Assepoester
.png)
Assepoester of Het glazen muiltje is een sprookje over een hardwerkend meisje dat uitgenodigd wordt voor een bal en daar een prins ontmoet. Het verhaal ontstond ergens tussen 7 v.Chr en 23 n.Chr. in het Oude Griekenland. Het moderne verhaal werd voor het eerst opgeschreven door Charles Perrault in 1679. Later hebben de gebroeders Grimm het opgeschreven in 1812. Assepoester is nog altijd een van de bekendste sprookjes.
Het sprookje is vernoemd naar het hoofdpersonage Assepoester. Assepoester is een sprekende naam. Dit betekent dat de naam overeenkomt met de eigenschappen van het personage. As is een soort van stof dat van brandend hout uit de open haard komt en "poester" lijkt erg op poetser (een schoonmaker). Assepoester is dan ook vooral bezig met het schoonmaken van het huis aan het begin van het verhaal.
Verhaal
Let op! Van sprookjes bestaan een hoop versies. Dit verhaal kan daarom afwijken van de andere versies; zie "Andere versies" voor meer info.
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Er was eens een meisje dat bij haar vader en stiefmoeder woont. Haar echte moeder is overleden en trouwt met een nieuwe vrouw. Deze vrouw is erg gemeen en heeft twee dochters erg gemeen en verwaand zijn. Assepoester wordt door haar stiefmoeder aan het werk gezet. Door de twee stiefzussen wordt zij daarom "Assepoester" genoemd om haar te pesten. Zij moet het huis schoonmaken en zorgen voor haar stiefmoeder en haar twee dochters. Deze zijn niet dankbaar tegen haar, maar pesten haar en behandelen haar als slaaf. Assepoesters vader is ook niet vriendelijk en is vaak weg. Hierdoor verteld Assepoester haar vader niet over hoe ze behandeld wordt. In plaats daarvan werkt ze hard en klaagt ze niet.
Op een dag worden alle belangrijke mensen in het land uitgenodigd voor een koninklijk bal. Ook de familie van Assepoester wordt uitgenodigd. De stiefmoeder en de twee stiefzussen maken zich op voor het bal. Het bal wordt namelijk gegeven door een knappe prins die nog geen een vrouw zoekt. De twee stiefzussen hopen daarom indruk te maken op de prins en zo prinses te worden. Assepoester wil ook mee naar het bal, maar haar stiefmoeder zegt dat huishoudsters niet mogen komen. Dit maakt Assepoester erg droevig.
Wanneer de stiefmoeder en de twee stiefzussen naar het bal gaan, zit Assepoester nog steeds te huilen. Op dat moment komt een goede fee te voorschijn. Assepoester legt het verhaal aan haar uit en de goede fee besluit haar te helpen. De goede fee maakt van Assepoesters versleten kleren een mooie jurk voor het bal, maakt van een pompoen een koets en maakte van een paar muizen paarden. Op deze manier kan ze alsnog naar het bal gaan. De goede fee wenst Assepoester veel plezier op het bal, maar waarschuwt dat de magie ophoudt om 12 uur 's nachts. Dan zal alles weer terug naar normaal keren. Voordat Assepoester vertrekt krijgt ze van de goede fee nog twee glazen muiltjes (een soort van schoenen).
Op het bal heeft Assepoester het erg naar haar zin en krijgt veel aandacht van de gasten. Ook de prins is erg geïnteresseerd in haar. Toch moet ze om 12 uur vertrekken en heeft daarom geen kans om de prins te ontmoeten. De goede fee helpt haar om terug te keren naar huis, zodat haar stiefzussen niets merken. De volgende dag organiseert de prins opnieuw een bal. Opnieuw helpt de goede fee Assepoester om naar dit bal te gaan. De prins is vastberaden om Assepoester te ontmoeten en Assepoester wil de prins ook ontmoeten. Hierdoor verliest Assepoester de tijd uit het oog en moet haastig vertrekken als de klok 12 uur slaat. Assepoester verlaat het kasteel haastig en de prins achtervolgt haar. Hoewel hij haar niet kan stoppen, verliest Assepoester een van haar glazen muiltjes op de trap. De prins pakt deze op en is vastberaden om het meisje te vinden.
