Vrije Fransen

De vlag van de Vrije Fransen

Charles de Gaulle in 1945

De Vrije Fransen (Frans: France Libre) of Vrije Franse Strijdkrachten (Forces Françaises Libres) is de naam voor de Franse soldaten die tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de kant van de Geallieerden vochten. Tussen 1940 en 1944 was Frankrijk grotendeels bezet door Nazi-Duitsland en Italië. Enkel het zuidoosten bleef bestaan als Vichy-Frankrijk, waar Nazi-Duitsland grote invloed op had. De Vrije Fransen ontstonden in 1940. Zij bestonden uit soldaten, verzetsstrijders en zelfs Franse koloniën die vochten tegen de Duitse bezetter.

De Vrije Fransen stonden onder leiding van generaal Charles de Gaulle. Zij stonden aan de kant van de Geallieerden. Later werden zij door de Geallieerden als de officiële Franse regering erkend. De Vrije Fransen wilden Frankrijk bevrijden en de Asmogendheden verslaan. Zij speelden een belangrijke rol tijdens de oorlog. Aan het einde van de oorlog bestonden de Vrije Fransen uit meer dan 1,3 miljoen leden. Zij gebruikten de Franse vlag met het kruis van Lotharingen. Toen Frankrijk in 1944 bevrijd werd, speelden zij een belangrijke rol in de tijdelijke regering. In 1946 zou uiteindelijk de Vierde Franse Republiek worden opgericht.

Voorgeschiedenis

Frankrijk verklaarde de oorlog aan Duitsland in 1939, toen Duitsland Polen binnenviel. Uiteindelijk werd Frankrijk door Duitsland binnengevallen in mei 1940. Het Franse leger was niet opgewassen tegen het Duitse leger. Duitsland had een veel moderner leger en wist snel grondgebied te veroveren. Ondertussen was Frankrijk ook nog eens een keer erg verdeeld. Uiteindelijk werd maarschalk Philippe Pétain naar voren geschoven. Hij moest onderhandelen met de Duitsers en Italianen. Uiteindelijk werd besloten om Frankrijk te verdelen. Het noorden en westen werd bezet door Duitsland, terwijl andere kleinere regio's aan Italië werden gegeven. Het zuidoosten en de koloniën bleven over als Vichy-Frankrijk. Pétain kreeg uiteindelijk de absolute macht in handen over Vichy-Frankrijk. Hij maakte een einde aan de democratie in het land en stichtte een fascistische staat. Vichy-Frankrijk was geen onderdeel van de Asmogendheden, maar Duitsland had wel grote invloed op Vichy-Frankrijk. Zo vond in Vichy-Frankrijk ook de Jodenvervolging plaats.

Bepaalde leden van de Franse regering vonden dat Pétain helemaal niet met de Duitsers moesten onderhandelen. Een van deze leden was generaal Charles de Gaulle. De Gaulle was in het Verenigd Koninkrijk toen de Franse regering de macht overgaf aan Pétain. De Gaulle besloot toen de situatie in eigen hand te nemen. Op 18 juni riep hij de Fransen via de radio op om zich niet over te geven, maar door te blijven vechten. Desondanks tekende Pétain de overgave op 22 juni.

Verloop

Ontstaan

De Gaulle had desondanks nog steeds veel aanzien in Frankrijk. Ook had hij de steun van de Britse premier Winston Churchill. Churchill erkende De Gaulle als de "leider van de Fransen" voor de rest van de oorlog. Dit betekende dat De Gaulle als de president van Frankrijk werd gezien en niet Pétain. De Vichy-regering was hier woedend over. Zij veroordeelden De Gaulle; hij zou de doodstraf krijgen als ze hem ooit te pakken zouden krijgen. De Gaulle werd echter alleen door de Britten erkend. De Sovjet-Unie en de Verenigde Staten erkenden eerst nog Pétain als de echte president van Frankrijk.

Al snel kreeg De Gaulle steun van Franse verzetsstrijders en soldaten. In juli 1940 bestonden de Vrije Fransen uit zo'n 7.000 leden. Zij mochten de schepen van de Britse marine gebruiken. De Vrije Fransen hadden zelf geen oorlogsschepen. De Franse oorlogsschepen waren namelijk in Duitse handen gekomen. De Britten besloten daarom een Franse marinehaven in Algerije en Senegal aan te vallen, waar duizenden Fransen bij om het leven kwamen. Deze aanval werd als een obstakel gezien voor veel Fransen om zich bij de Vrije Fransen aan te sluiten. Vanaf 7 augustus kwam er een akkoord tussen de Vrije Fransen en de Britten. De Britten zouden zich inzetten voor de bevrijding van Frankrijk en de kosten van de Vrije Fransen betalen. Deze kosten werden uiteindelijk door De Gaulle allemaal terugbetaald aan het einde van de oorlog.

In de herfst van 1940 sloten ook enkele Franse koloniën zich aan bij de Vrije Fransen. Dit waren Kameroen, Tsjaad, Congo-Brazzaville en Oubangui-Chari (de Centraal-Afrikaanse Republiek). Op 24 december 1941 sloten ook Nieuw-Caledonië, Wallis en Futuna, Frans-Polynesië, Saint-Pierre en Miquelon en Vanuatu zich aan bij de Vrije Fransen. De andere koloniën bleven trouw aan Vichy-Frankrijk of waren bezet.

Het Vrije Franse leger in Noord-Afrika

Moeilijkheden en eerste successen

De Vrije Fransen richtten zich voor een groot deel op de bevrijding van de Afrikaanse koloniën. Veel grote Franse koloniën hadden zich aangesloten bij de Vrije Fransen. Hierdoor vochten ook veel inheemse inwoners uit de koloniën in het leger. Vanuit Centraal-Afrika wilden ze Frans West-Afrika bevrijden. Ze wilden de belangrijke havenstad Dakar bevrijden tijdens de slag om Dakar in september 1940. Deze slag moest de kracht van de Vrije Fransen en de Geallieerden laten zien, maar mislukte. De mislukking was zo erg dat De Gaulle zelfs overwoog om zelfmoord te plegen. Een maand later wisten de Vrije Fransen om Gabon te bevrijden.

De Vrije Fransen bedachten een nieuwe strategie; ze besloten naar het noorden op te trekken. Tsjaad was reeds bevrijd en grensde aan de Italiaanse kolonie Libië. Tussen 1941 en 1942 wisten de Vrije Fransen om Italiaans-Libië onder hun controle te brengen. Vanuit Italiaans-Libië trokken ze naar Tunesië. Ondertussen kwam er ook een campagne om Libanon en Syrië te bevrijden. In 1942 vielen de Fransen samen met de Britten de Franse kolonie Madagaskar binnen om te voorkomen dat het in Japanse handen viel.

In 1941 kwam er een omslagpunt voor de Vrije Fransen. Zowel de Verenigde Staten als de Sovjet-Unie deden mee aan de oorlog. Zij erkenden de Vrije Fransen als de officiële regering van Frankrijk. Hierdoor kregen de Vrije Fransen meer steun. De Vrije Fransen stichtten dan ook een tijdelijke regering, waar De Gaulle het hoofd van was.

Verdere successen

Jean Moulin

Tijdens Operatie Torch deden de Vrije Fransen ook mee de Geallieerden. In deze operatie probeerden de Geallieerden om het noorden van Afrika, wat onder de controle van Vichy-Frankrijk stond, te bevrijden. De Geallieerden slaagden erin om de Italiaanse en Duitse troepen uit het noorden van Afrika te verdrijven. Hierdoor hadden zij ook meer controle over de Middellandse Zee. Het noorden van Afrika bestond voor een deel uit Franse koloniën (zoals Marokko, Algerije en Tunesië). De Vichy-leiding werd opgepakt en de Vichy-troepen voegden zich bij de Vrije Fransen. Vervolgens werden de Vichy-troepen ook uit Frans-Somaliland verdreven en kozen Guadeloupe, Martinique en Frans-Guyana de kant van de Vrije Fransen.

Via Noord-Afrika werd in 1943 begonnen aan de aanval op Italië. De Vrije Fransen bevrijdden vervolgens Corsica van de Italiaanse bezetting. Ondertussen was het verzet in Frankrijk zelf enorm gegroeid. Het Franse verzet stond bekend onder de naam Résistance, maar was niet als één groep georganiseerd. Het bestond uit losse groepen en individuen die streden tegen de Duitse en Italiaanse bezetter en de regering van Vichy-Frankrijk. Desondanks werd de Franse verzetsstrijder Jean Moulin als leider van de Résistance gezien. De Résistance en Vrije Fransen werden in 1943 verenigd als één groep met als doel om Frankrijk te bevrijden. Moulin werd kort daarna opgepakt, gemarteld en ter dood gebracht.

Bevrijding van Frankrijk

De bevrijding van Parijs

Op 6 juni 1944 begon de bevrijding van Frankrijk op het strand van Normandië tijdens D-Day. Ook landden er geallieerde soldaten in de Provence. Vanuit Normandië en de Provence bevrijden zij steeds meer delen van Frankrijk. Vanuit Normandië werden ook België en tenslotte Nederland bevrijd. De Duitse bezetter verloor hierdoor steeds meer controle over Frankrijk. Adolf Hitler gaf zelfs de opdracht om Parijs te vernietigen mocht het in handen van de Geallieerden dreigen te vallen. Dit laatste gebeurde niet. De Parijzenaren gingen uit protest tegen de Duitse bezetter op 15 augustus 1944 massaal in staking. Deze staking mondde na enkele dagen uit in een opstand.

De Gaulle was echter bang dat deze opstand hard zou worden neergeslagen door de Duitse bezetter. Het Vrije Franse leger bevond zich slechts een paar kilometer van Parijs. Met toestemming van Dwight D. Eisenhower werd een legereenheid naar Parijs gezonden voor de bevrijding. De Duitse gouverneur van Parijs, Dietrich von Choltitz, gaf zich op 25 augustus 1944 over aan het Vrije Franse leger, waarna Parijs bevrijd was. Hierdoor viel de Duitse bezetting van de rest van Frankrijk in de maanden erna.

De Vrije Fransen werkten vervolgens mee aan de invasie van Nazi-Duitsland. Kort na de bevrijding van Parijs besloot De Gaulle om een tijdelijke regering op te zetten bestaande uit alle groepen die mee hadden geholpen aan de bevrijding van Frankrijk. Zijn regering bestond hierdoor uit zijn aanhangers, communisten, socialisten, nationalisten, liberalen en republikeinen. Het doel van deze regering was om Frankrijk tijdelijk te besturen tot de volgende verkiezingen. Ook moest er een nieuwe grondwet komen, waardoor de Vierde Franse Republiek ontstond in 1946.