtgenoot gebeurde en bestond er voor vrouwen nog geen recht op gelijke lonen aan die van mannen
 
 
In de tweede helft van de negentiende eeuw waren vrouwen – net als meeste mannen – uitgesloten van het kiesrecht. Dit had oorspronkelijk te maken met een loongrens die bepaalde of je mocht stemmen. Aletta Jacobs was arts, voldeed daarmee aan de loongrens, en mocht dus stemmen. Met twee vriendinnen heeft zij toen een poging gedaan om te gaan stemmen en had dit goed voorbereid. Pas nadat zij hadden geprobeerd te stemmen, kwam er een verbod voor vrouwen om te stemmen. Dit is toen in artikel 80 van de Grondwet opgenomen.
   
 
Onder andere [[Wilhelmina Drucker]] en [[Aletta Jacobs]] richtten de [[Vereniging voor Vrouwenkiesrecht]] op en bezochten allerlei internationale vrouwenbijeenkomsten over de hele wereld. Door haar harde werken is onder andere in 1917 het actief kiesrecht voor mannen en het passief kiesrecht voor vrouwen ingevoerd. In 1919 kregen ook vrouwen actief kiesrecht. Uiteindelijk werd pas in 1922 het algemeen kiesrecht in de Grondwet officieel opgenomen.
==== '''Aletta Jacobs en het feminisme in Nederland''' ====
 
In 1871 is Aletta Jacobs een van de eerste vrouwen in Nederland die wordt toegelaten tot de ‘Hoogere Burgerschool’. En in 1878 was zij de eerste vrouwelijke Nederlandse arts. Er is zelfs nog bewijs dat Aletta Jacobs toestemming aan minister Thorbecke vroeg om aan de universiteit te mogen studeren. Dit is in het Algemeen Rijksarchief te zien. Ook is daar te zien wat het antwoord van de minister was, dat niet eens aan Aletta Jacobs was gericht, maar aan haar vader. In de kranten werd ze bespot, omdat zij een vrouwelijke arts was. In deze tijd was dat zó gek, dat zelfs haar broer haar voor dood verklaarde!
 
   
  +
In België werd de strijd voor vrouwenkiesrecht aangevoerd door [[Marie Popelin]]. In het Verenigd Koninkrijk kwam de suffragettebeweging (van het Franse ''suffrage'', dat 'stemrecht' betekent) op voor de rechten. Al met al duurde de eerste feministische golf van 1850 tot en met 1940.
===== '''Algemeen vrouwenkiesrecht''' =====
 
Aan het begin van de twintigste eeuw waren vrouwen – net als meeste mannen – uitgesloten van het kiesrecht. Dit had oorspronkelijk te maken met een loongrens die bepaalde of je mocht stemmen. Aletta Jacobs was arts, voldeed daarmee aan de loongrens, en mocht dus stemmen. Met twee vriendinnen heeft zij toen een poging gedaan om te gaan stemmen en had dit goed voorbereid. Pas nadat zij hadden geprobeerd te stemmen, kwam er een verbod voor vrouwen om te stemmen. Dit is toen in artikel 80 van de Grondwet opgenomen.
 
   
  +
=== Tweede feministische golf ===
Aletta Jacobs was voorzitter van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht en bezocht allerlei internationale vrouwenbijeenkomsten over de hele wereld. Door haar harde werken is onder andere in 1917 het actief kiesrecht voor mannen en het passief kiesrecht voor vrouwen ingevoerd. In 1919 kregen ook vrouwen actief kiesrecht. Uiteindelijk werd pas in 1922 het algemeen kiesrecht in de Grondwet officieel opgenomen.
 
  +
{{zie hoofdartikel|Tweede feministische golf}}
  +
==== Eigendomsrechten ====
  +
Vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw kwamen vrouwen op voor het recht op eigendom. Vrouwen konden zelf geen bankrekening openen en geen bezit hebben. Deze zaken waren alleen aan mannen besteed. Het was ook gebruikelijk dat vrouwen automatisch hun baan verloren, zodra zij trouwden. Voor vrouwelijke ambtenaren was dit zelfs bij wet verplicht. Op 14 juni 1956 werd uiteindelijk in Nederland de wet afgeschaft die bepaalde dat vrouwen zelf geen eigendom mochten hebben. In de jaren '70 en '80 werd de gelijke verdeling van huwelijks- en goederengemeenschap bij echtscheiding een belangrijk agendapunt.
   
