Gereedschap: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
k |
|||
| (38 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:20060513 toolbox.jpg|miniatuur|Koffer met handgereedschap]] |
[[Bestand:20060513 toolbox.jpg|miniatuur|Koffer met handgereedschap]] |
||
| − | '''Gereedschap''' is een [[hulpmiddel]] om de bewerkingen uit te kunnen voeren die een [[mens]] (en ook sommige dieren) niet met zijn of haar blote [[handen]] kan doen, of slechts met moeite. |
+ | '''Gereedschap''' is een [[hulpmiddel]] of een [[gebruiksvoorwerp]] om de bewerkingen uit te kunnen voeren die een [[mens]] (en ook sommige dieren) niet met zijn of haar blote [[handen]] kan doen, of slechts met moeite. |
<center> |
<center> |
||
| Regel 9: | Regel 9: | ||
<center>Gereedschap is geen speelgoed. Als je er verkeerd mee omgaat, kun je er jezelf of een ander mee verwonden.</center> |
<center>Gereedschap is geen speelgoed. Als je er verkeerd mee omgaat, kun je er jezelf of een ander mee verwonden.</center> |
||
|} |
|} |
||
| − | </center> |
+ | </center><br> |
| − | |||
==Algemeen== |
==Algemeen== |
||
[[Bestand:Gereedschapskist2.jpg|miniatuur|Houten timmermanskist met gereedschap]] |
[[Bestand:Gereedschapskist2.jpg|miniatuur|Houten timmermanskist met gereedschap]] |
||
| Regel 16: | Regel 15: | ||
Sommige stukken gereedschap, zoals een [[hamer]], een [[bijl]] of een [[mes]], kunnen daarnaast ook nog als [[wapen]] worden gebruikt. Er zijn veel verschillende soorten gereedschap, vaak kunnen deze gereedschappen voor meerdere doeleinden (klussen) gebruikt worden. Gereedschappen zijn in doe-het-zelf zaken, hobbywinkels, bouwmarkten en speciaalzaken verkrijgbaar (en via internet te bestellen). |
Sommige stukken gereedschap, zoals een [[hamer]], een [[bijl]] of een [[mes]], kunnen daarnaast ook nog als [[wapen]] worden gebruikt. Er zijn veel verschillende soorten gereedschap, vaak kunnen deze gereedschappen voor meerdere doeleinden (klussen) gebruikt worden. Gereedschappen zijn in doe-het-zelf zaken, hobbywinkels, bouwmarkten en speciaalzaken verkrijgbaar (en via internet te bestellen). |
||
| − | |||
| − | |||
==Geschiedenis== |
==Geschiedenis== |
||
| − | Gereedschappen ontstonden al in de [[steentijd]]. Van vuursteen, hout en ook been werden er hulpmiddelen gemaakt. In de evolutie (ontwikkeling) van het gereedschap zie je bepaalde vormen en doelen steeds terug, ook al |
+ | Gereedschappen ontstonden al in de [[steentijd]]. Van vuursteen, hout en ook been werden er hulpmiddelen gemaakt. In de evolutie (ontwikkeling) van het gereedschap zie je bepaalde vormen en doelen steeds terug, ook al verandert het materiaal zoals [[Koper (element)|koper]], [[brons]], [[IJzer (element)|ijzer]] en later ook [[Legering|legeringen]] en [[Plastic|plastics]] (kunststoffen). Landbouwwerktuigen werden tuingereedschap en met de komst van stoom, benzine en elektriciteit konden handgereedschappen motorisch worden aangedreven. Eerst nog via riemen (stoomtijdperk), later rechtstreeks en steeds draagbaarder. Nu zijn accu aangedreven gereedschappen heel gewoon. |
