|
|
| Regel 2: |
Regel 2: |
| | {{zie artikel|Bedoel je het continent Australië? [[Australië (continent)|Klik hier!]]}} | | {{zie artikel|Bedoel je het continent Australië? [[Australië (continent)|Klik hier!]]}} |
| | {{Australië}} | | {{Australië}} |
| − | '''Australië''' is een land in [[Oceanië]]. Australië werd onafhankelijk van het [[Verenigd Koninkrijk]] op 1 [[januari]] 1901 en heeft meer dan 20 [[miljoen]] inwoners. Het land ligt op het [[zuidelijk halfrond]]. Ze spreken er vooral [[Australisch Engels]], dat is [[Engels]] met een beetje accent en wat aparte woorden die je in andere varianten van het Engels niet hebt.
| + | {{Navigatie Gemenebest van Naties}} |
| − | | |
| − | Australië wordt nu vooral bewoond door Europeanen, maar vroeger bevolkten de [[Aboriginals]] het hele eiland. Australië is bekend om verschillende dingen. Onder andere de prachtige natuur, het [[Groot Barrièrerif]] en het grote [[Sydney Opera House]] maken het grote eiland erg bekend.
| |
| − |
| |
| − | ==Geschiedenis==
| |
| − | === Voor de Europese ontdekking van Australië ===
| |
| − | Ongeveer 50.000 jaar geleden kwamen de eerste mensen naar Australië. De Engelsen noemen hen sinds 1789 [[Aboriginals]], een [[Latijn]]se term voor 'oorspronkelijke bewoners'. Deze bewoners waren afkomstig uit [[Zuidoost-Azië]]. Omdat er 50.000 jaar geleden veel water bevroren was, Bijvoorbeeld aan de Noord- en Zuidpool, kwamen er natuurlijke bruggen van Azië naar Australië waardoor mensen en dieren naar Australië konden lopen. Dit was een proces van circa 40.000 jaar. De aarde warmde op, het ijs begon te smelten en de [[zeespiegel]] op aarde steeg. Zo werd Australië een eiland.
| |
| − | | |
| − | In het jaar 150 werd er voor het eerst over Australië geschreven door de [[Oude Grieken]]. Ze noemde het land "Terra Australis" oftewel Zuidland. Veel mensen waren gefascineerd door het onbekende land en gingen ernaar op zoek. Het was bedoeld als een verhaaltje. De Grieken hadden nooit gedacht dat er ook echt een zuidelijk land zou zijn.
| |
| − | | |
| − | ===De vlag van Aboriginals===
| |
| − | De vlag van de Aboriginals is aan de bovenkant zwart. Het zwarte symboliseert de Aboriginals. De onderkant is rood en dat symboliseert de aarde. In het midden van de vlag staat nog een gele cirkel die de zon symboliseert.
| |
| − | | |
| − | === Europese ontdekking en kolonisatie ===
| |
| − | [[Bestand:Captainjamescookportrait.jpg|miniatuur|300px|[[James Cook]]]]
| |
| − | [[Bestand:New Holland including New South Wales.jpg|250px|miniatuur|left|Een oude kaart van "Nieuw Holland". Hoewel Nieuw-Holland nu inmiddels Australië heet, is Nieuw-Zeeland nog steeds bekend onder haar Nederlandse naam]]
| |
| − | In 1606 legde het [[Nederland]]se schip "Duyfken" aan in de Golf van Carpentaria in het noorden van Australië, tegenover [[Nieuw-Guinea]]. Kapitein [[Willem Janszoon]], de ontdekker van Australië, keerde terug naar Bantam op [[Java (eiland)|Java]], [[Nederlands-Indië]]. In 1616 bereikt een ander Nederlands schip Shark Bay (nu Denham) in het uiterste westen van Australië. De volgende anderhalve eeuw bezoeken nog diverse Nederlanders, [[Frankrijk|Fransen]] en [[Engeland|Engelsen]] dit land dat dan inmiddels "Nieuw Holland" genoemd wordt, maar men voelt weinig behoefte het nogal barre land te verkennen of koloniseren. In 1770 vaart Engelsman [[James Cook]] als eerste Europeaan langs de oostkust van Australië, gaat aan land in Botany Bay (nu Sydney), claimt de oostkust voor Engeland, en noemt die "Nieuw-Zuid-Wales".
| |
| − | | |
| − | Bij terugkeer van Cook in Engeland ziet de Engelse regering in Australië een oplossing voor de overbevolkte Engelse gevangenissen, te meer als Engeland door het definitieve verlies van de koloniën in [[Noord-Amerika]], die zich in 1783 onafhankelijk maken als de Verenigde Staten, daar geen gevangenen meer heen kan deporteren. Engeland sticht dus strafkoloniën in Australië, de eerste in 1788 in het huidige [[Sydney]]. Nog voor 1800 beginnen ook vrije Engelsen zich te vestigen; ze kunnen voor vrijwel niets stukken land aankopen van de Britse regering.
