Clovis

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Clovis I, koning der Franken

Clovis I, of Chlodio, in het Latijn Chlodovechus I, werd geboren omstreeks 466 en stierf in Parijs op 27 november 511. Hij was koning van de Salische Franken, toen koning van alle Franken van 481 tot 511.

Hij was afkomstig uit de Merovingische dynastie (Merovingers), en hij is de zoon van Childeric I, koning van de Salische Franken van Doornik (in het huidige België), en koningin Basine van Thüringen. Zijn grootvader was Merovech, naamgever van de Merovingers. Als militair leider breidde hij het grondgebied van het kleine koninkrijk van de Salische Franken aanzienlijk uit, dat hij erfde bij de dood van zijn vader, om uiteindelijk een groot deel van de Frankische koninkrijken te verenigen, de Alemannen en Bourgondiërs af te weren en de Visigotische gebieden in te nemen in het zuiden van Gallië.

De heerschappij van Clovis is vooral bekend door de beschrijving ervan door Grégoire de Tours, een Gallo-Romeinse bisschop. Zijn geschiedenis van de Franken is rijk aan lessen, maar zijn doel, in wezen opbouwend, gaat gepaard met een gebrek aan nauwkeurigheid en historische juistheid. De elementen van Clovis' leven zijn niet met zekerheid bekend. Niettemin wordt Clovis in de geschiedschrijving beschouwd als een van de belangrijkste figuren in de geschiedenis van Frankrijk en België.

Clovis komt aan de macht na het verval van het West Romeinse rijk.

Geschiedkundige bronnen

De regering van Clovis is een van de minst goed gedocumenteerde (beschreven geschiedenis) van de Merovingische dynastie; de bronnen over hem zijn gebaseerd op zeldzame documenten uit zijn tijd. Het gaat om een tiental vage brieven, waarvan er één aan hem wordt toegeschreven en die minder dan vijftien regels telt. Latere exemplaren, zijn niet altijd erg betrouwbaar, en het zou gaan om auteurs die bijna drie generaties na zijn dood ze hebben geschreven. Deze onvolledige documentatie heeft het mogelijk gemaakt om "grotendeels te speculeren (raden, gokken) over de figuur van de stichter van de Merovingische dynastie".

Het meeste van wat er over Clovis bekend is, komt van het verslag dat aan het einde van de 6^e eeuw werd geschreven door bisschop Gregorius van Tours, die bijna dertig jaar na de dood van de Frankische koning werd geboren. Dit verhaal beslaat een kort gedeelte - vijftien korte hoofdstukken - van Boek II van de universele kroniek die bekend staat als de Geschiedenis van de Franken. Gregorius van Tours is van plan om Clovis, de eerste gedoopte Frankische koning, een grondlegger te maken die hij omschrijft naar het beeld van een vorst uit het Oude Testament en moet daarom met de nodige voorzichtigheid worden aangenomen. Zijn verhaal over de gebeurtenissen volgt een periode van vijf jaar, die misschien doet denken aan de Romeinse quinquennalia of lustra:

• toetreding tot de troon op 15-jarige leeftijd,
• oorlog tegen Syagrius op 20-jarige leeftijd,
• doop op 30-jarige leeftijd,
• consulaat op 40-jarige leeftijd en
• dood op 45-jarige leeftijd.

Vanaf de 8^e eeuw hadden kopiisten (overschrijvende monniken) de neiging om het eerste deel van Histories te ontwijken , waardoor Clovis de koning drie bronnen vóór die van Grégoire de Tours de toenmalige politieke situatie in Noord-Gallië beschrijven. Dit zijn de Chronicle of Hydace, van bisschop van Chaves in Gallæcia, een Gallo-Romeinse kroniek uit de 5^e eeuw, de Chronica Gallica van 452 (voortgezet door de Chronica Gallica van 511) en de Chronicle de Marius, van bisschop van Avenches. Een eeuw na Grégoire de Tours, is er de kroniekschrijver genaamd Frédégaire die een portret over de Frankische vorst schrijft, die qua manier van schrijven hangt tussen Germaanse en Romeinse tradities.

Uit de naam Clovis zouden de latere namen Lodewijk en Ludwig worden afgeleid.

