Soul
Vanaf het eind van de jaren '60 van de twintigste eeuw wordt soul de verzamelnaam voor zwarte muziek in het algemeen. Er wordt ook de zang van zwarte zangers (Afro-Amerikanen) mee bedoelt. Bijvoorbeeld Ray Charles en Sam Cooke zijn vroege vertegenwoordigers van de soul met jazz invloeden, die al vanuit de gospel en de blues, de R&B en dus ook de jazz een en ander op de grammofoonplaat uitbrachten. Ook de latere Aretha Franklin en Otis Redding horen hierbij. James Brown wordt gezien als de 'Godfather of Soul Music'. De meest emotioneel, zwoel klinkende en opzwepende soul ('deepsoul', 'souternsoul') wordt gemaakt in Memphis in het zuiden van de Verenigde Staten. Ook ontstaan er in andere steden varianten. Bijvoorbeeld Detroit ('Motown') - met o.a. Gladys Knight & the Pips, the Supremes, Marvin Gaye en Stevie Wonder. Philadelphia ('Philly Sound') - met o.a. Patti LaBelle And The Bluebelles en the Three Degrees. Chicago - met o.a. Billy Butler en Gene Chandler. New Orleans - met o.a. Jesse Hill, Benny Spellman en Robert Parker. Vooral de jaren '70 zijn de bloeitijd van de soul. Zo zijn er Stephani Mills, Melba Moore, Patti Austin en Randy Crawford die een voorbeeld zijn voor Maria Carey en Whitney Houston die vooral soulballads zingt. De lijst van soul zangers en zangeressen en groepen is enorm. Wie niet onvermeld mogen blijven zijn de Temptations.
Pakkende ritmes, benadrukt door handgeklap of met een 'vingerknip' en zelfbedachte lichaamsbewegingen en danspasjes, zijn belangrijke kenmerken van soulmuziek. Andere kenmerken zijn de 'call-and-response' (vraag en antwoord) zoals ook in de blues. De stijl maakt ook af en toe gebruik van improvisatietoevoegingen in de vorm van uitroepen en hulpgeluiden. De soulmuziek weerspiegelde de Afrikaans-Amerikaanse identiteit (de ziel ofwel the soul) en benadrukte het belang van een Afro-Amerikaanse cultuur. Het nieuw gevonden Afrikaans-Amerikaanse bewustzijn leidde tot nieuwe muziekstijlen, waar de Afro-Amerikaan trots op kon zijn.
De begeleiding is vaak een band met koperblazers, piano en Hammond orgel, elektrische gitaar, basgitaar en drums.
Soul wordt in de jaren '70 ook populair over de hele wereld en had een directe invloed op rockmuziek en de muziek van Afrika. De muziek / dansvariant televisieserie Soul Train, gepresenteerd door Don Cornelius uit Chicago, starte in 1971. De show bood decennia lang een uitlaatklep voor soulmuziek en later ook de Hiphop. Na de bloeitijd splitst de soul zich op of wordt gemixt met andere muziekstijlen in Dance, Disco, Funk, Hiphop en House. Ook de R&B wordt een geduchte concurrent voor de soul. De veel latere zangeressen die o.a. soul zingen zijn de Britse Amy Winehouse en Adele. Nederlandse soulartiesten zijn onder anderen Alain Clark, Candy Dulfer, Glennis Grace, Ruth Jacott, Berget Lewis, Edsilia Rombley, Sabrina Starke, Giovanca en Trijntje Oosterhuis.
Links
- School TV - soul
- "I Got a Woman" - Ray Charles (1954)
- "My Girl" - The Temptations (1965)
- "Just Walk In My Shoes" - Gladys Knight Pips Andantes (1966)
- "I say a little prayer" - Aretha Franklin (1968)
- "(Sittin' On) The Dock Of The Bay" - Otis Redding (Official Music Video - 1968)
- "Lady Marmalade" - Patti Labelle and the Bluebelles (1971)
- "Stoned Love" - The Supremes (1973)
- "Superstition" - Stevie Wonder (1974)
- "soul train TSOP" - The Three Degrees (1974)
- "I'm a soul man" - James Brown (in de film The Blues Brothers 1980)
- "How Will I Know" - Whitney Houston (Merv Griffin Show 1985)