Slag bij Gettysburg: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(32 tussenliggende versies door 10 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{Infobox Militair Conflict
+
{{Infobox veldslag
−
| conflict= Slag bij Gettysburg
+
| afbeelding= Gettysburg national cemetery img 4164.jpg
−
| partof= de [[Amerikaanse Burgeroorlog]]
+
| datum= [[1 juli|1]] - [[3 juli]] [[1863]]
−
| afbeelding=
+
| locatie= [[Gettysburg]], [[Virginia]]
−
| onderschrift=
+
| resultaat= Noordelijke overwinning, keerpunt in de oorlog
−
| place= [[Gettysburg, Virginia]]  
+
| partij1= [[Bestand:Flag of the United States.svg|25px|border]] [[Verenigde Staten]]
−
| date= 1 - 3 juli 1863
+
| partij2= [[Bestand:Flag of the Confederate States of America (1865).svg|25px|border]] [[Geconfedereerde Staten van Amerika|Confederatie]]
−
| result= Noordelijke overwinning
+
| leiders1= [[George G. Meade]]
−
| combatant1= [[Bestand:Flag of the United States.png|23px]] [[Verenigde Staten]]
+
| leiders2= [[Robert E. Lee]]
−
| combatant2= [[Bestand:Flag of the Confederate States.png|23px]] [[Geconfedereerde Staten van Amerika|Geconfedereerde Staten]]
+
| sterkte1= 115.000 soldaten<br />360 kanonnen
−
| commander1= [[Bestand:Flag of the United States.png|23px]][[George G. Meade]]<br>[[Bestand:Flag of the United States.png|23px]][[John F. Reynolds]]†<sup>[[#Bronnen|[1]]]</sup>
+
| sterkte2= 70.000 soldaten<br />270 kanonnen
−
| commander2= [[Bestand:Flag of the Confederate States.png|23px]][[Robert E. Lee]]<sup>[[#Bronnen|[1]]]</sup><hr>[[Bestand:Flag of the Confederate States.png|23px]][[A.P. Hill]]<br>[[Bestand:Flag of the Confederate States.png|23px]][[Stonewall Jackson]]
+
| verliezen1= 23.000
−
| strength1= [[Bestand:Flag of the United States.png|23px]]115.000 soldaten, <small>+/-</small> 360 kanonnen<sup>[[#Bronnen|[2]]]</sup>
+
| verliezen2= 28.000
−
| strength2= [[Bestand:Flag of the Confederate States.png|23px]]70.000 manschappen, <small>+/-</small>270 kanonnen<sup>[[#Bronnen|[2]]]</sup>
+
| portaal= Amerikaanse Burgeroorlog
−
| casualties1= 23,055<sup>[[#Bronnen|[3]]]</sup>
 
−
| casualties2= <small>+/-</small>28,000<sup>[[#Bronnen|[3]]]</sup>
 
 
}}
 
}}
 +
De '''Slag bij Gettysburg''', uitgevochten op [[1 juli|1]], [[2 juli|2]] en [[3 juli]] [[1863]] was de grootste veldslag van de [[Amerikaanse Burgeroorlog]]. Na de zuidelijke commandant [[Robert E. Lee]]s grote overwinning in de [[slag bij Chancellorsville]], trok hij met zijn leger door [[Maryland]] en [[Pennsylvania]] tot eind juni. Op 1 juli botste het oprukkende zuidelijke leger op een noordelijke troepenmacht, het [[Army of the Potomac]] onder bevel van [[George G. Meade]] bij Gettysburg. De volgende dag, wanneer de zuidelijken de noordelijken op links én rechts aanvielen waren er nog hevigere gevechten gezien. Op 3 juli gaf Lee het bevel om met minder dan 15.000 man recht op de noordelijken in te marcheren bij [[Cemetery Ridge]]. Die aanval, die bekend staat als de "Pickett's charge" (de {{wbwoord|1|charge}} van Pickett) die uiteindelijk de Unionistische linies kon doorboren maar uiteindelijk mislukte, ten koste van duizenden zuidelijke slachtoffers. Op [[4 juli]] werd Lee gedwongen om zijn leger terug te trekken richting [[Virginia]].
  
