Senaat (Verenigde Staten)

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

De zegel van de Senaat

De vergaderzaal van de Senaat

De Senaat (Engels: United States Senate) is één van de twee kamers van het Amerikaans Congres, het parlement van de Verenigde Staten. De andere kamer heet het Huis van Afgevaardigden. De Senaat bestaat uit 100 leden; twee voor elke staat. Een senator heeft een termijn van zes jaar. Elke twee jaar wordt een derde van de senatoren vervangen. Een senator dient dus een periode van (maximaal) zes jaar. De Senaat vergadert net als het Huis van Afgevaardigden in het Capitool

Officieel is de vicepresident, momenteel Kamala Harris, voorzitter van de Senaat. Hij een gelijk aantal stemmen (dus 50 voor en 50 tegen) geeft hij/zij de beslissende stem. Dit gebeurd echter heel weinig. Als de vicepresident niet aanwezig is, is er een vervanger. Deze heet de president pro tempore (oftewel waarnemend president). Sinds 2021 is dit de Democraat Patrick Leahy uit de staat Vermont. Een wetsvoorstel moet gebruikelijk eerst door het Huis van Afgevaardigden heen, voordat het door de Senaat gaat. Bij bepaalde zaken, zoals het benoemen van de ministers, kan de Senaat alleen beslissingen nemen. De Senaat is bedacht, zodat de staten zelf vertegenwoordiging hadden. De regeringen van de staten wezen van 1789 tot 1913 de senatoren zelf aan. Sinds 1913 worden de senatoren gekozen door de inwoners van de staten zelf.

De Senaat wordt vaak als het belangrijke huis gezien en is ook vaker in het nieuws. Dit komt mede door de filibuster en de macht die de Senaat heeft.

Geschiedenis

Na de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog werden de 13 koloniën onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. Deze 13 koloniën hadden een gemeenschappelijke taal, cultuur en geschiedenis. Om onderlinge oorlogen te voorkomen (en om sterker te staan in oorlogen tegen andere landen) besloten deze 13 staten een nieuw land te vormen, de Verenigde Staten van Amerika. De Verenigde Staten zijn gebaseerd op de idealen van de Verlichting, maar de Amerikaanse Founding Fathers moesten deze ideeën nog wel uitwerken. Hierdoor ontstond het idee van een parlement (het Amerikaans Congres) dat uit twee kamers bestond:

• In het Huis van Afgevaardigden zou iedere staat een bepaald aantal zetels krijgen dat overkwam met de inwoners van die staat. Staten met veel inwoners, zoals Virginia en New York, hadden hierdoor veel inwoners.
• In de Senaat zou iedere staat twee senatoren krijgen. Hierdoor hadden de kleinere staten, zoals Rhode Island en Connecticut, meer invloed. In een grote staat als New York zou één senator meer mensen vertegenwoordigen als in Rhode Island, terwijl beide senatoren één stem hadden.

Dit en meer werd opgeschreven in de Amerikaanse grondwet. De Senaat was bedoeld om het voor kleinere staten aantrekkelijk te maken zich aan te sluiten bij de Verenigde Staten. Veel kleinere staten waren namelijk bang geen invloed te hebben, aangezien grotere staten meer macht zouden hebben. De Senaat was het gevolg om deze angst weg te nemen. Deze gebeurtenis wordt ook wel de Connecticut-compromis genoemd, aangezien Connecticut als kleine staat hier erg bang voor was. Voor elke staat die sindsdien is toegetreden zijn er twee senatoren bijgekomen. Washington D.C. zelf en de andere Amerikaanse territoria kregen geen senatoren (en hebben deze nog steeds niet).

Sinds president Thomas Jefferson kreeg de Senaat zijn huidige mate van belangrijkheid. Senatoren werden gezien als vertegenwoordigers van de meningen in hun staat. Hier hadden ze veel invloed op hun partijen. Senatoren als Henry Clay, Stephen A. Douglass en Daniel Webster werden hierdoor o.a. bekend door het hele land. De macht van de Senaat speelde ook een belangrijke rol bij een grote kwestie in de 19e eeuw, namelijk de slavernij. Tussen 1820 en 1850 was er een even aantal slavenstaten en vrije staten als gevolg van de Missouri-compromis. Voor iedere nieuwe vrije staat die wilde toetreden moest ook een nieuwe slavenstaat toetreden (en omgekeerd). Na de compromis van 1850 werd dit idee losgelaten en mochten staten zelf beslissen of ze de slavernij toestonden of niet. Vanaf toen steeg het aantal vrije staten, wat een van de redenen was van de slavenstaten om af te scheiden. Dit leidde tot de Amerikaanse Burgeroorlog. Tijdens de burgeroorlog trokken de Zuidelijke senatoren, met uitzondering van Andrew Johnson (Tennessee), zich terug.

