Regeringsformaties in België 2024

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Nieuws.gif
In het nieuws
Dit artikel bevat onderwerpen die in het nieuws zijn. De informatie in dit artikel kan dus al snel verouderd zijn!
Je wordt uitgenodigd op bewerk te klikken om dit artikel aan te vullen.


De regeringsformaties in België van 2024 vonden plaats na de Belgische federale verkiezingen 2024, de Vlaamse verkiezingen 2024, de Waalse verkiezingen 2024, de Duitstalige Gemeenschapsverkiezingen 2024 en de Brusselse gewestverkiezingen 2024. In totaal moeten er dus zes regeringen gevormd worden: de Belgische federale regering, de Vlaamse Regering, de Waalse Regering, de Regering van de Franse Gemeenschap, de Regering van de Duitstalige Gemeenschap en de Brusselse Hoofdstedelijke Regering.

De formaties begonnen één dag na de verkiezingen; op 10 juni 2024. Vooralsnog zijn deze regeringsformaties nog lopende.

Belgische federale regering

Uitslag

Zie Belgische federale verkiezingen 2024 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

% = Percentage van het totaal aantal stemmen
◉ = Aantal zetels

Partij Partijvoorzitter 2019 2024 Verschil
% ◉ % ◉ % ◉
Nieuw-Vlaamse Alliantie N-VA Bart De Wever 16,03% 25 16,71% 24 +0,68% -1
Vlaams Belang VB Tom Van Grieken 11,95% 18 13,77% 20 +1,82% +2
Mouvement Réformateur MR Georges-Louis Bouchez 7,56% 14 10,26% 19 +2,70% +5
Partij van de Arbeid van België
Parti du Travail de Belgique		 PVDA
PTB		 Raoul Hedebouw 8,62% 12 9,86% 15 +1,24% +3
Vooruit Melissa Depraetere 6,71% 9 8,11% 13 +1,40% +4
Parti Socialiste PS Paul Magnette 9,46% 20 8,04% 16 -1,42% -4
Christen-Democratisch en Vlaams CD&V Sammy Mahdi 8,89% 12 7,98% 11 -0,91% -1
Les Engagés LE Maxime Prévot 3,70% 5 6,77% 14 +3,07% +9
Open Vlaamse Liberalen en Democraten Open Vld Tom Ongena 8,54% 12 5,45% 8 -3,09% -4
Groen Nadia Naji
Jeremie Vaneeckhout		 6,10% 8 4,65% 7 -1,45% -1
Ecolo Jean-Marc Nollet
Rajae Maouane		 6,14% 13 2,93% 2 -3,21% -11
Démocrate Fédéraliste Indépendant DéFI François De Smet 2,22% 2 1,20% 1 -1,02% -1
overige partijen 4,06% 0 4,27% 0 +0,21% 0
totaal 100,00% 150 100,00% 150

Mogelijke coalities

Hieronder vind je een overzicht van enkele mogelijke coalities die in Belgische media genoemd worden. Op federaal niveau worden Vlaams Belang en de Partij van de Arbeid van België (PVDA-PTB) uitgesloten door alle partijen. De Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) en de Parti Socialiste (PS) sluiten elkaar uit.

Coalitie Partijen Zetels in
de Kamer
Zweedse coalitie
76/150
Arizona-coalitie
82/150
Vivaldi-coalitie
76/150
Vivaldi-coalitie + Les Engagés
90/150
Tripartite
81/150

Uitleg:

