Ameland: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(50 tussenliggende versies door 22 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  +
{{Infobox gemeente Nederland
−
[[Afbeelding:Ameland.png|thumb|right|Hier ligt Ameland]]
  
  +
|Naam= Ameland
−
[[Afbeelding:Vuurtoren ameland.jpg|thumb|right|Vuurtoren van Ameland]]
  
  +
|Vlag= [[Bestand:Flag_of_Ameland.svg|125px|center]]
−
'''Ameland''' is een [[Waddeneiland]].
  
  +
|Wapen= [[Bestand:Coat_of_arms_of_Ameland.svg|125px|center]]
  +
|Locatie= [[Bestand:Map_-_NL_-_Municipality_code_0060_(2014).png|300px]]
  +
|Provincie= {{Friesland}}
  +
|Inwoners= 3.673 <small>(1 januari 2019)</small>
  +
|Oppervlakte= 268,50 km²
  +
|Hoofdplaats= [[Ballum]]
  +
|Burgemeester= [[Gerard van Klaveren]] ([[VVD]])
  +
|Postcode= 9160 - 9164
  +
|Netnummer= 0519
  +
|Website= [http://www.ameland.nl www.ameland.nl]
  +
}}
   
  +
'''Ameland''' is een [[waddeneilanden|waddeneiland]] van [[Nederland]]. Maar Ameland is ook een [[Nederlandse gemeente|gemeente]] in [[Friesland]]. Ameland is het enige Nederlandse eiland met een vliegveld. Ten westen van Ameland ligt [[Terschelling]] en ten oosten [[Schiermonnikoog]], [[Rif (eiland)|Rif]] en [[Engelsmanplaat]]. In het noorden ligt de [[Noordzee]] en in het zuiden de [[Waddenzee]]. De hoofdplaats van Ameland is [[Ballum]].
−
==Externe link==
  
−
* [http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/tv/nps/hetklokhuis/bb.20060818.asf Ameland (klokhuis)]
  
   
  +
==Geschiedenis==
⚫
[[Categorie:Friesland]]
  
