Mars naar Washington
De mars naar Washington voor werk en vrijheid (Engels: March on Washington for Jobs and Freedom), vaak de mars naar Washington genoemd, was een beroemde demonstratie van de Afro-Amerikaanse burgerrechtenbeweging op 28 augustus 1963 in de Amerikaanse hoofdstad Washington D.C. De mars ging vooral om werkgelegenheid, maar ook speelden gelijke rechten een rol. In de Verenigde Staten was er nog steeds sprake van de rassensegregatie. Dit betekende dat blanke Amerikanen gescheiden leefden van Afro-Amerikanen (en andere groepen, zoals Aziatische Amerikanen, Indianen en Latino's). De mars naar Washington was een van de protesten tegen de rassensegregatie en waarschijnlijk het bekendste protest uit deze periode.
De mars werd gesteund door mensenrechtenorganisaties, vakbonden en religieuze organisaties. Deze organisaties sloegen de handen in een om te strijden voor werkgelegenheid, vrijheid en gelijke rechten. Het is onduidelijk hoeveel mensen er bij de demonstratie aanwezig waren, maar geschat wordt dat het er ergens tussen de 200.000 en 300.000 waren. Vaak wordt het aantal op 250.000 geschat. Hiermee is het een van de grootste demonstraties in de Amerikaanse geschiedenis. Het protest vond precies 100 jaar na het tekenen van de Emancipation Proclamation plaats. Dit was een document dat in 1863 door president Abraham Lincoln getekend werd en technisch gezien een einde maakte aan de slavernij. Hoewel de slavernij afgeschaft was, bleef de rassensegregatie bestaan (voornamelijk in het zuiden).
Hierdoor vond de mars ook plaats voor de Lincoln Memorial op de National Mall in Washington D.C. De mars leidde uiteindelijk tot het aannemen van de Civil Rights Act of 1964 (discriminatieverbod) en later de Voting Rights Act of 1965. De mars is vooral bekend geworden door de speech van Martin Luther King (I Have a Dream).
Achtergrond
Rassensegregatie
Zie Rassensegregatie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
In het grootste gedeelte van de Verenigde Staten was er sprake van rassensegregatie. Dit is ontstaan na het afschaffen van de slavernij na de Amerikaanse Burgeroorlog. Tijdens de burgeroorlog vochten de Zuidelijke Staten (die vóór slavernij waren) tegen de Noordelijke Staten (die tegen slavernij waren). De Zuidelijke Staten hadden zich in 1861 afgescheiden van de Verenigde Staten, maar in 1865 werden deze staten weer terugveroverd. Tijdens de oorlog (in 1863) werd de Emancipation Proclamation getekend door president Abraham Lincoln. Dit was het begin van de afschaffing van de slavernij. In 1865 werd de slavernij afgeschaft door het 13e amendement. Datzelfde jaar werden alle voormalige slaven Amerikaans staatsburger door het 14e amendement. Het 15e amendement gaf Afro-Amerikanen in 1868 stemrecht. Deze drie amendementen zijn toevoegingen aan de Amerikaanse grondwet.
Na 1877 ging de situatie van Afro-Amerikanen achteruit, voornamelijk in de zuidelijke slavenstaten. Hier werden de zogeheten Jim Crow-wetten ingevoerd. Dit betekende dat zwarte en blanke Amerikanen gescheiden van elkaar moesten leven. Zij hadden aparte scholen, winkels, restaurants, hotels, wijken, toiletten, drinkfonteinen, etc. Ook mochten Afro-Amerikanen alleen achter in de bus zitten en hadden treinen aparte wagons voor Afro-Amerikanen en blanke Amerikanen. De voorzieningen voor Afro-Amerikanen waren vaak slechter dan die voor blanke Amerikanen, aangezien er minder geld voor was. In sommige staten waren ook relaties tussen blanke en zwarte Amerikanen verboden en mochten Afro-Amerikanen ook niet op bepaalde plekken komen. Tegen de jaren 1950 worden er zowel voor als tegen de rassensegregatie gedemonstreerd.
Na de verkiezingen van John F. Kennedy tot president in 1960 laait deze strijd op. De Afro-Amerikaanse burgerrechtenbeweging begint in deze periode ook met geweldloos protest, onder meer door demonstraties. Volgens de burgerrechtenbeweging was Kennedy zijn beloftes niet nagekomen. Dit had er mee te maken dat het Amerikaans Congres erg verdeeld was over de rassensegregatie. Door middel van geweldloos verzet wilde men druk opbouwen. Daarnaast was het in 1963 100 jaar geleden dat Lincoln de Emancipation Proclamation ondertekende. Volgens de burgerrechtenbeweging was de slavernij wel afgeschaft, maar was er na 100 jaar nog veel ongelijkheid, discriminatie en racisme.