De Senaat onderging enkele veranderingen tijdens het presidentschap van Woodrow Wilson. In 1913 werd het 17e amendement aangenomen. Dit betekende dat de senatoren niet meer de regeringen of parlementen van de Amerikaanse staten gekozen werden, maar door de bevolking van die staten in verkiezingen. Dit wordt gezien als een grote stap richting meer democratie. In 1922 werd Rebecca Felton namens de staat Georgia gekozen als de eerste vrouwelijke senator; zij diende echter slechts voor één dag. Hattie Caraway namens Arkansas werd in 1932 gekozen als de eerste gekozen vrouwelijke senator. In de jaren '50 speelde de Senaat een belangrijke rol in de jacht op communisme onder senator Joseph McCarthy. Ook speelde de Senaat een belangrijke rol in de jaren '50 en zeker in de jaren '60 bij het einde van de rassensegregatie. Veel Zuidelijke senatoren proberen wetten die de rassensegregatie beëindigden dood te praten (de filibuster). Deze filibuster zou later veel gebruikt door de Republikeinen tijdens het presidentschap van Barack Obama en daarna door de Democraten tijdens het presidentschap van Donald Trump. Sinds 1959 bestaan de Verenigde Staten uit 50 staten, waardoor de Senaat 100 senatoren hebben. In de recente jaren wordt gesproken voor mogelijk staatsschap voor Washington D.C. en Puerto Rico, waardoor beide gebieden twee senatoren zouden krijgen. Deze plannen zorgen voor veel verdeling in de Amerikaanse politiek.

Werking en zetelverdeling

Verkiezingen

Iedere staat heeft officieel twee senatoren, die elk door de bevolking van de staat worden gekozen. De bevolking mag dit doen tijdens rechtstreekse verkiezingen, waarbij de bevolking van hun staat mag stemmen om een kandidaat om het senatorschap namens hun staat. Het kan ook soms voorkomen dat beide senatoren opnieuw verkozen worden. Een senator dient normaal een periode van zes jaar. Na deze zes jaar mogen senatoren zich herkiesbaar stellen; er zijn er geen limieten qua termijnen.

Het kan natuurlijk voorkomen dat een senator overlijdt of stopt voor het einde van zijn termijn. In dat geval kiest de gouverneur van de desbetreffende staat een nieuwe senator. Mocht dus een van de senatoren van Nevada overlijden, kiest de gouverneur van Nevada een tijdelijke vervanger. In sommige staten zijn er wetten dat deze vervanger iemand van dezelfde partij moet zijn als zijn voorganger (een Republikein moet bijvoorbeeld door een Republikein opgevolgd worden). In andere staten bestaan deze wetten niet en is de gouverneur vrij om te kiezen wie hij/zij wilt. In dit laatste geval kiest de gouverneur vaak iemand van zijn eigen partij. Deze tijdelijke senator dient tot aan de volgende verkiezingen. In deze verkiezingen kunnen de inwoners van de staat een opvolger kiezen. In sommige gevallen kan het voorkomen dat al na twee jaar of vier jaar dan nieuwe verkiezingen gehouden worden. De reden hiervoor is dat elke twee jaar (op Election Day) een derde van de zetels herkozen worden. Als een senator al na één jaar stopt of overlijdt, is zijn er na twee jaar al speciale bij-verkiezingen. Hierin wordt een senator gekozen die overige vier jaar uitzit. Na deze vier jaar zijn er weer verkiezingen. Dit is bedacht om te voorkomen dat de gouverneur iemand kan kiezen die jaren dient.

De eisen aan de verkiezingen verschillen overigens per staat. In de meeste staten is het zo dat de kandidaat met de meeste stemmen wint. In de staat Georgia moet een kandidaat minstens 50% van de stemmen halen. Gebeurd dit niet, dan vindt er een tweede ronde plaats waarin de twee kandidaten met de meeste stemmen tegenover elkaar staan. Dit gebeurde met beide zetels van de staat in 2020. Alaska en Maine hebben totaal ander systeem waarbij een kiezer een top vijf moet maken van kandidaten, met de kandidaat die hij wilt zien winnen bovenaan. In bijna alle staten zijn er eerst voorverkiezingen, waarbij de Democraten, Republikeinen en andere partijen, hun kandidaat kiezen. Dit is weer niet het geval in Californië, Washington en Louisiana. Hier zijn er meerdere kandidaten per partij. Vaak gaan deze verkiezingen tussen de Democraten en de Republikeinen. Soms wint ook een onafhankelijke kandidaat. Hoewel deze kandidaat onafhankelijk is, sluit hij zich vaak wel aan bij een van de twee partijen. Senator Bernie Sanders namens Vermont is bijvoorbeeld onafhankelijk, maar sluit zich aan bij de Democraten. Zo'n aansluiting wordt een caucus genoemd. Het kan ook voorkomen dat senatoren overstappen naar een andere partij, maar dit is erg zelden.

Eisen

In artikel 1, sectie 3 van de Amerikaanse grondwet worden de eisen uitgelegd om senator te worden. Dit zijn:

• Een senator moet minstens 30 jaar oud zijn.
• Een senator moet op zijn minst voor een periode van negen jaar Amerikaans staatsburger zijn geweest.
• Een senator moet inwoner zijn geweest van de staat op het moment van de verkiezing.