==Handgereedschap== |
==Handgereedschap== |
||
*[[afbreekmes]] |
*[[afbreekmes]] |
||
*[[avegaar]] |
*[[avegaar]] |
||
| − | *[[beitel]], steekbeitel, |
+ | *[[beitel]], (waaronder: steekbeitel, draaibeitel) |
*[[bijl]], [[vuistbijl]] |
*[[bijl]], [[vuistbijl]] |
||
*[[Bit (gereedschap)|Bitje]] of schroefbit |
*[[Bit (gereedschap)|Bitje]] of schroefbit |
||
*[[blikschaar]] |
*[[blikschaar]] |
||
| − | *[[boor (gereedschap)|boor]], slingerboor, slangenboor, schrapboor) |
+ | *[[boor (gereedschap)|boor]], (waaronder: slingerboor, slangenboor, schrapboor) |
*[[breekijzer]] |
*[[breekijzer]] |
||
*[[centerpons]] (centerpunt, puntslag) |
*[[centerpons]] (centerpunt, puntslag) |
||
| Regel 45: | Regel 42: | ||
*[[grondschaaf]] |
*[[grondschaaf]] |
||
*[[guts]] |
*[[guts]] |
||
| − | *[[hamer]], bankhamer, klauwhamer |
+ | *[[hamer]], (waaronder: bankhamer, klauwhamer) |
*[[holpijp]] |
*[[holpijp]] |
||
*[[ijzerzaag]] (beugelzaag) |
*[[ijzerzaag]] (beugelzaag) |
||
| Regel 67: | Regel 64: | ||
*[[priem]] (els) |
*[[priem]] (els) |
||
*[[rattenstaart]] |
*[[rattenstaart]] |
||
| − | *[[Rasp (gereedschap)|rasp]], rimpelrasp, naaldrasp |
+ | *[[Rasp (gereedschap)|rasp]], (waaronder: rimpelrasp, naaldrasp) |
*[[revolverponstang]] |
*[[revolverponstang]] |
||
*[[ringsleutel]] |
*[[ringsleutel]] |
||
| − | *[[schaaf]], blokschaaf, rijschaaf, handschaafje, profielschaaf |
+ | *[[schaaf]], (waaronder: blokschaaf, rijschaaf, handschaafje, profielschaaf) |
*[[schaar]] |
*[[schaar]] |
||
*[[schildershakmes]] |
*[[schildershakmes]] |
||
| Regel 82: | Regel 79: | ||
*[[staalborstel]] |
*[[staalborstel]] |
||
*[[steeksleutel]] |
*[[steeksleutel]] |
||
| − | *[[tang]] |
+ | *[[Tang (gereedschap)|tang]] |
| − | *[[tas]] |
+ | *[[Gereedschapstas|tas]] |
*[[torxkopschroevendraaier]] |
*[[torxkopschroevendraaier]] |
||
*[[trekmes]] |
*[[trekmes]] |
||
| Regel 93: | Regel 90: | ||
*[[verstekzaag]] |
*[[verstekzaag]] |
||
*[[vuist]] |
*[[vuist]] |
||
| − | *[[vijl]] (rond, halfrond, zoet, vogeltong, sleutelgat) |
+ | *[[vijl]] (waaronder: rond-, halfrond-, zoet-, vogeltong-, en sleutelgat-vijl) |
*[[waterpomptang]] |
*[[waterpomptang]] |
||
*[[wetsteen]] |
*[[wetsteen]] |
||
*[[wringijzer]] |
*[[wringijzer]] |
||
| − | *[[zaag]], handzaag, kapzaag, verstekzaag, [[boomzaag]], toffelzaag |
+ | *[[zaag]], (waaronder: [[handzaag]], [[kapzaag]], [[verstekzaag]], [[boomzaag]], [[toffelzaag]]) |
*[[zaagklem]] |
*[[zaagklem]] |
||
*[[zweihaak]] (zwaaihaak) |
*[[zweihaak]] (zwaaihaak) |
||
| − | == |
+ | ==Hulp- en veiligheidsmiddelen bij gereedschappen== |
| + | [[Bestand:Safety Signs.JPG|miniatuur|Veiligheidswaarschuwing]]Bij veel werkzaamheden heb je de zogeheten ARBO- of veiligheidsvoorschriften. Met ARBO wordt de [[arbeidsomstandighedenwet]] bedoeld. |
||
| + | |||
| + | === Hulpmiddelen === |
||