  • Zweedse coalitie: Deze coalitie zou een voortzetting van de regering-Michel I (N-VA, CD&V, Open VLD & MR) zijn. Om de meerderheid te bereiken wordt Les Engagés toegevoegd aan de coalitie. Hoewel deze coalitie ideologisch logisch is, heeft Open Vld aangegeven mogelijk de oppositie te kiezen. De partij zit namelijk sinds 1999 in de regering en heeft een grote nederlaag geleden.
  • Arizona-coalitie: Deze coalitie een alternatief voor bovenstaande coalitie. In plaats van Open Vld wordt Vooruit bij de coalitie betrokken. Deze coalitie wordt gezien als logisch alternatief, aangezien Vooruit (mogelijk) bij de Vlaamse Regering is betrokken. In België wordt altijd geprobeerd om de samenstelling van de regionale regering in de federale regering op te nemen. Toch is zou Vooruit dan een centrumlinkse partij in een centrumrechtse coalitie zijn.
  • Vivaldi-coalitie: Deze coalitie zou de voortzetting van regering-De Croo (MR, PS, Open Vld, CD&V, Vooruit, Ecolo & Groen). Deze coalitie heeft een nipte meerderheid, maar verschillende partijen hebben aangegeven niet meer deel te nemen. Open Vld en MR willen een centrumrechtse coalitie, terwijl PS de oppositie wil ingaan.
  • Vivaldi-coalitie + Les Engagés: Sommige personen willen een Vivaldi-coalitie met Les Engagés om een grotere meerderheid te bereiken. Deze coalitie heeft dezelfde problemen als de gewone Vivaldi-coalitie.
  • Tripartite: Deze coalitie bestaat uit de drie klassieke politieke families: liberalen (MR & Open Vld), christendemocraten (Les Engagés & CD&V) en sociaaldemocraten (PS & Vooruit). In de Belgische geschiedenis zijn er verschillende soorten van deze coalities geweest. MR en Open Vld hebben zich hiertegen uitgesproken, terwijl PS de oppositie wil ingaan.

Verloop

Op 11 juni 2024 maakten Les Engagés en MR bekend samen op te trekken voor de federale verkiezingen. CD&V en N-VA hebben aangegeven te willen onderhandelen met deze partijen. Bart De Wever werd vervolgens informateur gemaakt op federaal niveau. Voor deze combinatie is echter een vijfde partij nodig; Vooruit of Open Vld. Open Vld heeft aangegeven om na de verkiezingsnederlaag de oppositie in te gaan. Vooruit wil op Vlaams niveau onderhandelen met CD&V en N-VA. Vooruit-politicus Conner Rousseau gaf op 12 juni 2024 in De afspraak aan dat zijn partij liever geen onderdeel van de regering wordt. Volgens Rousseau een rechtse coalitie flink willen bezuinigen, wat zijn partij niet ziet zitten.

Op 26 juni 2024 werd Bart De Wever (N-VA) door koning Filip aangesteld als preformateur. Zijn idee om een regering te formeren bestaande uit de Vlaamse partijen N-VA, CD&V en Vooruit en de Waalse partijen MR en Les Engagés. Deze federale regering zou hierdoor ook de formatieprocessen voor de Waalse en Vlaamse Regering afspiegelen.

Vlaamse Regering

Uitslag

Zie Vlaamse verkiezingen 2024 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

% = Percentage van het totaal aantal stemmen
◉ = Aantal zetels

Partij Partijvoorzitter 2019 2024 Verschil
% ◉ % ◉ % ◉
Nieuw-Vlaamse Alliantie N-VA Bart De Wever 24,83% 35 23,89% 31 -0,94% -4
Vlaams Belang VB Tom Van Grieken 18,50% 23 22,68% 31 +4,18% +8
Vooruit Melissa Depraetere 10,35% 13 13,85% 17 +3,71% +4
Christen-Democratisch en Vlaams CD&V Sammy Mahdi 15,40% 19 13,04% 16 -2,36% -3
Partij van de Arbeid van België PVDA Raoul Hedebouw 5,32% 4 8,32% 10 +2,99% +6
Open Vlaamse Liberalen en Democraten Open Vld Tom Ongena 13,13% 16 8,32% 9 -4,81% -7
Groen Nadia Naji
Jeremie Vaneeckhout		 10,11% 14 7,28% 9 -2,83% -5
Team Fouad Ahidar Fouad Ahidar - - 0,31% 1 +0,31% +1
Overige partijen 2,36% 0 2,31% 0 -0,06% 0
totaal 100,00% 124 100,00% 124

Mogelijke coalities

Hieronder vindt je enkele mogelijke coalities die in de media worden besproken. In de media wordt over drie mogelijke coalities gesproken, maar hiervan heeft er slechts één een meerderheid. Vlaams Belang en Partij van de Arbeid van België (PVDA) worden door vrijwel alle partijen uitgesloten.

