Asengeloof

Zie ook Germaanse mythologie voor een nauw verwante mythologie.

Het wereldbeeld van de Vikingen volgens het Asengeloof, naar een origineel van Finnur Magnússon, een IJslandse archeoloog.

Het Asengeloof ofwel de Noordse mythologie, is de gebruikelijke naam voor het geloof van de Vikingen. Onderzoekers zijn van mening dat het Asengeloof onderdeel uitmaakt van de Germaanse mythologie, ook omdat er zoveel overeenkomsten zijn. Het Asengeloof bleef echter langer bestaan. De Germanen van West-Europa werden al vanaf ca. 800 na Chr. gekerstend. Bij de Vikingen gebeurde dat pas na 1200.

Achtergrond

Wanneer het Asengeloof is ontstaan is niet duidelijk. Dat komt doordat het aanvankelijk mythes waren die van generatie op generatie werden doorverteld. Men schat dat dit gebeurde vanaf het jaar 100 na Chr. De geschreven bronnen over de Vikingtijd zijn pas 200 tot 300 jaar later gemaakt. Wat wel redelijk duidelijk is, is dat het geloof niet in één keer is opgekomen, maar over een langere tijd. Zo zitten er invloeden uit het oude Mesopotamië en de Indusvallei in verwerkt, zoals de verering van natuurverschijnselen. In Europa kreeg deze godsdienst de vorm van de Germaanse mythologie, die natuurgoden aanbad. Aannemelijk is dat het geloof zich naar Scandinavië verspreidde. Deze verspreiding zou tussen het jaar 0 en het jaar 500 n.Chr. hebben plaatsgevonden. In combinatie met de plaatselijke geschiedenis en gebruiken ontwikkelde het geloof zich tot het Asengeloof. Maar ook dat geloof stond niet stil. Zo waren sagen van grote invloed op het geloof. Deze sagen werden verteld door skalden, een soort dichters. Deze sagen gingen vaak over koningen. Sommige sagen waren daarom een vorm van propaganda, politieke reclame.

Rond het jaar 800 verschenen er inscripties (in hout of steen gehakte teksten) op runenstenen die erop duiden dat de goden daar aanbeden werden.

De Asen (Oudnoords: Æsir) waren volgens de overlevering de volgelingen van Odin. Æsir betekent zoiets als 'volk van Asia'. Ze zouden afkomstig zijn uit Ásaland (land van de aesir).

Basisbeschrijving

De mythe begint met wat je zou kunnen noemen het scheppingsverhaal. Tussen de regels door herken je het ontstaan van de aarde.

De dood van Ymir.

Ginnungagap, het niets (zeg maar het heelal net na de oerknal), de reus Ymir werd geschapen. Dat kwam doordat de werelden Niflheim (een nevelwereld) en Muspelheim (een vuurwereld) bij elkaar kwamen in Ginnungagap. De reus Ymir was een zogenoemde rijpreus. Dat is een soort reus die uit een enorm koude wereld komt en die ook een hele koude adem heeft, zo koud dat die adem alles bevriest. Hierin herken je de ijstijden. De kinderen van Ymir waren de Jötun, ook reuzen. Ymir zweette in zijn slaap, en uit dat zweet, rijp, werd een koe geschapen, Audhumla. Audhumla was de bron van vier rivieren van melk. Ymir dronk daaruit. Audhumla zelf likte aan rijpstenen. Uit die rijpstenen kwam een man, Búri. Hij had ook een zoon, Bor. Bor trouwde met de dochter van rijpreus Bölthorn, Bestla. Zij krijgen drie zonen, Odin, Vili en Vé. Zij schiepen de Asen en de Wanen. Later doodden zij Ymir. Ymir bloedde zo hevig dat de wereld overstroomde en bijna alle rijpreuzen verdronken. Dit onderdeel lijkt wel wat op het verhaal van de zondvloed uit de Bijbel. Maar er wist één familie te overleven. Zij vluchtten naar Útgard, een gebied in Jötunheim. Odin, Vili en Vé maakten van het lichaam van Ymir onze aarde. Zijn lichaam werd het land, en zijn bloed het water. Van de schedel werd het heelal gemaakt. De schedel kun je vergelijken met het hemelgewelf. De sterren waren vonken uit Muspelheim, de maan een spiegel. Deze spiegel reflecteerde het zonlicht.