−
De '''Slag bij Gettysburg''' is de belangrijkste veldslag in de [[Amerikaanse Burgeroorlog]]. Hier verloor Lee dik en zo kwam er een keerpunt in de oorlog. Deze veldslag gebeurde ongeveer in het midden van de oorlog. De oorlog begon bij de [[Aanval op Fort Sumter]] en eindigde bij de [[Slag bij Appomattox Courthouse]].<sup>[[#Bronnen|[4]]]</sup>
+
== Achtergrond ==
  
−
== De slag ==
+
In mei 1863 scoorde Lees leger, het [[Army of Northern Virginia]] een geniale overwinning tegen het noordelijke [[Army of the Potomac]] bij Chancellorsville. Boordevol vertrouwen besloot Lee om nu voor de tweede keer een invasie op noordelijk grondgebied te wagen (de eerste was diegene die eindigde in de [[slag bij Antietam]] de vorige herfst). Naast de invasie in [[Virginia]] wou Lee de noordelijke troepen in [[Beleg van Viskburg|Vicksburg]], waar de zuidelijke cavalerie belegerd werd, te omzeilen. Ten slotte wou Lee het vertrouwen van het [[Verenigd Koninkrijk]] en [[Frankrijk]] winnen en het zuiden door hen laten erkennen als een onafhankelijke staat en hun interesse voor de noordelijke "Copperheads" verminderen.
  
−
=== De eerste dag ===
+
Aan de Unionistische kant had president [[Abraham Lincoln]] aanvankelijk vertrouwen gehad in zijn commandant van het Army of the Potomac, [[Joseph Hooker]]. Maar deze bleek te terughoudend te zijn in de slag bij Chancellorsville. Op [[28 juni]] stelde Lincoln generaal [[George G. Meade]] aan om het commando van Hooker over te nemen. Meade gaf meteen het order om de zuidelijken, met een mansterkte van 75.000 man dat inmiddels de [[Potomac (rivier)|Potomac]] was overgestoken en in [[Maryland]] richting [[Pennsylvania]] marcheerde, in hun invasie te achtervolgen.
  
−
Nadat Heth's verkenners op de Noordelijke cavalerie gestuit waren bij Gettysburg, stuurden beide partijen ruiters om met een dodemansvaart versterkingen te gaan halen. Door het marsplan van Lee en de omtrekkende beweging van het Army of the Potomac betekende dat, dat het Zuiden die dag vanuit het Noorden kwam opzetten en de Noordelijke verdedigers vanuit het zuiden.
+
== De slag ==
  
−
Terwijl het vooral wachten was op de versterking, begonnen Heth's twee verkennende divisies alvast aan de strijd met Buford's cavalerie. Buford doorzag onmiddellijk dat het voor het Noorden hoofdzaak moest zijn om de heuvelruggen te bezetten en vast te houden en zo begon de strijd op 1 juli vroeg in de ochtend rond Herr's Ridge, McPherson's Ridge en Seminary Ridge. Aangezien Buford zwaar in de minderheid was tegenover Heth's twee divisies, waren zijn inspanningen er vooral op geconcentreerd om tijd te winnen totdat het First Corps van generaal Reynolds arriveerde, halverwege de ochtend. Dit lukte hem wonderwel zonder zelfs al te veel terrein prijs te geven. Hoewel Reynolds vroeg in de strijd sneuvelde, hielden zijn troepen stand en vielen de Zuidelijke troepen terug. De 26ste Divisie uit North Carolina leed de zwaarste verliezen van de hele oorlog. Tegen het einde van de ochtend leek het Noorden op een overwinning af te streven.
+
=== [[1 juli]] ===
  
−
Tegen het begin van de middag arriveerden echter twee divisies onder Ewell vanuit het noorden. Zij vielen aan bij de slecht verdedigde Blocher's Knoll (nu Barlow's Knoll geheten) en namen die in. Ondanks tegenaanval slaagde het Noorden er niet in deze terug te nemen en halverwege de middag liepen de Noordelijke lijnen in een soort sikkelvorm van het noordwesten om de stad heen tot het oosten.
+
Toen Lee hoorde dat het Army of the Potomac hem aan het achtervolgen was, besloot hij om zich op te stellen bij het welvarende stadje [[Gettysburg]], 35 mijl (56&nbsp;km) ten zuidwesten van [[Harrisburg]], [[Pennsylvania]]. De eerste zuidelijke eenheid die Gettysburg benaderde was een divisie die behoorde tot [[A.P. Hill]]s korps die op zoek was naar voorraden. Maar in plaats van voorraden vonden ze twee noordelijke cavaleriebrigades die de vorige dag waren gearriveerd. Aangezien het grootste deel van beide legers op weg was naar Gettysburg konden zuidelijke divisies (onder bevel van A.P. Hill en [[Richard S. Ewell]]) de noordelijke soldaten - die in de minderheid waren - terugdrijven naar [[Cemetery Hill]], een halve mijl (800 m) ten zuiden.  
  
