Tweede Coalitieoorlog: verschil tussen versies

Huidige versie van 7 feb 2024 om 14:37


Tweede Coalitieoorlog
Gebeurtenissen tijdens de Tweede Coalitieoorlog
Datum	29 november 1798 - 25 maart 1802
Locatie	Europa, Midden-Oosten en Caribisch Zeegebied
Overwinning voor	Franse overwinning
Resultaat
Strijdende partijen

Heilige Roomse Rijk (tot 1801) Toscane Beieren Verenigd Koninkrijk Rusland Ottomaanse Rijk Napels (tot 1801) Portugal	Frankrijk Spaanse Rijk Bataafse Republiek Cisalpijnse Republiek Helvetische Republiek Ligurische Republiek Verschillende andere vazalstaten
Leiders

Troepensterkte

Verliezen

Portaal Geschiedenis

De Tweede Coalitieoorlog was een oorlog tussen 1798 en 1802. De oorlog maakt deel uit de Coalitieoorlogen; een groep oorlogen tussen 1791 en 1815. De oorlog was tussen Frankrijk (en haar bondgenoten) en de zogeheten "Tweede Coalitie". De Tweede Coalitie bestond onder andere uit het Verenigd Koninkrijk, het Heilige Roomse Rijk, het Ottomaanse Rijk en het Russische Keizerrijk. De Tweede Coalitie geeft ook de naam aan de oorlog.

De oorlog ontstond toen de Franse generaal Napoleon Bonaparte een expeditie naar Egypte maakte. Ook vielen de Fransen toen verschillende kuststeden aan de Middellandse Zee aan. Hoewel dit een mislukking was voor de Fransen, waren de andere Europese landen bang dat Frankrijk opnieuw hun zou aanvallen. Dit leidde tot de Tweede Coalitieoorlog, waarin geprobeerd werd om Frankrijk te stoppen. Rusland deed voor het eerst mee aan de Coalitieoorlogen. Pruisen, Zweden en Denemarken besloten neutraal te blijven. Tijdens de oorlog wierp Napoleon ook de Directoire omver, waardoor hij eerste consul van Frankrijk werd.

Uiteindelijk eindigde de oorlog in 1802 met een Franse overwinning. In 1805 barstte alweer de Derde Coalitieoorlog los.

Voorgeschiedenis

Eerste Coalitieoorlog

Zie Eerste Coalitieoorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Om de Tweede Coalitieoorlog te begrijpen moet je iets weten over de Eerste Coalitieoorlog. Tijdens de Eerste Coalitieoorlog vochten Frankrijk en de Eerste Coalitie tegen elkaar. De Eerste Coalitie bestond uit Oostenrijk, het Heilige Roomse Rijk, Groot-Brittannië, Spanje, Nederland en verschillende Duitse en Italiaanse staten. Uiteindelijk won Frankrijk deze oorlog. Frankrijk wist zelfs haar grondgebied uit te breiden en een aantal vazalstaten te stichten (zoals de Bataafse Republiek). Deze vazalstaten waren een soort van bufferzone tussen Frankrijk en de rest van Europa. Frankrijk had veel invloed op deze staten.

Na de oorlog sloten de alle landen vrede met Frankrijk, behalve de Britten. Toch besloten de Britten niet om in hun eindje te vechten, waardoor er een wapenstilstand kwam.

Napoleons veldtocht naar Egypte

Napoleon en de Sfinx van Gizeh

De Eerste Coalitieoorlog zag de opkomst van generaal Napoleon Bonaparte. Napoleon werd al snel een held in Frankrijk, waardoor de Franse regering (de Directoire) bang werd dat hij te veel invloed zou krijgen. De Directoire wilde Napoleon daarom zo ver mogelijk buiten Frankrijk houden. Napoleon had het idee om een Egypte te veroveren en een Franse kolonie ervan te maken. Op deze manier kon Frankrijk makkelijk met het Midden-Oosten en India handel drijven. Napoleon wilde zo de Britten verzwakken, want veel handel met India ging via de Britten. De Directoire ging hiermee akkoord. Zij vonden het geen goed idee, maar zagen het als een kans om Napoleon ver weg te houden van Frankrijk.

