De geheime tuin

De geheime tuin The Secret Garden
Informatie
Alternatieve titel
Schrijver	Frances Hodgson Burnett
Illustrator
Vertaler
Taal (origineel)	Engels
Land	Verenigd Koninkrijk
Genre	Kinderboek
Datum	1911
ISBN
Leeftijdscategorie		Uitgeverij	Frederick A. Stokes (VS) William Heinemann (VK)
Drukker
Aantal verkocht
Vorig boek
Volgend boek
Bijzonderheden
Online-tekst
Portaal Literatuur

De geheime tuin (Engels: The Secret Garden) is een kinderboek van Frances Hodgson Burnett. Zij publiceerde het boek in 1911. De geheime tuin is een van de bekendste boeken van Burnett. Tegenwoordig is het nog steeds een populair boek in de Engelstalige wereld.

Het boek volgt Mary Lennox, een weesmeisje dat bij haar oom in Engeland gaat wonen. Haar oom woont in een landhuis met vele tuinen. Op een dag hoort ze over de geheime tuin van haar overleden tante. Mary vindt uiteindelijk de sleutel en de ingang van de tuin. Uiteindelijk besluit zij in het geheim de tuin te gaan onderhouden met de hulp van anderen.

Het boek vormde de inspiratie voor verschillende televisieseries, films en toneelstukken.

Samenvatting

Let op! Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt!

Mary Lennox is 10 jaar oud en woont in Brits-Indië (het huidige India). Haar ouders werken in het bestuur van de kolonie. Zij zijn te druk bezig met hun werk en het bijwonen van feestjes. Ze wordt genegeerd en de bedienden behandelen haar als een koningin. Hierdoor heeft Mary nog nooit wat zelf hoeven te doen. Ze brengt de tijd vooral in haar kamer door, waar ze zichzelf opsluit. Een cholerapandemie breekt uit en iedereen in het huishouden sterft, behalve Mary. Ze wordt door Britse soldaten ontdekt en bij een Engelse geestelijke en zijn gezin ondergebracht. De kinderen van deze geestelijke pesten haar met het kinderliedje Mistress Mary, Quite Contrary.

Mary en Dickon in de tuin.

Uiteindelijk besluit Mary's oom Archibald haar op te nemen. Hierdoor verhuist ze naar Engeland en gaat in een groot landhuis (Misselthwaite Manor). Oom Archibald vrijwel altijd weg of in zijn studeerkamer. Zijn vrouw, Lilias, was namelijk enkele jaren eerder overleden. Mary haat haar nieuwe huis en moet erg wennen, aangezien zij nu zelf dingen moet doen. Haar kamermeisje, Martha, laat Mary inzien dat ze zelf dingen moet gaan doen. Ook begint Mary zich te vermaken. Hierdoor begint zij het huis steeds beter te vinden. Ze raakt bevriend met de tuinman Ben. Hij vertelt haar dat er een geheime, ommuurde tuin is. Deze tuin was vroeger van Lilias, maar na haar dood mocht niemand nog in de tuin komen. Archibald deed de deur op slot en gooide de sleutel weg, waardoor al 10 jaar lang niemand in de tuin geweest is.

In de tuin woont ook een roodborstje. Ben kan door middel van fluiten met dit vogeltje communiceren. Mary ontdekt uiteindelijk waar de tuin is, maar kan de tuin niet binnen gaan. De ommuring is te hoog en ze kan nergens een deur vinden. Het roodborstje woont echter in de tuin en wil Mary zijn nest laten zien. Op een dag loopt ze langs een pad en merkt een gat in de grond op. Hierin ligt een sleutel verstopt. Met behulp van het roodborstje weet ze uiteindelijk de deur te vinden. De tuin is overwoekert en Mary besluit het een nieuw leven in te blazen. Ze vraagt Dickon, het broertje van Martha, om gereedschap en zaden te halen. De tuin wordt hun geheim en spenderen er een hoop tijd.

Op een avond hoort Mary gehuil en geroep door de gangen van het landhuis. Ze gaat naar buiten en ontdekt een jongen in een slaapkamer. De jongen de zoon van haar oom en heet Colin. Colin is echter erg zwak en kan niet uit bed komen. Zijn oom kijkt niet naar hem om en hij ligt enkel in zijn bed of zit op zijn bank. Hij heeft een bloedhekel aan iedereen, behalve aan Mary. Mary vertelt hem verhalen en uiteindelijk het geheim van de tuin. Hierdoor moeten Mary en Dickon Colin in een wagen naar buiten rijden om de tuin te bezoeken. Colins humor verbetert zich en begint zich beter te gedragen. Met hulp van oefeningen leert hij uiteindelijk ook om te lopen. Tuinman Ben helpt hierbij.