−
Lee had inmiddels ook het belang ingezien van de hooggelegen gebieden rond Gettysburg en hij had Ewell opdracht gegeven om "zo mogelijk" Cemetery Ridge in te nemen. Ewell besloot echter om het niet te proberen. Lee heeft veel kritiek te verduren gekregen aangaande dit bevel, omdat het Ewell teveel vrijheid zou hebben gelaten om niets te doen en het moment te laten varen. Er is ook altijd veel speculatie geweest over hoe de agressievere Stonewall Jackson het aangepakt zou hebben als hij nog in leven was geweest en hoe anders de zaak af had kunnen lopen. Dat wil echter niet zeggen dat er bij Cemetery Ridge niet gevochten is op de eerste dag - gedurende een groot gedeelte van de ochtend werd het kerkhof verdedigd door de troepen van Buford en de strijd verplaatste zich pas echt weg van het kerkhof nadat het First Corps gearriveerd was en de stellingen goed bezet had. Daarmee is om Cemetery Ridge ongeveer even zwaar gevochten als om Seminary Ridge.
+
In een poging om zijn voordeel te gebruiken voordat er meer noordelijke troepen aankwamen gaf Lee het bevel om een onopvallende aanval te doen op de Cemetery Hill. Deze aanval zou gebeuren met het [[II Korps (Confederatie)|II Korps]] onder bevel van Richard S. Ewell, die het bevel van de zuidelijke briljante strateeg [[Thomas J. "Stonewall" Jackson]] (wie gesneuveld was bij Chancellorsville) overnam. Ewell weigerde om deze aanval uit te voeren omdat hij dacht dat de noordelijke positie te sterk was. Deze terughoudendheid zou hem veel slechte vergelijkingen met Jackson opleveren. Tijdens het vallen van de schemering arriveerde nog een korps onder [[Winfield S. Hancock]] die de verdedigingslinie uitbreidde tot [[Little Round Top]]. Later die nacht arriveerden er nog 3 korpsen om de verdediging te versterken.  
−
Ironisch genoeg hangt er tot op de dag van vandaag hetzelfde bord bij de toegang tot Evergreen Cemetery als er toen ook al hing: "People found using firearms in the cemetery grounds will be prosecuted to the utmost extent of the law" ("Eenieder die betrapt wordt op het gebruik van vuurwapens in het kerkhof zal met alle wettelijke middelen vervolgd worden").
 
  
−
Op de eerste dag hadden 25.000 geconfedereerde troepen slag geleverd met 18.000 Federale troepen. Het was, al met al, de 23ste slag qua grootte van de hele oorlog; het resultaat was zo'n beetje gelijkspel.<sup>[[#Bronnen|[5]]]</sup>
+
=== [[2 juli]] ===
  
−
=== De tweede dag ===
+
Als de volgende dag aanbrak had het noordelijke leger sterke posities van [[Culp's Hill]] tot Cemetery Ridge in haar bezit. Ondertussen beoordeelde Lee de vastberadenheid van zijn tegenstander en gaf tegen het advies van zijn ondergeschikte [[James Longstreet]] het bevel om de zwakste positie aan te vallen. Hij beval Longstreet om de aanval links te leiden terwijl Ewell rechts (bij Culp's Hill) zou toeslaan. Hoewel Lee het bevel gaf om de aanval zo vroeg mogelijk te doen had Longstreet zijn troepen niet in positie voor 4 uur in de namiddag, toen hij het vuur opende op de noordelijke troepen onder bevel van [[Daniel S. Sickles]].
  