De Franse expeditie in Egypte begon in juli 1798 en zou tot 1801 duren. Napoleon bezette het eiland Malta (wat toen nog bezit was van de Orde van Malta) en voer door naar Egypte. Hoewel Egypte officieel onderdeel was van het Ottomaanse Rijk, werd het in feite door de mammelukken geregeerd. Napoleon versloeg de mammelukken in de slag bij de Piramiden, maar de Britse admiraal Horatio Nelson vernietigde de Franse vloot in de slag bij de Nijl. De Britten grepen in, aangezien ze vreesden dat Frankrijk te machtig zou worden. Hierna ging het bergafwaarts met de expeditie.

De expeditie was dan ook een grote mislukking voor Frankrijk. Wel zorgde de expeditie voor veel ontdekkingen uit de Egyptische oudheid, zoals de Steen van Rosetta (waarmee hiërogliefen ontcijfert kunnen worden).

Ontstaan van de Tweede Coalitie

Ondertussen ontstonden er nog meer bedreigingen vanuit Frankrijk. In Zwitserland grepen de revolutionairen de macht en stichtten de Helvetische Republiek. Deze republiek werd opnieuw een vazalstaat van Frankrijk. Daarnaast werden tijdens de expeditie ook verschillende steden aan de Middellandse Zee aangevallen. Aan de grenzen met Frankrijk begon het Franse leger ook weer grondgebied te veroveren.

Uiteindelijk besloot het koninkrijk Napels om bondgenootschappen te sluiten met Oostenrijk en Rusland. Vervolgens sloten ook Groot-Brittannië en het Ottomaanse Rijk zich bij het bondgenootschap aan. Hierdoor ontstond de "Tweede Coalitie". Ook verschillende kleinere staten, zoals de Kerkelijke Staat sloten zich aan bij dit bondgenootschap tegen Frankrijk. Het koninkrijk Pruisen besloot niet mee te doen met de Tweede Coalitieoorlog, terwijl het wel had meegedaan met de Eerste Coalitieoorlog. In plaats daarvan bleef het neutraal samen met Zweden en Denemarken-Noorwegen.

Verloop

1799

De Russen en Britten moeten zich terugtrekken uit Noord-Holland.

In 1799 besloot de Russische generaal Aleksandr Soevorov om de Fransen uit Italië te verdrijven. Soevorov wist de steden Turijn en Milaan te veroveren op de Fransen. Hierdoor moesten de Fransen zich uit bijna heel Italië terugtrekken, maar ze hielden de Alpen en het gebied rond Genua in handen. Ondertussen besloot de Russische generaal Aleksandr Rimski-Korsakov om Zwitserland binnen te vallen via het noorden en zich uiteindelijk bij Soevorov te voegen. Het lukte Korsakov om Zürich in te nemen, maar het Russische leger liep vast in de Gotthardpas. Zwitserland is een erg bergachtig land, waardoor het enorm moeilijk is een leger makkelijk door het land heen te krijgen. De Zwitsers wisten Korsakov terug te drijven.

De Britten en Russen besloten om samen de Bataafse Republiek via zee binnen te vallen. Tussen 17 augustus en 19 november 1799 vond de Brits-Russische expeditie naar Noord-Holland plaats. De Britten en Russen wist Den Helder in te nemen, maar werd verslagen bij Bergen en Castricum. Hierdoor moesten ze zich weer terugtrekken.

Napoleon was nog steeds in Egypte en had inmiddels Syrië binnengevallen. De expeditie ging slecht, waardoor hij besloot terug te gaan naar Frankrijk. In Frankrijk besloot hij in het midden van de oorlog de Directoire omver te werpen. Dit deed hij op 9 november 1799 tijdens de staatsgreep van 18 brumaire. Napoleon maakte hierdoor een einde aan de Franse Revolutie. Frankrijk bleef een republiek met hem als eerste consul. Dit betekende dat Napoleon vrijwel alle macht in handen had.