Coalitie Partijen Zetels
Zweedse coalitie
56/124

(geen meerderheid)
Vlaams-nationalistische coalitie
62/124

(geen meerderheid + cordon sanitaire)
Raketijsjescoalitie
65/124

Uitleg:

  • Zweedse coalitie: Deze regering zou een voortzetting van regering-Jambon (N-VA, Open Vld & CD&V) zijn. De coalitie heeft echter geen meerderheid. Ook heeft Open Vld aangegeven de oppositie in te gaan. In theorie kan een minderheidsregering gevormd worden, maar hiervoor moet steun van andere partijen gezocht worden. Ook is zo'n coalitie minder stabiel.
  • Vlaams-nationalistische coalitie: Deze regering bestaat uit N-VA en Vlaams Belang en komt één zetel te kort voor een meerderheid. N-VA-voorzitter Bart De Wever heeft Vlaams Belang uitgesloten van de onderhandelingen. Tegen Vlaams Belang is ook een cordon sanitaire, oftewel alle Vlaamse partijen weigeren met Vlaams Belang samen te werken. Ook zou de N-VA (waarschijnlijk) niet kunnen deelnemen aan de federale regering als het een Vlaamse Regering vormt met Vlaams Belang. Les Engagés en MR hebben namelijk aangegeven niet samen te werken met extreme partijen (Vlaams Belang en PVDA) en degenen die met hen samenwerken.
  • Raketijsjescoalitie: Deze regering bestaat uit N-VA, CD&V en Vooruit. Deze combinatie is nooit geprobeerd. In het verleden heeft N-VA-voorzitter De Wever zich zeer negatief uitgelaten over Vooruit (toen nog sp.a). Ook verschillen N-VA en Vooruit op ideologisch vlak, maar zijn op bepaalde punten (zoals migratie en misdaadbestrijding) in de laatste jaren naar elkaar toegegroeid. CD&V kan als centrumpartij de verschillen overbruggen.

Verloop

N-VA-voorzitter Bart De Wever gaf na de verkiezingen aan snel een regering te willen vormen. De Wever lijkt Groen uit te sluiten voor regeringsdeelname, maar staat (voorzichtig) open om het Vooruit te praten. Toch is er een groot verschil tussen beide partijen: N-VA heeft aangegeven te willen bezuinigen, terwijl Vooruit meer geld aan sociale zekerheid wil uitgeven. Ook CD&V wil meer investeren in sociale zekerheid, maar gaat minder ver als Vooruit. Op Vlaams niveau werd Bart De Wever als informateur aangewezen voor het vormen van een regering. Op 18 juni kwam De Wever met een startnota voor de regering tussen N-VA, Vooruit en CD&V. Zo'n startnota is vaak het begin voor een formatie.

Na de startnota besloten N-VA, Vooruit en CD&V de gesprekken voor een regering te beginnen. Matthias Diependaele (N-VA) werd aangewezen als formateur op Vlaams niveau.

Op 30 september 2024 werd de regering-Diependaele gevormd bestaande uit N-VA, Vooruit en CD&V.

Waalse Regering

Uitslag

Zie Waalse verkiezingen 2024 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Partij Partijvoorzitter 2019 2024 Verschil
% ◉ % ◉ % ◉
Mouvement Réformateur MR Georges-Louis Bouchez 21,42% 20 29,60% 26 +8,18% +6
Parti Socialiste PS Paul Magnette 26,17% 23 23,22% 19 -2,95% -4
Les Engagés LE Maxime Prévot 11,00% 10 20,68% 17 +9,68% +7
Parti du Travail de Belgique PTB Raoul Hedebouw 13,68% 10 12,10% 8 -1,58% -2
Ecolo Jean-Marc Nollet
Rajae Maouane		 14,48% 12 6,98% 5 -7,50% -7
Démocrate Fédéraliste Indépendant DéFI François De Smet 4,14% 0 2,70% 0 -1,44% 0
Overige partijen 9,13% 0 4,74% 0 -4,39% 0
totaal 100,00% 75 100,00% 75

Mogelijke coalities

In de Belgische media worden de volgende coalities besproken. In principe staan alle partijen open voor samenwerking, maar de meeste partijen sluiten Parti du Travail de Belgique (PTB; de Franstalige afdeling van PVDA) uit.