Archibald krijgt last van dromen waarin zijn vrouw hem roept. Na een lange tijd komt Archibald terug naar zijn landhuis. Hij maakt een wandeling door de tuin, maar hoort stemmen uit de geheime tuin komen. Hij ontdekt dat de deur open is en loopt de tuin binnen. Op dat moment ontdekt hij ook dat Colin gezond is en de tuin in volle bloei staat. De kinderen vertellen hem het verhaal over de tuin. Hierdoor kan Archibald na tien jaar het verlies van zijn vrouw een plek geven. Hij besluit een betere vader voor Colin te zijn.

Personages

Mary ontdekt Colin in het midden van de nacht.

• Mary Lennox: een tienjarig meisje dat opgroeide in Brits-Indië. Na het overlijden van haar ouders gaat ze bij haar oom wonen. Mary is de eerste die de geheime tuin ontdekt.
• Colin Craven: een tienjarige jongen en het neefje van Mary. Colin is erg eenzaam, wat niet goed is voor zijn humeur. Colins vader kijkt niet naar hem om, aangezien hij gehandicapt zou zijn. Hierdoor ligt Colin alleen maar bed.
• Dickon Sowerby: een twaalfjarige jongen. Dickon is enorm aardig en behulpzaam. Hij kan goed met dieren omgaan en heeft een vos, een kraai en twee eekhoorns als huisdieren. Hij is het broertje van Martha. Ook wordt hij in het boek steeds met de Griekse god Pan vergeleken.
• Martha Sowerby: een kamermeisje in het landhuis en de verzorgster van Mary. Zij en Mary raken uiteindelijk bevriend. Martha geeft adviezen, waardoor zij een soort van moederrol inneemt.
• Ben Weatherstaff: een oude tuinman. Hij vertelt Mary over de geheime tuin en helpt ook met het herstellen van de tuin.
• Archibald Craven: de vader van Colin en de oom van Mary. Archibald raakte in een depressie na de dood van zijn vrouw. Hierdoor sluit hij zich op in zijn studeerkamer en weigert zijn zoon te zien. Pas aan het einde van het boek kan hij het verlies een plekje geven.
• Lilias Craven: de moeder van Colin en de vrouw van Archibald. Lilias is al overleden als het boek begint. Toch speelt zij een belangrijke rol in het boek. De geheime tuin was van Lilias. Toen zij in een boom zat te lezen, brak de tak af. Hierdoor overleed zij.
• Susan Sowerby: de moeder van Martha en Dickon.
• Mrs. Medlock: het hoofd van de huidhoudsters in het landhuis.
• Dr. Craven: een arts en de broer van Archibald.

Achtergrondinformatie

Ontstaan

Frances Hodgson Burnett werd geïnspireerd door de tuinen van Great Maytham Hall.

Tegen de tijd dat Frances Hodgson Burnett met De geheime tuin begon, was zij al een bekend schrijver. Tegen deze tijd was zij al rond de 60 jaar oud. Het boek is deels geïnspireerd door het leven van Burnett. Zo had het huis van haar ouderen een ommuurde tuin. Frances vond het als kind jammer dat het gezin geen geld had om de tuin te decoreren met bloemen en planten. Rond haar 50e levensjaar begon zij met tuinieren. Tijdens de winters verbleef zij in een huisje (Clifton Heights) op het eiland Bermuda. Hier had zij ook een grote tuin, waar zij veel aan tuinieren deed.

Eenmaal in Engeland woonde zij in een groot landhuis met de naam Great Maytham Hall. Dit landhuis inspireerde het landhuis uit het boek. Ze haalde vooral inspiratie uit de tuinen rondom het landhuis. In de tuin was een ijzeren poort bedekt met klimop. Net als Mary keek Frances door de tralies heen en zag een overgroeide tuin. De poort is echter niet meer aanwezig, aangezien deze dichtgemetseld werd tijdens een restauratie in 1910.