1800

Het beroemde schilderij waarop Napoleon de Grote Sint-Bernhardpas overstak. Op een schilderij is een paard te zien, maar in werkelijkheid deed Napoleon dit op een ezel.

Napoleon nam vervolgens de leiding over van het Franse leger. Hij verdreef de Tweede Coalitie uit Italië en stak vervolgens met zijn gehele leger de Grote Sint-Bernhardpas. Napoleon lukte het dus om met een groot leger door Zwitserland te trekken, wat er bijzonder was. Vervolgens trok bij naar Milaan, waar hij de Oostenrijkers wilde afsnijden. De Oostenrijkers waren immers bezig met de belegering van Genua. Tijdens de slag bij Marengo wist het Franse leger op het nippertje te vinden van het Oostenrijkse. Hierdoor werden de Oostenrijkers uit Italië verdreven.

Ondertussen wist het Franse leger om de Tweede Coalitie ook terug te dringen in Duitsland. Tijdens de slag bij Hohelinden werden het Oostenrijkse en Beierse leger door het Franse leger verslagen. Deze nederlagen dwongen Oostenrijk ertoe om vrede te tekenen van met Frankrijk één jaar later.

1801

Na de Oostenrijkers tekenden ook de Russen het vredesverdrag. Rusland besloot zich vanaf 1801 neutraal te houden in de oorlog. Het sloot zich aan bij Pruisen, Zweden en Denemarken-Noorwegen die ook neutraal waren. Deze landen werden samen het Verbond van Gewapende Neutraliteit genoemd. De Britten waren hier helemaal niet blij mee en zagen het als een oorlogsverklaring aan hen. De Britten besloten vervolgens dit verbond aan te vallen tijdens de zeeslag bij Kopenhagen. Ook was de Russische tsaar enkele dagen daarvoor overleden, waardoor er direct weer een einde aan dit verbond kwam.

In dezelfde periode wisten de Britten om definitief de Fransen uit Egypte te verdrijven. Spanje (een bondgenoot van Frankrijk) besloot om buurland Portugal binnen te vallen tijdens de korte Sinaasappeloorlog. De Portugezen waren namelijk bondgenoten met de Britten. Spanje wilde het gehele land veroveren, maar kreeg uiteindelijk alleen Olivenza in handen. De Portugezen sloten hun havens voor Britse schepen.

Einde en resultaat

De Britten waren in 1802 klaar met de oorlog en sloten de vrede van Amiens. De Britten erkenden Frankrijk als republiek. Ook gaven de Britten alle Nederlandse koloniën terug aan de Bataafse Republiek. In ruil hiervoor gaf Frankrijk Trinidad en Tobago en Sri Lanka aan de Britten. Ook trok Frankrijk zich terug uit Malta en de Kerkelijke Staat.

De vrede tussen de Britten en de Fransen duurde niet lang. In 1803 besloot Frankrijk om het noordwesten van Italië bij hun land te voegen. De Britten verklaarden de Fransen hierom de oorlog. De Britten vormden vervolgens de "Derde Coalitie", waarna in 1805 de Derde Coalitieoorlog losbarstte.