Coalitie Partijen Zetels
Rechtse coalitie
43/75
Centrumcoalitie I
45/75
Centrumcoalitie II
62/75
Centrumcoalitie III
50/75

Uitleg:

  • Rechtse coalitie: Dit is de meest logische samenstelling. MR en Les Engagés staan open voor samenwerking met elkaar. Ook heeft MR aangegeven een rechtse coalitie te willen.
  • Centrumcoalitie I: MR en PS kunnen in theorie ervoor kiezen om met elkaar te regeren. Toch wil PS liever in de oppositie zitten en wil MR een rechtse coalitie.
  • Centrumcoalitie II: De drie grootste partijen kunnen besluiten om een tripartite te vormen. Toch zou een van de partijen overbodig voor een meerderheid zijn.
  • Centrumcoalitie III: De samenstelling van de regering-Di Rupo III (PS, MR & Ecolo) kan worden voortgezet. Deze coalitie heeft nog steeds een meerderheid. Toch wil PS liever in de oppositie en heeft MR een campagne tegen Ecolo gevoerd.

Verloop

Op 11 juni maakten de partijvoorzitters van MR en Les Engagés, Georges-Louis Bouchez en Maxime Prévot, bekend te zullen samenwerken voor de Waalse Regering. Beide partijen zullen ook aan elkaar vastklikken voor de andere federale en Brusselse regering. De partijen spraken onder andere af om het aantal ministers en medewerkers te verminderen. Ook moest het begrotingstekort en de staatsschuld worden teruggedrongen, moeten de belastingen worden verlaagd en moest de Waalse economie een nieuw leven ingeblazen worden.

De partijen verdeelden vervolgens de ministersfuncties. Van de 10 ministers zal MR er zes en Les Engagés er vier leveren. Vier ministers uit de Waalse Regering zullen ook minister in de Franstalige Regering worden. Adrien Dolimont (MR) werd aangewezen als de nieuwe minister-president van Wallonië. Op 15 juli 2024 werd de regering-Dolimont beëdigd.

Regering van de Franse Gemeenschap

De samenstelling van de regering van de Franse Gemeenschap volgt meestal de samenstelling van de Waalse Regering. Bij de formatie van de regering van de Franse Gemeenschap wordt rekening gehouden met de formatie van de Waalse Regering. Hierdoor lopen de onderhandelingen van beide regeringen gelijktijdig.

Op 16 juli 2024 werd de regering-Degryse beëdigd als nieuwe regering van de Franse Gemeenschap. De regering bestaat uit MR en Les Engagés. Elisabeth Degryse is aangewezen als de nieuwe minister-president van de Franse Gemeenschap.

Brusselse Hoofdstedelijke Regering

Uitslag

Zie Brusselse gewestverkiezingen 2024 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Mogelijke coalities

Het Brussels Hoofdstedelijk Parlement is verdeeld in twee taalgroepen: Nederlandse taalgroep (17 zetels) en de Franse taalgroep (72 zetels). Binnen beide taalgroepen moet een meerderheid zijn om een regering te kunnen vormen. In principe staan alle partijen open voor samenwerking met elkaar. Vlaams Belang en Partij van de Arbeid van België (PVDA-PTB) worden traditioneel gezien uitgesloten door veel partijen.

Coalitie Nederlandse
partijen		 Nederlandse
zetels		 Franse
partijen		 Franse
zetels
Linkse coalitie
10/17
38/72
Centrumcoalitie
9/17
41/72

Tijdens de verkiezingen kwam de situatie voor dat de Nederlandse taalgroep overwegend links stemde en de Franse taalgroep overwegend rechts. In de Nederlandse taalgroep ontstond de nieuwe partij Team Fouad Ahidar. Zonder deze partij is het zeer moeilijk om een coalitie te bouwen aan Nederlandse kant. Dit zorgt voor twee opties:

  • Linkse coalitie: Aan Nederlandstalige kant bestaat deze uit Team Fouad Ahidar, Vooruit, Groen en PVDA. Aan Franstalige kant uit PTB, PS en Ecolo. Toch zijn er enkele moeilijkheden op dit vlak. Team Fouad Ahidar is een afsplitsing van Vooruit, nadat Fouad Ahidar uit de partij stapte. Dit kan onderhandelingen bemoeilijken. Ook sluiten alle partijen (behalve Team Fouad Ahidar) PVDA-PTB traditioneel uit. PS heeft tevens aangegeven liever in de oppositie te willen gaan.
  • Centrumcoalitie: Aan Nederlandstalige kant bestaat deze uit Groen, Team Fouad Ahidar, Open Vld (en eventueel aangevuld door CD&V). Aan Franstalige kant bestaat deze uit MR, Les Engagés, Ecolo en DéFI. Fouad Ahidar heeft aangegeven open te staan voor onderhandelingen met MR, maar het is onduidelijk hoe MR hierin staat. MR heeft een campagne gevormd tegen Ecolo en Groen, waardoor het onlogisch zou zijn een regering te vormen. Ook kiest de Open Vld mogelijk voor de oppositie.

