Eerste Franse Republiek
| (Eerste) Franse Republiek République française/Première République
 | |
|---|---|
| Hoofdstad | Parijs |
| Talen | Frans |
| Bestuursvorm | Republiek |
| Volkslied | Marseillaise |
Portaal  Frankrijk en Geschiedenis
| |
De Eerste Franse Republiek (Frans: République française of Prèmiere République) bestond van 1792 tot 1804. De Eerste Franse Republiek ontstond toen de monarchie in 1792 werd afgeschaft. De Eerste Franse Republiek viel samen met een groot deel van de Franse Revolutie en de nasleep daarvan. Tijdens de Eerste Franse Republiek ging Frankrijk een woelige periode tegemoet.
Tussen 1792 en 1795 stond de Eerste Franse Republiek onder de Nationale Conventie. Hierin hadden radicaal-linkse politici veel macht en vonden veel veranderingen plaats. De Nationale Conventie werd gekenmerkt door La Terreur, waarin veel mensen de dood vonden. Ook speelde Robespierre een belangrijke rol in de Nationale Conventie. Deze Conventie kwam uiteindelijk ten val in 1795 met de dood van Robespierre. Vervolgens kwam de Directoire aan de macht. Deze regering was gematigder, maar ook een stuk zwakker. In 1799 werd de Directoire omvergeworpen door Napoleon in een staatsgreep. Napoleon werd hierdoor consul, waardoor het consulaat begon. Het werd in 1804 beëindigd toen Napoleon Bonaparte zich kroonde tot keizer, waardoor het Eerste Franse Keizerrijk ontstond.
Tijdens deze periode voerde Frankrijk ook verschillende oorlogen met haar buurlanden. De Eerste Franse Republiek had ook verschillende vazalstaten, waaronder de Bataafse Republiek.
Geschiedenis
Ontstaan
Frankrijk was oorspronkelijk een koninkrijk waar in de koning alle macht had. Aan het einde van de 18e eeuw ontstonden er grote economische en financiële problemen. Onder het Franse volk heerste veel onvrede over het bestuur van het land. Zij wilden meer vrijheid en minder lasten. De koning, adel en geestelijk leefden in grote luxe, terwijl het gewone volk in armoede leefde. In 1789 brak uiteindelijk de Franse Revolutie uit, waarbij koning Lodewijk XVI veel macht moest inleveren. Frankrijk werd eerst een constitutionele monarchie in 1791, maar uiteindelijk werd de koning in 1792 afgeschaft. Een jaar later werden hij en zijn vrouw ter dood gebracht.
In 1792 werd Frankrijk hierdoor een republiek. Dit was vrij uniek, aangezien de meeste (grote) landen monarchieën waren. De Eerste Franse Republiek was ook nog eens geïnspireerd door de verlichting. Dit was een stroming uit de 18e eeuw, waarin men geloofde in het verstand en de wetenschap. Dit leidde tot radicale ideeën, zoals vrijheid van meningsuiting, gelijkheid voor iedereen en de scheiding der machten.
Nationale Conventie
Zie Nationale Conventie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Tussen 1792 en 1795 stond de Eerste Franse Republiek onder de Nationale Conventie. Dit was het parlement van de Eerste Franse Republiek. De Nationale Conventie had als belangrijkste taak om een grondwet te maken. In de Nationale Conventie waren er drie groepen:
- De Girondijnen (of Gironde): Zij waren conservatief en liberaal.
- De Montagnards (of Montagne): Zij waren extreem-links en radicaal.
- De Plaine of Marais: Dit was een gematigde middengroep.
De Girondijnen en Montagnards haatten elkaar heel erg. De Girondijnen wilden van Frankrijk een federatie maken waarin de departementen veel zelfbestuur hadden. De Montagnards wilden juist dat de Franse overheid de meeste macht kreeg. De Plaine waren neutraal en hielpen beide groepen aan een meerderheid. Overigens waren er ook nog de sansculotten die de macht op straat hadden. Zij waren enorm radicaal.
De spanningen namen alleen maar toe, toen de Nationale Conventie omstreden wetten moest bespreken. Dit waren niet alleen een nieuwe grondwet, maar ook de oorlogen met het buitenland en het berechten van de koning. De girondijnen deden onderzoek naar sansculotten, wat tot woede leidde onder de sansculotten. Uiteindelijk namen de jakobijnen onder Robespierre de macht over in juni 1793. De jakobijnen waren erg radicaal en voerden een schrikbewind. Deze periode wordt La Terreur genoemd. In deze periode werden veel mensen opgepakt en onthoofd door middel van de guillotine. Zij werden verdacht van landverraad of verraad aan de revolutie, terwijl hier vaak geen bewijs voor was. De jakobijnen maakten alle talen behalve het Frans verboden. Ook werd het christendom verboden en vervangen door de Cultus van de Rede en later de Cultus van het opperwezen.
Na iets meer dan een jaar werd Robespierre zelf vermoord. Dit betekende het einde van La Terreur. Uiteindelijk kwam er een nieuwe grondwet die de Nationale Conventie afschafte in 1795.