  +
[[Bestand:Ameland klederdracht.jpg|left|300px|miniatuur|De [[klederdracht]] die men op Ameland droeg]]
  +
Ameland bestaat, in vergelijking met andere Waddeneilanden, nog niet zo lang. Ameland wordt voor het eerst vermeld in de negende eeuw. Waarschijnlijk was het eiland al in 850 bewoond, maar wanneer Ameland precies inwoners kreeg in onduidelijk. In 1287 werd Ameland getroffen door de [[Sint-Luciavloed]]. Ameland was vrij geïsoleerd. Dit houdt in dat de mensen op Ameland een soort van gescheiden leefden van de rest van de wereld. Toen de Hollandse graven Friesland veroverden, ging de verovering van Ameland vrij gemakkelijk. In 1398 gaf de Hollandse graaf Ameland en [[Het Bildt]] aan [[Arend van Egmont]], die al [[IJsselstein]] bezat. In 1445 werd besloten dat Ameland geen banden had met de rest van Friesland. De familie Egmont zou tot 1670 blijven heersen op Ameland. Ameland was geen onderdeel van Friesland of Holland, maar het was een zelfstandig landje. Tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog]] en de [[Tweede Engels-Nederlandse Oorlog]] bleef Ameland dan ook neutraal. In 1670 werd het eiland gegeven aan de familie Cammingha, maar deze stierf tien jaar later uit. Toen werd het eiland gegeven aan de familie [[Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg]] en in 1704 kwam het eiland tenslotte in handen van [[Henriëtte Amalia van Anhalt-Dessau]]. Hierdoor kwam het eiland in bezit van de familie [[Oranje-Nassau]].
  +
  +
In 1798 werd Ameland onderdeel van de [[Bataafse Republiek]]. Het eiland had hierdoor geen rechten meer. In 1815 werd Ameland onderdeel van de provincie [[Friesland]]. Ameland werd een [[grietenij]], de voorloper van de gemeente in Friesland. Na het invoeren van de Gemeentewet werd Ameland een gemeente. Om de zelfstandigheid van Ameland te herinneren gebruiken de koningen en koninginnen van Nederland nog steeds de titel ''Vrijheer/Vrijvrouwe van Ameland''. Tussen 1871 en 1872 werd er ook Ameland een dam gebouwd tussen het eiland en het vasteland. Rond de dam moesten akkers komen. De dam was alleen niet bestand tegen stormen en in de winter van 1882 brak de dam ook door. In 1940 waren er Duitse troepen op Ameland. De Geallieerden hebben nooit geprobeerd om via Ameland het vasteland te bereiken. Ameland had namelijk geen goede ligging. Pas op 3 juni 1945 gaven de Duitse troepen op Ameland zich over, een maand na de bevrijding.
  +
  +
==Geografie==
  +
===Ligging===
  +
[[Bestand:2012-05-05_Ameland_16.JPG|right|300px|miniatuur|De vuurtoren [[Bornrif (Ameland)|Bornrif]] in [[Hollum]]]]
  +
Ameland ligt op de grens tussen de [[Noordzee]] en de [[Waddenzee]]. In het westen van Ameland ligt het [[Borndiep]], met aan de overkant het eiland [[Terschelling]]. Aan de andere kant ligt het eiland [[Schiermonnikoog]]. Als het goed weer is kun je het eiland nog net zien. Ameland bestaat voor een groot deel uit duinen genaamd van zand. Op Ameland is er 100 kilometer aan fietspaden. Ameland is ongeveer 25&nbsp;km lang en 4&nbsp;km breed.
  +
  +
===Plaatsen===
  +
Op Ameland zijn er vier plaatsen:
  +
{| class="wikitable sortable"
  +
!Naam
  +
!Inwoners
  +
|-
  +
|[[Hollum]]
  +
| 1.150
  +
|-
  +
|[[Nes (Ameland)|Nes]]
  +
| 1.085
  +
|-
  +
|[[Buren (Ameland)|Buren]]
  +
| 680
  +
|-
  +
|[[Ballum]]
  +
| 355
  +
|}
  +
  +
Daarnaast zijn er nog twee kleine plaatsen, [[Ballumerbocht]] en [[Kooiplaats]]. Vroeger was er nog een dorp op het eiland, genaamd [[Sier (dorp)|Sier]]. Dit dorp is verdronken in zee.
  +
  +
=== Natuur ===
  +
[[Bestand:Oerd_blinkert_64.jpg|left|300px|miniatuur|Natuurgebied [[Het Oerd]]]]
  +
Op het eiland is veel [[natuur]]. Het bekendste stukje natuur is [[Het Oerd]], er is daar een vogelbroedreservaat en er broeden 40 verschillende soorten [[vogel]]s. Als het broedseizoen is, is het reservaat gesloten voor publiek. Natuurlijk heeft Ameland ook veel [[strand]]en. Aan de ene kant van Ameland ligt de dijk (aan de kant van de Waddenzee) en aan de Noordzee-kant is er 25&nbsp;km strand. Ook kan je op Ameland fietsen, er zijn een vele fietspaden maar je kan ook mountainbiken door de [[duin]]en en de [[Bos (landschap)|bossen]]. Op Ameland kan je in elk [[dorp]] wel [[fiets]]en huren.
  +
  +
==Politiek==
  +