Kort daarna keert alles weer terug naar normaal. Alleen het andere glazen muiltje blijft over en Assepoester besluit het te bewaren. De volgende dag gaan er dieners van het hof langs bij alle meisjes in het land. Zij willen weten wie het meisje op het bal was en zijn gestuurd door de prins. De twee stiefzussen proberen het muiltje. De voeten van de eerste zus zijn te klein, terwijl die van de andere te groot zijn. Assepoester vraagt of zij het mag passen, maar haar stiefmoeder weigert dit. Toch besluit de diener van het hof dit te doen en merkt dat het muiltje precies past. Assepoester haalt vervolgens het andere muiltje te voorschijn, waardoor duidelijk is dat zij het meisje op het bal was. Assepoester trouwt vervolgens de prins en ze leefden nog lang en gelukkig.
Achtergrondinformatie
Ontstaan
.jpg)
Het sprookje Assepoester heeft een lange geschiedenis. De eerste versie ontstond in het Oude Griekenland. Dit gaat over een Grieks meisje genaamd Rhodopis dat als slavin in Egypte. Op een dag wordt een van haar slippers door een arend gestolen. Deze arend vloog met de slipper naar Memphis waar de farao recht aan te spreken was in de open lucht. Op dat moment laat de arend de slipper los en valt op de schoot van de farao. De farao ziet dit als een teken van boven, aangezien de arend de vorm is waarin de god Horus verschijnt. De farao besluit het hele land af te zoeken naar het Griekse meisje. Uiteindelijk vindt de farao het meisje en trouwt haar. Die verhaal werd voor het eerst door de Griekse schrijver Strabo opgeschreven. Overigens kan het verhaal nog ouder zijn. De Griekse schrijver Herodotus schreef een verhaal op dat erg op dit verhaal leek vijf eeuwen voor Strabo dit deed.
De Romeinse schrijver Claudius Aelianus schreef het verhaal later ook op. Hij meldde dat het meisje haar moeder op jonge leeftijd verloor. In zijn verhaal heette het meisje Aspasia. Zij werd opgevoed door haar vader en had de droom om een rijke man te vinden. Wanneer ze in slaap valt, heeft ze visioen van een duif die een vrouw veranderd. Deze geeft haar adviezen en uiteindelijk weet Aspasia te trouwen met de koning van Perzië.
Het verhaal komt vervolgens in Europa terecht en in de 12e eeuw schreef Marie de France het verhaal op. In deze versie laat een rijke vrouw haar pas geboren dochter achter bij een boom. Ze legt een ring en een brokaat bij haar kind om duidelijk te maken dat het om een edel kind gaat. De reden dat de moeder het kind achterliet, is dat het de ene helft van een tweeling was. In de middeleeuwen geloofde men dat alleen vrouwen die vreemdgingen tijdens de zwangerschap een tweeling kregen. Het kind groeit op en krijgt de naam Fresne. Zij ontmoet een rijke edelman, maar deze kan haar niet trouwen vanwege haar stand. In plaats daarvan trouwt de edelman met een andere vrouw. Deze vrouw blijkt haar tweelingzus te zijn. Doordat Fresne de brokaat bij haar heeft, herkent haar moeder haar. Hierdoor kan Fresne de edelman trouwen, terwijl haar zus een ander kan trouwen.
Daarnaast bestaan er nog versies uit Malta, China, Vietnam en Cambodja. Er is een Arabische versie die onderdeel is van de verhalen van Duizend-en-één-nacht.
De Italiaanse schrijver Giambattista Basile schreef vervolgens zijn eigen versie van het verhaal als onderdeel van de Pentamerone in 1634. Zijn versie gaat over een weesmeisje genaamd Zezolla. Zij werkt als keukenhulpje, terwijl de zes dochters van de familie waarvoor ze werkt haar mishandelen. Zij wil een prins trouwen. Als een prins een bal houdt, gaat Zezolla met de hulp van een fee naar het bal. De prins wordt verliefd op haar. Zezolla weet drie keer te ontsnappen, maar verliest de derde keer een van haar slippers. De prins nodigt vervolgens alle meisjes in het land uit voor een bal. Hier wordt de test met de slippers gedaan, waardoor duidelijk wordt dat deze van Zezolla is. Zij trouwt uiteindelijk de prins.
Deze versie lijkt al erg op de huidige versie. Charles Perrault schreef in 1697 zijn eigen versie van het verhaal. Hij veranderde vooral de namen van de personages. Zezolla werd Cendrillon (letterlijk Assepoester in het Frans). Hij veranderde ook de familiesituatie van Assepoester. In plaats van een weesmeisje heeft Assepoester nog een vader. Ook kreeg zij een stiefmoeder en twee stiefzussen. Ook veranderde hij de slippers in glazen muiltjes. In 1812 werd het sprookje door de gebroeders Grimm opgeschreven. Zij veranderden niets aan het verhaal, maar vertaalde enkel de namen in het Duits. De gebroeders Grimm bedachten de naam Aschenputtel wat Assenpoester in het Nederland werd.
