Giacomo Casanova
| Giacomo Casanova | |
| |
| Algemene informatie | |
| Naam voluit | Giacomo Girolamo Casanova |
| Pseudoniem | Jacques Casanova Chevalier de Seingalt |
| Geboren | 2 april 1725 |
| Geboorteplaats | Venetië |
| Overleden | 4 juni 1798 |
| Nationaliteit | .svg){kind=small} Republiek Venetië
|
| Beroep | Schrijver, vrijmetselaar, occultist |
| Werk | |
| Jaren actief | 1757-1797 |
| Genre(s) | Memoires |
| Bekende werken | Histoire de ma vie Confutazione della storia del governo Veneto d’Amelot de la Houssaye Histoire de ma fuite en prison |
Portaal  Literatuur
| |
Giacomo Casanova (Venetië, 2 april 1725 - Dux, 4 juni 1798) was een Italiaans avonturier. Casanova werd geboren in de republiek Venetië. Casanova reisde een groot deel van zijn leven door Europa. Hij was vrijmetselaar en aanhanger van het libertinisme. Dit betekende dat hij in absolute vrijheid wilde leven. Casanova stond bekend als een aantrekkelijke man. Hierdoor waren veel vrouwen verliefd op hem. Hij had dan ook veel verschillende relaties met vrouwen. Deze beschreef hij later uitvoerig in zijn memoires.
Tegenwoordig wordt de naam "casanova" gebruikt voor een vrouwenverslinder. Dit is een aantrekkelijke man die veel relaties met verschillende vrouwen heeft.
Levensloop
Jeugd
Casanova werd geboren in Venetië in 1725. Italië was toentertijd nog niet één land maar verdeeld in allerlei kleine staten en koninkrijkjes. De republiek Venetië was een van de belangrijkste staten. Casanova kwam uit een kunstzinnige familie. Zijn moeder (Zanetta Farussi) was zangeres en zijn vader (Gaetano Casanova) was danser. Het paar had in totaal zes kinderen. Casanova was hun oudste kind. Toen hij acht jaar oud was, overleed zijn vader. Zijn moeder maakte verschillende reizen voor Europa. Hierdoor bracht Casanova een groot deel van zijn kindertijd bij zijn oma door.
Tijdens zijn jeugd had Casanova vaak een bloedneus. Zijn oma was bijgelovig en schakelde de hulp van een heks in. De heks voerde vervolgens een ritueel uit. Dit ritueel had geen effect, maar Casanova raakte geïnteresseerd in het occulte. Later werd hij naar Padua gestuurd om van zijn bloedneuzen af te komen. Casanova had een slechte band met zijn ouders. Hij ging naar een kosthuis, waar hij lees kreeg en viool leerde spelen. In het kosthuis werd hij ook voor het eerst verliefd, namelijk op de jongere zus van zijn leraar. Niet veel later ging Casanova studeren aan de universiteit van Padua. Hij studeerde verschillende vakken. Ook ontwikkelde hij een gokverslaving. Hierdoor raakte hij in de schulden en moest uiteindelijk terug verhuizen naar Venetië. Tegen deze tijd had hij zijn studie al voltooid.
Kerkelijke carrière
In Venetië ging hij werken als abbé. Dit is een soort van administratief personeel van de bisschop van Venetië. Ondertussen volgde hij ook een studie in Padua. Casanova begon veel tijd te besteden aan zijn kleding, haar en uiterlijk. Hij werd een dandy. Ook raakte hij bevriend met senator Alvise Gasparo Malipiero. Hij leerde hem veel over etiquettes, wijn en eten. Casanova flirtte echter met Teresa Imer, waar Malipiero ook een oogje op had. Hij werd vervolgens zo boos dat hij Casanova en Imer uit zijn huis zette.
Casanova's kerkelijke carrière was maar van korte duur. Na de dood van zijn oma raakte hij steeds verder in de schulden. Hierdoor moest hij zelfs een tijdje de gevangenis in. Hij ging vervolgens werken voor kardinaal Acquaviva in Rome. Hier schreef hij liefdesbrieven voor een andere kardinaal. Ook vroeg hij aan paus Benedictus XIV of hij verboden boeken mocht lezen. Casanova werd uiteindelijk ontslagen toen dit eerste uitkwam. Door Casanova te ontslaan konden ze de andere kardinaal namelijk redden.