| |
| − | | |
| − | De Britse kolonisators eigenen zich direct het land en de waterbronnen van de inheemse bevolking, de Aboriginals, toe, en rechtvaardigen dit met de redenering dat deze inboorlingen het begrip "landeigendom" niet kennen en ‘dus’ wel verdreven kunnen worden. Verwoesting van land en voedselbronnen van de Aboriginals leidt tot hun verhongering; Aboriginals reageren tot in de 19e eeuw met gewapend verzet en guerrillaoorlog; blanke kolonisten reageren daar weer op met grote gewelddadigheid en willekeurige massaslachtingen, zoals in Pinjarra (1834), Myall Creek (1838), Battle Mountain (1884) en Coniston (1928). Schattingen zijn dat in 1770 de Aboriginal-bevolking ongeveer 700.000 mensen telde, en dat tegen het jaar 1900 90% daarvan was weggevaagd door de gevolgen van landdiefstal (tegen 1870 hebben de Europeanen zich alle vruchtbare gebieden toegeëigend), direct geweld en Europese besmettelijke ziekten. Bij direct geweld worden in totaal tussen de 10.000 en 20.000 Aboriginals en 3.000 blanken gedood.
| |
| − | | |
| − | In alle uithoeken van het enorme eiland ontstaan Britse kolonies: 1824 bij [[Brisbane]] (oost), 1829 bij [[Perth]] (zuidwest), 1835 [[Melbourne]] (zuidoost), 1836 bij [[Adelaide]] (zuid), 1869 [[Darwin]] (noord).
| |
| − | | |
| − | De ver van elkaar gelegen gebieden worden afzonderlijk bestuurd door een eigen gouverneur. Na 1855 krijgen ze geleidelijk een grotere mate van zelfbestuur binnen het Britse rijk. De koloniën zien om diverse redenen voordelen in samenwerking, en dit leidt in 1901 tot de oprichting, met instemming van het Britse parlement, van de "Commonwealth (republiek) of Australia" als gedeeltelijk autonoom (zelfstandig) gebied binnen het Britse rijk.
| |
| − | | |
| − | === 1901-1945 ===
| |
| − | [[Bestand:CSIRO ScienceImage 11533 Parliament House Canberra.jpg|miniatuur|300px|De nieuwe hoofdstad [[Canberra]] met het Australische Parlementsgebouw]]
| |
| − | In 1901 keurde Australië een [[federatie|federale]] [[grondwet]] goed en werd een zelfregerend deel ([[dominion]]) van het Britse Rijk. Australische troepen namen aan beide wereldoorlogen deel. In de [[Tweede Wereldoorlog]] vochten Australische eenheden onder andere op [[Ambon]], in [[Egypte]], op [[Kreta]] en in de [[Oceanië|Pacific]].
| |
| − | | |
| − | Melbourne werd de eerste hoofdstad, maar in 1911 schreef de regering een prijsvraag uit voor het ontwerp van een nieuwe hoofdstad. Het winnende ontwerp van de Amerikaanse architect [[Walter Burley Griffin]] werd uitgevoerd vanaf 1913, en in 1927 werd het aldus ontstane [[Canberra]] de nieuwe hoofdstad.
| |
| − | | |
| − | === 1945-heden ===
| |
| − | Sinds de Tweede Wereldoorlog is Australië veranderd door een streng [[immigratie]]programma. Hierdoor werden lange tijd uitsluitend blanke Europeanen toegelaten, maar sinds de jaren '80 is de instroom van Aziaten sterk toegenomen. Dit alles leidde tot wrijving in de samenleving, en in 1996 behaalde Pauline Hanson met haar One Nation Party en een programma gebaseerd op {{wbwoord|2|xenofobische}} uitgangspunten 1 miljoen stemmen. Tegenwoordig haalt de partij tussen de 1 en 5% van de stemmen.
| |
| − | | |
| − | In 1999 wordt er een referendum gehouden in Australië over het afschaffen van de monarchie. Uiteindelijk wordt besloten om de monarchie te behouden.
| |
| − | | |
| − | ==Bevolking en cultuur==
| |
| − | [[Bestand:Glen Namundja.jpg|miniatuur|400px|Een [[Aboriginal]]man is bezig met het maken van Aboriginalkunst. Deze kunst is heel populair geworden]]
| |
| − | Australië is een land van [[immigrant]]en. Dat betekent dat er veel mensen uit het buitenland komen. Bijna 25% van de Australiërs is in het buitenland geboren en 43% van de Australiërs heeft minimaal één ouder die in het buitenland is geboren. Veel Europese immigranten zijn na de [[Tweede Wereldoorlog]] naar Australië verhuisd. Ze kwamen vooral uit het [[Verenigd Koninkrijk]], [[Ierland]], [[Italië]], [[Duitsland]], [[Griekenland]] en [[Nederland]].
| |
| − | | |
| − | Sinds 1973 worden er ook veel immigranten toegelaten die niet Europees zijn, bijvoorbeeld uit [[China]], [[Vietnam]] en [[Indonesië]]. Ook zijn er de laatste jaren veel mensen uit [[Zuid-Afrika]] verhuisd naar Australië.
| |
| − | | |
| − | In 2011 waren er zo'n 548.370 [[Aboriginals]] in Australië: zo'n 2,5% van de totale bevolking.