−
De tweede dag van de slag bij Gettysburg speelde zich vooral af aan de zuidkant van het slagveld, rond Culp's Hill en Cemetery Ridge. De reden hiervoor is simpel: gedurende de avond van 1 juli en de ochtend van 2 juli kwamen de rest van de Noordelijke en Zuidelijke infanterie op het slagveld aan en zij kwamen allebei uit het zuiden opzetten. De Noordelijke infanterie kwam als eerste aan na een geforceerde mars en was dus in staat om de verdedigbare posities rond de heuvelruggen in te nemen, van Culp's Hill rond Cemetery Hill en dan zuidwaarts langs Cemetery Ridge (de zogeheten "vishaak-opstelling"). Het eerste Zuidelijke korps onder Longstreet miste zijn hele derde divisie (onder George Pickett); deze divisie zou pas laat in de avond op de 2e aankomen en daarmee zou Longstreet heel de dag in het nadeel zijn.
+
De komende uren woedden er bloedige gevechten langs Sickles' verdedigingslinie, die zich uitstrekte van Devil's Den tot aan een perzikenboomgaard en een nabijgelegen tarweveld op de hellingen bij Little Round Top. Dankzij het hevige gevecht van slechts één regiment uit [[Minesotta]], konden de Little Round Top behouden maar verloren de perzikenboomgaard, het veld en de Devil's Den. Sickles zelf raakte ernstig gewond. Ewells soldaten wonnen terrein bij de noordelijke troepenmachten bij Culp's Hill en [[East Hill Cemetery]], hierdoor raakten ze op schema met Longstreets aanval die om 4 uur begon. De Unionistische troepen konden deze terreinwinst pas bij het invallen van de schemering stoppen. Op deze dag hadden de beide troepen meer dan 9.000 man verloren (doden en gewonden), de twee dagen samengeteld kwamen op bijna 35.000 slachtoffers, de hoogste verliezen van twee dagen in de Burgeroorlog.  
  
−
De Zuidelijke legers waren er ondertussen wel in geslaagd een linie in te nemen parallel aan de Noordelijke slagorde. Deze linie liep langs Seminary Ridge, door de stad en dan richting Culp's Hill. Dit was echter geen goede positie - de Noordelijke linie was korter en bestond uit meer man, waarmee het Noorden achter de frontlinie personeel en materieel kon verplaatsen langs binnenlinies. De Zuidelijke lijn was veel langer en daarmee veel dunner; het Zuiden had niet genoeg mensen om een binnenlinie tot stand te brengen zonder gaten te laten vallen in het front.
+
=== [[3 juli]] ===
  
−
Lee besloot tot een aanvalsplan waarbij hij de Noordelijke linkerflank op Cemetery Ridge aan zou vallen en gaandeweg de aanval uit zou breiden over de hele Noordelijke frontlinie. Hierdoor zou Meade geen troepen kunnen verplaatsen van het midden om zijn linkerflank in stand te houden, want hij zou overal tegelijk moeten zijn - het Zuiden zou de Noordelijke linie gewoon op kunnen rollen. Tegelijkertijd moesten de troepen van generaal Edward Johnson en Jubal Early "demonstraties" (steekaanvallen) op de Noordelijke rechterflank uitvoeren bij Cemetery en Culp's Hills om nog meer Noordelijke capaciteit weg te trekken van links en het midden. Bovendien zou de lichte aanval over rechts wellicht uitgebouwd kunnen worden tot een volledige aanval, als het geluk meezat.
+
Vroeg in de ochtend van de 3de juli dreven eenheden van het [[XII Korps (Unie)|Unionistische XII Korps]] na een 7 uur durend vuurgevecht de zuidelijken terug en konden hun sterke posities bij Culp's Hill herinnemen. Terwijl Lee geloofde dat zijn soldaten de dag ervoor op de rand van de overwinning waren geweest, stuurde Lee 3 divisies - voorafgegaan door een artilleriebombardement - richting het centrum van de Unionistische troepenmacht. Minder dan 15.000 troepen, met aan het hoofd een divisie onder bevel van [[George E. Pickett]], werden belast met een aanval op de Unionistische stellingen, voorafgegaan door een lange mars van een driekwart mijl (1,2&nbsp;km) door open veld.  
  
−
Lee was echter niet goed geïnformeerd over de ligging van de Noordelijke posities - waar hij dacht om de Noordelijke linies heen te kunnen trekken, zou generaal Longstreet op het derde korps van generaal Dan Sickles stuiten. En om de zaak nog eens erger te maken, waren Longstreet's troepen niet voorzichtig genoeg bij het optrekken naar hun slagposities - twee van Longstreets divisies werden opgemerkt door een Noordelijke uitkijkpost op de Little Round Top. Hierdoor moesten ze nieuwe posities kiezen voordat ze konden aanvallen, waarmee ze vrijwel de hele dag bezig waren.
+
Ondanks het protest van Longstreet werd de aanval - die later als "Pickett's charge" bekend zou worden - om 3 uur in de namiddag ingezet, gedekt door 150 zuidelijke kanonnen. Tijdens de opmars opende de Unionistische infanterie het vuur terwijl dat regimenten uit [[Vermont]], [[New York]] en [[Ohio (staat)|Ohio]] de oprukkende zuidelijke soldaten langs beide kanten {{wbwoord|2|flankeerden}}. Omdat ze langs alle kanten omsingeld waren overleefden slechts de helft van de zuidelijke soldaten dit en verloor Pickett tweederde van zijn mansterkte. Terwijl de soldaten terugvluchtten naar hun oorspronkelijke posities "grabbelden" Lee en Longstreet de mannen weer samen om een verdedigingspositie op te stellen.  
  