De burgemeester van Ameland heet [[Gerard van Klaveren]]. Hij is burgemeester namens de partij [[VVD]]. Ameland heeft drie [[wethouder]]s. Dit zijn Will F. Bakema van de partij Ameland'82, Linda van der Deen van de [[VVD]] en Nico Oud van het [[CDA]]. De wethouders en de burgemeester vormen samen het [[college van B&W]]. Het gemeentehuis van Ameland staat in de hoofdplaats [[Ballum]]. De [[gemeenteraad]] van Ameland bestaat uit 11 personen. De laatste verkiezingen hiervan waren in 2014. De partij Ameland'82 heeft 3 leden in de gemeenteraad, Algemeen Belang Ameland heeft er 3, het [[CDA]] heeft er 3, de [[PvdA]] heeft er 1 en de [[VVD]] heeft er ook 1. Ameland'82 en Algemeen Belang Ameland zijn lokale partijen. Dit houdt in dat ze alleen in Ameland actief zijn en ook alleen aan de verkiezingen van de gemeenteraad in Ameland meedoen.
  +
  +
== Cultuur ==
  +
===Taal en tradities===
  +
[[Bestand:Mill_%22de_Phenix%22_04.JPG|right|miniatuur|300px|Molen [[De Phenix (Nes)|De Phenix]] in [[Nes (Ameland)|Nes]]]]
  +
Op Ameland heb je een bepaald likeurtje, die heet Nobel. Je kan alleen Nobel op Ameland drinken. Ameland is geliefd bij kunstenaars, vanwege de landschappen en de inval van het licht. Hierdoor wordt sinds 1996 op Ameland de ''Ameland kunstmaand'' georganiseerd in november. OP dertig verschillende locaties laten kunstenaars uit binnen- en buitenland dan hun kunstwerken zien. Op Ameland wordt ''Sunneklaas'' gevierd. Dit is een oude versie van het [[Sinterklaas]]feest. De traditie is erg mysterieus, zo zijn er weinig foto's en filmpjes van dit feest op internet te vinden en is de bedoeling van het feest ook niet helemaal duidelijk. Bezoekers wordt gevraagd om zich niet met het feest te bemoeien of het eiland het liefste te mijden. Overigens mogen alleen mannen meedoen aan dit feest, vrouwen en kinderen worden verjaagd.
  +
  +
Op Ameland wordt [[Amelands]] gesproken. Dit stamt af vanuit het [[Stadsfries]]. Amelanders zijn er vasthoudend aan hun dialect, in tegenstelling tot andere Waddeneilanden.
  +
  +
===Bezienswaardigheden===
  +
Ameland heeft een aantal bezienswaardigheden. Als eerste heeft het eiland een vuurtoren, [[Bornrif (vuurtoren)|Bornrif]] heet deze. De toren is gebouwd in 1881, maar kreeg pas honderd jaar later een naam. De [[Klokkentoren van Ballum]] is gebouwd in 1755 en staat voor de [[kerk van Ballum]], die een paar jaar later is gebouwd. Ook Nes heeft zo'n klokkentoren, de [[Klokkentoren van Nes]]. De [[Sint-Magnuskerk (Hollum)|Sint-Magnuskerk]] in Hollum bestaat al sinds de 15de eeuw. Daarnaast staan nog de [[Sint-Clemenskerk (Nes)|Sint-Clemenskerk]] en de [[Hervormde kerk (Nes, Ameland)|Hervormde kerk]] van Nes op het eiland. Ook zijn er een aantal molens te vinden op het eiland. [[De Phenix (Nes)|De Phenix]] en [[De Verwachting (Hollum)|De Verwachting]] zijn hier voorbeelden van. Het [[Gedenkraam in de Kardinaal de Jongschool (Nes)|Gedenkraam in de Kardinaal de Jongschool]] herinnert de leider van het verzet van de kerk tijdens de Tweede Wereldoorlog, kardinaal [[Johannes de Jong]].
  +
  +
[[Bestand:Ameland_Ballum.jpg|left|300px|miniatuur|Een vliegtuig op [[Ameland Airport Ballum]]]]
  +
Op Ameland zijn een aantal musea. Het [[Museum Sorgdrager]] brengt de cultuur en geschiedenis van het geïsoleerde Ameland in beeld. [[Natuurcentrum Ameland]] heeft een groot aquarium met allerlei vissen uit de Noordzee en theater waar men een film kan zien over het ontstaan en het behouden van de Waddenzee.
  +
  +
== Vervoer ==
  +
De veerdienst die naar Ameland vaart begint in het Friese plaatsje [[Holwerd]] naar Nes. Op de veerboot kunnen ook auto’s en vrachtwagens mee. Op Ameland is het namelijk toegestaan om te rijden met auto's. Ook kan je lopend over het wad naar Ameland, maar dan moet je wel goed getraind zijn, het is namelijk een zware tocht over het wad. Op Ameland rijden ook bussen, deze worden verzorgd door [[Arriva]]. Daarnaast beschikt het eiland over een klein vliegveld, genaamd [[Ameland Airport Ballum]]. Sinds 1957 bestaat dit vliegveld al, maar in 1929 waren er plannen voor.
  +
  +
==Link==
  +
* [http://www.amelanderhistorie.nl/ Amelander historie]
  +
{{Navigatie gemeente Ameland}}
  +
{{Navigatie provincie Friesland}}
  +
{{Waddeneilanden}}
  +
[[Categorie:Ameland| ]]
  ⚫
[[Categorie:Gemeente in Friesland]]
  +
[[Categorie:Nederlands Waddeneiland]]
  +
[[Categorie:Geografie van Friesland]]

