Lijst van Nederlandse spoorwegmaatschappijen
Dit is een overzicht van (voormalige) spoorwegmaatschappijen in Nederland (trein en tram)
Voormalige spoorwegmaatschappijen
Op chronologische volgorde volgens oprichtingsjaar
- Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij 1837-1938 (opgegaan in de Nederlandse Spoorwegen)
- Rijnspoorweg (RS) 1838-1845
- Staat DER NEDERLANDEN (SN) 1843-1938
- Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS) 1845-1890
- Aken-Maastrichtsche Spoorweg-Maatschappij (AM) 1845-1898
- Société Anonyme des chemins de fer d'Anvers à Rotterdam (AR) 1855-1880
- Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij (NCS) 1860-1934
- Spoorweg-Maatschappij Almelo – Salzbergen (AS) 1862-1925
- Nijmeegsche Spoorwegmaatschappij (NSM) 1863-1923
- Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS) 1863-1938 (opgegaan in de Nederlandse Spoorwegen)
- Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij (NBDS) 1869-1925
- Nederlandsche Zuid-Ooster Spoorweg-Maatschappij (NZOS) 1872-1892
- Nederlandsch-Westfaalsche Spoorweg-Maatschappij (NWS) 1872-1926
- Spoorweg-Maatschappij Leiden – Woerden (LW) 1875-1899
- Geldersch-Overijsselsche Lokaalspoorweg-Maatschappij (GOLS) 1881-1920
- Koninklijke Nederlandsche Locaalspoorweg-Maatschappij (KNLS) 1881-1920
- Locaalspoorwegmaatschappij Hollands Noorderkwartier (HN) 1884-1935
- Nederlandsch-Zuid-Afrikaansche Spoorwegmaatschappij (NZASM) 1884-1910
- Lokaalspoorwegmaatschappij Enschede – Oldenzaal (EO) 1887-1920
- Groninger Locaalspoorweg-Maatschappij (GLS) 1887-1936
- Nederlandsche Zuider-Spoorwegmaatschappij (NZS) 1891-1899
- De Veluwe 1896-1935
- Utrechtse Lokaalspoorweg Maatschappij (ULM) 1896-1935
- Hollandsche Electrische-Spoorweg-Maatschappij (HESM) 1898-1936
- Haarlem-Zandvoort Spoorweg Maatschappij (HZSM) 1898-1936
- Noord-Friesche Locaalspoorweg-Maatschappij (NFLS) 1899-1935
- Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij (NOLS) 1899-1938
- Zuid-Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij (ZHESM) 1900-1923
- Nederlandsche Buurtspoorweg-Maatschappij (NBM) 1900-1927
- De Locaal Spoorweg Maatschappij Dinxperlo – Varsseveld (DV) 1901-1935
- Spoorweg-Maatschappij De Zuider Kogge (ZK) 1903-1936
- Ahaus-Enscheder Eisenbahn (AEE) 1903-1928
- Locaalspoorweg-Maatschappij Neede – Hellendoorn (NH) 1904-1935
- Overijsselsche Lokaalspoorweg-Maatschappij Deventer – Ommen (OLDO) 1910-1935
- Spoorlijn Station – Dorp-Noordscharwoude (SSDN) 1912-1972
- N.V. Gronings-Drentsche Spoorwegmaatschappij Stadskanaal-Ter Apel-Rijksgrens (STAR) 1914-1959
- N.V. Woldjerspoorweg en Stoomtramwegen in Midden en Noordelijk Groningen (WESTIG) 1923-1940
Voormalige Nederlandse (stoom)trambedrijven
- Gooische Stoomtram (GS) of Gooische Tramweg Maatschappij (GTM)
- Nederlandse Tramweg Maatschappij (NTM)
- Stoomtramweg-Maatschappij Oostelijk Groningen (OG),
- Eerste Drentse Stoomtram (EDS),
- Gelderse Tramwegen (GTW),
- Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (RTM) (Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden),
- Zeeuwsch-Vlaamsche Tramweg-Maatschappij (ZVTM),
- Brabantse Buurtspoorwegen en Autodiensten (BBA)
- Limburgsche Tramweg-Maatschappij (LTM).
Diverse stoomtrambedrijven hadden later ook motortractie. De meeste van deze trambedrijven eindigden hun tramdiensten tussen 1935 en 1957. Alleen de RTM hield het met motortrams als laatste nog vol tot 14 februari 1966. Velen zijn opgegaan in busbedrijven.