*[[aambeeld]] |
*[[aambeeld]] |
||
*[[bankschroef]] |
*[[bankschroef]] |
||
| + | *[[dommekracht]] |
||
*[[krik]] |
*[[krik]] |
||
| ⚫ | |||
*[[loopkat]] |
*[[loopkat]] |
||
| ⚫ | |||
*[[katrol]] |
*[[katrol]] |
||
*[[snijmat]] |
*[[snijmat]] |
||
*[[takel]] |
*[[takel]] |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
*[[verlengsnoer]] |
*[[verlengsnoer]] |
||
*[[werkbank]] (Workmate, schaafbank) |
*[[werkbank]] (Workmate, schaafbank) |
||
| + | |||
| + | ===Veiligheidsmiddelen=== |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| + | *[[Veiligheidshesje]] |
||
| + | *[[Veiligheidsschoenen]] of -laarzen |
||
*[[werkhandschoenen]] |
*[[werkhandschoenen]] |
||
| + | |||
| + | === Werken op hoogte === |
||
| + | |||
| ⚫ | |||
| + | * (Bouw)[[steiger]] |
||
==Machine-gereedschappen== |
==Machine-gereedschappen== |
||
| − | Machinale of mechanische vormen van |
+ | Machinale of mechanische vormen van (hand)gereedschap, meestal op lichtnetstroom of op accu: |
*[[accuboormachine]] (ook gebruikt als schroevendraaier) |
*[[accuboormachine]] (ook gebruikt als schroevendraaier) |
||
| − | *[[afkortzaagmachine]] |
+ | *[[cirkelzaag|afkortzaagmachine]] |
| − | *[[bandzaag]] |
+ | *[[Lintzaag|bandzaag]] |
*[[boormachine]] (boorkolom, klopboormachine, boorhamer, drilboor) |
*[[boormachine]] (boorkolom, klopboormachine, boorhamer, drilboor) |
||
*[[cirkelzaag]] |
*[[cirkelzaag]] |
||
*[[decoupeerzaag]] |
*[[decoupeerzaag]] |
||
*[[draaibank]], [[metaaldraaibank]] |
*[[draaibank]], [[metaaldraaibank]] |
||
| − | *[[figuurzaagmachine]] |
+ | *[[figuurzaag|figuurzaagmachine]] |
| − | *[[freesmachine]] |
+ | *[[Frees|freesmachine]] |
*[[kettingzaag]] (motorzaag) |
*[[kettingzaag]] (motorzaag) |
||
*[[knipschaar]] |
*[[knipschaar]] |
||
*[[lintzaag]] |
*[[lintzaag]] |
||
| − | *[[radiaalzaag]] |
+ | *[[Cirkelzaag|radiaalzaag]] |
*[[schaafbank]] (vlakbank, vandiktebank) |
*[[schaafbank]] (vlakbank, vandiktebank) |
||
*[[schuurmachine]] (schotelschuurmachine) |
*[[schuurmachine]] (schotelschuurmachine) |
||
| Regel 154: | Regel 164: | ||
===Ander meetgereedschap=== |
===Ander meetgereedschap=== |
||
*[[bandenspanningsmeter]] |
*[[bandenspanningsmeter]] |
||
| ⚫ | |||
*[[curvimeter]] |
*[[curvimeter]] |
||
*[[gradenboog]] |
*[[gradenboog]] |
||
| − | *[[kaliber |
+ | *[[kaliber (meetinstrument)]] |
*[[krompasser]] |
*[[krompasser]] |
||
*[[multimeter]] (stroom-. spanning-, weerstand-, universeelmeter) |
*[[multimeter]] (stroom-. spanning-, weerstand-, universeelmeter) |
||
| Regel 163: | Regel 172: | ||
*[[schroefdraadmeter]] |
*[[schroefdraadmeter]] |
||
*[[steekpasser]] |
*[[steekpasser]] |
||
| ⚫ | |||
| − | *[[vlakplaat]] |
||
*[[voelermaat]] |
*[[voelermaat]] |
||
*[[waterpas]] |
*[[waterpas]] |
||
| Regel 171: | Regel 178: | ||
Zie ook [[Teken- en schrijfmateriaal]] |
Zie ook [[Teken- en schrijfmateriaal]] |
||
*[[afrondingsmal]] of tekenschaats |
*[[afrondingsmal]] of tekenschaats |
||
| ⚫ | |||