Huidige versie van 15 feb 2024 om 15:24

Ameland
Flag of Ameland.svg
Coat of arms of Ameland.svg

Map - NL - Municipality code 0060 (2014).png

Provincie Frisian flag.svg Friesland
Talen
Inwoners 3.673 (1 januari 2019)
Oppervlakte 268,50 km²
Hoofdplaats(en) Ballum
Hoofdstad
Burgemeester Gerard van Klaveren (VVD)
Gezaghebber
Bestuur
Religie
Munteenheid
Postcode(s) 9160 - 9164
Netnummer(s) 0519
Volkslied
Nationale feestdag
Website www.ameland.nl
Portaal Portal.svg Nederland


Ameland is een waddeneiland van Nederland. Maar Ameland is ook een gemeente in Friesland. Ameland is het enige Nederlandse eiland met een vliegveld. Ten westen van Ameland ligt Terschelling en ten oosten Schiermonnikoog, Rif en Engelsmanplaat. In het noorden ligt de Noordzee en in het zuiden de Waddenzee. De hoofdplaats van Ameland is Ballum.

Geschiedenis

De klederdracht die men op Ameland droeg

Ameland bestaat, in vergelijking met andere Waddeneilanden, nog niet zo lang. Ameland wordt voor het eerst vermeld in de negende eeuw. Waarschijnlijk was het eiland al in 850 bewoond, maar wanneer Ameland precies inwoners kreeg in onduidelijk. In 1287 werd Ameland getroffen door de Sint-Luciavloed. Ameland was vrij geïsoleerd. Dit houdt in dat de mensen op Ameland een soort van gescheiden leefden van de rest van de wereld. Toen de Hollandse graven Friesland veroverden, ging de verovering van Ameland vrij gemakkelijk. In 1398 gaf de Hollandse graaf Ameland en Het Bildt aan Arend van Egmont, die al IJsselstein bezat. In 1445 werd besloten dat Ameland geen banden had met de rest van Friesland. De familie Egmont zou tot 1670 blijven heersen op Ameland. Ameland was geen onderdeel van Friesland of Holland, maar het was een zelfstandig landje. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog en de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog bleef Ameland dan ook neutraal. In 1670 werd het eiland gegeven aan de familie Cammingha, maar deze stierf tien jaar later uit. Toen werd het eiland gegeven aan de familie Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg en in 1704 kwam het eiland tenslotte in handen van Henriëtte Amalia van Anhalt-Dessau. Hierdoor kwam het eiland in bezit van de familie Oranje-Nassau.