De eerste regel is in de beginjaren vaak doorbroken geweest. Vier senatoren waren jonger dan 30 jaar, met Armistead Thomson Mason op 28-jarige leeftijd als jongste. In 1934 werd Rush D. Holt Sr. op 29-jarige leeftijd verkozen tot de Senaat, maar wachtte tot hij 30 was. Joe Biden werd in 1972 op 29-jarige leeftijd verkozen tot de Senaat, maar was al 30 jaar voordat hij beëdigd werd.

Zetelverdeling

Zie Lijst van Amerikaanse senatoren voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Senatoren per staat naar partij

De Senaat heeft 100 leden. Voor een meerderheid zijn 51 stemmen nodig. In het geval dat 50 senatoren voor en 50 senatoren tegen zijn, heeft de vicepresident (tegenwoordig Kamala Harris) de doorslaggevende stem. Hierdoor hebben de Democraten de meerderheid in de Senaat, maar dit is een nipte meerderheid.

	Partij	Leden	Senaatsleider
	Republikeinse Partij	50 leden	Mitch McConnell (Kentucky)
	Democratische Partij	48 leden	Chuck Schumer (New York)
	Onafhankelijke leden*	2 leden	Geen

* Bernie Sanders (Vermont) en Agnus King (Maine) zijn beide officieel onafhankelijk, maar stemmen mee met de Democraten.

De grootste fractie wordt het Majority Leadership genoemd, terwijl de andere fractie de Minority Leadership genoemd wordt. De leider van de grootste fractie is wordt de Senate Majority Leader genoemd, terwijl de leider van de kleinste fractie de Senate Minority Leader genoemd wordt. De grootste partij levert ook de president pro tempore. Dit is altijd de oudste senator van de grootste partij. Sinds 2021 is dit Patrick Leahy uit Vermont. Na de vicepresident en de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden is hij de derde in lijn van opvolging als een president overlijdt, afgezet wordt of opstapt.

Iedere staat heeft twee senatoren. De senator van die staat die het langste zit wordt de Senior senator genoemd, terwijl degene met de kortste tijd in de Senaat de Junior senator genoemd wordt. In het geval dat beide senatoren even lang in de Senaat zitten wordt gekeken naar de leeftijd; de oudste wordt de Senior senator genoemd in dat geval.

Problemen en kritiek

De filibuster

Zie Filibuster voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Senaat is internationaal bekend door zijn filibuster, maar wat is het filibuster eigenlijk? In de Amerikaanse Senaat zijn er geen regels over hoe lang een debat duurt. Een debat kan pas eindigen als 60 senatoren stemmen om een debat te eindigen. Pas na de eindiging van het debat kan er gestemd worden. Senatoren die afwezig zijn stemmen automatisch tegen het einde. Doordat één partij vaak geen 60 senatoren heeft (of niet alle 60 senatoren meestemmen), is het lastig om een debat te eindigen. Een debat is dat geval net zo lang bezig als er senatoren zijn die spreken. Senatoren, vaak van de kleinere partij, gebruiken dit om een wetvoorstel (waar ze tegen zijn) tegen te houden. Een wet wordt letterlijk doodgepraat, wat filibusteren genoemd wordt.

Oorspronkelijk waren er regels in de Senaat over hoe lang een debat duurde, maar deze regels werden afgeschaft door vicepresident Aaron Burr in 1806. Burr begreep namelijk niet waarom dit nodig was en schafte het daarom af. In de jaren erna werd de filibuster niet gebruikt; pas in 1820 tijdens de Missouricompromis werd dit voor het eerst gedaan. De filibuster werd veel gebruikt in debatten rondom de slavernij en het geven van stemrecht en burgerrechten aan Afro-Amerikanen na de Amerikaanse Burgeroorlog. Hierna werd de filibuster gebruikt tijdens wetten die een einde aan de rassensegregatie moesten maken. In recente jaren werd de filibuster gebruikt tijdens het presidentschap van Barack Obama, vooral tijdens zijn plannen voor de gezondheidszorg. Ook werd gebruikt tijdens Donald Trumps presidentschap, vooral in wetten rondom migratie en de grensmuur met Mexico. De filibuster is niet bij alle wetten mogelijk. Zowel Republikeinen als Democraten hebben sinds 2013 de mogelijkheden voor een filibuster beperkt. Zo geldt het niet meer voor het benoemen van rechters. Het dreigen met een filibuster wordt gebruikt door beide partijen om invloed te krijgen in de plannen, maar kan ook gebruikt worden om plannen van tafel te vegen.

De filibuster wordt door vele Amerikanen als een probleem gezien. Door de filibuster verloopt veel wetgeving, waarvoor in veel gevallen een grote meerderheid is, via het Amerikaans hooggerechtshof of de president. Veel Amerikanen zien dit als ondemocratisch en willen een einde van de filibuster. Om de filibuster te beëindigen zou slechts een normale meerderheid nodig zijn; het afschaffen van de filibuster kan namelijk niet gefilibusterd worden. President Joe Biden wilde de filibuster afgeschaft hebben, maar mist de nodige stemmen om dit te doen.