Er zijn vier dwergen, genaamd Nordri, Sudri, Austri en Vestri. Zij dragen de wereld. Ze leefden eerst in het lichaam van Ymir, maar door een toverspreuk kwamen ze eruit. Odin, Vili en Vé maakten van de wenkbrauwen van Odin nu een muur tussen Útgard en Midgard. De drie broers vonden aan de kust twee houten lichamen. Daaruit maakten ze de eerste mensen, Ask en Embla. Deze mensen bouwden in Midgard de godenwereld Asgard. De goden maakten zelf een brug, Bifröst, tussen Asgard en Midgard. Alle werelden en het hele universum is gebouwd rond de wereldboom, de Yggdrasil.

Yggdrasil - de wereldboom

Asgard

Zie Asgard voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bestand:Asgard and Bifrost in interpretation of Otto Schenk in Wagner's Das Rheingold.jpg

Interpretatie van Asgard en de regenboog Bifröst door Otto Schenk.

Asgard, ookwel Asgaard, is de wereld van de goden. Asgard ziet er uit zoals een Vikingdorp: een aantal huizen bij elkaar. Het bekendste huis is ongetwijfeld het Walhalla. Mensen die in de strijd gestorven zijn gaan daar naartoe. De strijders die in het Walhalla verblijven heten Einherjar. De Einherjar trainen de hele dag voor Ragnarök, de eindstrijd, met daarna de ondergang van de wereld.

Lees hier meer over het Walhalla.

Vanaheim

Zie Vanaheim voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Vanaheim is de wereld van de Wanen. Hier bevindt zich onder andere Folkvangr, een ander hiernamaals.

Klik hier om op deze pagina meer te lezen over Folkvangr.

Midgard

Zie Midgard voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Dit gebied kenden de Vikingen.

Midgard, ookwel Midgaard, is de wereld van de mensen. Dat is de wereld zoals je die kent, dus Nederland, Europa, etc.. De Vikingen zelf wisten ongeveer van het bestaan van het gebied van Scandinavië tot aan Noord-Afrika, Bagdad en Noord-Amerika. Er is ook een Boeddhabeeldje gevonden, die in de Vikingtijd naar Scandinavië is gekomen. Dat is waarschijnlijk via de Arabieren gegaan. De Vikingen zijn zelf dus waarschijnlijk niet in India geweest.

Jötunheim

Zie Jötunheim voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Loki's vlucht naar Jötunheim.

Jötunheim is de wereld van de reuzen. Volgens de Proza Edda is Jötunheim een soort illusie.

Nidavellir

Zie Nidavellir voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Nidavellir is het land van de dwergen. De wereld wordt ookwel svartalfheim genoemd, maar svartalfen zijn elfen, dus geen dwergen. Daarom zit er vermoedelijk enig verschil tussen deze werelden.

Niflheim

Zie Niflheim voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Niflheim is de wereld van de nevelen. Het is er erg koud en donker, en het is een van de oudste werelden. Niflheim speelt ook een belangrijke rol in het scheppingsverhaal.

Muspelheim

Zie Muspelheim voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Muspelheim is de wereld van de vuurreuzen. De leider van de vuurreuzen heet Surt. Muspelheim betekent Vlamland.

Een vuurreus.

Helheim

Hel door Johannes Gehrts

Zie Helheim voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Helheim is de wereld van Hel.

Voor de rol van Helheim als onderwereld, zie het overeenkomstige deel bij "Hiernamaals".

Alfheim

Zie Alfheim voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Alfheim is de wereld van de lichtelfen.