−
Dan Sickles ondertussen - hij was niet de meest briljante man en had vaker problemen met het opvolgen van verstandige bevelen - had besloten om zonder toestemming zijn troepen naar voren te schuiven, over de Plum Run heen. Zijn plan was geweest om de hogergelegen grond rond de Emmitsburg Road te gaan bezetten ten behoeve van artillerieposities. Ongeveer de helft van zijn strijdkrachten waren daarheen gevorderd toen Longstreets troepen op kwamen zetten. De nieuwe frontlinie liep nu van de Devil's Den via de perzikengaard, langs de Emmitsburg Road noordwaarts tot aan de Codori Farm. Sickles' troepen zaten nu bij de perzikengaard in een soort duimvormig front, wat niet goed was - ze lagen aan twee kanten open voor aanvallen en waren verspreid over een front dat te lang was voor hun troepenmacht om goed te kunnen verdedigen. En omdat ze zover vooruit geschoven waren, kon hulp hen niet bereiken. Uiteindelijk zag generaal George Meade zich gedwongen versterkingen te sturen om Sickles uit de brand te helpen, met als resultaat gevechten bij de Devil's Den, de perzikengaard en het korenveld die nog altijd beroemd zijn om hun bloederigheid. Uiteindelijk verloor Sickles 70% van zijn manschappen bij die gevechten. Een Noordelijke divisie onder Caldwell die door Meade gestuurd was om hem te helpen, raakte verstrikt in het korenveld en werd door de Zuidelijke troepen aan stukken gereten - 100% gesneuvelden.
+
== Gevolgen ==
−
 
 
−
Een veel verstandiger man dan Dan Sickles was brigadegeneraal Gouverneur K. Warren, het hoofd van Meade's genie. Hij zag al heel snel in dat om het Zuiden te stoppen, het noodzakelijk was dat de Big en Little Round Tops ten zuiden van de Noordelijke linies behouden bleven. Hij stuurde kolonel Strong Vincent met zijn troepen de heuvels op, met bevelen tegen elke prijs het Zuiden terug te drijven. Vincents troepen bezetten de top net een paar minuten voordat Hood's divisie de aanval inzette en sloeg een viertal aanvallen van die divisie af. Zij werden daarbij gesteund aan de rechterkant door een artilleriedivisie die Warren ook had weten te versieren.
 
  
−
De linkerflank werd gevormd door de 20ste regiment van Maine, onder kolonel Joshua L. Chamberlain. Zij hadden een verdedigbare positie ingenomen achter een stenen muurtje en stonden tegenover de 15e regiment van Alabama. Chamberlains troepen hadden echter een tekort aan munitie en hij voerde dus een zeldzame manoeuvre uit - hij verdeelde zijn troepen in twee, liet zijn eerste compagnie-A achter de muur, spreidde zijn tweede compagnie-B uit naar rechts en liet hen hard de heuvel afrennen en naar links uitwijken als een soort scharnierende deur. Hierdoor werd de 15e tijdelijk teruggedreven. Het was echter niet genoeg en in de verwarring raakte compagnie-B verdwaald. Tot een aantal uren later, toe de 15e terugkeerde en zich op het muurtje en compagnie-A wierp. Toen bleek dat zij zich opeens achter het oprukkende 15e bevonden, dat omsingeld was, dat wankelde, terugviel en omkeerde en het op een lopen zette. Ongeveer de helft van die compagnie gaf zich over en merkte op dat "de 15e Alabama nooit eerder verslagen is en we hopen de 20ste Maine nooit meer tegen te komen". Voor zijn verdediging van de Little Round Top ontving Chamberlain de Medal of Honor.
+
Lees hoop op een zegevierende invasie naar het noorden ging nu helemaal de mist in. Lee gaf nog het bevel om een tegenaanval uit te voeren op [[4 juli]], maar deze kwam er nooit. Terwijl het regende die nacht trok Lee zijn {{wbwoord|3|gedecimeerde}} leger terug naar het zuiden, in de richting van [[Virginia]]. Hoewel de voorzichtige Meade Lee nooit echt hard zou achtervolgd hebben, werd hem dit niet verweten: het gevecht was immers een verpletterende nederlaag voor het zuiden. De slachtoffers van de Unie in de veldslag telden er 23.000, de zuidelijken daarentegen 28.000, dit betekende dat Lee meer dan een derde van zijn leger had verloren. Het noorden verheugde zich en het zuiden rouwde. Lees hoop voor een onafhankelijke erkenning was uitgewist.  
  