@@ Regel 11: / Regel 11: @@
 | NaamStrijdendePartij2           =
 | NaamStrijdendePartij3           =
-| LedenStrijdendePartij1          = [[Heilige Roomse Rijk]] (tot 1801) <br> [[Groothertogdom Toscane|Toscane]] <br> [[Keurvorstendom Beieren|Beieren]] <br> [[Verenigd Koninkrijk]] <br> [[Russische Keizerrijk|Rusland]] <br> [[Ottomaanse Rijk]] <br> [[Koninkrijk Napels|Napels]] (tot 1801) <br> [[Koninkrijk Portugal|Portugal]]
+| LedenStrijdendePartij1          = [[File:Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_with_haloes_(1400-1806).svg|20px|border]] [[Heilige Roomse Rijk]] (tot 1801) <br> [[Bestand:Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Tuscany_(1840).svg|20px|border]] [[Groothertogdom Toscane|Toscane]] <br> [[Bestand:Electoral_Standard_of_Bavaria_(1623-1806).svg|15px|border]] [[Keurvorstendom Beieren|Beieren]] <br> [[Bestand:Flag of Great Britain (1707–1800).svg|20px|border]] [[Verenigd Koninkrijk]] <br> [[Bestand:Flag_of_Russia.svg|20px|border]] [[Russische Keizerrijk|Rusland]] <br> [[Bestand:Flag_of_Turkey.svg|20px|border]] [[Ottomaanse Rijk]] <br> [[Bestand:Flag_of_the_Kingdom_of_Naples_(1811).gif|20px|border]] [[Koninkrijk Napels|Napels]] (tot 1801) <br> [[Bestand:Flag_of_Portugal_(1707).svg|border|20px]] [[Koninkrijk Portugal|Portugal]]
-| LedenStrijdendePartij2          = [[Eerste Franse Republiek|Frankrijk]] <br> [[Spaanse Rijk]] <br> [[Bataafse Republiek]] <br> [[Cisalpijnse Republiek]] <br> [[Helvetische Republiek]] <br> [[Ligurische Republiek]] <br> Verschillende andere vazalstaten
+| LedenStrijdendePartij2          = [[Bestand:Flag_of_France.svg|20px|border]] [[Eerste Franse Republiek|Frankrijk]] <br> [[Bestand:Flag of Spain (1785–1873, 1875–1931).svg|20px|border]] [[Spaanse Rijk]] <br> [[Bestand:Jack_on_the_navy_flag_of_the_Batavian_Republic.svg|20px|border]] [[Bataafse Republiek]] <br> [[Bestand:Flag_of_the_Repubblica_Cisalpina.svg|15px|border]] [[Cisalpijnse Republiek]] <br> [[Bestand:Flag_of_the_Helvetic_Republic_(French).svg|15px|border]] [[Helvetische Republiek]] <br> [[Bestand:Flag_of_Genoa.svg|20px|border]] [[Ligurische Republiek]] <br> Verschillende andere vazalstaten
 | LedenStrijdendePartij3          =
 | LeidersStrijdendePartij1        =
@@ Regel 24: / Regel 24: @@
 | VerliezenStrijdendePartij3      =
 }}
-De '''Tweede Coalitieoorlog''' was een oorlog tussen 1798 en 1802. De oorlog maakt deel uit de [[Coalitieoorlogen]]; een groep oorlogen tussen 1791 en 1815. De oorlog was tussen Frankrijk (en haar bondgenoten) en de zogeheten "Tweede Coalitie". De Tweede Coalitie bestond o.a. uit het [[Verenigd Koninkrijk]], het [[Heilige Roomse Rijk]], het [[Ottomaanse Rijk]] en het [[Russische Keizerrijk]]. De Tweede Coalitie geeft ook de naam aan de oorlog.
+De '''Tweede Coalitieoorlog''' was een oorlog tussen 1798 en 1802. De oorlog maakt deel uit de [[Coalitieoorlogen]]; een groep oorlogen tussen 1791 en 1815. De oorlog was tussen Frankrijk (en haar bondgenoten) en de zogeheten "Tweede Coalitie". De Tweede Coalitie bestond onder andere uit het [[Verenigd Koninkrijk]], het [[Heilige Roomse Rijk]], het [[Ottomaanse Rijk]] en het [[Russische Keizerrijk]]. De Tweede Coalitie geeft ook de naam aan de oorlog.