*[[doezelaar]] |
*[[doezelaar]] |
||
*[[gatenplaat]] of cirkelmal |
*[[gatenplaat]] of cirkelmal |
||
| Regel 190: | Regel 198: | ||
*[[tekenhaak]] of tekenmachine |
*[[tekenhaak]] of tekenmachine |
||
*[[tekenplank]] of tekenbord |
*[[tekenplank]] of tekenbord |
||
| − | *[[ |
+ | *[[parallelliniaal]] |
| − | *[[tekenpotlood|tekenpotloden]] in vele hardheden, ook als vulpotlood |
+ | *[[tekenpotlood|tekenpotloden]] in vele hardheden, ook als [[Stifthouders van Pentel|vulpotlood]] |
*[[tekensjabloon|tekensjablonen]] voor alle mogelijke vakgebieden |
*[[tekensjabloon|tekensjablonen]] voor alle mogelijke vakgebieden |
||
*[[tekentafel]] |
*[[tekentafel]] |
||
*[[timmermanspotlood]] |
*[[timmermanspotlood]] |
||
*[[trekpen]] |
*[[trekpen]] |
||
| − | *[[vlakgum]] of stuf |
+ | *[[Gum|vlakgum]] of stuf |
==(Kunst)schildersgereedschap== |
==(Kunst)schildersgereedschap== |
||
| − | *[[bokkenpoot]] |
+ | *[[bokkenpoot (kwast)]] |
*[[kitpistool]] (kitspuit) |
*[[kitpistool]] (kitspuit) |
||
*[[kwast]] |
*[[kwast]] |
||
| Regel 210: | Regel 218: | ||
*[[schuurmachine]] |
*[[schuurmachine]] |
||
*[[schildersezel]] |
*[[schildersezel]] |
||
| + | *[[Schildersdoek]] (eigenlijk een schildersmateriaal) |
||
*[[schilderskist]] |
*[[schilderskist]] |
||
| Regel 240: | Regel 249: | ||
*[[scheermes]], |
*[[scheermes]], |
||
*[[scheerapparaat]] |
*[[scheerapparaat]] |
||
| − | *[[spiegel]], handspiegel |
+ | *[[spiegel (glas)]], handspiegel |
*[[tandenborstel]], ook elektrisch |
*[[tandenborstel]], ook elektrisch |
||
*[[tandenstoker]] |
*[[tandenstoker]] |
||
| Regel 247: | Regel 256: | ||
==Kook-, keuken- en eetgereedschap== |
==Kook-, keuken- en eetgereedschap== |
||
Uitgebreide lijst zie [[keukengerei]] |
Uitgebreide lijst zie [[keukengerei]] |
||
| − | *[[afwasborstel]] |
||
| − | *[[allesopener]] |
||
| − | *[[bakspatel]] |
||
| − | *[[blikopener]] |
||
| − | *[[broodmes]] |
||
| − | *[[keukenschaar]] |
||
| − | *Keuken-[[Rasp (gereedschap)|rasp]] |
||
| − | *[[koekenpan]], hapjespan |
||
| − | *[[kurkentrekker]] |
||
| − | *[[lepel]] |
||
| − | *[[mes]] |
||
| − | *[[opscheplepel]] |
||
| − | *[[pan]] |
||
| − | *[[pollepel]] |
||
| − | *[[schuimspaan]] |
||
| − | *[[schaal]] |
||
| − | *[[steelpan]] |
||
| − | *[[spatel]] |
||
| − | *[[vork]] |
||
| − | *[[Weegschaal (voorwerp)|weegschaal]] |
||
| − | *[[wok]] |
||
| − | ==Naaigereedschap== |
+ | ==Naaigereedschap of naaigerei== |
*[[borduurmachine]] |
*[[borduurmachine]] |
||
*[[borduurring]] |
*[[borduurring]] |
||
| Regel 297: | Regel 285: | ||
[[Categorie:Gereedschap| ]] |
[[Categorie:Gereedschap| ]] |
||
[[Categorie:Hobby]] |
[[Categorie:Hobby]] |
||
| + | [[Categorie:Lijst]] |
||
| + | [[Categorie:Kerndoel44]] |
||
Huidige versie van 13 feb 2024 om 16:56
Gereedschap is een hulpmiddel of een gebruiksvoorwerp om de bewerkingen uit te kunnen voeren die een mens (en ook sommige dieren) niet met zijn of haar blote handen kan doen, of slechts met moeite.