Baldr

Baldr was god van het licht, lente en wijsheid. In een droom werd voorspeld dat iets Baldr zou doden. De moeder van Baldr, Frigg, liet alles en iedereen, zelfs planten, beloven dat ze Baldr niet zouden doden. Maar de maretak was overgeslagen. Loki liet toen een pijl maken van een maretak, en Loki lokte Baldrs broer Hodr, die blind was, in de val. Hodr schoot nietsvermoedend de pijl op Baldr af en doodde hem.

Goden van de Asen

Odin

Zie Odin voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Thor

Zie Thor voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Balder

Zie Balder voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Týr

Zie Týr voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Týr

Týr is de god van de gerechtigheid. Hij heeft maar één hand. Dat kwam doordat hij de wolf Fenrir probeerde te ketenen. Daarbij beet Fenrir zijn hand af. Naar Týr is de dinsdag vernoemd.

Bragi

Zie Bragi voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Heimdall

Zie Heimdall voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Hodr of Höder

Zie Hodr voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Vidar

Zie Vidar voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Vali

Zie Vali voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Ull

Zie Ull voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Forseti

Zie Forseti voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Hoenir

Zie Hoenir voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Goden van de Wanen

Zie Wanen (mythologie) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Wanen zijn de goden van de natuur.

Freya

Zie Freya voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Freyr

Zie Freyr voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Njord

Zie Njord voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Gerd

Zie Gerd voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Gullveig

Zie Gullveig voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Skadi

Zie Skadi voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Ran

Zie Ran voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Atla

Zie Atla voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Loki, een geval apart

Zie Loki voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Hiernamaals

Walhalla

Zie Walhalla voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Impressie van het Walhalla door Emil Doepler.

Folkvangr

Zie Folkvangr voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Freya

Helheim

Zie Helheim voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Voor de beschrijving van de wereld Helheim, zie het overeenkomstige deel bij "Negen werelden".

Sagen

Zie Sagen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Ragnarök

Zie Ragnarök voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Kerstening

Zie Kerstening#Kerstening_Vikingen_en_Oost-Europese_stammen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Heropleving

Zie ásatrú voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Belangrijke boeken

Geloof

• Poëtische Edda - auteur onbekend
  • Völuspá - Over het ontstaan en de ondergang van de wereld
• Proza-Edda - Snorri Sturluson

Kronieken

• Gesta Danorum (Daden van de Denen) - Saxo Grammaticus
• Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum (Daden van de bisschoppen van Hamburg) - Adam van Bremen

	Mythologie
Europa: Baltische · Baskische · Bretonse · Christelijke · Etruskische · Finse · Friese · Germaanse · Griekse / A-Z · Keltische · Iers-Keltische · Lage Landen · Letse · Litouwse · Minoïsche · Noordse / A-Z · Nederlandse · Samische · Thracische · Russische · Romeinse / A-Z · Slavische · Welshe mythologie Midden-Oosten: Abrahamitische (waaronder joodse, christelijke en islamitische) · Anatolische (waaronder Frygische, Hattische, Hettitische en Hurritische) · Ammonitische · Arabische (zie ook Abrahamitische) · Kanaänitische (waaronder Fenicische, zie ook Abrahamitische) · Mesopotamische (waaronder Sumerische, Akkadische, Babylonische, Assyrische en Elamitische) · Perzische Azië: Chinese · Hindoeïstische/Indiase · Indonesische · Japanse · Khmer · Koreaanse · Tibetaanse Afrika: Afrikaanse · Berberse · Egyptische / A-Z · West-Afrikaanse Amerika: Azteekse · Cherokee · Hopi · Inca · Inuit · Irokese · Maya · Purépecha · Zapoteekse Oceanië: Aboriginal · Maori · Melanesische · Micronesische · Polynesische Indo-Europees: Dyeus · Perkwunos Lijst van mythologische wezens en begrippen · Categorie