Organisatie en plannen
In mei 1963 ontmoette de broer van Kennedy, Robert F. Kennedy, de Afro-Amerikaanse schrijver James Baldwin in New York City. De twee praatten over de rassensegregatie. In de maanden erna besluit president Kennedy te beginnen aan wetten om de rassensegregatie af te schaffen. Op 11 juni 1963 kondigde Kennedy in een beroemde televisietoespraak aan dat er een einde moest komen aan de rassensegregatie.
Ondertussen waren A. Philip Randolph en Bayard Rustin al twee jaar bezig met het plannen van een protest in Washington D.C. Zij vonden dat er veel werkeloosheid was, vooral onder Afro-Amerikanen, en wilde dat de overheid plannen maakte om meer banen te creëren. Ook wilden ze gelijke rechten voor alle Amerikanen en maatregelen tegen discriminatie. Dit protest werd gesteund door de zes belangrijkste personen binnen de burgerrechtenbeweging. Dit waren:
- Philip Randolph zelf, organisator van de mars.
- James Farmer, de voorzitter van de Congress of Racial Equality
- John Lewis, de voorzitter van de Student Nonviolent Coordinating Committee.
- Martin Luther King, de voorzitter van de Southern Christian Leadership Conference.
- Roy Wilkins, de voorzitter van de NAACP.
- Whitney Young, de voorzitter van de National Urban League.
Samen worden zij ook wel de Big Six of Grote Zes genoemd. Overigens werd het protest ook gesteund door veel belangrijke blanke Amerikanen, zoals Walter Reuther en de rabbijn Joachim Prinz. Hoewel het idee was om eerst een Afro-Amerikaanse mars te houden, groeide dit uit tot een mars waar alle Amerikanen (ongeacht hun huidskleur) aan deel konden nemen. Hierdoor namen ook veel blanke Amerikanen, Latino's, Indianen (inheemse Amerikanen) en Aziatische Amerikanen deel aan de mars.
Tegenstanders van de mars waren veel extremere leden van de burgerrechtenbeweging, zoals Malcolm X en veel leden van de communistische partij. Volgens hen was de mars niet radicaal genoeg. Ondertussen vond de FBI juist dat de mars te radicaal was. Volgens hen zou het geleid zijn door communisten (wat niet waar is). Ook veel zuidelijke politici waren tegen, zoals senator Storm Thurmond van South Carolina. Hij had vooral veel kritiek op Rustin, een van de organisatoren, aangezien hij zowel Afro-Amerikaans als homoseksueel was. Ook homoseksualiteit was toentertijd in veel staten niet toegestaan.
Doelen
Het protest had de volgende doelen:
- Het Amerikaans Congres moest wetten aannemen die de burgerrechten van minderheden beschermden.
- Er moest een einde komen aan aparte scholen voor zwarte en blanke kinderen. Al in 1954 had het Amerikaans Hooggerechtshof geoordeeld dat dit tegen de grondwet was in Brown v. Board of Education. Toch was de rassensegregatie in scholen nog niet afgeschaft.
- De overheid moest een programma maken om mensen op te leiden en aan een baan te krijgen. Ook moest de overheid meer doen om werkgelegenheid te creëren.
- Er moesten wetten komen tegen discriminatie, voornamelijk op het werk.
- Het minimumloon in het hele land moest verhoogd worden naar $2 per uur (dit is gelijk aan $18 vandaag de dag).
- De overheid moest geen geld meer geven aan organisaties en programma's die discriminerend zijn.
- Stemmen moest voor iedereen even makkelijk zijn. Als een staat wetten maakte, die Afro-Amerikanen nadelig behandelden, kregen ze minder vertegenwoordiging in het Amerikaans Congres.
- De werkomstandigheden moesten verbeterd worden.
- De overheid moest opkomen voor burgers als hun burgerrechten geschonden werden.
Hoewel niet alle deelnemers het volledig met elkaar eens waren, besloten ze toch samen te werken.
De mars
Nog voordat het protest begon, werd het protest al bekend door de vele aandacht van de media. Veel kranten schreven er dagenlang over en televisiezenders praatten uren over. Het protest kreeg zelfs meer aandacht dan de beëdiging van Kennedy in 1961. Vele media waren negatief over de mars en waren bang dat het tot geweld zou leiden. De stad Washington D.C. verplaatste zelfs veel gevangen naar andere gevangenissen, zodat er genoeg plaats was voor massa-arresten. Toch waren er ook veel mensen positief over het protest. Studenten van de universiteit van Berkley in Californië spraken hun steun uit en mensen uit het gehele land kwamen naar Washington om te protesteren. Zij kwamen 2.000 bussen, 21 treinen, 10 vliegtuigen en enorm veel auto's naar Washington voor het protest. Deze waren overigens speciaal voor het protest geregeld; de andere bussen, treinen en vliegtuigen zaten ook overvol.