Algemeen
Andere termen die gebruikt worden voor bepaalde typen gereedschap zijn gerei (meervoud van 'zachter' gereedschap) en instrument (over het algemeen een meer geavanceerd of erg specialistisch stuk gereedschap). Voor groter en zwaarder gereedschap wordt meestal de term werktuig of machine gebruikt.
Sommige stukken gereedschap, zoals een hamer, een bijl of een mes, kunnen daarnaast ook nog als wapen worden gebruikt. Er zijn veel verschillende soorten gereedschap, vaak kunnen deze gereedschappen voor meerdere doeleinden (klussen) gebruikt worden. Gereedschappen zijn in doe-het-zelf zaken, hobbywinkels, bouwmarkten en speciaalzaken verkrijgbaar (en via internet te bestellen).
Geschiedenis
Gereedschappen ontstonden al in de steentijd. Van vuursteen, hout en ook been werden er hulpmiddelen gemaakt. In de evolutie (ontwikkeling) van het gereedschap zie je bepaalde vormen en doelen steeds terug, ook al verandert het materiaal zoals koper, brons, ijzer en later ook legeringen en plastics (kunststoffen). Landbouwwerktuigen werden tuingereedschap en met de komst van stoom, benzine en elektriciteit konden handgereedschappen motorisch worden aangedreven. Eerst nog via riemen (stoomtijdperk), later rechtstreeks en steeds draagbaarder. Nu zijn accu aangedreven gereedschappen heel gewoon.
Handgereedschap
- afbreekmes
- avegaar
- beitel, (waaronder: steekbeitel, draaibeitel)
- bijl, vuistbijl
- Bitje of schroefbit
- blikschaar
- boor, (waaronder: slingerboor, slangenboor, schrapboor)
- breekijzer
- centerpons (centerpunt, puntslag)
- cijferpons
- dissel of dwarsbijl
- draadtap
- drevel
- doorslag (pendrijver)
- dopsleutel
- draadsnijder
- Engelse sleutel
- figuurzaag
- frees
- fretboor
- glassnijder
- grondschaaf
- guts
- hamer, (waaronder: bankhamer, klauwhamer)
- holpijp
- ijzerzaag (beugelzaag)
- Inbussleutel
- juniorzaag
- klopper of houten hamer
- koevoet
- komstaaldraadborstel
- kruishout
- kruiskopschroevendraaier
- letterpons
- lijmklem (lijmtang, sergeant)
- mes, zakmes
- moniertang
- nijptang
- perforator
- pijpsleutel
- plamuurmes
- poelietrekker
- pompschroevendraaier
- priem (els)
- rattenstaart
- rasp, (waaronder: rimpelrasp, naaldrasp)
- revolverponstang
- ringsleutel
- schaaf, (waaronder: blokschaaf, rijschaaf, handschaafje, profielschaaf)
- schaar
- schildershakmes
- slijpsteen
- schraapstaal
- schroevendraaier
- spanningzoeker
- schrijfhaak (blokhaak)
- schuurblok (schuurkurk)
- slagsleutel
- staalborstel
- steeksleutel
- tang
- tas
- torxkopschroevendraaier
- trekmes
- troffel
- verfkrabber
- verfsteker
- verstekbak
- verstekhaak
- verstekzaag
- vuist
- vijl (waaronder: rond-, halfrond-, zoet-, vogeltong-, en sleutelgat-vijl)
- waterpomptang
- wetsteen
- wringijzer
- zaag, (waaronder: handzaag, kapzaag, verstekzaag, boomzaag, toffelzaag)
- zaagklem
- zweihaak (zwaaihaak)
Hulp- en veiligheidsmiddelen bij gereedschappen
Bij veel werkzaamheden heb je de zogeheten ARBO- of veiligheidsvoorschriften. Met ARBO wordt de arbeidsomstandighedenwet bedoeld.