Directoire
Zie Directoire voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Tussen 1795 en 1799 stond de republiek onder de Directoire. De Directoire was een regering die uit vijf mensen bestond. De regering was een stuk gematigder dan de Nationale Conventie, maar ook een veel zwakker. De Directoire draaide enkele beslissingen terug van de Nationale Conventie. Onder Robespierre was er bijvoorbeeld algemeen kiesrecht voor alle mannen. Onder de Directoire kwam er censuskiesrecht. Hierdoor konden enkel mannen met een bepaald vermogen stemmen. Hierdoor hadden minder mensen kiesrecht als voor de afschaffing van de monarchie.
De Directoire kreeg met veel problemen te maken. Zo was er in 1795 een grote hongersnood in Frankrijk gaande. Ook waren er veel opstanden onder de bevolking (waaronder de Opstand in de Vendée) en grote economisch problemen en hoge inflatie. De Directoire had geen steun onder de bevolking. Het bleef enkel aan de macht door onderdrukking en vervalste verkiezingen. Vanaf 1797 werden veel tegenstanders opgepakt en naar Frans-Guyana gestuurd.
Uiteindelijk kreeg het leger meer invloed over de regering. Napoleon Bonaparte had weer veel invloed in het leger. Op 9 november 1799 pleegde hij een staatsgreep en wierp de Directoire omver.
Consulaat
Zie Consulaat (Frankrijk) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De Directoire werd vervangen door het consulaat. Dit was de periode tussen 1799 en 1804 waarin Napoleon Bonaparte eerste consul van Frankrijk was. Napoleon had hierdoor alle macht in handen en regeerde als een dictator. Hoewel er nog twee andere consuls waren, waren zij slechts adviseurs. De andere twee consuls hadden bijna geen macht.
De komst van het consulaat maakte een einde aan de Franse Revolutie. Tegen de tijd dat Napoleon aan de macht kwam, had de revolutie al veel steun verloren (zowel in binnen- als in buitenland). Napoleon schafte verschillende beslissingen van de revolutie af, terwijl andere beslissingen juist behouden bleven. Onder het Franse volk was Napoleon erg populair. Dit kwam mede doordat veel Fransen klaar waren met de chaos en ellende van de revolutie. Napoleon had hierdoor veel steun en weinig tegenstand.
Op 2 december 1804 kwam er een einde aan het Consulaat toen Napoleon Bonaparte zich tot "keizer der Fransen" kroonde. Hierdoor kwam er een einde aan de Eerste Franse Republiek en ontstond het Eerste Franse Keizerrijk.
Revolutionaire oorlogen
Een deel van de Eerste Franse Republiek stond ook in het teken van de Franse revolutionaire oorlogen. Dit waren oorlogen tussen Frankrijk (en haar bondgenoten) en onder andere Oostenrijk, Pruisen, Rusland, het Verenigd Koninkrijk en Portugal. Onder de Franse revolutionaire oorlogen vallen de Eerste en Tweede Coalitieoorlog. Er waren nog meer Coalitieoorlogen, maar de andere vonden plaats onder het Eerste Franse Keizerrijk. Zij worden de Napoleontische Oorlogen genoemd, namelijk keizer Napoleon Bonaparte. De Franse revolutionaire oorlogen en Napoleontische oorlogen worden samen de Coalitieoorlogen genoemd. Er waren in totaal 7 van deze oorlogen.
Tijdens de Franse revolutionaire oorlogen leed de Eerste Franse Republiek eerst verliezen, maar later begon het te winnen. Dit kwam voor een groot deel door Napoleon Bonaparte die een goede generaal was. In 1795 wist Frankrijk het huidige België te veroveren. Ook veroverde het Monaco, het graafschap Nizza, de republiek Mulhouse en het comtat Venaissin.
De Eerste Franse Republiek had ook verschillende vazalstaten. Dit waren onafhankelijke landen waar Frankrijk grote invloed op had. Dit waren de Bataafse Republiek (het huidige Nederland) en de Ligurische Republiek in Noord-Italië.
Revolutionaire kalender
Zie Franse republikeinse kalender voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Tijdens de Eerste Franse Republiek (en een deel van het Eerste Franse Keizerrijk) had Frankrijk een eigen kalender. Dit was de Franse revolutionaire kalender en die verschillende nog al wat van onze kalender (de Gregoriaanse kalender). De kalender werd in 1793 ingevoerd als vervanging van de Gregoriaanse kalender. De kalender nam 1792 (de jaar dat de Eerste Franse Republiek werd gesticht) als nulpunt.
Door de invoering van de kalender veranderde er nog altijd wat. Een dag bestond voortaan uit 10 uur van elk 100 minuten van elk 100 seconden. Ook bestond een week uit 10 dagen en een maand altijd uit drie weken. De namen van de dagen en de maanden werden gewisseld. Iedere dag stond in het teken van een bepaald dier, werktuig, materiaal of bepaalde plant. Ook waren er 5 tot 6 aanvullende dagen.
Het invoeren van de kalender zorgde voor grote problemen, aangezien de Fransen nog gewend waren aan de oude kalender. Ook werd het een probleem als je wilde rekenen tussen de Franse republikeinse kalender en de onze. De schrikkeljaren vonden namelijk in andere jaren plaats. Tegen 1800 werden beide kalender hierdoor naast elkaar gebruikt. Pas in 1804 werd de Franse republikeinse kalender weer afgeschaft.