  +
==== Gelijke lonen ====
== '''Feminisme als beweging''' ==
 
 
Tot aan de jaren '70 en '80 van de vorige eeuw hadden vrouwen in heel Europa aanzienlijk minder rechten dan mannen. Sociale zekerheid was er niet. Ook was geweldpleging, zoals verkrachting, niet strafbaar wanneer dit door de echtgenoot gebeurde en bestond er voor vrouwen nog geen recht op gelijke lonen aan die van mannen. In deze tijd streed de feministische beweging voor een gelijke beloning voor gelijk werk: vrouwen kregen (en krijgen tegenwoordig nog steeds) minder betaald voor hetzelfde werk dan mannen. Daarnaast werd ervoor gestreden dat vrouwen toegang kregen tot alle opleidingen en alle soorten werk mochten verrichten.
Het feminisme heeft drie algemeen erkende golven:
 
   
  +
In [[Nederland]] werd de [[Dolle Mina]]beweging bekend door de strijd voor gelijke rechten.
==== '''Eerste feministische golf:''' (Circa 1850 tot 1940) ====
 
Aan het eind van de 19e eeuw, begin 20e eeuw, werd in Nederland vooral gestreden voor het vrouwenkiesrecht, met onder anderen Wilhelmina Drucker. In België was dit Marie Popelin. In het Verenigd Koninkrijk waren de suffragettes met hun ''‘temperence movement’'' vooral belangrijk.
 
   
  +
==== Geweld en femicide ====
==== [[Tweede feministische golf|T'''weede feministische golf:''' (1960-1985)]] ====
 
  +
Ook stond het (seksuele) geweld tegen vrouwen en moord op vrouwen op basis van [[misogynie|vrouwenhaat]] centraal. Een ander woord voor vrouwenmoord is 'femicide'. Veel mannen bestempelden de ervaringen van vrouwen als ‘gezeur’ en zetten de verhalen weg als ‘vaag’. Dit werd vervolgens met medicijnen onderdrukt. Verhalen over mishandeling, verkrachting of ander (seksueel) geweld werden niet serieus genomen. Er werd vaak gezegd dat “de vrouw het zelf had uitgelokt, of overdreef”. Er werd gestreden voor het strafbaar stellen van vrouwenmishandeling en seksueel geweld tegen vrouwen. Daarnaast moest de rol van de vrouw in de geschiedenis beter in het onderwijs belicht worden.
Vanaf de jaren 60 van de 20e eeuw werd door vrouwen vooral gestreden voor seksuele en financiële mogelijkheden voor vrouwen.
 
   
  +
De tweede feministische golf voltrok zich tussen 1960 en 1980.
''Kritiek: Op de tweede feministische golf kwam veel kritiek. Klachten van vrouwen werden bijvoorbeeld als ‘gezeur’ en ‘vaag’ gezien. Dit werd vervolgens met medicijnen onderdrukt. Verhalen over mishandeling, verkrachting of ander (seksueel) geweld werden niet serieus genomen. Er werd vaak gezegd dat “de vrouw het zelf had uitgelokt, of overdreef”.''
 
   
  +
=== Derde feministische golf ===
In Nederland waren belangrijke actiepunten o.a.:
 
  +
==== Seksuele bevrijding ====
  +
In de derde feministische golf stonden de zelfbeschikking en zelfontplooiing van vrouwen centraal. Belangrijke punten waren onder andere het legaliseren van [[abortus]]. Veel feministen binnen de derde feministische golf keken met een kritische blik naar de feministen van de tweede feministische golf, omdat die bijvoorbeeld iedere vorm van [[prostitutie|sekswerk]] als vrouwonvriendelijk bestempelden. In de derde golf werd dit verworpen en werd de nadruk verlegd naar de keuzevrijheid van de vrouw. Een vrouw moet zelf de keuze kunnen maken om sekswerk te verrichten en als een vrouw dit doet op vrijwillige basis, dan is het juist een vorm van seksuele bevrijding, zelfbeschikking en zelfontplooiing.
   
  +
Daarnaast stond ook het terugeisen van vrouwonvriendelijke scheldwoorden centraal. Veel van deze scheldwoorden werden (en worden nog steeds) door mannen gebruikt om vrouwen neer te halen. Veel feministen binnen de derde feministische golf spraken uit dat het hun goed recht was om deze vrouwonvriendelijke termen als eigen op te eisen om zo gehakt te maken van de negatieve bijbetekenis die door vrouwenhaters aan de woorden werd gegeven.
·        Vrouwen beslissen zelf over abortus.
 