Sinds 1996
- Lovers Rail (LR) 1996-1999
- Euro-Express Treincharter (EECT) (Alpen Expres, De SkiTrein, Autoslaaptrein en Bedevaartstreinen) 1996-2015
- Veolia Transport Nederland 1997-2016
- ACTS Nederland BV (ACTS) 1998-2010
- Oostnet Rail 1998-1999 (opgegaan in Connexxion / Syntus)
- Shortlines (SL) 1998-2004
- NoordNed (NN) 1999-2006
- Rail4chem Benelux BV (R4C) 2004-2009
- Veolia Cargo Nederland BV (onderdeel van Veolia Transport) (VCN) 2006-2009
- ITL Benelux (ITL) 2007-2009
- High Speed Alliance (CV) 2007-2014
- Husa Transportation Railway Service (voorheen ACTS Nederland BV) 2010-2014
- LOCON Benelux 2010-2017
- HSL Logistik Benelux 2010-2017
Momenteel (2024) actief
Personenvervoer
Buitenlandse vervoerders waarvan de trein op Nederlands grondgebied officieel wordt gereden door NS:
- NMBS (Roosendaal - Antwerpen en Maastricht - Luik)
Voor wat betreft het gebruik van de OV-chipkaart is er de voor de reiziger veel relevantere indeling:
- Arriva Personenvervoer Nederland (m.u.v. Blauwnet) / Breng / VIAS (vier losse delen: westen, noorden, zuiden en oosten)
- Blauwnet
- Connexxion
- Nederlandse Spoorwegen / NMBS
Op Nederlands grondgebied zijn er enkele spoorwegstations die uitsluitend door buitenlandse vervoerders worden bediend: station Enschede De Eschmarke en station Glanerbrug door lijn RB 51 en 64 van DB Regio NRW, voorts station Eijsden door de NMBS (dit laatste op basis van de concessie van NS, het Hoofdrailnet loopt tot dit station).
Overige lijnen waarop niet-NS vervoerders actief zijn (situatie sinds 11 december 2016):
- VIAS (sinds 6 april 2017)
- Arriva:
- Noordelijke Nevenlijnen:
- Leeuwarden - Harlingen Haven
- Leeuwarden - Stavoren
- Leeuwarden - Groningen
- Groningen - Roodeschool
- Groningen - Delfzijl
- Groningen - Veendam
- Groningen - Bad Nieuweschans - Leer (Ostfriesl)
- Apeldoorn - Zutphen
- Zutphen - Winterswijk
- Winterswijk - Arnhem
- (Arnhem) - Elst - Tiel
- Zwolle - Emmen (rijdend onder de naam Vechtdallijnen)
- Almelo - Hardenberg (rijdend onder de naam Vechtdallijnen)
- Nijmegen - Venlo - Roermond (bekend onder de naam Maaslijn)
- Maastricht Randwyck - Maastricht - Valkenburg - Heerlen (bekend onder de naam Heuvellandlijn)
- Maastricht Randwyck - Maastricht - Sittard - Roermond
- Sittard - Heerlen - Kerkrade
- Noordelijke Nevenlijnen:
- Breng
- Connexxion:
- Amersfoort Centraal - Ede-Wageningen (rijdend onder de naam Valleilijn)
- Arnhem - Doetinchem (rijdend onder de naam Breng)
- Qbuzz
- Keolis: (per 10 december 2017)
Zie ook gedecentraliseerde treindiensten.
Goederenvervoer
Overig vervoer- en onderhoudsbedrijven
Museumspoorwegen
Organisaties met een eigen lokaalspoorlijn
- Museum Buurtspoorweg (MBS), Haaksbergen – Boekelo
- Museumstoomtram Hoorn-Medemblik, v.h. Stoomtram Hoorn-Medemblik (SHM), Hoorn – Zwaag – Wognum – Twisk – Opperdoes – Medemblik (gebruikt trammaterieel, maar rijdt op een lokaalspoorweg)
- Stichting Stadskanaal Rail (STAR), Musselkanaal – Stadskanaal – Veendam
- Veluwsche Stoomtrein Maatschappij (VSM), Apeldoorn – Beekbergen – Dieren
- Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij (ZLSM), Schin op Geul – Simpelveld – Kerkrade / Vetschau
- Grenzland-Draisine, Groesbeek – Kleef
Organisaties met een eigen tramlijn
- Electrische Museumtramlijn Amsterdam (EMA), Amsterdam Haarlemmermeerstation – Amstelveen – Bovenkerk (gebruikt trammaterieel, maar rijdt op een lokaalspoorweg)
- Stichting voorheen RTM (RTM), vroegere naam: Rotterdamsche Tramweg Maatschappij, Punt van Goeree Remise – Port Zélande – Middelplaat Haven (Ouddorp) – West Repart (Scharendijke); spoorwijdte 1067 mm (kaapspoor)
- Stoomtrein Goes - Borsele (SGB), Goes – Hoedekenskerke (gebruikt spoorwegmaterieel, maar rijdt op een tramlijn)
- ↑ Railexperts heeft zich gespecialiseerd in besloten personenvervoer zoals voor wintersporttreinen en vervoer voor festivals en bedrijfsuitjes. Ook verzorgen zij goederenvervoer en het overbrengen van werkmachines en locomotieven