In 1798 werd Ameland onderdeel van de Bataafse Republiek. Het eiland had hierdoor geen rechten meer. In 1815 werd Ameland onderdeel van de provincie Friesland. Ameland werd een grietenij, de voorloper van de gemeente in Friesland. Na het invoeren van de Gemeentewet werd Ameland een gemeente. Om de zelfstandigheid van Ameland te herinneren gebruiken de koningen en koninginnen van Nederland nog steeds de titel Vrijheer/Vrijvrouwe van Ameland. Tussen 1871 en 1872 werd er ook Ameland een dam gebouwd tussen het eiland en het vasteland. Rond de dam moesten akkers komen. De dam was alleen niet bestand tegen stormen en in de winter van 1882 brak de dam ook door. In 1940 waren er Duitse troepen op Ameland. De Geallieerden hebben nooit geprobeerd om via Ameland het vasteland te bereiken. Ameland had namelijk geen goede ligging. Pas op 3 juni 1945 gaven de Duitse troepen op Ameland zich over, een maand na de bevrijding.

Geografie

Ligging

De vuurtoren Bornrif in Hollum

Ameland ligt op de grens tussen de Noordzee en de Waddenzee. In het westen van Ameland ligt het Borndiep, met aan de overkant het eiland Terschelling. Aan de andere kant ligt het eiland Schiermonnikoog. Als het goed weer is kun je het eiland nog net zien. Ameland bestaat voor een groot deel uit duinen genaamd van zand. Op Ameland is er 100 kilometer aan fietspaden. Ameland is ongeveer 25 km lang en 4 km breed.

Plaatsen

Op Ameland zijn er vier plaatsen:

Naam Inwoners
Hollum 1.150
Nes 1.085
Buren 680
Ballum 355

Daarnaast zijn er nog twee kleine plaatsen, Ballumerbocht en Kooiplaats. Vroeger was er nog een dorp op het eiland, genaamd Sier. Dit dorp is verdronken in zee.

Natuur

Natuurgebied Het Oerd

Op het eiland is veel natuur. Het bekendste stukje natuur is Het Oerd, er is daar een vogelbroedreservaat en er broeden 40 verschillende soorten vogels. Als het broedseizoen is, is het reservaat gesloten voor publiek. Natuurlijk heeft Ameland ook veel stranden. Aan de ene kant van Ameland ligt de dijk (aan de kant van de Waddenzee) en aan de Noordzee-kant is er 25 km strand. Ook kan je op Ameland fietsen, er zijn een vele fietspaden maar je kan ook mountainbiken door de duinen en de bossen. Op Ameland kan je in elk dorp wel fietsen huren.

Politiek

De burgemeester van Ameland heet Gerard van Klaveren. Hij is burgemeester namens de partij VVD. Ameland heeft drie wethouders. Dit zijn Will F. Bakema van de partij Ameland'82, Linda van der Deen van de VVD en Nico Oud van het CDA. De wethouders en de burgemeester vormen samen het college van B&W. Het gemeentehuis van Ameland staat in de hoofdplaats Ballum. De gemeenteraad van Ameland bestaat uit 11 personen. De laatste verkiezingen hiervan waren in 2014. De partij Ameland'82 heeft 3 leden in de gemeenteraad, Algemeen Belang Ameland heeft er 3, het CDA heeft er 3, de PvdA heeft er 1 en de VVD heeft er ook 1. Ameland'82 en Algemeen Belang Ameland zijn lokale partijen. Dit houdt in dat ze alleen in Ameland actief zijn en ook alleen aan de verkiezingen van de gemeenteraad in Ameland meedoen.

Cultuur

Taal en tradities

Molen De Phenix in Nes

Op Ameland heb je een bepaald likeurtje, die heet Nobel. Je kan alleen Nobel op Ameland drinken. Ameland is geliefd bij kunstenaars, vanwege de landschappen en de inval van het licht. Hierdoor wordt sinds 1996 op Ameland de Ameland kunstmaand georganiseerd in november. OP dertig verschillende locaties laten kunstenaars uit binnen- en buitenland dan hun kunstwerken zien. Op Ameland wordt Sunneklaas gevierd. Dit is een oude versie van het Sinterklaasfeest. De traditie is erg mysterieus, zo zijn er weinig foto's en filmpjes van dit feest op internet te vinden en is de bedoeling van het feest ook niet helemaal duidelijk. Bezoekers wordt gevraagd om zich niet met het feest te bemoeien of het eiland het liefste te mijden. Overigens mogen alleen mannen meedoen aan dit feest, vrouwen en kinderen worden verjaagd.