   
  +
==== Intersectionaliteit ====
·        Gelijke beloning voor gelijk werk.
 
  +
De derde feministische golf wordt gekenmerkt door de opkomst van 'intersectioneel feminisme': feminisme dat aanvaardt dat niet alle vrouwen op dezelfde manier met ongelijkheid en discriminatie te maken hebben. Vrouwen van kleur hebben bijvoorbeeld te maken met zowel discriminatie op basis van geslacht als discriminatie op basis van huidskleur. Arme vrouwen hebben het moeilijker dan rijke vrouwen, omdat ze zowel te maken hebben met inkomensongelijkheid als met genderongelijkheid. Transgendervrouwen hebben naast vrouwenhaat ook met haat tegen transmensen te maken. Uit deze intersectionele benadering volgt dat vrouwenongelijkheid niet op één manier opgelost kan worden en dat de aangedragen oplossingen zich moeten aanpassen aan de achtergrondkenmerken (huidskleur, cultuur, geloof, inkomen enzovoorts) van vrouwen.
   
  +
De derde feministische golf duurde van 1990 tot en met 2010.
·        Alle beroepen en opleidingen moeten door vrouwen gedaan kunnen worden.
 
   
  +
=== Vierde feministische golf ===
·        Er moet een gelijke verdeling van huwelijks- en goederengemeenschap bij echtscheiding komen.
 
  +
In oktober 2017 is de [[MeToo-beweging]] gestart. Dit kan worden gezien als een vierde feministische golf, waarin vrouwen zich uitspreken en verzetten tegen seksuele intimidatie door mannen. Ook wordt aan de kaak gesteld dat aan vrouwen de gelegenheid geboden moet worden om mee te praten, in plaats van dat mannen alleen maar over hen praten. De ongelijke verhoudingen tussen mannen en vrouwen (die veroorzaakt worden door het [[patriarchaat]]) leiden tot seksueel misbruik van vrouwen. Ook mannen hebben te maken met deze ongelijke verhoudingen, omdat hieruit een ongezond beeld van mannelijkheid voortkomt. Dit wordt in het Engels ook wel ''toxic masculinity'' genoemd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het feit dat aan jongens en mannen gezegd wordt dat ze hun emoties niet mogen tonen, omdat dat 'zwak' zou zijn. Ook wordt [[dominant]] en [[roekeloos]] gedrag onder jongens indirect en direct gepromoot.
   
 
De MeToo-beweging heeft een aanzienlijke aanhang: op 15 oktober 2017 was al 200.000 keer de hashtag #MeToo gebruikt. Binnen 24 uur werd dit zelfs door meer dan 4,7 miljoen mensen in 12 miljoen posts gebruikt.
·        De rol van vrouwen in de geschiedenis moeten meer belicht worden.
 
   
  +
Tegenwoordig komt de rol van de [[lgbt|lhbt-gemeenschap]] in de feministische beweging sterker naar voren, omdat bijvoorbeeld de haat tegen niet-[[heteroseksueel|heteroseksuele]] vrouwen en/of niet-[[transgender|trans]]vrouwen zich deels op een andere manier presenteert dan de haat tegen heteroseksuele vrouwen en/of cisgendervrouwen. Dit is een voortzetting van het intersectionalisme uit de derde feministische golf.
·        Vrouwenmishandeling en seksueel geweld moet uitgebannen worden en strafbaar worden gesteld.
 
   
==== '''Derde feministische golf:''' vanaf 1990 ====
+
De vierde feministische golf is omstreeks 2017 begonnen en duurt nog steeds voort.
Vanaf de jaren 90 van de 20e eeuw kwamen er steeds meer stromingen op, die zich benoemden tot de derde feministische golf. Er ontstonden nieuwe vormen van feminisme.
 
   
 
==Videoclip==
In oktober 2017 is de #MeToo beweging gestart. Dit kan worden gezien als een vierde feministische golf, waarin vrouwen niet langer door mannen seksueel geïntimideerd kunnen worden. Seksueel misbruik van vrouwen (en ook mannen) wordt meer dan ooit een maatschappelijk debat.
 
 
* [https://www.youtube.com/watch?v=2RoDNPnuP-w&list=PLi_srCikhtghrNa6Ti1d4aSyPQzQ3JI63&index=45/ Florence Nightingale als grondlegger van de Verpleegkunde]
   
  +
{{Navigatie ideologieën}}
Deze beweging heeft een aanzienlijke aanhang, omdat op 15 oktober 2017 al 200.000 keer de hashtag #MeToo was gebruikt. Binnen 24 uur werd dit zelfs door meer dan 4,7 miljoen mensen in 12 miljoen posts gebruikt.
 
   
Door het strijden om gelijkheid tussen man en vrouw, zijn ook langzaam LGBT gemeenschappen tot stand gekomen, waardoor mensenrechten in de wereld steeds belangrijker worden.
 
 
==Videoclip==
 
* [https://www.youtube.com/watch?v=2RoDNPnuP-w&list=PLi_srCikhtghrNa6Ti1d4aSyPQzQ3JI63&index=45/ Florence Nightingale als grondlegger van de Verpleegkunde]
 
 
 
[[Categorie:Politieke stroming]]
 
[[Categorie:Politieke stroming]]
  +
[[Categorie:Hervormingsbeweging]]
  +
[[Categorie:Feminisme]]

Huidige versie van 15 jul 2023 om 14:23

Progressivisme
Green flag waving.svg
Stromingen
Sociaalliberalisme
Kathedersocialisme
Humanisme
Antiklerikalisme
Feminisme
Techno-progressivisme
Begrippen
Vrijzinnigheid
Moderniteit
Vooruitgangsgeloof
Progressief onderwijs
Vrouwenkiesrecht
Duurzame ontwikkeling
Sleutelfiguren
Theodore Roosevelt
John Dewey
Jane Addams
Franklin D. Roosevelt
Nelson Mandela
Els Borst
Portaal Portal.svg Politiek


Het feminisme is een verzameling van politieke en maatschappelijke bewegingen of stromingen die streeft naar een gelijkwaardige behandeling van mannen en vrouwen. Dit streven komt voort uit de ongelijke verhoudingen tussen mannen en vrouwen op economisch, politiek, sociaal en persoonlijk gebied.

Belangrijke vrouwen binnen het Nederlandse feminisme zijn Aletta Jacobs, Henriëtte van der Mey en Wilhelmina Drucker. In de 19e eeuw werd Florence Nightingale een van de belangrijkste voorvechters van het doorbreken van de rollenpatronen tussen man en vrouw. Rond de jaren '60 en '70 van de 20e eeuw ontstond in Nederland de Dolle Minabeweging. Tegenwoordig speelt de MeToo-beweging een grote rol in het aankaarten van (seksueel) geweld en ander seksueel grensoverschrijdend gedrag tegen vrouwen.

Naam

Het woord 'feminisme' is ontleend aan het Franse woord féminisme met dezelfde betekenis. Dat woord komt weer voort uit het Latijnse woord femina, dat vrouw betekent. Iemand die opkomt voor de belangen van vrouwen, wordt een 'feminist' genoemd. Feministen streven naar een gelijkwaardige behandeling van mannen en vrouwen op economisch, politiek, sociaal en persoonlijk vlak.

Geschiedenis

Florence Nightingale

Vrouwen werden in landen op grond van wetten of gewoonten eeuwen lang niet toegelaten tot school of universiteit, tot ambachtelijke beroepen of tot de politiek of openbaar bestuur. Ook kon een vrouw niet zonder een man bepaalde dingen kopen, zoals een huis. Vererving liep via de mannelijke lijn, waardoor vrouwen en dochters vrijwel niets kregen bij het overlijden van hun man of vader. Het werk dat vrouwen deden werd vaak niet beschouwd als werk en heel weinig beloond.

Eerste feministische golf

Recht op onderwijs en werk

Halverwege de negentiende eeuw begonnen steeds meer vrouwen uit de hogere middenklasse op te komen voor het recht op onderwijs en werk. Veel van deze vrouwen realiseerden zich dat zij op basis van hun geslacht op een minderwaardige manier behandeld werden.

Een van deze vrouwen was Aletta Jacobs. Zij wilde graag arts worden, maar kon dit eerst niet worden, omdat vrouwen niet naar de middelbare school mochten en ook niet mochten studeren aan de universiteit. Toch volhardt Jacobs en met succes: in 1871 is ze een van de eerste vrouwen in Nederland die wordt toegelaten tot de hogereburgerschool (hbs: het voortgezet onderwijs in die tijd). Nadat ze de hbs voltooide, schreef ze een brief aan premier Johan Rudolph Thorbecke, waarin ze hem vroeg om toestemming om geneeskunde te kunnen studeren. Op zijn sterfbed besloot Thorbecke hiertoe toestemming te verlenen. Hij richtte de brief alleen niet aan haar, maar aan haar vader. De brief is tegenwoordig in het Algemeen Rijksarchief te zien.

Nadat Jacobs haar studie voltooide, werd ze in 1878 de eerste vrouwelijke Nederlandse arts. In veel kranten werd zij door mannen bespot, omdat zij het heel erg gek vonden dat een vrouw een arts kon zijn. Jacobs' broer verklaarde haar zelfs voor dood.

In Groot-Brittannië werd Florence Nightingale een van de belangrijkste voorvechters van het doorbreken van de rollenpatronen tussen man en vrouw door in de Krimoorlog te zorgen voor een nieuwe organisatie rond de verpleging van gewonde soldaten.

Vrouwenkiesrecht

In de tweede helft van de negentiende eeuw waren vrouwen – net als meeste mannen – uitgesloten van het kiesrecht. Dit had oorspronkelijk te maken met een loongrens die bepaalde of je mocht stemmen. Aletta Jacobs was arts, voldeed daarmee aan de loongrens, en mocht dus stemmen. Met twee vriendinnen heeft zij toen een poging gedaan om te gaan stemmen en had dit goed voorbereid. Pas nadat zij hadden geprobeerd te stemmen, kwam er een verbod voor vrouwen om te stemmen. Dit is toen in artikel 80 van de Grondwet opgenomen.

Onder andere Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs richtten de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht op en bezochten allerlei internationale vrouwenbijeenkomsten over de hele wereld. Door haar harde werken is onder andere in 1917 het actief kiesrecht voor mannen en het passief kiesrecht voor vrouwen ingevoerd. In 1919 kregen ook vrouwen actief kiesrecht. Uiteindelijk werd pas in 1922 het algemeen kiesrecht in de Grondwet officieel opgenomen.

In België werd de strijd voor vrouwenkiesrecht aangevoerd door Marie Popelin. In het Verenigd Koninkrijk kwam de suffragettebeweging (van het Franse suffrage, dat 'stemrecht' betekent) op voor de rechten. Al met al duurde de eerste feministische golf van 1850 tot en met 1940.

Tweede feministische golf

Zie Tweede feministische golf voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Eigendomsrechten

Vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw kwamen vrouwen op voor het recht op eigendom. Vrouwen konden zelf geen bankrekening openen en geen bezit hebben. Deze zaken waren alleen aan mannen besteed. Het was ook gebruikelijk dat vrouwen automatisch hun baan verloren, zodra zij trouwden. Voor vrouwelijke ambtenaren was dit zelfs bij wet verplicht. Op 14 juni 1956 werd uiteindelijk in Nederland de wet afgeschaft die bepaalde dat vrouwen zelf geen eigendom mochten hebben. In de jaren '70 en '80 werd de gelijke verdeling van huwelijks- en goederengemeenschap bij echtscheiding een belangrijk agendapunt.

Gelijke lonen

Tot aan de jaren '70 en '80 van de vorige eeuw hadden vrouwen in heel Europa aanzienlijk minder rechten dan mannen. Sociale zekerheid was er niet. Ook was geweldpleging, zoals verkrachting, niet strafbaar wanneer dit door de echtgenoot gebeurde en bestond er voor vrouwen nog geen recht op gelijke lonen aan die van mannen. In deze tijd streed de feministische beweging voor een gelijke beloning voor gelijk werk: vrouwen kregen (en krijgen tegenwoordig nog steeds) minder betaald voor hetzelfde werk dan mannen. Daarnaast werd ervoor gestreden dat vrouwen toegang kregen tot alle opleidingen en alle soorten werk mochten verrichten.

In Nederland werd de Dolle Minabeweging bekend door de strijd voor gelijke rechten.

Geweld en femicide

Ook stond het (seksuele) geweld tegen vrouwen en moord op vrouwen op basis van vrouwenhaat centraal. Een ander woord voor vrouwenmoord is 'femicide'. Veel mannen bestempelden de ervaringen van vrouwen als ‘gezeur’ en zetten de verhalen weg als ‘vaag’. Dit werd vervolgens met medicijnen onderdrukt. Verhalen over mishandeling, verkrachting of ander (seksueel) geweld werden niet serieus genomen. Er werd vaak gezegd dat “de vrouw het zelf had uitgelokt, of overdreef”. Er werd gestreden voor het strafbaar stellen van vrouwenmishandeling en seksueel geweld tegen vrouwen. Daarnaast moest de rol van de vrouw in de geschiedenis beter in het onderwijs belicht worden.

De tweede feministische golf voltrok zich tussen 1960 en 1980.

Derde feministische golf

Seksuele bevrijding

In de derde feministische golf stonden de zelfbeschikking en zelfontplooiing van vrouwen centraal. Belangrijke punten waren onder andere het legaliseren van abortus. Veel feministen binnen de derde feministische golf keken met een kritische blik naar de feministen van de tweede feministische golf, omdat die bijvoorbeeld iedere vorm van sekswerk als vrouwonvriendelijk bestempelden. In de derde golf werd dit verworpen en werd de nadruk verlegd naar de keuzevrijheid van de vrouw. Een vrouw moet zelf de keuze kunnen maken om sekswerk te verrichten en als een vrouw dit doet op vrijwillige basis, dan is het juist een vorm van seksuele bevrijding, zelfbeschikking en zelfontplooiing.

Daarnaast stond ook het terugeisen van vrouwonvriendelijke scheldwoorden centraal. Veel van deze scheldwoorden werden (en worden nog steeds) door mannen gebruikt om vrouwen neer te halen. Veel feministen binnen de derde feministische golf spraken uit dat het hun goed recht was om deze vrouwonvriendelijke termen als eigen op te eisen om zo gehakt te maken van de negatieve bijbetekenis die door vrouwenhaters aan de woorden werd gegeven.

Intersectionaliteit

De derde feministische golf wordt gekenmerkt door de opkomst van 'intersectioneel feminisme': feminisme dat aanvaardt dat niet alle vrouwen op dezelfde manier met ongelijkheid en discriminatie te maken hebben. Vrouwen van kleur hebben bijvoorbeeld te maken met zowel discriminatie op basis van geslacht als discriminatie op basis van huidskleur. Arme vrouwen hebben het moeilijker dan rijke vrouwen, omdat ze zowel te maken hebben met inkomensongelijkheid als met genderongelijkheid. Transgendervrouwen hebben naast vrouwenhaat ook met haat tegen transmensen te maken. Uit deze intersectionele benadering volgt dat vrouwenongelijkheid niet op één manier opgelost kan worden en dat de aangedragen oplossingen zich moeten aanpassen aan de achtergrondkenmerken (huidskleur, cultuur, geloof, inkomen enzovoorts) van vrouwen.

De derde feministische golf duurde van 1990 tot en met 2010.

Vierde feministische golf

In oktober 2017 is de MeToo-beweging gestart. Dit kan worden gezien als een vierde feministische golf, waarin vrouwen zich uitspreken en verzetten tegen seksuele intimidatie door mannen. Ook wordt aan de kaak gesteld dat aan vrouwen de gelegenheid geboden moet worden om mee te praten, in plaats van dat mannen alleen maar over hen praten. De ongelijke verhoudingen tussen mannen en vrouwen (die veroorzaakt worden door het patriarchaat) leiden tot seksueel misbruik van vrouwen. Ook mannen hebben te maken met deze ongelijke verhoudingen, omdat hieruit een ongezond beeld van mannelijkheid voortkomt. Dit wordt in het Engels ook wel toxic masculinity genoemd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het feit dat aan jongens en mannen gezegd wordt dat ze hun emoties niet mogen tonen, omdat dat 'zwak' zou zijn. Ook wordt dominant en roekeloos gedrag onder jongens indirect en direct gepromoot.

De MeToo-beweging heeft een aanzienlijke aanhang: op 15 oktober 2017 was al 200.000 keer de hashtag #MeToo gebruikt. Binnen 24 uur werd dit zelfs door meer dan 4,7 miljoen mensen in 12 miljoen posts gebruikt.

Tegenwoordig komt de rol van de lhbt-gemeenschap in de feministische beweging sterker naar voren, omdat bijvoorbeeld de haat tegen niet-heteroseksuele vrouwen en/of niet-transvrouwen zich deels op een andere manier presenteert dan de haat tegen heteroseksuele vrouwen en/of cisgendervrouwen. Dit is een voortzetting van het intersectionalisme uit de derde feministische golf.

De vierde feministische golf is omstreeks 2017 begonnen en duurt nog steeds voort.

Videoclip


Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Feminisme&oldid=801213"