Thema's

In De geheime tuin komen verschillende thema's voor, zoals:

• Eenzaamheid: Verschillende personages voelen zich eenzaam, zoals Mary, Colin en oom Archibald. Zij zonderen zichzelf af van anderen en voelen zich erg verdrietig hierdoor. De geheime tuin zelf kan ook als een symbool voor eenzaamheid worden gezien. De tuin is immers al tien jaar verlaten. Toch zorgt de tuin ervoor dat de personages hun eenzaamheid overwinnen.
• Verlies van naasten: In het boek verliest Mary haar beide ouders. Ook heeft Colin geen moeder (en Archibald geen vrouw) meer door de dood van Lilias. Voornamelijk Archibald heeft veel verdriet om het verlies van Lilias. Hij blijft haken in het verleden en kan geen vader voor Colin zijn. Hij doet zelfs of zijn vrouw nog leeft (hij spreekt over haar in de tegenwoordige tijd). Pas aan het einde van het boek kan hij het verlies een plekje geven. Hierdoor kan hij eindelijk een vader voor Colin zijn.
• Zwakheid: Mary en voornamelijk Colin worden in het begin als zwakke personages gezien. Zij zijn erg afhankelijk van de hulp van anderen. Zo kan Mary zichzelf niet aankleden en kan Colin enkel in bed liggen. De personages weten hun zwakheid te overwinnen door andere mindset, oefeningen, proberen, advies en hulp van anderen en de geheime tuin.
• Natuur: Het boek besteedt veel aandacht aan de planten en dieren in de tuin. Ook is er veel aandacht voor het weer en de seizoenen. Mary, Colin en Dickon willen de tuin niet "te netjes" maken. In plaats daarvan willen ze meer natuurlijke stijl hebben. Dit sluit aan bij het Engelse wild gardening (wild tuinieren), waarbij planten en bloemen allemaal door elkaar staan. Dit oogt een stuk natuurlijker.
• Kolonialisme: Het verhaal vindt plaats tijdens het hoogtepunt van het Britse Rijk en begint in Brits-Indië. Kolonialisme speelt een kleine rol in het boek. Toch is dit meer naar de achtergrond verplaatst.

Tijd en plaats

In het boek wordt geen specifiek jaartal genoemd. Het verhaal vindt plaats ergens rond 1900. Het verhaal begint in de winter en eindigt in de zomer. Dit wordt duidelijk gemaakt door de beschrijvingen van de tuin en de seizoenen.

Een foto uit een scene van The Secret Garden uit 1919. Dit wordt tegenwoordig als verloren film gezien.

Hoewel het boek in Brits-Indië begint, speelt het grootste gedeelte zich af in Misselthwaite Manor. Dit een landhuis in de Engelse regio Yorkshire en is erg afgelegen. De scenes in het boek spelen zowel in de tuinen als de kamers van het landhuis af.

Verfilmingen en adaptaties

De geheime tuin is verschillende keren verfilmd. In 1919 werd het boek voor de eerste keer verfilmd, maar de film is waarschijnlijk verloren. De oudste nog bestaande versie komt uit 1949. Deze film is grotendeels in zwart-wit opgenomen, maar de scenes in de tuin zelf zijn in kleur. Later zijn er nog versies verschenen in 1993, 2017 en 2020. Hallmark maakte in 1987 een televisiefilm van het boek. In 2000 maakte zij hier een vervolg op: Return to the Secret Garden.

In 1975 verscheen televisieserie over het boek. In Japan werd tussen 1991 en 1992 een animeserie uitgezonden over het boek. Daarnaast zijn er verschillende hoorspelen en toneelstukken over het boek gemaakt. In 2021 werden twee graphic novels van het boek uitgegeven. De ene versie volgt het plot van het boek precies, maar dan in de vorm van een stripverhaal. De andere versie vindt plaats in het moderne Engeland en gaat vrijer met het verhaal om.

Bronnen

• (en) Hodgson Burnett, Frances (1911). The Secret Garden: Complete and Unabridged. Penguin Popular Classics (versie 1995).
  • Opmerking: De tekst staat in het publiek domein. Via deze link kan men de versie van Project Gutenberg lezen.
• (en) Lotz Diego, C.J. (24 februari 2022). "The Southern Secrets of The Secret Garden". Garden & Gun. Gelezen op 17 februari 2024.
• (en) Stangroom, Lydia (30 januari 2022). "An incredible chance to live in the grounds of the house which inspired Frances Hodgson Burnett’s ‘The Secret Garden’". Country Life. Gelezen op 17 februari 2024.
• (en) Verfilmingen en adapties: Filmversie 1993, Filmversie 2020, Televisiefilm 1987, Filmversie 1949, Filmversie 2017, Vervolgfilm 2000, Filmversie 1919, Televisieserie 1975 en Animeserie 1991-1992. IMDb. Gelezen op 17 februari 2024.