Minister-president van Nederland: verschil tussen versies
| Regel 26: | Regel 26: | ||
{| class="wikitable" style="text-align:center" |
{| class="wikitable" style="text-align:center" |
||
|- |
|- |
||
| − | ! colspan="3" | [[Minister-president]] !! Regering !! Termijn |
+ | ! colspan="3" | [[Minister-president]] !! Regering !! Termijn !! Koning(in) |
|- |
|- |
||
| − | | rowspan="3" style="background:#0A3E75" | || rowspan="3" | [[Bestand:Mark Rutte-4.jpg|125px]] || rowspan="3" | drs. <br> '''[[Mark Rutte]]'''<br>[[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|(VVD)]] || [[Kabinet-Rutte III]] || 26 oktober 2017 – nu |
+ | | rowspan="3" style="background:#0A3E75" | || rowspan="3" | [[Bestand:Mark Rutte-4.jpg|125px]] || rowspan="3" | drs. <br> '''[[Mark Rutte]]'''<br>[[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|(VVD)]] || [[Kabinet-Rutte III]] || 26 oktober 2017 – nu || rowspan="2" | [[Bestand:Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander met koningsmantel april 2013.jpeg|125px]]<br>[[Willem-Alexander der Nederlanden|'''Willem-Alexander''']] |
|- |
|- |
||
| − | | [[Kabinet-Rutte II]] || 5 november 2012 – 26 oktober 2017 |
+ | | [[Kabinet-Rutte II]] || 5 november 2012 – 26 oktober 2017 |
|- |
|- |
||
| − | | [[Kabinet-Rutte I]] || 14 oktober 2010 – 5 november 2012 |
+ | | [[Kabinet-Rutte I]] || 14 oktober 2010 – 5 november 2012 || rowspan="13" | [[Bestand:Koningin Beatrix 1980.jpeg|125px]]<br>[[Beatrix der Nederlanden|'''Beatrix''']] |
|- |
|- |
||
| rowspan="4" style="background:#007B5F" | || rowspan="4" | [[Bestand:Jan Peter Balkenende 2006.jpg|125px]] || rowspan="4" | prof. mr. dr. dr.h.c. mult.<br> '''[[Jan Peter Balkenende]]'''<br>[[Christen-Democratisch Appèl|(CDA)]] || [[Kabinet-Balkenende IV]] || 22 februari 2007 – 14 oktober 2010 |
| rowspan="4" style="background:#007B5F" | || rowspan="4" | [[Bestand:Jan Peter Balkenende 2006.jpg|125px]] || rowspan="4" | prof. mr. dr. dr.h.c. mult.<br> '''[[Jan Peter Balkenende]]'''<br>[[Christen-Democratisch Appèl|(CDA)]] || [[Kabinet-Balkenende IV]] || 22 februari 2007 – 14 oktober 2010 |
||
| Regel 58: | Regel 58: | ||
| [[Kabinet-Van Agt I]] || 19 december 1977 – 11 september 1981 |
| [[Kabinet-Van Agt I]] || 19 december 1977 – 11 september 1981 |
||
|- |
|- |
||
| − | | style="background:#DF111A" | || [[Bestand:Persconferenties, portretten, vermogensaanwasdeling, VAD, Bestanddeelnr 927-9091.jpg|125px]] || dr.h.c.<br> '''[[Joop den Uyl]]'''<br>[[Partij van de Arbeid|(PvdA)]] || [[Kabinet-Den Uyl]] || 11 mei 1973 – 19 december 1977 |
+ | | style="background:#DF111A" | || [[Bestand:Persconferenties, portretten, vermogensaanwasdeling, VAD, Bestanddeelnr 927-9091.jpg|125px]] || dr.h.c.<br> '''[[Joop den Uyl]]'''<br>[[Partij van de Arbeid|(PvdA)]] || [[Kabinet-Den Uyl]] || 11 mei 1973 – 19 december 1977 || rowspan="13" | [[Bestand:Gesch.Juliana.jpg|125px]]<br>[[Juliana der Nederlanden|'''Juliana''']] |
|- |
|- |
||
| rowspan="2" style="background:#030081" | || rowspan="2" | [[Bestand:Mr. Barend Biesheuvel (voorzitter van de ARP) aan het woord, Bestanddeelnr 924-3305.jpg|125px]] || rowspan="2" | mr.<br> '''[[Barend Biesheuvel]]'''<br>[[Anti-Revolutionaire Partij|(ARP)]] || [[Kabinet-Biesheuvel II]] || 9 augustus 1972 – 11 mei 1973 |
| rowspan="2" style="background:#030081" | || rowspan="2" | [[Bestand:Mr. Barend Biesheuvel (voorzitter van de ARP) aan het woord, Bestanddeelnr 924-3305.jpg|125px]] || rowspan="2" | mr.<br> '''[[Barend Biesheuvel]]'''<br>[[Anti-Revolutionaire Partij|(ARP)]] || [[Kabinet-Biesheuvel II]] || 9 augustus 1972 – 11 mei 1973 |