−
De rest van de dag (de avond) bestond uit aanvallen van het Zuiden op de verdedigers van Culp's Hill - de demonstraties die veel eerder hadden moeten plaatsvinden. Ze waren echter te laat en de inmiddels gearriveerde, Noordelijke versterkingen en het bestaan van hun binnenlinies zorgde ervoor dat de Zuidelijken altijd tegenover een enorm front stonden. Die aanvallen mislukten en het Zuiden moest zich terugtrekken.<sup>[[#Bronnen|[5]]]</sup>
+
Lee, die zijn durf verloor in deze nederlaag bood zijn ontslag aan bij de zuidelijke president [[Jefferson Davis]], maar die weigerde dat. Hoewel de zuidelijken nog andere grote overwinningen haalden, keerde deze veldslag samen met Grants overwinning bij Vicksburg (ook op 4 juli) onherroepelijk het tij in de Burgeroorlog.  
−
 
 
−
=== De derde dag ===
 
−
 
 
−
(''Zie: [[Pickett's Charge]]'')
 
−
 
 
−
== Gevolgen ==
 
−
 
 
−
De gevolgen voor deze slag waren groot. De totale verliezen (in totaal van beide partijen) waren iets minder dan 58.000. Deze slag wordt als keerpunt in de oorlog gezien.
 
  
 
== Bronnen ==
 
== Bronnen ==
  
−
# [1] [http://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Gettysburg Het artikel op en.wikipedia.org]
+
* ''Spadoni, F.'' "Grandi Battaglie" [[2009]] (Nederlandse vertaling, [[2012]]) ISBN 978-90-5461-846-1
−
# [2] Boek: "Grote veldslagen
+
* [http://www.history.com/topics/american-civil-war/battle-of-gettysburg 'Battle of Gettysburg' op History.COM]
−
# [3] [http://thecivilwarbattles.blogspot.be/2010/10/battle-of-gettysburg-casualties.html Battle of Gettysburg Casualties op thecivilwarbettles]
+
{{Navigatie Gettysburg-veldtocht}}
−
# [4] [[Amerikaanse Burgeroorlog#1863|Amerikaanse Burgeroorlog]]
+
[[Categorie:Amerikaanse Burgeroorlog]]
−
# [5] [http://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_Gettysburg Het artikel op nl.wikipedia.org]
+
[[Categorie:Veldslag]]
 +
{{wbbetekenis|1|Een "charge" is een stormloop, een massale aanval.}}
 +
{{wbbetekenis|2|"Flankeren" betekent in de flank (zijkant) aanvallen.}}
 +
{{wbbetekenis|3|"Gedecimeerd" betekent dat de troepenmacht te veel verliezen heeft geleden om nog te kunnen vechten.}}
  
−
[[Categorie:Amerikaanse Burgeroorlog]]
+
[[en:Battle of Gettysburg]]
 +
[[fr:Bataille de Gettysburg]]

Huidige versie van 8 sep 2025 om 12:02

Slag bij Gettysburg
Gettysburg national cemetery img 4164.jpg
Datum 1 - 3 juli 1863
Locatie Gettysburg, Virginia
Resultaat Noordelijke overwinning, keerpunt in de oorlog
Strijdende partijen
Flag of the United States.svg Verenigde Staten Flag of the Confederate States (1865).svg Confederatie
Leiders
George G. Meade Robert E. Lee
Troepensterkte
115.000 soldaten
360 kanonnen 		70.000 soldaten
270 kanonnen
Verliezen
23.000 28.000
Portaal Portal.svg Amerikaanse Burgeroorlog

De Slag bij Gettysburg, uitgevochten op 1, 2 en 3 juli 1863 was de grootste veldslag van de Amerikaanse Burgeroorlog. Na de zuidelijke commandant Robert E. Lees grote overwinning in de slag bij Chancellorsville, trok hij met zijn leger door Maryland en Pennsylvania tot eind juni. Op 1 juli botste het oprukkende zuidelijke leger op een noordelijke troepenmacht, het Army of the Potomac onder bevel van George G. Meade bij Gettysburg. De volgende dag, wanneer de zuidelijken de noordelijken op links én rechts aanvielen waren er nog hevigere gevechten gezien. Op 3 juli gaf Lee het bevel om met minder dan 15.000 man recht op de noordelijken in te marcheren bij Cemetery Ridge. Die aanval, die bekend staat als de "Pickett's charge" (de charge Vraagteken2.png van Pickett) die uiteindelijk de Unionistische linies kon doorboren maar uiteindelijk mislukte, ten koste van duizenden zuidelijke slachtoffers. Op 4 juli werd Lee gedwongen om zijn leger terug te trekken richting Virginia.

Achtergrond

In mei 1863 scoorde Lees leger, het Army of Northern Virginia een geniale overwinning tegen het noordelijke Army of the Potomac bij Chancellorsville. Boordevol vertrouwen besloot Lee om nu voor de tweede keer een invasie op noordelijk grondgebied te wagen (de eerste was diegene die eindigde in de slag bij Antietam de vorige herfst). Naast de invasie in Virginia wou Lee de noordelijke troepen in Vicksburg, waar de zuidelijke cavalerie belegerd werd, te omzeilen. Ten slotte wou Lee het vertrouwen van het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk winnen en het zuiden door hen laten erkennen als een onafhankelijke staat en hun interesse voor de noordelijke "Copperheads" verminderen.

Aan de Unionistische kant had president Abraham Lincoln aanvankelijk vertrouwen gehad in zijn commandant van het Army of the Potomac, Joseph Hooker. Maar deze bleek te terughoudend te zijn in de slag bij Chancellorsville. Op 28 juni stelde Lincoln generaal George G. Meade aan om het commando van Hooker over te nemen. Meade gaf meteen het order om de zuidelijken, met een mansterkte van 75.000 man dat inmiddels de Potomac was overgestoken en in Maryland richting Pennsylvania marcheerde, in hun invasie te achtervolgen.

De slag

1 juli

Toen Lee hoorde dat het Army of the Potomac hem aan het achtervolgen was, besloot hij om zich op te stellen bij het welvarende stadje Gettysburg, 35 mijl (56 km) ten zuidwesten van Harrisburg, Pennsylvania. De eerste zuidelijke eenheid die Gettysburg benaderde was een divisie die behoorde tot A.P. Hills korps die op zoek was naar voorraden. Maar in plaats van voorraden vonden ze twee noordelijke cavaleriebrigades die de vorige dag waren gearriveerd. Aangezien het grootste deel van beide legers op weg was naar Gettysburg konden zuidelijke divisies (onder bevel van A.P. Hill en Richard S. Ewell) de noordelijke soldaten - die in de minderheid waren - terugdrijven naar Cemetery Hill, een halve mijl (800 m) ten zuiden.

In een poging om zijn voordeel te gebruiken voordat er meer noordelijke troepen aankwamen gaf Lee het bevel om een onopvallende aanval te doen op de Cemetery Hill. Deze aanval zou gebeuren met het II Korps onder bevel van Richard S. Ewell, die het bevel van de zuidelijke briljante strateeg Thomas J. "Stonewall" Jackson (wie gesneuveld was bij Chancellorsville) overnam. Ewell weigerde om deze aanval uit te voeren omdat hij dacht dat de noordelijke positie te sterk was. Deze terughoudendheid zou hem veel slechte vergelijkingen met Jackson opleveren. Tijdens het vallen van de schemering arriveerde nog een korps onder Winfield S. Hancock die de verdedigingslinie uitbreidde tot Little Round Top. Later die nacht arriveerden er nog 3 korpsen om de verdediging te versterken.

2 juli

Als de volgende dag aanbrak had het noordelijke leger sterke posities van Culp's Hill tot Cemetery Ridge in haar bezit. Ondertussen beoordeelde Lee de vastberadenheid van zijn tegenstander en gaf tegen het advies van zijn ondergeschikte James Longstreet het bevel om de zwakste positie aan te vallen. Hij beval Longstreet om de aanval links te leiden terwijl Ewell rechts (bij Culp's Hill) zou toeslaan. Hoewel Lee het bevel gaf om de aanval zo vroeg mogelijk te doen had Longstreet zijn troepen niet in positie voor 4 uur in de namiddag, toen hij het vuur opende op de noordelijke troepen onder bevel van Daniel S. Sickles.