Officier en assistent
Casanova werd vervolgens een officier in het Venetiaanse leger. Hij werd gestuurd naar het Griekse eiland Korfoe, wat toentertijd in bezit was van Venetië. Hij vond zijn baan maar saai. Hierdoor vertrok hij weer terug naar Venetië. In Venetië wilde hij een professioneel gokker worden. Hij verloor echter al zijn geld. Vervolgens werd hij violist in het Teatro San Samuele. Ook dit maakte hem niet gelukkig.
Op een dag redde hij het leven van senator Bragadin. Hij een hersenbloeding op een bal en de dokter wist niet wat hij moest doen. Casanova besloot vervolgens om Bragadins leven te redden. Dit was succesvol en de senator herstelde. Als dank besloot de familie om Casanova te helpen. Casanova mocht hierdoor bij de familie wonen en zij betaalden voor zijn kosten. Casanova werd vervolgens de assistent van de senator. Casanova leidde hierdoor een luxeleven, maar niet voor lang. De vele schandalen zorgden ervoor dat hij Venetië moest verlaten.
Rondreis en gevangenschap
Casanova verbleef eerst drie maanden in Parma. Hier kreeg hij een relatie met een Franse vrouw genaamd Henriëtte. Henriëtte was waarschijnlijk Casanova's meest serieuze liefde. Hij vond haar niet alleen knap, maar ook slim en artistiek. Toch was de relatie na drie maanden voorbij. Casanova moest Parma verlaten vanwege zijn schulden. Hij besloot om een grand tour door Europa te maken, wat veel edelen in die tijd deden. Hij bezocht Lyon, Parijs, Dresden, Praag en Wenen.
Ook deed hij mee aan rituelen van de vrijmetselaars. Dit was een "geheim" genootschap waar veel intellectuelen toebehoorden. Zij hadden vaak vrije ideeën over religie, genderrollen en vrijheden dan de samenleving. De vrijmetselaars werden als gevaar gezien. Toen hij in 1753 terugkeerde naar Venetië kreeg hij te maken met allerlei beschuldigingen. Casanova zou verboden boeken gelezen hebben, blasfemie gepleegd hebben en deelgenomen hebben aan duels. In 1755 werd hij opgepakt en gevangengezet in het Dogepaleis. Dit was de plek waar de belangrijkste gevangenen vastgezet werden.
Casanova verbleef bijna twee jaar in het paleis. Hij besloot om samen met een andere gevangene, priester Balbi, te ontsnappen uit het paleis. Balbi zat in de cel naast Casanova. Zij groeven een geheime tunnel en ontsnapten via het dak van het paleis. Vervolgens klommen ze via een touw in de nacht naar beneden en vluchtten naar Parijs (waar ze dezelfde dag nog aankwamen).
In Frankrijk
Casanova werd vervolgens een populaire figuur bij rijke Franse edelen en intellectuelen. Zo ging hij om met Madame de Pompadour en Jean-Jacques Rousseau. Hij was ook geïnteresseerd in alchemie en hoopte de steen der wijzen (een mythische steen die alchemisten probeerden te maken) te creëren.
De Franse kardinaal De Bernis wilde van Casanova een spion maken. He werd naar Duinkerke gestuurd om personen te bespioneren die tegen het ancien régime waren. Tijdens de Zevenjarige Oorlog hielp hij mee om meer geld binnen te halen. Zo verkocht hij staatsleningen in Amsterdam. Casanova raakte echter opnieuw in de schulden. Hij leidde namelijk een luxeleven en was vooral bezig met gokken en vrouwen. Hij werd vervolgens gevangengezet in Parijs. Na vier dagen besloot de markiezin d'Urfé zijn schulden te betalen, waardoor hij weer vrijkwam. Casanova probeerde weer terug te gaan naar Nederland. Toen zijn plannen faalden, sloeg hij op de vlucht. Hij ging eerst naar Keulen, toen naar Stuttgart en uiteindelijk naar Zwitserland. Tegen deze tijd had hij al zijn fortuin verloren.
Casanova dacht er in Zwitserland over na om monnik te worden. Hij hield echter te veel van vrouwen. Als monnik kun je namelijk geen vrouw hebben. Hij besloot daarom rond te reizen. Hij bezocht Marseille, Genua, Florence, Rome, Napels en Turijn. Tijdens het reizen gebruikte hij de naam Chevalier de Seingalt. Eenmaal terug in Parijs probeerde hij markiezin d'Urfé op te lichten. Hij wilde haar namelijk in een jonge man veranderen, wat natuurlijk niet kan. De markiezin verloor haar vertrouwen in hem. Hierna reisde hij naar Engeland, waar hij koning George III ontmoette. Vervolgens bezocht hij de Oostenrijkse Nederlanden, Moskou, Sint-Petersburg en Berlijn. In de laatste twee plaatsen had hij contact met Frederik de Grote en Catharina de Grote. Hij werd Polen uitgezet nadat hij aan een duel had deelgenomen. De Spaanse koning weigerde hem te ontvangen tijdens zijn reis naar Spanje.
Terug naar Venetië
In 1774 keerde hij terug naar Venetië. In totaal was hij 18 jaar uit de stad geweest. Casanova was inmiddels een beroemdheid geworden. Veel mensen waren benieuwd hoe hij uit de gevangenis ontsnapt was. Er was weinig meer over van Casanova's knappe uiterlijk. Hij begon oud te worden en had littekens door de pokken. Hij had weinig vrienden en weinig geld. Ook waren veel vrouwen niet langer in hem geïnteresseerd. In 1779 kreeg hij een relatie met een naaister genaamd Francesca.
Na nieuwe schandalen moest hij in 1783 Venetië opnieuw verlaten. Hij vertrok naar Parijs. Hier ontmoette hij Benjamin Franklin.
Laatste jaren
In 1785 ging Casanova inwonen in Bohemen (het huidige Tsjechië). Hier woonde hij in het kasteel van graaf Jozef Karl von Waldstein. Zijn gezondheid ging achteruit. Desondanks maakte hij soms nog reizen naar Wenen, Dresden en Praag. Casanova dacht erna om terug te keren naar Venetië. In 1797 nam de Franse generaal Napoleon Bonaparte Venetië in. Hierdoor kwam er een einde aan de republiek. Voor Casanova was het te laat om terug te keren.
Hij stierf op 4 juni 1798 en werd 73 jaar oud. Zijn laatste woorden waren: "Ik heb geleefd als filosoof en ik sterf als christen". Zijn lichaam werd vervolgens in Bohemen begraven. Het is echter onduidelijk waar zijn graf precies is.
Vrouwen en gokken
.png)
In Casanova's leven waren er twee liefdes: vrouwen en gokken. Casanova had relaties met vrouwen uit allerlei milieus, van edele vrouwen tot vrouwen uit de onderklasse. Met sommige vrouwen flirtte hij alleen en met andere vrouwen had hij maandenlange relaties. Het ging hem niet om seks. Ook viel hij niet alleen op schoonheid. Voor Casanova was intelligentie (slimheid) vooral belangrijk. Casanova's liefdesleven was erg schandalig (zeker in zijn tijd). Toen zijn biografie (Histoire de ma vie) uitkwam, werd de tekst aangepast (censuur). Ook zette de Rooms-Katholieke Kerk het op de lijst met verboden boeken (Index librorum prohibitorum). Pas in de jaren 1960 verscheen de oorspronkelijke tekst zonder censuur.
Casanova hield ook veel gokken. Hij deed mee aan loterijen en speelde gokspellen, zoals basset en piquet. Toch speelde hij niet altijd eerlijk. Hij probeerde vaak te spieken en te bedriegen.
Een "casanova"
Tegenwoordig wordt het woord "casanova" (zonder hoofdletter) gebruikt voor iemand die anderen graag versiert. Vaak gaat het om een man die vrouwen probeert te verleiden. Deze persoon heeft een obsessie met vrouwen. Zo probeert hij de aandacht van vrouwen te krijgen door met ze te flirten. Soms gaat hij zo ver dat hij getrouwde vrouwen of vrouwen in een relatie probeert te versieren.
Alternatieve benamingen zijn womanizer en vrouwenverslinder. Ook wordt zo iemand vaak een Don Juan (of Don Giovanni) genoemd. Hij is een legendarische Spaanse vrouwenverslinder. In tegenstelling tot Casanova heeft Don Juan nooit bestaan. Don Juan is namelijk een personage uit het boek El Burlador de Sevilla van Tirso de Molina. Een ander verschil is dat een casanova écht van vrouwen houdt, terwijl een Don Juan vrouwen alleen gebruikt als een ego-boost. Desondanks worden beide termen vaak door elkaar gebruikt.
Bronnen
- (en) Het artikel op Wikipedia
- "Casanova in Venetië". National Geographic. Gelezen op 10 oktober 2024.
- "Giacomo Casanova (1725-1798) – Avonturier uit Venetië". Historiek. Gelezen op 9 oktober 2024.
- "Waarom een casanova geen Don Juan is" (18 februari 2010). Gazet van Antwerpen. Gelezen op 9 oktober 2024.