Rex (politieke partij): verschil tussen versies
k (→Tweede Wereldoorlog: typos fixed: Nazi → nazi) |
|||
| (Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 70: | Regel 70: | ||
===Ontstaan=== |
===Ontstaan=== |
||
[[File:Livre_Léon_Degrelle_E._d'Hooghvorst.jpg|right|250px|thumb|In 1936 publiceerde schrijver en filosoof [[Emmanuel d'Hooghvorst]] het [[pamflet]] ''J'accuse Léon Degrelle''. In dit pamflet waarschuwde hij voor de ware intenties van Rex. Hij schreef onder andere dat Degrelle ondemocratisch en populistisch was.]] |
[[File:Livre_Léon_Degrelle_E._d'Hooghvorst.jpg|right|250px|thumb|In 1936 publiceerde schrijver en filosoof [[Emmanuel d'Hooghvorst]] het [[pamflet]] ''J'accuse Léon Degrelle''. In dit pamflet waarschuwde hij voor de ware intenties van Rex. Hij schreef onder andere dat Degrelle ondemocratisch en populistisch was.]] |
||
| − | Léon Degrelle was oorspronkelijk lid van de [[Katholieke Partij]]. In 1935 deed hij op het partijcongres in [[Kortrijk]] een poging om partijvoorzitter van de Katholieke Partij te worden. Deze poging mislukte. De katholieken kozen namelijk de gematigde [[Paul van Zeeland]]. Degrelle stapte vervolgens uit de partij. Volgens Degrelle was de Katholieke Partij te gematigd. Samen met handelaren, traditionele katholieken, werklozen en veteranen richtte hij Rex op later dat jaar. |
+ | Léon Degrelle was oorspronkelijk lid van de [[Katholieke Partij (België)|Katholieke Partij]]. In 1935 deed hij op het partijcongres in [[Kortrijk]] een poging om partijvoorzitter van de Katholieke Partij te worden. Deze poging mislukte. De katholieken kozen namelijk de gematigde [[Paul van Zeeland]]. Degrelle stapte vervolgens uit de partij. Volgens Degrelle was de Katholieke Partij te gematigd. Samen met handelaren, traditionele katholieken, werklozen en veteranen richtte hij Rex op later dat jaar. |
| − | Degrelle wist met zijn persoonlijkheid veel kiezers te trekken. Hierover vielen ook veel conservatieve kiezers van de Katholieke Partij. Zij waren voornamelijk bang voor de groei van de [[Kommunistische Partij van België]] (KPB) en de [[Belgische Werkliedenpartij]] (BWP). Ook waren zij ontevreden over de economische crisis. België leed namelijk zwaar onder de [[Grote Depressie]]. Hierdoor was er veel armoede en werkloosheid. |
+ | Degrelle wist met zijn persoonlijkheid veel kiezers te trekken. Hierover vielen ook veel conservatieve kiezers van de Katholieke Partij. Zij waren voornamelijk bang voor de groei van de [[Kommunistische Partij van België]] (KPB) en de [[Belgische Werkliedenpartij]] (BWP). Ook waren zij ontevreden over de economische crisis. België leed namelijk zwaar onder de [[Grote Depressie]]. Hierdoor was er veel armoede en werkloosheid. |
===Verkiezingen van 1936=== |
===Verkiezingen van 1936=== |
||
| Regel 106: | Regel 106: | ||
==Verkiezingsresultaten== |
==Verkiezingsresultaten== |
||
| ⚫ | |||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
| + | ! rowspan="2"| Jaar |
||
| − | ! |
+ | ! rowspan="2"| Partijvoorzitter |
| ⚫ | |||
| + | ! colspan="2"| [[Senaat (België)|Senaat]] |
||
|- |
|- |
||
| + | ! Zetels |
||
| ⚫ | |||
| + | ! -/+ |
||
| + | ! Zetels |
||
| + | ! -/+ |
||
|- |
|- |
||
| − | | |
+ | | 1936 || [[Léon Degrelle]] || {{Percentagebalk|21|202|#D31212}} || +21 || {{Percentagebalk|8|101|#D31212}} || +8 |
|- |
|- |
||
| ⚫ | |||
| − | |} |
||
| − | |||
| − | ===Senaat=== |
||
| − | {| class="wikitable" |
||
| − | |- |
||
| − | ! Jaar || Partijvoorzitter || Zetels || +/- |
||
| − | |- |
||
| − | | 1936 || [[Léon Degrelle]] || {{Percentagebalk|8|101|#D31212}} || +8 |
||
|- |
|- |
||
| − | | 1939 || [[Léon Degrelle]] || {{Percentagebalk|1|101|#D31212}} || -7 |
||
|} |
|} |
||
Huidige versie van 2 mei 2024 om 17:14
| Rex Front populaire de Rex | |
|
| |
|---|---|
| Oprichting | 2 november 1935 |
| Opheffing | 30 maart 1945 |
| Actief in | .svg){kind=small} België
|
| Richting | Extreemrechts |
| Stroming | Belgisch nationalisme Autoritarisme Corporatisme Conservatisme Fascisme (sinds 1937) Nationaalsocialisme (vanaf 1940) |
| Oprichter(s) | Léon Degrelle |
Portaal  Politiek
| |
Rex was een extreemrechtse politieke partij in België tussen 1935 en 1945. De partij hing eerst het corporatisme aan, maar later (ook) het fascisme en het nationaalsocialisme.
De partij werd opgericht in 1935 door Léon Degrelle. Hoewel de partij in heel België actief was, had het enkel succes in Wallonië en Brussel. De partij brak in 1936 door en behaalde meteen 21 zetels. Toch werd Rex nooit een grote organisatie. In 1938 raakte de partij alweer in verval. Rex werkte samen met het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Beide partijen werkten nauw samen met de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De ideologie van Rex wordt vaak aangeduid als rexisme. Na de oorlog werd de partij verboden. Degrelle vluchtte naar Spanje, waar hij in 1994 overleed.
Geschiedenis
Ontstaan
Léon Degrelle was oorspronkelijk lid van de Katholieke Partij. In 1935 deed hij op het partijcongres in Kortrijk een poging om partijvoorzitter van de Katholieke Partij te worden. Deze poging mislukte. De katholieken kozen namelijk de gematigde Paul van Zeeland. Degrelle stapte vervolgens uit de partij. Volgens Degrelle was de Katholieke Partij te gematigd. Samen met handelaren, traditionele katholieken, werklozen en veteranen richtte hij Rex op later dat jaar.
Degrelle wist met zijn persoonlijkheid veel kiezers te trekken. Hierover vielen ook veel conservatieve kiezers van de Katholieke Partij. Zij waren voornamelijk bang voor de groei van de Kommunistische Partij van België (KPB) en de Belgische Werkliedenpartij (BWP). Ook waren zij ontevreden over de economische crisis. België leed namelijk zwaar onder de Grote Depressie. Hierdoor was er veel armoede en werkloosheid.
Verkiezingen van 1936
Tijdens de verkiezingen van 1936 behaalde Rex 21 zetels in de Kamer van Volksvertegenwoordigers en 8 zetels in de Senaat. Dit kwam als een schok voor de andere politieke partijen. Rex werd namelijk meteen de vierde partij van het land. Toch was de aanhang van de partij zeer lokaal. In Vlaanderen behaalde de partij bijna geen stemmen. Vrijwel alle stemmen kwamen uit Brussel en Wallonië. Ook in deze twee regio's waren er grote verschillen. Zo hing 30% van de bevolking van de provincie Luxemburg Rex aan, terwijl dit in Henegouwen slechts 9% was.
In 1937 was er een bij-verkiezing voor een zetel in Brussel. Degrelle en Van Zeeland wilden beide deze zetel hebben. De liberalen, socialisten en zelfs de communisten riepen op om voor Van Zeeland te stemmen. Van Zeeland zag namelijk in dat Rex een gevaarlijke partij was. De Katholieke Kerk steunde Van Zeeland. De aartsbisschop van Mechelen riep katholieken op om voor Van Zeeland te stemmen. Uiteindelijk won Van Zeeland met ruime meerderheid.
Verval
De populariteit van Rex was slechts van korte duur. In 1937 raakte de partij al in verval. Dit kwam deels doordat de partij weinig aanhang had van andere partijen en organisaties. De partij wilde de Katholieke Kerk de staatsreligie van België maken. Toch had de partij niet de steun van de kerk. Ook begon Degrelle steeds rechtser te worden. Vanaf 1937 werd de partij officieel een fascistische partij. Ook begon Degrelle een steeds grotere fan van Nazi-Duitsland te worden. Hij nam zelfs het antisemitisme van Hitler over.
Tijdens de verkiezingen van 1939 verloor Rex veel zetels. In de Kamer van Volksvertegenwoordigers verloor de partij 17 zetels en hield er slechts 4 over. In de Senaat verloor de partij 7 zetels en hield slechts één over. Veel kiezers stapten over naar de Katholieke Partij en de Liberale Partij.
Tweede Wereldoorlog
Rex was een pro-Nazi partij. Toen nazi-Duitsland België binnenviel in 1940, verwelkomden rexisten de bezetter. De meeste rexisten werkten samen met de Duitse bezetters. Sommige rexisten waren tegen de bezetter en gingen het verzet in. Toch was dit slechts een kleine minderheid. Na de bezetting kon Rex als partij blijven bestaan. Toch werd Rex steeds minder populair. Op de partijdag in 1941 in Luik werden politici door de menigte uitgejouwd.