| |
| − | | |
| − | ===Taal===
| |
| − | De meeste Australiërs spreken [[Engels]] als moedertaal, omdat het land vroeger een [[kolonie]] van het Verenigd Koninkrijk was. Toch hebben de Australiërs er een beetje een eigen taaltje van gemaakt. Veel woorden worden op een beetje aparte manier afgekort. ''Barbecue'' wordt bijvoorbeeld ''barbie'' en ''breakfast'' (ontbijt) wordt ''breakie''. Als Australiërs Engels spreken, hebben ze meestal ook een typisch eigen accent. Dit wordt dus Australisch Engels genoemd.
| |
| − | | |
| − | {| class="wikitable"
| |
| − | ! Woord
| |
| − | ! Vertaling
| |
| − | |-
| |
| − | | Akle-bitter
| |
| − | | Een klein kind
| |
| − | |-
| |
| − | | Oz of Straya
| |
| − | | Australië
| |
| − | |-
| |
| − | | Oldies
| |
| − | | Ouders
| |
| − | |-
| |
| − | | Beauty
| |
| − | | Geweldig, mooi, te gek!
| |
| − | |-
| |
| − | | Bloke
| |
| − | | Een man/vent
| |
| − | |-
| |
| − | | Bird
| |
| − | | Meisje
| |
| − | |-
| |
| − | | G'day
| |
| − | | Hallo
| |
| − | |-
| |
| − | | Loo
| |
| − | | WC
| |
| − | |}
| |
| − | | |
| − | ===Godsdienst===
| |
| − | [[Bestand:Sydney StMaryCathedral perspective.JPG|miniatuur|400px|De rooms-katholieke ''St Mary's Cathedral'' in [[Sydney]]]]
| |
| − | In Australië zijn groeiende gemeenschappen zoals: [[islam|moslims]], [[Hindoeïsme|hindoes]], [[Sikhisme|sikhs]] en [[boeddhisme|boeddhisten]]. Maar godsdienst in Australië is geen vanzelfsprekend iets; meer dan een miljoen Australiërs zegt helemaal niet te geloven. Australië telt inmiddels ongeveer 25 [[moskee]]ën. Het kerkbezoek loopt tegenwoordig wel wat terug. Meer dan een miljoen Australiërs hangt geen enkele godsdienst aan.
| |
| − | | |
| − | De meeste mensen zijn [[christelijk]], zo'n 75% van de bevolking. Er zijn daarbinnen verschillende stromingen:
| |
| − | * [[Anglicaans]] 26%
| |
| − | * [[Rooms-katholiek]] 26%
| |
| − | * [[Methodist]] en [[presbyteriaans]] 10%
| |
| − | * [[Grieks-orthodox]] 3%
| |
| − | * [[Baptisme|Baptist]] 3%
| |
| − | * [[Lutheranisme|Luthers]] 3 %
| |
| − | | |
| − | Aboriginals hebben hun eigen geloof. Ze geloven in [[reïncarnatie]], wat betekent dat een geest van een overledene terugkeert in het lichaam van een ander mens.
| |
| − | | |
| − | ===Voedsel===
| |
| − | [[Bestand:Vegemiteontoast large.jpg|left|150px|miniatuur|[[Vegemite]] op toast]]
| |
| − | Bush Tucker wordt veel gegeten in Australië, dit is eten wat je direct uit de natuur haalt. Het staat bekend om zeer sterke smaken. Bush Trucker betekent letterlijk: eten dat de [[woestijn]] biedt.
| |
| − | | |
| − | Australië kende lang geen echte eigen keuken. Het was zo slim om het beste eten van anderen culturen over te nemen. Naast de enorme keuze aan restaurants kun je ook in de supermarkt net als in Nederland eten uit allerlei landen en culturen kopen. In het land wordt er veel [[vlees]] gegeten. Niet alleen rund- of varkensvlees, maar ook kangoeroe- of krokodillenvlees. Behalve deze vreemde vleessoorten is ook lamsvlees populair. Er zijn ook veel soorten [[fruit]], de meeste komen uit hun eigen land, maar het is daar iets duurder dan in Nederland. Ze hebben er ook het BYO-concept dat wil zeggen "''Bring Your Own''", dat betekent dat je zelf drinken mee mag nemen naar een restaurant.
| |
| − | | |
| − | Australiërs lusten ook wel bier. Elk dorp, hoe klein ook, heeft wel een café. Ze drinken het bier koud. Ze drinken ook wel wijn in Australië. Australiërs drinken ook veel [[thee]]. Men drinkt meestal thee met [[melk]], dat heet white tea, en thee met [[suiker]], black tea.
| |
| − | | |
| − | Iets wat wordt gezien als typisch Australisch is [[Vegemite]]. Dat is een ''spread'' die je op je brood smeert.
| |
| − | | |
| − | ==Politiek==
| |
| − | Sinds 1901 is Australië - officieel ''Commonwealth of Australia'' - een [[Federatie]]. De federale regering wordt in Australië de Commonwealth genoemd en zit in de hoofdstad Canberra. De Commonwealth heeft een door het volk gekozen [[parlement]] met twee kamers: het Huis van Afgevaardigden (Tweede Kamer) en de Senaat (Eerste Kamer).