||
| Regel 84: | Regel 84: | ||
| [[Kabinet-Drees-Van Schaik]] || 7 augustus 1948 – 15 maart 1951 |
| [[Kabinet-Drees-Van Schaik]] || 7 augustus 1948 – 15 maart 1951 |
||
|- |
|- |
||
| − | | style="background:#1B524D" | || [[Bestand:Beel, L.J.M. - SFA008007058.jpg|125px]] || mr. dr.<br> '''[[Louis Beel]]'''<br>[[Katholieke Volkspartij|(KVP)]] || [[Kabinet-Beel I]] || 3 juli 1946 - 7 augustus 1948 |
+ | | style="background:#1B524D" | || [[Bestand:Beel, L.J.M. - SFA008007058.jpg|125px]] || mr. dr.<br> '''[[Louis Beel]]'''<br>[[Katholieke Volkspartij|(KVP)]] || [[Kabinet-Beel I]] || 3 juli 1946 - 7 augustus 1948 || rowspan="2" | [[Bestand:Queen Wilhelmina, by Thérèse Schwartze.jpg|125px]]<br>[[Wilhelmina der Nederlanden|'''Wilhelmina''']] |
|- |
|- |
||
| style="background:#D46B34" | || [[Bestand:Wim Schermerhorn 1946.jpg|125px]] || ir.<br> '''[[Wim Schermerhorn]]'''<br>[[Vrijzinnig Democratische Bond|(VDB)]] || [[Kabinet-Schermerhorn-Drees]] || 25 juni 1945 - 3 juli 1946 |
| style="background:#D46B34" | || [[Bestand:Wim Schermerhorn 1946.jpg|125px]] || ir.<br> '''[[Wim Schermerhorn]]'''<br>[[Vrijzinnig Democratische Bond|(VDB)]] || [[Kabinet-Schermerhorn-Drees]] || 25 juni 1945 - 3 juli 1946 |
||
Versie van 4 jan 2020 23:55
De minister-president (ook "premier" genoemd) is de regeringsleider van Nederland. Officieel is dat eigenlijk de koning, maar meestal wordt de minister-president eronder verstaan. Hoewel de minister-president in feite minder te zeggen heeft dan bijvoorbeeld een president, heeft hij (een "zij" heeft Nederland nog nooit gehad) veel invloed in binnen- en buitenland. De huidige minister-president van Nederland is Mark Rutte, van de VVD.
Term
Minister-president betekent letterlijk "minister-voorzitter". De premier is namelijk het hoofd van de ministerraad (= alle ministers, zonder de staatssecretarissen). Sinds 1945 bestaat de term minister-president. Daarvóór werd de premier altijd aangeduid als de "Voorzitter van de Ministerraad".
De premier is meestal lid van de grootste regeringspartij in de Tweede Kamer. Zodra er een coalitie is (= een meerderheid in het parlement als de grootste partij zelf geen meerderheid heeft), krijgt de premier als "formateur" de taak een kabinet (= ministers + staatssecretarissen) te vormen. Vervolgens worden deze beëdigd door de koning. Dan is de minister-president officieel in functie.
Taak
Officieel is de premier de voorzitter van het kabinet. Bij afwezigheid of ziekte wordt hij vervangen door een vicepremier. Die wordt bij de vorming van het kabinet aangewezen door de premier. Meestal komt een vicepremier uit de andere regeringspartij(en) binnen de coalitie. De huidige vicepremier is minister Lodewijk Asscher, van de PvdA.
De premier beheert de agenda van het kabinet en bestuurt de wekelijkse vergaderingen. Ook geeft hij persconferenties om de besluiten van het kabinet toe te lichten. In deze persconferenties geeft de minister-president toelichting over de lopende politieke zaken. Wekelijks is hij te gast bij het NOS-programma NOS Gesprek met de minister-president. Daar bespreekt hij met een politiek verslaggever het nieuws.
Minister van Algemene Zaken
De premier heeft ook een eigen bureau met adviseurs en medewerkers, het ministerie van Algemene Zaken. Hij staat aan het hoofd van dit ministerie en wordt daarom ook de minister van Algemene Zaken genoemd. De adviseurs komen samen in het Torentje (het kantoor van de premier) en hebben een eigen pand tot hun beschikking. De minister-president krijgt van de overheid een ambtswoning 
, het Catshuis.
Het Koninklijk Huis
De minister-president onderhoudt ook het contact met de koninklijke familie. Dikwijls komt de premier bij de koning op bezoek om het regeringsbeleid met hem te bespreken. De koning blijft immers het staatshoofd van Nederland. De premier staat naast de koning als de bordesfoto wordt genomen. Dat is een foto van de ministers (zonder de staatssecretarissen) met de koning.
Internationaal boegbeeld
De premier is ook "het gezicht" van Nederland bij internationale bijeenkomsten. Bij de Europese Commissie laat hij zijn stem namens Nederland horen. Ook legt de premier bezoeken af bij bondgenoten om te praten over de stand van zaken. Hij heeft een speciaal regeringsvliegtuig tot zijn beschikking. Soms speelt de Nederlandse minister-president een rol in internationale kwesties, zoals die rond de MH17.
Lijst van Nederlandse premiers
| Minister-president | Regering | Termijn | Koning(in) | ||
|---|---|---|---|---|---|
 |
drs. Mark Rutte (VVD) |
Kabinet-Rutte III | 26 oktober 2017 – nu |  Willem-Alexander | |
| Kabinet-Rutte II | 5 november 2012 – 26 oktober 2017 | ||||
| Kabinet-Rutte I | 14 oktober 2010 – 5 november 2012 |  Beatrix | |||
 |
prof. mr. dr. dr.h.c. mult. Jan Peter Balkenende (CDA) |
Kabinet-Balkenende IV | 22 februari 2007 – 14 oktober 2010 | ||
| Kabinet-Balkenende III | 7 juli 2006 – 22 februari 2007 | ||||
| Kabinet-Balkenende II | 27 mei 2003 – 7 juli 2006 | ||||
| Kabinet-Balkenende I | 22 juli 2002 – 27 mei 2003 | ||||
 |
dr.h.c.mult. Wim Kok (PvdA) |
Kabinet-Kok II | 3 augustus 1998 – 22 juli 2002 | ||
| Kabinet-Kok I | 22 augustus 1994 – 3 augustus 1998 | ||||
 |
prof. mr. dr. dr.h.c. mult. Ruud Lubbers (CDA) |
Kabinet-Lubbers III | 7 november 1989 – 22 augustus 1994 | ||
| Kabinet-Lubbers II | 14 juli 1986 – 7 november 1989 | ||||
| Kabinet-Lubbers I | 4 november 1982 – 14 juli 1986 | ||||
 |
mr. Dries van Agt (CDA) |
Kabinet-Van Agt III | 29 mei 1982 – 4 november 1982 | ||
| Kabinet-Van Agt II | 11 september 1981 – 29 mei 1982 | ||||
| Kabinet-Van Agt I | 19 december 1977 – 11 september 1981 | ||||
 |
dr.h.c. Joop den Uyl (PvdA) |
Kabinet-Den Uyl | 11 mei 1973 – 19 december 1977 |  Juliana | |
_aan_het_woord,_Bestanddeelnr_924-3305.jpg) |
mr. Barend Biesheuvel (ARP) |
Kabinet-Biesheuvel II | 9 augustus 1972 – 11 mei 1973 | ||
| Kabinet-Biesheuvel I | 6 juli 1971 – 9 augustus 1972 | ||||
 |
dr.h.c. Piet de Jong (KVP) |
Kabinet-De Jong | 5 april 1967 – 6 juli 1971 | ||
 |
prof. dr. Jelle Zijlstra (ARP) |
Kabinet-Zijlstra | 22 november 1966 – 5 april 1967 | ||
 |
mr. Jo Cals (KVP) |
Kabinet-Cals | 14 april 1965 – 22 november 1966 | ||
 |
mr. Victor Marijnen (KVP) |
Kabinet-Marijnen | 24 juli 1963 – 14 april 1965 | ||
.jpg) |
prof. dr. Jan de Quay (KVP) |
Kabinet-De Quay | 19 mei 1959 – 24 juli 1963 | ||
 |
mr. dr. Louis Beel (KVP) |
Kabinet-Beel II | 22 december 1958 – 19 mei 1959 | ||
 |
dr.h.c. Willem Drees (PvdA) |
Kabinet-Drees III | 13 oktober 1956 – 22 december 1958 | ||
| Kabinet-Drees II | 2 september 1952 – 13 oktober 1956 | ||||
| Kabinet-Drees I | 15 maart 1951 – 2 september 1952 | ||||
| Kabinet-Drees-Van Schaik | 7 augustus 1948 – 15 maart 1951 | ||||
 |
mr. dr. Louis Beel (KVP) |
Kabinet-Beel I | 3 juli 1946 - 7 augustus 1948 |  Wilhelmina | |
 |
ir. Wim Schermerhorn (VDB) |
Kabinet-Schermerhorn-Drees | 25 juni 1945 - 3 juli 1946 | ||