De partij was nauw verbonden met het Waals Legioen. Dit was een onderdeel van de Wehrmacht bestaande uit Franstalige vrijwilligers uit België. Degrelle besloot om lid te worden van het Waals Legioen. Dit was eerder een populariteitsstunt om leden te werven. Degrelle werd met het Waals Legioen naar het Oostfront gestuurd. Hierdoor legde Degrelle zijn taak als partijvoorzitter neer. Dit werd overgedragen aan Victor Matthys. De partij pleegde verschillende misdaden tijdens de oorlog, waaronder het bloedbad van Courcelles in 1944.
Tijdens de bezetting bewoog Rex steeds meer naar het nationaalsocialisme toe. Zo gaf Degrelle in 1943 een speech waarin hij zei dat de Walen eigenlijk Franstalige Duitsers waren. Volgens hem zou België onderdeel moeten worden van het Groot-Duitse Rijk.
Einde
Na de bevrijding van België in 1944 werd Rex verboden. Veel rexisten vluchtten naar Duitsland of andere bezette gebieden. Na de oorlog werden verschillende leden voor het gerecht gehaald. Victor Matthys en José Streel (de ideologisch denker van Rex) werd ter dood veroordeeld. Andere leden geven een gevangenisstraf.
Degrelle vluchtte aan het einde van de oorlog naar Spanje. In België werd hij ter dood veroordeeld voor landverraad. De Spaanse regering van Francisco Franco weigerde hem echter uit te leveren. Ook na de val van Franco kon Degrelle tot zijn dood in 1994 in Spanje blijven leven.
Ideologie
De ideologie van Rex wordt het rexisme genoemd. De rexisten waren zeer ontevreden met de Belgische politiek op dat moment. Zij konden zich niet vinden in de verschillende politieke partijen en de politieke elite. De rexisten waren voornamelijk jongvolwassenen en studenten. Een groot deel van hen had aan de Katholieke Universiteit Leuven gestudeerd en was overtuigd katholiek. Zij wezen de Belgische democratie af. Volgens Rex diende deze democratie namelijk alleen de elite. Dit kwam onder andere door de onvrede over het bestuur van de Belgische regering. Zo had de regering moeite om de Grote Depressie te beteugelen.
De rexisten verwierpen het communisme en het socialisme. In plaats daarvan wilden zij een conservatieve en nationalistische samenleving. Degrelle werd vooral geïnspireerd door het Italiaanse fascisme van Benito Mussolini. Hij bracht zelfs bezoeken aan de Italiaanse dictator. Ook haalde hij inspiratie uit Spaanse Falangisme van Francisco Franco. In de beginjaren van Rex was in Spanje de Spaanse Burgeroorlog bezig. Franco behoorde tot het nationalistische front en zou deze oorlog in 1939 winnen. De rexisten waren aanvankelijk corporatistisch. In een corporatistische samenleving zijn er verschillende ongekozen raden die besluiten nemen over een bepaald onderwerp. Vanaf 1937 werd de partij openlijk fascistisch en vanaf 1940 nationaalsocialistisch. Je ziet dus dat de exacte ideologie van Rex veranderde door de jaren.
Rex was een voorstander van een Belgische eenheidsstaat geleid door de Belgische koning. De partij werkte later samen met het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Deze partij was juist Vlaams-nationalistisch. Dit wil zeggen dat zij Vlaanderen onafhankelijk wilden maken (en een deel wilde Vlaanderen zelfs bij Nederland aansluiten). Rex en VNV waren het echter op ieder ander vlak min of meer met elkaar eens. Hierdoor besloten de partijen samen te werken. Rex deed enkel mee aan de verkiezingen in Wallonië, terwijl VNV enkel meedeed in Vlaanderen. Voor de samenwerking kwamen de partijen tot een compromis: Vlaanderen zou meer zelfbestuur binnen België krijgen.
Verkiezingsresultaten
| Jaar | Partijvoorzitter | Kamer | Senaat | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Zetels | -/+ | Zetels | -/+ | ||
| 1936 | Léon Degrelle | 21/202 |
+21 | 8/101 |
+8 |
| 1939 | Léon Degrelle | 4/202 |
-17 | 1/101 |
-7 |
Bronnen
- Cheyns, Bruno & De Wever, Bruno (2023). "Rex". Encyclopedie van de Vlaamse Beweging. Gelezen op 26 april.
- Onbekend (onbekend). "Rex". Belgium WII. Gelezen op 26 april 2024.
- Witte, Els, Craeybeckx, Jan en Meynen, Alain (1997). Politieke Geschiedenis van België: Van 1830 tot heden. Zesde herziende uitgave, Standaard Uitgeverij NV, Antwerpen.