Verloop

Bij de Brusselse formatie zijn er twee informateurs. Aan Nederlandstalige kant is dit Elke van der Brandt (Groen); aan Franstalige kant is dit David Leisterh (MR).

Na de verkiezingen gaven Les Engagés en Mouvement Réformateur aan om met elkaar samen te werken in de Brusselse regering. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez zei dat het Good Move-plan van de vorige regering op de schop moest. Dit is de naam voor plan rondom het verkeer en vervoer in Brussel. Voor automobilisten is dit nadelig volgens Bouchez, waardoor zijn partij het wil afschaffen. Volgens Bouchez is MR wel bereid om andere partijen te praten, waaronder PS, Ecolo en DéFI. De MR-fractievoorzitter in Brussel, David Leisterh, gaf echter aan een compromis te willen vinden met Groen omtrent Good Move. Bouchez haalde echter later uit naar Groen. Ecolo-politica Zakia Khattabi, federaal minister van Klimaat, gaf op 12 juni aan dat haar partij voorlopig de oppositie kiest. Hierdoor zal Ecolo ook niet in een Brusselse regering stappen. Zusterpartij Groen is daarentegen wel bereid om in een regering te stappen.

Aan Nederlandstalige kant stelde informateur Elke van der Brandt een coalitie voor bestaande uit Groen, Vooruit, CD&V en Open Vld. CD&V gaf aan dit onlogisch te vinden, aangezien Team Fouad Ahidar (een van de grote winnaars) was uitgesloten.

Regering van de Duitstalige Gemeenschap

Uitslag

Zie Duitstalige Gemeenschapsverkiezingen 2024 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

% = Percentage van het totaal aantal stemmen
◉ = Aantal zetels

Partij Lijsttrekker 2019 2024 Verschil
% ◉ % ◉ % ◉
Pro Deutschsprachige Gemeinschaft ProDG Oliver Paasch 23,33% 6 29,10% 8 +5,77% +2
Christlich Soziale Partei CSP Jérôme Franssen 23,14% 6 19,78% 5 -3,36% -1
Vivant Michael Balter 14,81% 3 14,23% 4 -0,58% +1
SP Regionalverband Ostbelgien SP Antonios Antoniadis 14,85% 4 13,67% 3 -1,18% -1
Perspektiven, Freiheit, Fortschritt PFF Gregor Freches 11,36% 3 12,03% 3 +0,67% 0
Ecolo Fabienne Colling 12,51% 3 9,10% 2 -3,41% -1
HUPPERTZ+CO Jolyn Huppertz - - 1,66% 0 +1,66% 0
Liste24.dg Gerhard Schmitz - - 0,43% 0 +0,43% 0
totaal 100,00% 25 100,00% 25

Mogelijke coalities

In de media werden volgende coalities besproken. In principe sluiten in de Duitstalige Gemeenschap partijen elkaar van tevoren niet uit, waardoor vrijwel iedere combinatie mogelijk is.

Coalitie Partijen Zetels
Centrumcoalitie I
13/25
Centrumcoalitie II
14/25

Uitleg:

  • Centrumcoalitie I: De voorzitter van ProDG en CSP hebben aangegeven samen een regering te vormen.
  • Centrumcoalitie II: De huidige regering-Paasch II (ProDG, SP en PFF) kan in theorie worden voortgezet.

Verloop

In de avond van 9 juni 2024 ontmoetten ProDG-voorzitter Oliver Paasch en CSP-voorzitter Jérôme Franssen elkaar. Volgens een persconferentie gingen de gesprekken goed en zijn er geen grote conflicten gevonden. De twee partijen hebben samen een nipte meerderheid. De twee voorzitters hebben aangegeven gezamenlijk gesprekken te willen voeren met SP, PFF en Ecolo.

Op 13 juni vormden ProDG, CSP en PFF een bestuursakkoord. Dit was slechts vier dagen na de verkiezingen. Zij hebben samen 16 van de 25 zetels in het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap in handen. Oliver Paasch zal opnieuw minister-president worden in regering-Paasch III.

Bronnen

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Regeringsformaties_in_België_2024&oldid=890583"