| |
| − | | |
| − | Aan het hoofd van de regering staat de minister-president. Op dit moment is dat [[Anthony Albanese]] van de [[Australische Arbeiderspartij]]. De partij – of {{wbwoord|1|coalitie}} van partijen – met een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden wordt de regering en de ministers worden aangesteld uit beide kamers.
| |
| − | | |
| − | In Australië zijn er twee grote politieke blokken. Er is een links blok (de [[Australische Arbeiderspartij]]) en een rechts blok (de [[Liberaal-Nationale Coalitie]] van de [[Liberale Partij van Australië]] en de [[Nationale Partij van Australië]]). Op dit moment is de Australische Arbeidspartij met Anthony Albanese aan het roe r de grootste partij.
| |
| − | | |
| − | Hoewel Australië een onafhankelijk land is, is de koning(in) van het [[Verenigd Koninkrijk]] officieel ook de koning(in) van Australië. Op dit moment is dat [[Charles III van het Verenigd Koninkrijk|Charles III]]. De koning(in) benoemt op advies van de Australische Federale Regering de Gouverneur-generaal van Australië om haar te vertegenwoordigen. Hij of zij is dus de plaatsvervanger van de koningin. Hij/zij zit namelijk zelf meestal in Engeland.
| |
| − | | |
| − | Australië heeft een geschreven grondwet. Daarin staan de functies van de Commonwealth: zoals buitenlandse betrekkingen, handel, defensie en immigratie. Veel andere dingen worden geregeld door de staten. Australië is tenslotte een federatie.
| |
| − | | |
| − | ===Bestuurlijke indeling===
| |
| − | [[Bestand:Australia locator-MJC coloured (labelled).png|miniatuur|400px|De staten en interne territoria van Australië]]
| |
| − | Australië heeft zes staten. Deze staten hebben zelfbestuur, dat betekent dat ze veel dingen zelf mogen beslissen. Ook zijn er drie {{wbwoord|3|interne territoria}}. Het Australian Capital Territory en het Northern Territory hebben ook zelfbestuur, maar het Jervis Bay Territory niet. Dat wordt rechtstreeks bestuurd door de overheid: de Commonwealth.
| |
| − | | |
| − | Zowel de staten als de autonome territoria hebben een vorm van zelfbestuur. Dat betekent dat ze een eigen premier, een parlement met een Senaat (Eerste Kamer) en Huis van Afgevaardigden (Tweede Kamer), en een grondwet hebben. Maar de staten zijn alsnog een stuk zelfstandiger dan de territoria. Zo mag de Commonwealth bijvoorbeeld [[uranium]] uit de mijnen in het Northern Territory halen, zonder toestemming van het territorium. Dit zou niet zomaar in Western Australia kunnen. De Commonwealth mag dus dingen doen in de territoria, zonder toestemming. In de staten is dit haast onmogelijk.
| |
| − | | |
| − | {| class="wikitable"
| |
| − | !
| |
| − | ! Staat
| |
| − | ! Inwoners
| |
| − | ! Hoofdstad
| |
| − | |-
| |
| − | | 1.
| |
| − | | [[Bestand:Flag of New South Wales.svg|20px|border]] [[Nieuw-Zuid-Wales|New South Wales]] || align="right" | 7.272.800 || [[Sydney]]
| |
| − | |-
| |
| − | | 2.
| |
| − | | [[Bestand:Flag of Victoria (Australia).svg|20px|border]] [[Victoria (Australië)|Victoria]] || align="right" | 5.603.100 || [[Melbourne]]
| |
| − | |-
| |
| − | | 3.
| |
| − | | [[Bestand:Flag of Queensland.svg|20px|border]] [[Queensland]] || align="right" | 4.560.059 || [[Brisbane]]
| |
| − | |-
| |
| − | | 4.
| |
| − | | [[Bestand:Flag of Western Australia.svg|20px|border]] [[West-Australië|Western Australia]] || align="right" | 2.451.400 || [[Perth]]
| |
| − | |-
| |
| − | | 5.
| |
| − | | [[Bestand:Flag of South Australia.svg|20px|border]] [[Zuid-Australië|South Australia]] || align="right" | 1.650.600 || [[Adelaide]]
| |
| − | |-
| |
| − | | 6.
| |
| − | | [[Bestand:Flag of Tasmania.svg|20px|border]] [[Tasmanië]] || align="right" | 512.100 || [[Hobart]]
| |
| − | |-
| |
| − | !
| |
| − | ! Territoria
| |
| − | !
| |
| − | !
| |
| − | | |
| − | |-
| |
| − | | 7.
| |
| − | | [[Bestand:Flag of the Australian Capital Territory.svg|20px|border]] [[Australian Capital Territory]] || align="right" | 373.100 || [[Canberra]]
| |
| − | |-
| |
| − | | 8.
| |
| − | | [[Bestand:Flag of the Northern Territory.svg|20px|border]] [[Noordelijk Territorium|Northern Territory]] || align="right" | 233.300 || [[Darwin]]
| |
| − | |-
| |
| − | | 9.