Op Ameland wordt Amelands gesproken. Dit stamt af vanuit het Stadsfries. Amelanders zijn er vasthoudend aan hun dialect, in tegenstelling tot andere Waddeneilanden.

Bezienswaardigheden

Ameland heeft een aantal bezienswaardigheden. Als eerste heeft het eiland een vuurtoren, Bornrif heet deze. De toren is gebouwd in 1881, maar kreeg pas honderd jaar later een naam. De Klokkentoren van Ballum is gebouwd in 1755 en staat voor de kerk van Ballum, die een paar jaar later is gebouwd. Ook Nes heeft zo'n klokkentoren, de Klokkentoren van Nes. De Sint-Magnuskerk in Hollum bestaat al sinds de 15de eeuw. Daarnaast staan nog de Sint-Clemenskerk en de Hervormde kerk van Nes op het eiland. Ook zijn er een aantal molens te vinden op het eiland. De Phenix en De Verwachting zijn hier voorbeelden van. Het Gedenkraam in de Kardinaal de Jongschool herinnert de leider van het verzet van de kerk tijdens de Tweede Wereldoorlog, kardinaal Johannes de Jong.

Een vliegtuig op Ameland Airport Ballum

Op Ameland zijn een aantal musea. Het Museum Sorgdrager brengt de cultuur en geschiedenis van het geïsoleerde Ameland in beeld. Natuurcentrum Ameland heeft een groot aquarium met allerlei vissen uit de Noordzee en theater waar men een film kan zien over het ontstaan en het behouden van de Waddenzee.

Vervoer

De veerdienst die naar Ameland vaart begint in het Friese plaatsje Holwerd naar Nes. Op de veerboot kunnen ook auto’s en vrachtwagens mee. Op Ameland is het namelijk toegestaan om te rijden met auto's. Ook kan je lopend over het wad naar Ameland, maar dan moet je wel goed getraind zijn, het is namelijk een zware tocht over het wad. Op Ameland rijden ook bussen, deze worden verzorgd door Arriva. Daarnaast beschikt het eiland over een klein vliegveld, genaamd Ameland Airport Ballum. Sinds 1957 bestaat dit vliegveld al, maar in 1929 waren er plannen voor.

Link

Vlag van Friesland Plaatsen in de gemeente Ameland Vlag van Ameland
Dorpen: Ballum · Buren · Hollum · Nes

Buurtschappen: Ballumerbocht · Kooiplaats
Friesland: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten

Vlag van Nederland Gemeenten in de provincie Friesland Vlag van Friesland
Achtkarspelen · Ameland · Dantumadeel · De Friese Meren · Harlingen · Heerenveen · Leeuwarden · Noardeast-Fryslân · Ooststellingwerf · Opsterland · Schiermonnikoog · Smallingerland · Súdwest-Fryslân · Terschelling · Tietjerksteradeel · Vlieland · Waadhoeke · Weststellingwerf

Friesland: Steden en dorpen Nederland: Provincies · Gemeenten

Waddeneilanden
Nederlands:Zuiderduintjes · Zuiderhaaks · Noorderhaaks · Texel · Vlieland · Richel · Engelschhoek · Griend · Terschelling · Ameland · Rif · Engelsmanplaat · Schiermonnikoog · Balg · Simonszand · Rottumerplaat · Rottumeroog
Duits:Borkum · Lütje Hörn · Kachelotplate · Memmert · Juist · Norderney · Baltrum · Langeoog · Spiekeroog · Wangerooge · Minsener-Oldoog · Mellum · Langlutjen I & II · Neuwerk · Scharhörn · Nigehörn · Trischen · Blauort · Pellworm · Nordstrand · de Halligen · Amrum · Föhr · Sylt
Deens:Rømø · Mandø · Fanø · Langli
Verdwenen:Bosch · Bant · Buise · Corresant · Monnikenlangenoog (Moenkelangenoe)
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Ameland&oldid=842168"