Oorspronkelijk zouden de demonstranten door heel de stad heen trekken, maar uiteindelijk werd de route ingekort. Vanaf het Washington Monument zouden de vrouwelijke demonstranten via Independence Avenue naar de Lincoln Memorial lopen. De mannen kwamen hier via Pennsylvania Avenue. Bij het monument werden de speeches en optredens gehouden. Naast sprekers waren ook zangers en muzikanten uitgenodigd. Eigenlijk mochten de demonstranten geen boorden en spandoeken meenemen, maar dit gebeurde toch. Het protest werd live uitgezonden op televisie en was ook te volgen op de radio. Ook in andere landen keek men naar het protest. Ondanks de belangstelling verliep het protest rustig.
Programma
Het programma werd verschillende keren gewijzigd. Oorspronkelijk zou zangeres Marian Anderson het Amerikaanse volkslied zingen aan het begin. Anderson werd in 1939 namelijk gevraagd om op te treden in de Constitution Hall, maar mocht niet naar binnen vanwege haar huidskleur. Hierop gaf ze een optreden in de openlucht voor de Lincoln Memorial (dezelfde plek waar het protest gehouden zou worden). Anderson kon niet op tijd in Washington komen en trad hierdoor niet op. Hierop zong Camillia Williams het volkslied. Hierna werd het protest geopend door de katholieke bisschop Patrick O'Boyle en organisator A. Philip Randolph.
Hierna kwamen aan het woord vakbondleider Walter Reuther en NAACP-voorzitter Roy Wilkins. Vervolgens kwam studentenleider John Lewis aan het woord. Activiste Daisy Bates gaf hierna een betoog over de negen van Little Rock. Dit waren negen zwarte kinderen in Little Rock, Arkansas, die niet naar een blanke school mochten en tegengehouden werden door de gouverneur van de staat. Eugene Carson Blake sprak hierna voor de protestantse Amerikanen en riep op tot gelijkheid. Hierna kwamen Floyd McKissick en Whitney Young aan het woord. Na Young waren er kleinere optredens en sprekers, zoals van de Joodse rabbijn Joachim Prinz en een optreden van zangeres Mahalia Jackson. De laatste spreker was Martin Luther King, die zijn beroemde speech gaf. Uiteindelijk sloot Benjamin Mays de ceremonie. Daarnaast waren er nog optredens van Bob Dylan, Joan Baez, Peter, Paul and Mary en Odetta.
Daarnaast waren er veel sprekers die later van de lijst afgehaald werden. Schrijver James Baldwin werd geschrapt, aangezien zijn uitspraken te radicaal waren. Men was bang dat ze geweld zouden veroorzaken. Activiste Anna Arnold Hedgeman wilde dat er meer vrouwen op het programma kwamen en kreeg uiteindelijk gelijk. Myrlie Evers zou oorspronkelijk spreken, maar zij had haar vlucht gemist. Hierdoor nam Daisy Bates haar speech over. Actrice en danseres Josephine Baker was ook aanwezig, maar sprak voordat het officiële programma begon. Activiste Gloria Richardson zou ook spreken, maar zij werd op het laatste moment van de lijst gehaald. Nadat ze "hallo" in de microfoon zei werd ze van het podium gehaald. Rosa Parks en Lena Horne werden met haar van het podium gehaald.
Hoewel het niet in de plannen stond, wilden veel organisatoren vervolgens naar het Witte Huis lopen en een brief aanbieden aan president Kennedy. In deze brief stonden dan de doelen van de mars. De Amerikaanse overheid wilde dit niet hebben en het werd uit het plan geschrapt. Er waren zelfs twee agenten aanwezig op het protest om de microfoon uit te schakelen als een van de sprekers hierover begon.