 De oorlog ontstond toen de Franse generaal [[Napoleon Bonaparte]] een expeditie naar [[Egypte]] maakte. Ook vielen de Fransen toen verschillende kuststeden aan de [[Middellandse Zee]] aan. Hoewel dit een mislukking was voor de Fransen, waren de andere Europese landen bang dat Frankrijk opnieuw hun zou aanvallen. Dit leidde tot de Tweede Coalitieoorlog, waarin geprobeerd werd om Frankrijk te stoppen. Rusland deed voor het eerst mee aan de Coalitieoorlogen. Pruisen, Zweden en Denemarken besloten [[neutraal]] te blijven. Tijdens de oorlog wierp Napoleon ook de [[Directoire]] omver, waardoor hij eerste consul van Frankrijk werd.
@@ Regel 38: / Regel 38: @@
 ===Napoleons veldtocht naar Egypte===
+[[File:Jean-Léon_Gérôme_003.jpg|right|300px|thumb|Napoleon en de [[Sfinx van Gizeh]]]]
 De Eerste Coalitieoorlog zag de opkomst van generaal [[Napoleon Bonaparte]]. Napoleon werd al snel een held in Frankrijk, waardoor de Franse regering (de [[Directoire]]) bang werd dat hij te veel invloed zou krijgen. De Directoire wilde Napoleon daarom zo ver mogelijk buiten Frankrijk houden. Napoleon had het idee om een [[Egypte]] te veroveren en een Franse kolonie ervan te maken. Op deze manier kon Frankrijk makkelijk met het [[Midden-Oosten]] en [[India]] handel drijven. Napoleon wilde zo de Britten verzwakken, want veel handel met India ging via de Britten. De Directoire ging hiermee akkoord. Zij vonden het geen goed idee, maar zagen het als een kans om Napoleon ver weg te houden van Frankrijk.
@@ Regel 45: / Regel 46: @@
 ===Ontstaan van de Tweede Coalitie===
+Ondertussen ontstonden er nog meer bedreigingen vanuit Frankrijk. In Zwitserland grepen de revolutionairen de macht en stichtten de [[Helvetische Republiek]]. Deze republiek werd opnieuw een vazalstaat van Frankrijk. Daarnaast werden tijdens de expeditie ook verschillende steden aan de Middellandse Zee aangevallen. Aan de grenzen met Frankrijk begon het Franse leger ook weer grondgebied te veroveren.
+Uiteindelijk besloot het [[koninkrijk Napels]] om bondgenootschappen te sluiten met Oostenrijk en Rusland. Vervolgens sloten ook Groot-Brittannië en het Ottomaanse Rijk zich bij het bondgenootschap aan. Hierdoor ontstond de "Tweede Coalitie". Ook verschillende kleinere staten, zoals de [[Kerkelijke Staat]] sloten zich aan bij dit bondgenootschap tegen Frankrijk. Het [[koninkrijk Pruisen]] besloot niet mee te doen met de Tweede Coalitieoorlog, terwijl het wel had meegedaan met de Eerste Coalitieoorlog. In plaats daarvan bleef het neutraal samen met Zweden en [[koninkrijk Denemarken-Noorwegen|Denemarken-Noorwegen]].
 ==Verloop==
 ===1799===
+[[Bestand:Aftocht_Engelsen_Russen_1799.jpg|right|300px|thumb|De Russen en Britten moeten zich terugtrekken uit Noord-Holland.]]
+In 1799 besloot de Russische generaal [[Aleksandr Soevorov]] om de Fransen uit Italië te verdrijven. Soevorov wist de steden [[Turijn]] en [[Milaan]] te veroveren op de Fransen. Hierdoor moesten de Fransen zich uit bijna heel Italië terugtrekken, maar ze hielden de Alpen en het gebied rond [[Genua]] in handen. Ondertussen besloot de Russische generaal [[Aleksandr Rimski-Korsakov]] om Zwitserland binnen te vallen via het noorden en zich uiteindelijk bij Soevorov te voegen. Het lukte Korsakov om [[Zürich]] in te nemen, maar het Russische leger liep vast in de [[Gotthardpas]]. Zwitserland is een erg bergachtig land, waardoor het enorm moeilijk is een leger makkelijk door het land heen te krijgen. De Zwitsers wisten Korsakov terug te drijven.
+De Britten en Russen besloten om samen de Bataafse Republiek via zee binnen te vallen. Tussen 17 augustus en 19 november 1799 vond de [[Brits-Russische expeditie naar Noord-Holland]] plaats. De Britten en Russen wist [[Den Helder]] in te nemen, maar werd verslagen bij [[Bergen (Noord-Holland)|Bergen]] en [[Castricum]]. Hierdoor moesten ze zich weer terugtrekken.