| |
| − | | [[Jervis Bay Territory]] || align="right" | 760 || [[Jervis Bay Village]]
| |
| − | |-
| |
| − | |}
| |
| − | [[Bestand:Norfolk-Island-Pines.jpg|miniatuur|400px|Het afgelegen [[Norfolk (eiland)|Norfolk Island]]]]
| |
| − | Verder zijn er nog een aantal kleine {{wbwoord|4|externe territoria}}. Deze worden, net als Jervis Bay, rechtstreeks door de Commonwealth bestuurd:
| |
| − | * [[Norfolk (eiland)|Norfolk]] (2302 inwoners)
| |
| − | * [[Christmaseiland]] (2072 inwoners)
| |
| − | * [[Cocoseilanden]] (596 inwoners)
| |
| − | * [[Ashmore- en Cartiereilanden]] (onbewoond)
| |
| − | * [[Australian Antarctic Territory]] (onbewoond)
| |
| − | * [[Koraalzee-eilanden]] (onbewoond)
| |
| − | * [[Heard en McDonaldeilanden]] (onbewoond)
| |
| − | | |
| − | ==Geografie==
| |
| − | [[Bestand:Coral Garden.jpg|left|200x200px|miniatuur|Het [[Groot Barrièrerif]]|alt=]]
| |
| − | ===Klimaat===
| |
| − | Australië ligt tussen de 10 en 45 graden zuiderbreedte. Dat is de woestijngordel op zowel het noordelijk als zuidelijk halfrond. Op dezelfde breedtegraad op het noordelijk halfrond ligt bijvoorbeeld de [[Sahara]]. Het overgrote deel van het land heeft een droog klimaat. Vooral in het westen lopen de temperaturen behoorlijk op. Temperaturen boven de 40 graden zijn goed mogelijk. Alleen aan de randen van het continent is het klimaat natter.
| |
| − | | |
| − | De noordkust heeft een tropisch regenklimaat. In het zuidwesten en het oosten van Australië heerst een maritiem klimaat. Op andere pagina's wordt dieper ingegaan op de drie hoofdklimaten van Australië.
| |
| − | De seizoenen in Australië zijn tegengesteld aan het noordelijk halfrond. De lente duurt van september tot november, de zomer van december tot februari, de herfst van maart tot mei en de winter van juni tot augustus.
| |
| − | | |
| − | De seizoenen zoals we die in Europa kennen zijn alleen in het zuiden aanwezig. In het noorden is sprake van een droge en een natte tijd.
| |
| − | | |
| − | ===Landschap===
| |
| − | Australië is veel natuur zoals [[Bos (landschap)|bossen]], [[woestijn]]en, rotsgebieden en [[berg (geografie)|berg]]en. Er zijn miljoenen vierkante kilometers woestijn en bossen. Een groot deel van Australië is droog. Er zijn acht bekende woestijnen. Het midden van Australië, waar de woestijnen liggen, wordt de [[Outback]] genoemd. De meeste bergen zijn niet hoger dan 2000 meter. Het land heeft geen [[vulkanen]]. Er zijn ook veel bosbranden in Australië doordat het er zo heet is. In het noorden van Australië is ook [[regenwoud]].
| |
| − | | |
| − | Australië ligt aan de [[Indische Oceaan|Indische]] en de [[Grote Oceaan]]. Onder water heeft Australië ook prachtige natuur. Aan de oostkust van het land, voor de kust van Queensland, ligt het [[Groot Barrièrerif]]: het grooste [[koraal]]rif ter wereld.
| |
| − | | |
| − | ==== Woestijnen ====
| |
| − | [[Bestand:IBRA 6 Deserts legend.png|miniatuur|Woestijnen van Australië]]
| |
| − | Australië kent de volgende woestijnen (in volgorde van grootte - zie ook kaart):
| |
| − | # Grote Victoriawoestijn, is een dorre woestijnachtige regio in het zuiden van Australië. De woestijn ligt in de staten van Zuid-Australië en West-Australië. Het bedekt een gebied van 424.400 km².
| |
| − | # Grote Zandwoestijn, (Engels: ''Great Sandy Desert'') is een woestijn in het noordwesten van Australië. De woestijn heeft een oppervlakte van 360.000 km² en is na de Grote Victoriawoestijn de grootste woestijn van Australië.
| |
| − | # Tanamiwoestijn, is een woestijn in het noorden van Australië met een oppervlak van 259.973 km².
| |
| − | # Simpsonwoestijn, (Engels: ''Simpson Desert'') ligt in Centraal-Australië en strekt zich uit over het Noordelijk Territorium, Zuid-Australië en Queensland. Zij beslaat een oppervlakte van ongeveer 170.000 km².
| |
| − | # Gibsonwoestijn, (Engels: ''Gibson Desert'') ligt in West-Australië, ten westen van de grens met het Noordelijk Territorium. Haar oppervlakte bedraagt circa 156.000 km².
| |
| − | # Kleine Zandwoestijn, (Engels: ''Little Sandy Desert'') is een woestijn in West-Australië ten zuiden van de Grote Zandwoestijn en ten westen van de Gibsonwoestijn. De Kleine Woestijn heeft een oppervlakte van 111.500 km².
