Blad (plant)

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Een blad is een deel van een plant. Niet alle planten hebben bladeren. Zo hebben algen geen bladeren. Planten zoals bomen en grassen hebben wel bladeren. Bladeren hebben vaak verschillende vormen. Iedere plantensoort heeft zijn eigen bladvorm.

Sommige planten hebben naalden. In principe heeft een naald dezelfde functie als een blad. Een naald is eigenlijk een opgerold blad en daardoor kan het beter tegen de kou.

Bouw van bladeren

Bladeren zijn er in verschillende vormen en groottes, toch heeft elk blad ongeveer dezelfde bouw. Een blad bestaat grofweg uit drie delen:

• Het bladsteel: een blad zit meestal met een steeltje aan de stengel, tak of stam van een plant vast, dit steeltje heet een bladsteel. Bij planten die dit niet hebben, zitten de bladeren vast aan de wortels.
• De bladbasis: de plaats waar het steeltje vast zit aan het blad heet de bladbasis.
• De bladschijf: vanuit de bladbasis loopt het blad uit naar verschillende kanten. Dit uitlopende deel heet de bladschijf.

De bladschijf is meer onder te verdelen in de bladnerven en het bladmoes. De bladnerven zijn een soort van leidingen door het blad heen. De bladnerven vervoeren water, voedingstoffen en glucose (suiker). Dit hebben de bladeren nodig voor fotosynthese (zie het kopje Fotosynthese). Wat er tussen de bladnerven ligt heet het bladmoes. In het bladmoes liggen bladgroenkorrels. Deze zorgen ervoor de plant groen is en zorgen voor fotosynthese.

Elke plant heeft een ander soort blad (bladvorm). Zo kun je ook zoeken welk blad van welke plant afkomt. Er zijn zelfs speciale websites en boeken om dit in op te zoeken. Mensen zijn al deze verschillende bladvormen namen gaan geven. Zo is het blad van een kastanjeboom handlobbig en die van een paardenbloem liervormig. De randen van de bladeren kunnen ook verschillende vormen hebben. Zo kunnen ze tanden, het patroon van een zaag of bolletjes hebben.

Bijzondere bladeren

Sommige planten beschermen kun bladeren tegen insecten en andere dieren. Zo heeft de brandnetel een soort van haren op de bladeren, wat een branderig gevoel geeft bij aanraking. Ook andere soorten planten hebben haren, maar deze hoeven niet altijd een brandig gevoel te geven. Rozenbottelstruiken hebben doornen op de bladeren. Dit is voor de bescherming van de plant tegen andere dieren. Het kruidje-roer-mij-niet heeft wel heel bijzondere bladeren. Als de bladeren worden aangeraakt, of als er harde wind staat, klappen de bladeren meteen dicht. Deze plant kan dus snel reageren met zijn bladeren en steeltjes, wat bijzonder is voor een plant.

Functie

Bladeren hebben verschillende functies bij planten. Hieronder staat een lijstje.

Fotosynthese

De belangrijkste taak van een blad is het maken van fotosynthese. Wat is dit nou precies? Fotosynthese is een "proces" om energie te maken. Mensen en dieren maken energie aan door te eten, te drinken en te ademen. Planten hebben voor fotosynthese ook drie dingen nodig. Dat zijn water (via de wortels), koolstofdioxide (via de bladeren) en (zon)licht (via alle groene delen van een plant, waaronder de bladeren). Water stroomt door de hele plant en komt uiteindelijk terecht bij de bladeren. In de bladeren zitten cellen. Deze cellen nemen allemaal een klein beetje water op. Koolstofdioxide komt via de huidmondjes in de plant terecht. Deze huidmondjes zitten op de bladeren. Ze "ademen" koolstofdioxide in en zorgen dat er zuurstof naar buiten gaat. Zonlicht gaat vaak door het blad heen (ook als de cel niet aan de buitenkant ligt. Als deze drie stoffen er zijn, vindt er fotosynthese plaats. Maar waarom is dat precies nodig? Planten maken van die drie stofjes weer andere stofjes. Dit zijn zuurstof en glucose. Aan zuurstof heeft de plant niets en "ademt" de plant weer uit via de huidmondjes. Glucose is belangrijker. Glucose is namelijk voedsel voor de plant. Al het glucose dat er te veel is wordt omgezet in zetmeel en dit wordt opgeslagen in onder andere de wortels en de bladeren. Bladeren die veel zetmeel bevatten zijn wat donkerder van kleur dan de rest van de bladeren. Nieuwe bladeren zijn daarom ook wat lichter van kleur (ze bevatten minder zetmeel).

De mens maakt ook gebruik van glucose en zetmeel. Door het eten van groente en fruit krijgen we dit binnen. Daarnaast eten technisch gezien ook zetmeel en glucose als je vlees of vis eet. Een koe eet immers ook gras.

Verwijderen van afval

Bladeren zijn ook belangrijk bij het verwijderen van afval. In de herfst vindt er in veel planten een soort van opruiming plaats. Alle afvalstoffen worden naar de bladeren verplaatst. Alle herbruikbare stoffen uit de bladeren (zoals zetmeel) worden uit de bladeren gehaald en in de rest van de plant opgeslagen. Ze doen dit aangezien veel planten hun blad toch verliezen.

In andere delen van het jaar kan dit ook gebeuren. Dit afhankelijk van het weer en welke soort plant het is. Er zijn natuurlijk ook planten die 's winters groen blijven. Deze planten verwijderen afval het hele jaar door, door middel van bladeren die vaak onderaan en binnenin de plant dood gaan.

Bij vleesetende planten

Bij vleesetende planten hebben bladeren nog een andere functie. De bladeren moeten namelijk insecten vangen. De bladeren bevatten een soort van zoete vloeistof, waar insecten graag op af komen. De bladeren klappen dicht of de insecten blijven eraan kleven. Voorbeelden van planten waarbij dit zo is, zijn de venusvliegenvanger en de zonnedauw.

Videolink

• Bladgal (SchoolTV)
• Bladnerven (SchoolTV)
• Herfstbladeren (SchoolTV)
• bladluis (SchoolTV)