+Napoleon was nog steeds in Egypte en had inmiddels Syrië binnengevallen. De expeditie ging slecht, waardoor hij besloot terug te gaan naar Frankrijk. In Frankrijk besloot hij in het midden van de oorlog de [[Directoire]] omver te werpen. Dit deed hij op 9 november 1799 tijdens de [[staatsgreep van 18 brumaire]]. Napoleon maakte hierdoor een einde aan de [[Franse Revolutie]]. Frankrijk bleef een republiek met hem als eerste [[consul]]. Dit betekende dat Napoleon vrijwel alle macht in handen had.
 ===1800===
+[[Bestand:David_napoleon.jpg|left|300px|thumb|Het beroemde schilderij waarop Napoleon de [[Grote Sint-Bernhardpas]] overstak. Op een schilderij is een paard te zien, maar in werkelijkheid deed Napoleon dit op een ezel.]]
+Napoleon nam vervolgens de leiding over van het Franse leger. Hij verdreef de Tweede Coalitie uit Italië en stak vervolgens met zijn gehele leger de [[Grote Sint-Bernhardpas]]. Napoleon lukte het dus om met een groot leger door Zwitserland te trekken, wat er bijzonder was. Vervolgens trok bij naar [[Milaan]], waar hij de Oostenrijkers wilde afsnijden. De Oostenrijkers waren immers bezig met de belegering van [[Genua]]. Tijdens de [[slag bij Marengo]] wist het Franse leger op het nippertje te vinden van het Oostenrijkse. Hierdoor werden de Oostenrijkers uit Italië verdreven.
+Ondertussen wist het Franse leger om de Tweede Coalitie ook terug te dringen in Duitsland. Tijdens de [[slag bij Hohelinden]] werden het Oostenrijkse en Beierse leger door het Franse leger verslagen. Deze nederlagen dwongen Oostenrijk ertoe om vrede te tekenen van met Frankrijk één jaar later.
 ===1801===
+Na de Oostenrijkers tekenden ook de Russen het vredesverdrag. Rusland besloot zich vanaf 1801 neutraal te houden in de oorlog. Het sloot zich aan bij Pruisen, Zweden en Denemarken-Noorwegen die ook neutraal waren. Deze landen werden samen het [[Verbond van Gewapende Neutraliteit]] genoemd. De Britten waren hier helemaal niet blij mee en zagen het als een oorlogsverklaring aan hen. De Britten besloten vervolgens dit verbond aan te vallen tijdens de [[zeeslag bij Kopenhagen]]. Ook was de Russische tsaar enkele dagen daarvoor overleden, waardoor er direct weer een einde aan dit verbond kwam.
+In dezelfde periode wisten de Britten om definitief de Fransen uit Egypte te verdrijven. Spanje (een bondgenoot van Frankrijk) besloot om buurland Portugal binnen te vallen tijdens de korte [[Sinaasappeloorlog]]. De Portugezen waren namelijk bondgenoten met de Britten. Spanje wilde het gehele land veroveren, maar kreeg uiteindelijk alleen [[Olivenza]] in handen. De Portugezen sloten hun havens voor Britse schepen.
 ==Einde en resultaat==
+De Britten waren in 1802 klaar met de oorlog en sloten de [[vrede van Amiens]]. De Britten erkenden Frankrijk als republiek. Ook gaven de Britten alle Nederlandse koloniën terug aan de [[Bataafse Republiek]]. In ruil hiervoor gaf Frankrijk [[Trinidad en Tobago]] en [[Sri Lanka]] aan de Britten. Ook trok Frankrijk zich terug uit Malta en de Kerkelijke Staat.
+De vrede tussen de Britten en de Fransen duurde niet lang. In 1803 besloot Frankrijk om het noordwesten van Italië bij hun land te voegen. De Britten verklaarden de Fransen hierom de oorlog. De Britten vormden vervolgens de "Derde Coalitie", waarna in 1805 de [[Derde Coalitieoorlog]] losbarstte.
 [[Categorie:Franse tijd]]