| |
| − | # Strzeleckiwoestijn, Nieuw Zuid-Wales, Queensland, Zuid-Australië met een oppervlak van 80.250 km².
| |
| − | # Sturt Stony woestijn, Queensland, Zuid-Australië, met een oppervlak van 29.750 km².
| |
| − | # Tirariwoestijn, is een zandwoestijn in het noorden van de Australische staat South Australia met een oppervlak van 15.250 km².
| |
| − | # Pedirkawoestijn, Zuid Australië met een oppervlak van 1250 km².
| |
| − | <gallery>
| |
| − | File:Desert de Simpson.jpg|Eén van de vele Australische woestijnen
| |
| − | File:TwelveApostles-Gaz.jpg|De Australische kust
| |
| − | File:Whitehaven Beach, Whitsunday Island, Queensland.jpg|Een toeristisch strand
| |
| − | File:Three Sisters Sunset.jpg|De [[Blue Mountains]] in New South Wales
| |
| − | File:Australia Cap Tribulation.JPG|Het regenwoud in Queensland
| |
| − | File:Autumn in the Dandenong Ranges.jpg|Herfst in Victoria
| |
| − | File:Lord Howe Island from North.jpg|[[Lord Howe-eiland]]
| |
| − | </gallery>
| |
| − | | |
| − | ===Dieren===
| |
| − | [[Bestand:Koala climbing tree.jpg|miniatuur|400px|Een [[koala]]]]
| |
| − | Doordat Australië al duizenden jaren een eiland is en dus afgesloten is van de rest van de wereld. leven er veel bijzondere diersoorten. Zo is het één van de weinige plekken ter wereld waar [[buideldieren]] en [[eierleggende zoogdieren]] voorkomen.
| |
| − |
| |
| − | Bekende buideldieren in Australië zijn de [[kangoeroe]], de [[koala]], de [[wallaby]] (een soort kangoeroe maar dan in het klein) en de [[wombat]]. Op het eiland Tasmanië komen ook [[Tasmaanse duivel]]s voor. Dit zijn kleine, agressieve carnivoren (vleeseters).
| |
| − | | |
| − | De [[koala]] is een buideldier. De koala staat vooral bekend omdat hij veel slaapt. Koala betekent in een Aboriginal-taal "geen water". Je komt er niet zo snel een tegen want het zijn nachtdieren. Je vindt ze meestal slapend in [[eucalyptus]]bomen. Toeristen gaan graag met ze op de foto. Ook zijn toeristen gek op de kangoeroes.
| |
| − | | |
| − | Er leeft ook een grote loopvogel in Australië: de [[emoe]]. Deze lijkt een beetje op een [[struisvogel]].
| |
| − | | |
| − | De [[dingo]] komt ook in Australië voor. De dingo wordt ook wel de "de wilde hond van Australië" genoemd. Hij huilt net als een [[wolf]]. Dingo's eten konijnen, ratten, muizen en zelfs kangoeroes. De soort kwam vroeger niet in Australië, maar is ontstaan uit verwilderde honden, die door de eerste mensen naar het eiland zijn meegenomen. Ze zijn een echte plaag geworden en vormen een bedreiging voor veel Australische buideldieren. Een ander dier wat een echte plaag is geworden zijn [[kameel|kamelen]]. Ook deze zijn door mensen naar Australië gebracht.
| |
| − | | |
| − | Er leven in Australië ook veel [[Slang (dier)|slangen]]. Gelukkig is het land zo groot dat ze genoeg plekken hebben om weg te kruipen. Je ziet ze dus bijna nooit. In Australië leven een paar slangen die heel gevaarlijk zijn, dit zijn de [[taipan]] en de [[tijgerslang]]. De tijgerslang valt mensen aan en zijn gif is dodelijk.
| |
| − | | |
| − | Er zijn ook [[walvishaai]]en. Zij zijn de grootste van de [[haaien]]familie. Deze haai weegt 40.000 kilo en kan 18 meter lang worden! De walvishaai is niet gevaarlijk voor mensen. Hij eet kleine visjes en plankton.
| |
| − | | |
| − | Roggen lijken een beetje op pannenkoeken. Ze kunnen wel 6 meter in de doorsnee worden.
| |
| − | | |
| − | Het bekendste eierleggende zoogdier is het [[vogelbekdier]]. Die heet zo omdat hij een eendensnavel heeft. Toen het vogelbekdier voor het eerst werd gezien, dachten ze dat het een grap was. Maar het beestje leeft echt in Australië.
| |
| − | | |
| − | <gallery>
| |
| − | File:Kangur.rudy.drs.jpg|Een [[kangoeroe]]
| |
| − | File:Vombatus ursinus -Maria Island National Park.jpg|Een [[wombat]]
| |
| − | File:Sarcophilus harrisii taranna.jpg|Een [[Tasmaanse duivel]]
| |
| − | File:Emu-wild.jpg|Een [[emoe]]
| |
| − | File:Nullarbor Dingo.jpg|Een [[dingo]]
| |
| − | File:Fierce Snake-Oxyuranus microlepidotus.jpg|Een [[taipan]]
| |
| − | File:Whale shark Georgia aquarium.jpg|Een [[walvishaai]]
| |
| − | File:Wild Platypus 4.jpg|Een [[vogelbekdier]]
| |
| − | </gallery>
| |
| − | | |
| − | ===Grootste steden===
| |
| − | Het overgrote deel van de Australische bevolking woont in steden. Meer dan 60% van de Australiërs woont in één van de zes grootste steden. Alle grote steden liggen aan zee.
| |
| − | {| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"
| |
| − | ! colspan="11" align="center" | Lijst met de 6 grootste steden
| |
| − | |-
| |
| − | ! rowspan="23" width:150 |<br />
| |
| − | [[Bestand:Sydney Opera house 3.jpg|200px|Sydney]]<br />[[Sydney]]<br />
| |
| − | [[Bestand:Melbourne skyline on 14 September 2013.jpg|200px|Melbourne]]<br />[[Melbourne]]<br />
| |
| − | [[Bestand:Brisbane May 2013.jpg|200px|Brisbane]]<br />[[Brisbane]]<br />
| |
| − | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Nummer
| |
| − | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Stad
| |
| − | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners
| |
| − | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Staat
| |
| − | ! rowspan="23" width:150 |
| |
| − | [[Bestand:Perth CBD from air.jpg|200px|Perth]]<br />[[Perth]]<br />
| |
| − | [[Bestand:Adelaide DougBarber.jpg|200px|Adelaide]]<br />[[Adelaide]]<br />
| |
| − | [[Bestand:Surfers Paradise (568).jpg|200px|Gold Coast]]<br />[[Gold Coast]]<br />
| |
| − | |-
| |
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 1 || align="center" | '''[[Sydney]]''' || align="center" | 4.667.283 || align="center" | [[New South Wales]]
| |
| − | |-
| |
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 2 || align="center" | '''[[Melbourne]]''' || align="center" | 4.246.345 || align="center" | [[Victoria (Australië)|Victoria]]
| |
| − | |-
| |
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 3 || align="center" | '''[[Brisbane]]''' || align="center" | 2.189.878 || align="center" | [[Queensland]]
| |
| − | |-
| |
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 4 || align="center" | '''[[Perth]]''' || align="center" | 1.897.548 || align="center" | [[Western Australia]]
| |
| − | |-
| |
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 5 || align="center" | '''[[Adelaide]]''' || align="center" | 1.277.174 || align="center" | [[South Australia]]
| |
| − | |-
| |
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 6 || align="center" | '''[[Gold Coast]]''' || align="center" | 590.889 || align="center" | [[Queensland]]
| |
| − | |}
| |
| − | | |
| − | ==Onderwijs==
| |
| − | [[Bestand:The Main Quadrangle of the University of Sydney.png|400px|miniatuur|De Universiteit van Sydney]]
| |
| − | Australië is een groot eiland met veel verschillen tussen scholen in steden. Het onderwijs in Australië is onderverdeeld in verschillende niveaus. Het systeem is niet te vergelijken met dat in Nederland of België.
| |
| − | | |
| − | Je gaat eerst naar de lagere school (primary school). Op de lagere scholen moet je een [[uniform]] dragen. De student krijgt daarna les in plaatselijke high school. De lessen beginnen om 8:45 en eindigen om 15:15. Daarna kan je ook nog doorgaan naar de [[universiteit]].
| |
| − | | |
| − | Op scholen in het binnenland heb je een soort telefoon waarmee je communiceert met je juf of meester die op een heel andere plek zit te werken, namelijk in de stad. Hij of zij geeft kinderen les die te ver van een normale school wonen.
| |
| − | | |
| − | ==Toerisme==
| |
| − | [[Bestand:A188, Northern Territory, Australia, Uluru-Kata Tjuta National Park, Ayers Rock at sunset, 2007.JPG|left|miniatuur|300px|[[Uluru]] is één van de grootste toeristische attracties van Australië, midden in de [[Outback]]]]
| |
| − | [[Bestand:Qantas A380-800 VH-OQD SIN 2011-2-5.png|miniatuur|400px|Een [[Airbus A380]] van de nationale luchtvaartmaatschappij [[Qantas]]]]
| |
| − | Het toerisme heeft zich sinds de jaren zeventig sterk ontwikkeld en vormt een steeds belangrijker onderdeel van de Australische economie.
| |
| − | | |
| − | De meeste toeristische trekpleisters liggen in het oosten, in [[Queensland]], [[Victoria (Australië)|Victoria]] en [[New South Wales]]. [[Sydney]] wordt vooral bezocht om de brede, kilometers lange [[strand]]en die zich binnen de stadsgrenzen bevinden en om het nabij gelegen Kuringgai Chase National Park, een mooi dierenreservaat. Ook nemen ze graag een foto van de [[Sydney Harbour Bridge]] en het [[Sydney Opera House]]. Australiës bekendste waterdier, het vogelbekdier, kun je zien in het wildreservaat Healesville, 65 km van [[Melbourne]]. Ten zuiden van [[Canberra]] liggen de Snowy Mountains, waar het skiseizoen in juni begint en [[Thredbo]] en [[Perisher]] zijn de voornaamste wintersportcentra.
| |
| − | Australiës grootste toeristische attractie is het [[Groot Barrièrerif]] voor de noordoostkust. [[Great Keppel Island]] in het zuiden is beroemd om zijn witte stranden. De [[Gold Coast]] is het favoriete vakantiegebied van de Australiërs en ligt 80 km ten zuiden van [[Brisbane]].
| |
| − | | |
| − | Midden in de Australische outback ligt de oude [[kolonist]]enstad [[Alice Springs]], de enige stad in een omtrek van honderden kilometers. Ruim 350 km ten westen van deze stad liggen [[Uluru]] (Ayers Rock; met prehistorische tekeningen) en de felgekleurde rotsen van Mount Olga.
| |
| − | | |
| − | Op het groene en vruchtbare Tasmanië biedt het landschap een totaal andere aanblik dan waar ook op het continent. Cradle Mountain in Lake St. Claire National Park is hier het grootste natuurgebied en zeer in trek bij forelvissers. In Port Arthur, 100 km ten zuidoosten van de Tasmaanse hoofdstad [[Hobart]], liggen nog de ruïnes van gevangenissen en bewakersverblijven uit de tijd dat Australië een strafkolonie was.
| |
| − | Toeristen hebben een visum nodig voor Australië. De beste tijden voor een bezoek verschillen per landstreek. Voor South Australia zijn het de maanden september tot december, voor Queensland [[juni]] tot [[september]], voor New South Wales [[september]] tot [[mei]], voor Western Australia [[Augustus (maand)|augustus]] tot [[november]].
| |
| − | | |
| − | [[Europa (werelddeel)|Europa]] is op het ogenblik één van de belangrijkste toeristische markten voor Australië. Een kwart van alle inkomende toeristen komt daar vandaan, maar belangrijker is dat de Europeanen liefst 33% van alle uitgaven voor hun rekening nemen. De jaarlijkse groei van het aantal Europeanen bedraagt ruim 5%.
| |
| − | In [[2004]] bezochten 5,2 miljoen buitenlandse toeristen Australië en dat was een record. Samen gaven ze 14 miljard euro uit. Men verwacht dat het inkomende toerisme de komende tien jaar zal groeien tot een totaal van 9,2 miljoen in [[2014]]. De belangrijkste markten waren in [[2004]] [[Nieuw-Zeeland]] 1,03 miljoen bezoekers, [[Japan]] 720.000 bezoekers, [[Engeland]] 670.000 bezoekers, [[Verenigde Staten]] 433.000 bezoekers, en [[China]] 251.000 bezoekers. [[Duitsland]] was met 140.000 toeristen een sterke stijger. Het [[Nederland]]se aandeel is nog erg bescheiden: 73.000 toeristen in [[2004]] en in [[2003]] 70.600 toeristen. De meeste Nederlanders gingen naar het oosten, ruim 15.000 bezoekers gingen naar het westen.
| |
| − | | |
| − | De meeste toeristen komen aan via de [[luchthaven]]s van Melbourne of Sydney. Soms komen ze ook aan met de nationale luchtvaartmaatschappij, [[Qantas]].
| |
| − | | |
| − | ==Fotogalerij==
| |
| − | <gallery>
| |
| − | File:As-map.png|Een kaart van Australië
| |
| − | Image:Australia.jpg |Satellietfoto van Australië
| |
| − | File:Opera House and ferry. Sydney.jpg|Het [[Sydney Opera House]], een bekende toeristische attractie
| |
| − | File:Sydney Harbour Bridge from the air.JPG|[[Sydney]] met de [[Sydney Harbour Bridge]]
| |
| − | File:Fraser Island S.S.Maheno Wrack.jpg|Een scheepswrak op [[Fraser Island]]
| |
| − | File:Royal exhibition building tulips straight.jpg|Het gebouw van de Wereldtentoonstelling 1880 in [[Melbourne]]
| |
| − | File:Cradle mountain foothills - tasmania.jpg|Het landschap van [[Tasmanië]]
| |
| − | </gallery>
| |
| − | | |
| − | ==Externe links==
| |
| − | * [https://www.topomania.net/mapinfo/Australië?destination=maps/search%3Fsearch%3Daustrali%25C3%25AB Topo Australië]
| |
| − | | |
| − | {{wbbetekenis|1|Een [[coalitie]] is een groep partijen die samen regeren.}}
| |
| − | {{wbbetekenis|2|[[Xenofobie]] betekent angst voor iemand die of iets wat vreemd is, bijvoorbeeld uit een ander land}}
| |
| − | {{wbbetekenis|3|Territoria die op het vasteland van Australië liggen}}
| |
| − | {{wbbetekenis|4|Territoria die niet op het vasteland van Australië liggen, maar bijvoorbeeld midden in de oceaan}}
| |
| − | {{Navigatie Landen Oceanië}}
| |
| − | {{Navigatie Gemenebest van Naties}} | |
| | | | |
| | [[Categorie:Landen van Oceanië]] | | [[Categorie:Landen van Oceanië]] |
Bedoel je het continent Australië? Klik hier!
Australië
.svg)