I Have a Dream
De mars naar Washington wordt vooral herinnert vanwege de beroemde speech van Martin Luther King. Oorspronkelijk zou King een andere speech voorlezen. Zangeres Mahalia Jackson schreeuwde echter naar King "Tell them about you dream, Martin!" (Vertel ze over je droom, Martin!). Hierop begon King over zijn droom van vrijheid en gelijkheid voor alle Amerikanen te praten:
|
I have a dream that one day this nation will rise up and live out the true meaning of its creed: "We hold these truths to be self-evident: that all men are created equal." I have a dream that one day on the red hills of Georgia the sons of former slaves and the sons of former slave owners will be able to sit down together at a table of brotherhood. I have a dream that one day even the state of Mississippi, a state sweltering with the heat of injustice and sweltering with the heat of oppression, will be transformed into an oasis of freedom and justice. I have a dream that one day my four little children will live in a nation where they will not be judged by the color of their skin but by the content of their character. I have a dream today. Ik heb een droom dat op een dag dit volk zal opstaan en recht zal doen aan de ware betekenis van zijn credo: "Wij beschouwen de volgende waarheden als vanzelfsprekend: dat alle mensen gelijk geschapen zijn". Ik heb een droom dat op een dag op de rode heuvels van Georgia de zonen van voormalige slaven en de zonen van voormalige slavenhouders in staat zullen zijn samen aan te schuiven aan een tafel van broederschap. Ik heb een droom dat op een dag zelfs de staat Mississippi, een staat die smoort in de hitte van onrecht en smoort in de hitte van onderdrukking, een oase van vrijheid en gerechtigheid zal worden. Ik heb een droom dat mijn vier kinderen op een dag zullen leven in een land waar zij niet beoordeeld zullen worden op de kleur van hun huid, maar op de inhoud van hun karakter. Ik heb een droom vandaag. — Martin Luther King
|
|
Kings speech is nog altijd een van de bekendste speeches in de Amerikaanse geschiedenis. In zijn speech maakte hij verwijzingen naar de Bijbel, de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring, de grondwet van de Verenigde Staten, de Emancipation Proclamation en de Gettysburg Adress. Hij riep op tot verbroedering tussen blanke en zwarte Amerikanen en hoopte dat discriminatie en racisme op een dag niet meer zouden voorkomen, ook in het zuiden.
Brief aan Kennedy
De organisatoren werden na het protest uitgenodigd in het Witte Huis voor een discussie over mensenrechten met president Kennedy. Kennedy had het protest zelf gevolgd op televisie en was erg onder de indruk. Kennedy wilde eerst naar het protest komen, maar was bang dat hij uitgejoeld zou worden. Ook wilde hij eerst voor de mars met de organisatoren vergaderen, maar besloot te wachten tot achter de mars. Op de dag van de mars nodigde hij de organisatoren uit op 5 uur 's middags. Vooral Reuther maakte indruk op de president. Reuther stelde dat de spanningen zouden kunnen leiden tot geweld en zelfs een burgeroorlog. Hij stelde daarom voor dat Kennedy vaart zou maken met wetgeving. Kennedy was het hiermee eens. Ook vond hij dat het protest ervoor had gezorgd dat nieuwe wetgeving meer kans had om te slagen.
Gevolgen
De mars naar Washington wordt gezien door veel mensen als een succes. Het was een vorm van geweldloos verzet en verliep over het algemeen vreedzaam. Ook is het een van de belangrijkste protesten tijdens de jaren 60 en misschien wel in de Amerikaanse geschiedenis. Kennedy zou een paar maanden na het protest in Dallas, Texas vermoord worden. Zijn opvolger, Lyndon B. Johnson, besloot hierna vele wetten door te voeren voor gelijke rechten voor alle Amerikanen. Hieronder vallen de Civil Rights Act of 1964 en de Voting Rights Act of 1965. Johnson had zowel steun van Democraten als Republikeinen en veel religieuze organisaties en kerken. Vaak wordt de mars naar Washington gezien als hetgeen dat dit heeft mogelijk gemaakt. In 1969 was de rassensegregatie vrijwel volledig afgeschaft.
Op de mars was ook veel kritiek vooral van radicalere activisten. Malcolm X stelde dat de mars tot niets zou leidden. De Amerikaanse Communistische Partij en de Black Panter Party waren ook tegenstanders van de mars. Zij vonden dat het systeem omvergeworpen moest worden, omdat het niet veranderd kon worden. Volgens hen zou ongelijkheid ook na de hervormingen van Johnson blijven bestaan, aangezien dit onderdeel was van het systeem. Desondanks nemen vrijwel alle moderne protesten en demonstraties voorbeeld aan de mars naar Washington. In 2013 werd het 50-jarig jubileum gevierd, waarbij o.a. president Barack Obama aanwezig was. In 2020 werden nieuwe protesten gehouden bij de Lincoln Memorial na de dood van George Floyd. Dit werd herhaald in 2021, waarbij het vooral ging om een einde aan discriminatie, verbetering van het stemrecht en staatschap voor Washington D.C.