Koning der Nederlanden
| Koning der Nederlanden | |
|---|---|
 | |
 | |
| Land |  Nederland
|
| Regeringsleider | premier Mark Rutte |
| Aangetreden op | 30 april 2013 |
| Troonopvolger | H.K.H. Prinses Catharina-Amalia |
| Algemeen | |
| Aanspreekvorm | Zijne Majesteit de Koning (op schrift) Majesteit |
| Residentie | Paleis Huis ten Bosch te 's-Gravenhage |
| Ambtstermijn | Voor het leven, behalve bij aftreden |
| Ambt ontstaan | 16 maart 1815 |
| Persoonlijke informatie | |
| Volledige naam | Willem-Alexander Claus George Ferdinand, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg |
| Geboren | 27 april 1967 |
| Huwelijk | H.M. Koningin Máxima (sinds 2002) |
| Dynastie | Oranje Nassau |
| Ouders | H.K.H. Prinses Beatrix |
| Kinderen | H.K.H. Prinses Catharina-Amalia (2003) H.K.H. Prinses Alexia (2005) H.K.H. Prinses Ariane (2007) |
| Overig | |
| Salaris | €1.007.000 (persoonlijk) €5.125.000 (hofhouding) |
| Website | [1] |
Portaal  Monarchie
| |
De Koning der Nederlanden, kortweg Koning, is het staatshoofd van het Koninkrijk der Nederlanden titel waarmee het staatshoofd van het Koninkrijk der Nederlanden wordt aangeduid. Het Koningschap mag alleen vervuld worden door nakomelingen van koning Willem I, dat wil zeggen leden van het Huis Oranje-Nassau die uit zijn lijn voortkomen. Sinds 30 april 2013 is Z.M. Koning Willem-Alexander der Nederlanden de Koning.
Hoewel de Grondwet het alleen over een 'Koning' heeft, kan de functie ook door niet-mannen vervuld worden. Als de Koning een vrouw is, wordt zij aangesproken als 'Koningin', hoewel de Grondwet blijft spreken over een 'Koning' (de tekst van de wet wordt niet aangepast). Als de Koning met een man trouwt, dan wordt de echtgenoot aangesproken als 'prins-gemaal' of kortweg 'Prins'. Als de Koning met een vrouw trouwt, wordt zij aangesproken als 'prinses-gemalin', hoewel zij ook 'Koningin' genoemd mag worden. Als vrouw van de Koning heeft zij echter niet zoveel taken als een vrouw die zélf het staatshoofd en daarmee de 'Koning' is.
Bij het aantreden van een nieuwe koning vindt er een inhuldiging van de nieuwe Koning in de hoofdstad Amsterdam plaats. Bij deze inhuldiging komen alle leden van de Eerste en Tweede Kamer bijeen. De Koning moet hierbij de eed of belofte afleggen dat hij zich zal houden aan het Statuut voor het Koninkrijk en de Nederlandse Grondwet. Daarnaast moet hij zweren of beloven dat hij het Koninkrijk der Nederlanden zal verdedigen en bewaren, de vrijheid en rechten van alle inwoners van het Nederland zal beschermen en zich binnen de grenzen van de wetten zal inzetten voor de welvaart van het Koninkrijk. Als de Koning aftreedt (abdicatie), volgt de troonopvolger hem op.
Functie
De Koning heeft formele taken (verantwoordelijkheden volgens de wet) en materiële taken (handelingen die de Koning moet verrichten). Vanwege de veelheid aan taken wordt de Koning bijgestaan door het Kabinet van de Koning, de Dienst van het Koninklijk Huis en de Rijksvoorlichtingsdienst.
Formele taken
ondertekend door H.M. Koningin Juliana, ministers (contraseign) en de voorzitters van de Staten-Generaal (1952).
De Koning is strikt genomen de belangrijkste persoon van het Koninkrijk, maar heeft in werkelijkheid niet zoveel macht. Dit is zo geregeld sinds de Grondwetsherziening van 1848. De minister-president en andere ministers zijn namelijk verantwoordelijkheid voor het handelen van de Koning en moeten ook voor hem verantwoording afleggen aan de Staten-Generaal. De werkelijke macht ligt bij de Eerste Kamer, Tweede Kamer en de regering.