Andere versies
Er bestaan versies met kleine verschillen als de bovenstaande versie van het verhaal. Hieronder een paar verschillen:
- In sommige versies is Assepoester een weeskind. Dit betekent dat zowel haar vader als moeder overleden zijn. In andere versies is haar vader vaak weg of wordt vermoord door haar stiefmoeder voor geld.
- In sommige versies is de goede fee de geest van de moeder van Assepoester. Haar moeder komt dus terug om haar dochter te helpen.
- In veel versies gaat Assepoester slechts één keer naar het bal en geen twee keer. De eerste keer wordt vaak weggelaten, alleen de tweede keer wordt verteld.
- In sommige versies bezoekt de prins zelf het huis van Assepoester met het glazen muiltje samen met hofpersonaal. In andere versies is dit alleen het hofpersoneel.
- In sommige versies laat de prins de trap met teer bestrijken. Hierdoor wil hij voorkomen dat Assepoester op het tweede bal wegrent. Dit mislukt, maar een van de twee glazen muiltjes blijft plakken. In andere versies struikelt Assepoester, waardoor ze haar muiltje verliest.
- In sommige versies breekt het muiltje nadat de tweede stiefzus het past. Haar voeten zijn te groot, waardoor zij zelf haar tenen wilde afsnijden om het te passen. In sommige versies breekt het doordat de voeten van de tweede stiefzus te groot zijn en zij te veel doorduwt. In andere versies laat de stiefmoeder een hofdiener struikelen, waardoor het muiltje op de grond valt en breekt. In alle gevallen wordt duidelijk dat Assepoester het meisje is waar de prins naar zoekt, aangezien zij het andere muiltje heeft en dit past.
- In sommige versies vergeeft Assepoester haar familie nadat zij om excuses vragen. De stiefzussen trouwen in sommige versies zelfs rijke edelmannen. Haar familie stopt met gemeen zijn tegen haar.
Moraal van het verhaal
Assepoester is bedoeld om de lezer een bepaalde moraal bij te brengen. Een moraal is een wijze les over hoe zich moet gedragen.
Volgens het sprookje is schoonheid een schat, maar hoffelijkheid is onschatbaar; Assepoester is erg vriendelijk en werkt erg hard zonder te klagen. De prins wil daarom met haar trouwen en niet voor haar schoonheid. Haar twee stiefzussen zijn weliswaar knap, maar zijn erg gemeen. Volgens het sprookje is het belangrijker om een goed mens te zijn dan er goed uit te zien.
Bewerkingen
Assepoester is verschillende keren verfilmd en gemaakt in televisieseries en verhalen. De bekendste verfilming is waarschijnlijk de Disneyfilm Assepoester (Cinderella) uit 1950. Voor deze film is de versie van Charles Perrault gebruikt, maar het verhaal is iets aangepast. In 2015 bracht Disney ook een speelfilm uit met echte acteurs. In het Magic Kingdom in het Walt Disney World Resort in Florida is het Cinderella Castle te vinden, een attractie gebaseerd op de Disneyfilm. Ook is deze in Tokyo Disneyland te vinden.
In de jaren 1950 maakten Roger & Hammerstein een musical van het sprookje. Studio 100 maakte van Assepoester ook een musical in 1999. Dit werd ook op televisie uitgezonden. De film A Cinderella Story en het vervolg Another Cinderella Story zijn gebaseerd op het sprookje. Dit geldt ook voor de films Ever After en Ella Enchanted. In 2014 werd in Nederland de televisiefilm Assepoester: een modern sprookje uitgezonden. Dit is een moderne versie van het sprookje dat in het heden afspeelt met vele bekende Nederlanders.
De Italiaanse componist Gioachino Rossini maakte van het sprookje de opera La Cenerentola. Sergej Prokofjev maakte een balletstuk van het sprookje. Sinds 2009 is het sprookje ook te vinden in het Sprookjesbos van de Efteling. In de Efteling is het landhuis van Assepoester te vinden waarin elke vijf minuten een kleine voorstelling wordt afgespeeld. Deze wordt door Assepoester zelf verteld.
Galerij
De omslag van een Duits boek over Assepoester
Het Cinderella Castle in Magic Kingdom