De komende uren woedden er bloedige gevechten langs Sickles' verdedigingslinie, die zich uitstrekte van Devil's Den tot aan een perzikenboomgaard en een nabijgelegen tarweveld op de hellingen bij Little Round Top. Dankzij het hevige gevecht van slechts één regiment uit Minesotta, konden de Little Round Top behouden maar verloren de perzikenboomgaard, het veld en de Devil's Den. Sickles zelf raakte ernstig gewond. Ewells soldaten wonnen terrein bij de noordelijke troepenmachten bij Culp's Hill en East Hill Cemetery, hierdoor raakten ze op schema met Longstreets aanval die om 4 uur begon. De Unionistische troepen konden deze terreinwinst pas bij het invallen van de schemering stoppen. Op deze dag hadden de beide troepen meer dan 9.000 man verloren (doden en gewonden), de twee dagen samengeteld kwamen op bijna 35.000 slachtoffers, de hoogste verliezen van twee dagen in de Burgeroorlog.

3 juli

Vroeg in de ochtend van de 3de juli dreven eenheden van het Unionistische XII Korps na een 7 uur durend vuurgevecht de zuidelijken terug en konden hun sterke posities bij Culp's Hill herinnemen. Terwijl Lee geloofde dat zijn soldaten de dag ervoor op de rand van de overwinning waren geweest, stuurde Lee 3 divisies - voorafgegaan door een artilleriebombardement - richting het centrum van de Unionistische troepenmacht. Minder dan 15.000 troepen, met aan het hoofd een divisie onder bevel van George E. Pickett, werden belast met een aanval op de Unionistische stellingen, voorafgegaan door een lange mars van een driekwart mijl (1,2 km) door open veld.

Ondanks het protest van Longstreet werd de aanval - die later als "Pickett's charge" bekend zou worden - om 3 uur in de namiddag ingezet, gedekt door 150 zuidelijke kanonnen. Tijdens de opmars opende de Unionistische infanterie het vuur terwijl dat regimenten uit Vermont, New York en Ohio de oprukkende zuidelijke soldaten langs beide kanten flankeerden Vraagteken2.png. Omdat ze langs alle kanten omsingeld waren overleefden slechts de helft van de zuidelijke soldaten dit en verloor Pickett tweederde van zijn mansterkte. Terwijl de soldaten terugvluchtten naar hun oorspronkelijke posities "grabbelden" Lee en Longstreet de mannen weer samen om een verdedigingspositie op te stellen.

Gevolgen

Lees hoop op een zegevierende invasie naar het noorden ging nu helemaal de mist in. Lee gaf nog het bevel om een tegenaanval uit te voeren op 4 juli, maar deze kwam er nooit. Terwijl het regende die nacht trok Lee zijn gedecimeerde Vraagteken2.png leger terug naar het zuiden, in de richting van Virginia. Hoewel de voorzichtige Meade Lee nooit echt hard zou achtervolgd hebben, werd hem dit niet verweten: het gevecht was immers een verpletterende nederlaag voor het zuiden. De slachtoffers van de Unie in de veldslag telden er 23.000, de zuidelijken daarentegen 28.000, dit betekende dat Lee meer dan een derde van zijn leger had verloren. Het noorden verheugde zich en het zuiden rouwde. Lees hoop voor een onafhankelijke erkenning was uitgewist.

Lee, die zijn durf verloor in deze nederlaag bood zijn ontslag aan bij de zuidelijke president Jefferson Davis, maar die weigerde dat. Hoewel de zuidelijken nog andere grote overwinningen haalden, keerde deze veldslag samen met Grants overwinning bij Vicksburg (ook op 4 juli) onherroepelijk het tij in de Burgeroorlog.

Bronnen

Gettysburg-veldtocht tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog
Brandy Station · Tweede slag bij Winchester · Aldie · Middleburg · Upperville · Sporting Hill · Hanover · Gettysburg · Carlisle · Hunterstown
Terugtocht: Fairfield · Monterey Pass · Williamsport · Boonsboro · Funkstown · Manassas Gap
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Slag_bij_Gettysburg&oldid=970168"