De Koning heeft echter wel een belangrijke rol, omdat hij symbool staat voor de eenheid van de regering. Zo moet hij wetten, algemene maatregelen van bestuur, koninklijke besluiten en internationale verdragen ondertekenen. Dit is in de wet en Grondwet terug te zien in de zogeheten 'preambule' waarmee de wetten beginnen: Wij, (naam van het staatshoofd), bij de gratie Gods, Koning(in) der Nederlanden, Prins(es) van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Het tweemaal gebruik van 'enzovoorts' verwijst naar alle titels die de Koning naast de genoemde titels heeft. Er is voor gekozen om niet alle titels te benoemen, aangezien de Koning daar behoorlijk veel van heeft. Ook de koning verantwoordelijk voor het benoemen van een formateur (bijna altijd de minister-president) tijdens een formatie en het aanstellen van ministers en staatssecretarissen. Deze bewindspersonen worden in feite echter bijna altijd uitgekozen door de minister-president.
Daarnaast is het de Koning die namens de regering wetten aanbiedt bij de Raad van State (waar hij voorzitter van is) en aan het parement. Hij ontvangt de notulen van de ministerraad (vergadering van ministers) en heeft het recht om geïnformeerd te worden, zaken aan te moedigen en voor zaken te waarschuwen. Daarom heeft hij ook veel contact met de minister-president, ministers, staatssecretarissen en andere politici.
De macht van de Koning wordt wel beperkt door het zogeheten 'contraseign': de wetten moeten medeondertekend worden door een minister of staatssecretaris. Ook als voorzitter van de Raad van State is zijn macht beperkt: de werkelijke macht ligt bij de vicevoorzitter die niet van koninklijken bloede is.
Ten slotte heeft de Koning een belangrijke taak tijdens Prinsjesdag, omdat hij degene is die de Troonrede moet voorlezen. Ook op dit terrein heeft de Koning niet erg veel macht, aangezien de Troonrede nagenoeg volledig wordt geschreven door de ministers. Toch zijn er voorvallen in de geschiedenis geweest waarbij de koning of koningin zelf een stuk van de Troonrede heeft ingebracht.
Materiële taken
Naast een heleboel formele taken heeft de koning ook meerdere materiële taken. De meeste mensen zullen hem van deze materiële taken kennen, aangezien deze taken vooral de zichtbare rol van de Koning behelzen. Zo moet hij aanwezig zijn bij officiële evenementen en allerlei plechtigheden, bijeenkomsten en vieringen. Daarom bezoekt het koningspaar tijdens Koningsdag elk jaar een andere stad in Nederland en neemt de Koning een prominente rol in tijdens de Nationale Dodenherdenking. Om deze materiële taken zo goed mogelijk uit te kunnen voeren, moet de Koning zichzelf op de hoogte houden van alle ontwikkelingen en gebeurtenissen in zijn koninkrijk.
Titels
De Koning heeft een heleboel titels. Iemand die een titel draagt, wordt een 'titularis' genoemd. Koning Willem-Alexander is de titularis van de volgende titels:
- Koning der Nederlanden
- Prins der Nederlanden (niet op dit moment, omdat hij nu Koning is)
- Prins van Oranje-Nassau
- Jonkheer van Amsberg (zogeheten 'predicaat', verkregen door vererving)
- Markies van Veere en Vlissingen
- Graaf van Katzenelnbogen, Vianden, Diez, Spiegelberg, Buren, Leerdam en Culemborg
- Burggraaf van Antwerpen
- Baron van Breda, Diest, Beilstein, de stad Grave, het Land van Cuijk, IJsselstein, Cranendonck, Eindhoven, Liesveld, Herstal, Waasten, Arlay en Nozeroy
- Vrijheer van Ameland
- Heer van Borculo, Bredevoort, Lichtenvoorde, Loo, Geertruidenberg, Klundert, Zevenbergen, Hooge en Lage Zwaluwe, Naaldwijk, Polanen, Sint-Maartensdijk, Soest, Baarn, Ter Eem, Willemstad, Steenbergen, Montfort, St. Vith, Bütgenbach, Niervaart, Dasburg, Turnhout, Besançon.
Media
Video's
- Willem-Alexander: van prins tot koning (NTR/Schooltv)
- Koning Willem I (NTR/Schooltv)
- Koningin Beatrix (NTR/Vroeger & Zo)