Hulpmiddelen
- aambeeld
- bankschroef
- dommekracht
- krik
- loopkat
- katrol
- snijmat
- takel
- verlengsnoer
- werkbank (Workmate, schaafbank)
Veiligheidsmiddelen
- gehoorbescherming
- lasbril (laskap)
- veiligheidsbril
- veiligheidshelm
- Veiligheidshesje
- Veiligheidsschoenen of -laarzen
- werkhandschoenen
Werken op hoogte
Machine-gereedschappen
Machinale of mechanische vormen van (hand)gereedschap, meestal op lichtnetstroom of op accu:
- accuboormachine (ook gebruikt als schroevendraaier)
- afkortzaagmachine
- bandzaag
- boormachine (boorkolom, klopboormachine, boorhamer, drilboor)
- cirkelzaag
- decoupeerzaag
- draaibank, metaaldraaibank
- figuurzaagmachine
- freesmachine
- kettingzaag (motorzaag)
- knipschaar
- lintzaag
- radiaalzaag
- schaafbank (vlakbank, vandiktebank)
- schuurmachine (schotelschuurmachine)
- zaagmachine
Overig machinaal gereedschap
Meetgereedschap
Voor het meten van lengtes:
Ander meetgereedschap
- bandenspanningsmeter
- curvimeter
- gradenboog
- kaliber (meetinstrument)
- krompasser
- multimeter (stroom-. spanning-, weerstand-, universeelmeter)
- schietlood
- schroefdraadmeter
- steekpasser
- voelermaat
- waterpas
Tekengereedschap
Zie ook Teken- en schrijfmateriaal
- afrondingsmal of tekenschaats
- cirkelsnijder
- doezelaar
- gatenplaat of cirkelmal
- gradenboog
- Graphos van Pelikan
- kleurpotloden
- krijtstift gebruikt in de bouw
- lettersjablonen met alle mogelijke letter- en cijfertypen
- liniaal
- passer en valpasser
- Rapidograph, buisjespen van Rotring
- rekenliniaal
- schaalstok
- sjabloon, verstelbaar sjabloon
- spatlijn
- stifthouders van Pentel
- strooklatten
- tekendriehoeken van 45/45 en 60/30 graden
- tekenhaak of tekenmachine
- tekenplank of tekenbord
- parallelliniaal
- tekenpotloden in vele hardheden, ook als vulpotlood
- tekensjablonen voor alle mogelijke vakgebieden
- tekentafel
- timmermanspotlood
- trekpen
- vlakgum of stuf
(Kunst)schildersgereedschap
- bokkenpoot (kwast)
- kitpistool (kitspuit)
- kwast
- palet
- paletmes (schildersmes)
- passe-partoutsnijder
- penseel
- plamuurmes
- schuurblok (schuurkurk)
- schuurmachine
- schildersezel
- Schildersdoek (eigenlijk een schildersmateriaal)
- schilderskist
Tuingereedschap
Zie pagina tuingereedschap of tuinieren
Huishoudelijk gereedschap
- bezem
- stoffer en blik
- boender
- luiwagen
- mand, wasmand
- mattenklopper
- ragebol
- raamwisser (wisser, trekker)
- strijkplank
- vloertrekker
- wasbord
- wringer
Elektrische huishoudelijke gereedschappen worden meestal met de term huishoudelijke apparatuur of witgoed aangeduid.
Gereedschap voor zelfverzorging
- borstel, haarborstel
- eeltrasp
- handdoek
- kam
- nagelschaar, nagelknipper
- pincet
- scheermes,
- scheerapparaat
- spiegel (glas), handspiegel
- tandenborstel, ook elektrisch
- tandenstoker
- washandje
Kook-, keuken- en eetgereedschap
Uitgebreide lijst zie keukengerei
Naaigereedschap of naaigerei
- borduurmachine
- borduurring
- breipen
- breimachine
- haaknaald
- kleermakerskrijt
- maasbal
- naald
- naaimachine
- radeerwiel
- rokkenspuit
- schaar
- speld
- Spinnewiel
- vingerhoed
- weefgetouw
Overig gereedschap en werktuigen
In bepaalde beroepen heb je heel specialistisch gereedschap, of het zijn herkenbare gereedschappen zoals hiervoor, maar dan in speciale materialen uitgevoerd omdat ze bijvoorbeeld ontsmet moeten kunnen worden in een autoclaaf. Hierbij kun je denken aan: