Misogynie
Misogynie of vrouwenhaat is haat, minachting of discriminatie tegen vrouwen. Deze haat kan bestaan uit een afkeer van vrouwen hebben, seksisme en/of geloven dat vrouwen minder waard zijn dan mannen. Misogynie kan zich uiten in de mishandeling van vrouwen of huiselijk geweld tegen vrouwen. In het ergste geval leidt misogynie tot femicide: het vermoorden van een vrouw omdat ze een vrouw is.
Geschiedenis
In de geschiedenis zijn er veel voorbeelden van misogynie. Zo werden niet-getrouwde, onafhankelijke vrouwen in de middeleeuwen vaak tot heks verklaard. Bij deze heksenvervolgingen werden vrouwen verbrand of soms zo ernstig mishandeld dat ze niet meer konden lopen. Een ander voorbeeld van misogynie is dat vrouwen in Nederland tot 1919 niet mochten stemmen en tot 1956 geen eigendom konden hebben. Ook mogen vrouwen in sommige religieën en filosofieën geen leidende of belangrijke functies vervullen. Daarbij mogen ze vaak niet zelf beslissen wat ze in hun leven doen, omdat een levensbeschouwlijke tekst zo wordt geïnterpreteerd, dat aan vrouwen wordt opgelegd dat ze thuis voor de kinderen moeten zorgen of alleen met toestemming van de man naar buiten mogen.
Door deze ongelijke positie zijn er in de geschiedenis ook veel feministische bewegingen geweest. Zij kwamen vanaf de tweede helft van de achttiende eeuw op voor de rechten van vrouwen. In de eerste instantie ging dit vooral om het stemrecht. Tijdens de tweede feministische golf kwamen vrouwen ook op voor vrijheidsrechten en sociale rechten.
Afhankelijk van iemands etniciteit of gender kan vrouwenhaat er anders uitzien. Voor vrouwenhaat tegen zwarte mensen bestaat de term 'misogynoir'. Haat tegen transvrouwen wordt ook wel 'transmisogynie' genoemd.
Wetgeving en verdragen
Om deze onderdrukking van vrouwen tegen te gaan, sloten in 1979 bijna alle landen van de wereld het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen, ook wel bekend als het VN-Vrouwengedrag. Hieronder vielen ook Nederland en België. Alleen Vaticaanstad, Iran, Somalië, Noord-Soedan en Tonga hebben het verdrag niet ondertekend. Dit is hoofdzakelijk om religieuze redenen.
De Verenigde Staten en Palau hebben het verdrag wel ondertekend, maar niet bekrachtigd. Conservatieve politici uit die landen zijn vaak (streng)-christelijk, waardoor ze geloven dat er een God is die wil dat mannen en vrouwen gescheiden rollen moeten hebben. Veel islamitische landen hebben het verdrag wel ondertekend, maar een voorbehoud gemaakt dat het niet in strijd mag zijn met de sharia (islamitische geloofsleer). Rechtzinnige moslims geloven ook dat er een God is die heeft bepaald dat mannen en vrouwen gescheiden rollen hebben.
Sommige mensenrechtenorganisaties hebben kritiek op deze voorbehouden, omdat een van de doelen van het Vrouwenrechtenverdrag juist is dat vrouwen zelf de vrijheid hebben om te kiezen welke rollen ze in het leven willen vervullen.
In 1993 heeft de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Verklaring inzake de uitbanning van geweld tegen vrouwen ondertekend, waarin ook stelling wordt genomen tegen de mishandeling van vrouwen. In Europa is in 2011 de Istanboelconventie ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld gesloten. Turkije heeft zich in 2021 teruggetrokken, omdat de conservatieve regeringspartijen (de AK-partij en MHP) vonden dat het verdrag gescheiden rollen voor mannen en vrouwen in de weg zat.
Informatie
- Over de hele wereld aandacht voor geweld tegen vrouwen (NOS Jeugdjournaal)
- Onderzoek: misogynie als politiek wapen (De Groene Amsterdammer)
- Waarom we moeten oppassen met het woord ‘femicide’ (VPRO-HUMAN/Argos)
- Misogyny (Encyclopaedia Britannica) (Engelstalig)
- Reservations to the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (Amnesty International) (Engelstalig)
- Submission by Human Rights Watch to the CEDAW Committee on the rights of Indigenous women and girls (Human Rights Watch) (Engelstalig)