Geschiedenis

Na de val van het West Romeinse rijk en de "barbaarse invasies" ontstond er een vestiging van Frankische koninkrijken in het voormalige Romeinse rijk en in het bijzonder in Gallië. De nieuw gestichte volkeren, zoals de Bructeren, Tencteren, Sicambren, Chamaven, Chattuariërs en vermoedelijk ook nog Bataven, bezetten delen van het grondgebied en vormden een soort federaties (fœdus) die al snel onafhankelijke koninkrijken vormden en probeerden uit te breiden ten nadele van aangrenzende gebieden. Je had twee groepen Franken; de Ripuariërs rond Keulen en de Salische Franken ook in de Betuwe en Brabant. Wanneer Clovis in het verhaal verschijnt, bezetten de Franken Noord-Gallië na een reeks van aanvallen, vaak op de Visigoten. Zij zijn de vijanden van de Franken en ze overheersen een uitgestrekt gebied in het zuidwesten van Gallië waarvan de grens wordt gemarkeerd door de Loire, de Rhône en de Durance. De Bourgondiërs zijn gevestigd in Sapaudia ten oosten van Lyon op een gebied dat zich uitstrekt van Langres tot aan de Durance. Ten slotte vestigden de Bretons, die hun eiland ontvluchtten, zich rond het midden van  de 5^e eeuw in Armorica (nu Bretagne).

De Franken vormen een bond van Germaanse volkeren die heidens bleven in tegenstelling tot de meer geromaniseerde volkeren zoals Bourgondiërs, Ostrogoten, Vandalen of de Visigoten die grotendeels het Christendom van Wulfila overnamen.

Jeugd

Clovis zou in zijn jonge jaren zijn opgevoed door een soort nonnen. Rond de zes of zeven jaar neemt zijn vader zijn opvoeding op zich en ook al is het voor hem niet mogelijk om te vechten voor zijn vijftiende, krijgt Clovis lessin in oorlogsvoering, sport, paardrijden en jagen. Hij spreekt Frankisch en moet zijn vader opvolgen aan het hoofd van een Romeinse provincie, en moet hij daarom waarschijnlijk Latijn leren. Het is echter niet mogelijk om te bewijzen dat hij kon lezen en schrijven. Hij moest ook de geschiedenis van van zijn volk kennen.

Koningschap

Gebied van de Franken tussen 400 en 440 na Chr.

Bij de dood van zijn vader, in 481 of 482 , erfde Clovis een koninkrijk dat overeen kwam met ongeveer de regio Doornik in het huidige België, een kleine provincie gelegen tussen de Noordzee, de Schelde en Cambrésis grondgebied dat van Reims tot Amiens en Boulogne reikt, met uitzondering van de regio Soissons, dat werd gecontroleerd door Syagrius.

Ripuariërs (in oranje ⁾ Franken in de eerste helft van de 5e eeuw zaten oostelijker bij Keulen.

Clovis komt aan het hoofd van het Frankische Salische koninkrijk. De titel van "koning" (in het Latijn) rex) is niet nieuw: het is in het bijzonder overgedragen aan de krijgsheren van de barbaarse naties in dienst van Rome. Zo bleven de Franken, voormalige trouwe dienaren van Rome, toch 'Duitsers', heidense barbaren, die door hun manier van leven ver verwijderd waren van de geromaniseerde Galliërs door bijna vijf eeuwen Romeinse overheersing en invloed hadden gehad.

Clovis was toen nog maar vijftien jaar oud.

In het licht van de daaropvolgende gebeurtenissen is zijn militaire succes duidelijk te danken aan zijn persoonlijke kwaliteiten als leider (“astutissimus"). Hij bekeerd zich tot het Christendom en daardoor ontstaat er een alliantie (samenwerking) met de Gallo-Romeinse elites.

Uitbreiding van zijn rijk

Zijn hele leven streeft Clovis ernaar om het grondgebied van zijn koninkrijk uit te breiden, voordat zijn kinderen het met elkaar delen. Geleidelijk veroverde Clovis zo de hele noordelijke helft van het huidige Frankrijk: hij sloot zich eerst aan bij de Rijnlandse Franken, daarna bij de Franken van Kamerijk, waarvan koning Ragnacaire waarschijnlijk familie van hem was. Na verloop van tijd kreeg hij Gallië in zijn macht en versloeg in 486 Syagrius, een Romeins veldheer die in het gebied rond Parijs heerste. Syagrius was een soort hertog (dux), maar werd "koning van de Romeinen" genoemd. Aan het begin van de jaren 490 sloot Clovis zich aan bij de machtige Theodorik, koning van de Ostrogoten^, Théodoric trouwt in 492 met de zus van Clovis, Audoflède. Gesterkt door deze allianties (verbonden) in het Zuiden heeft Clovis een vrijere hand.

Clovis trouwt met Clotilde

Tweede Huwelijk

Rond 492 verlaat Clovis zijn eerste Rijnlandse vrouw voor Clotilde, nicht van Gondebaud, koning van de Bourgondiërs. In 493 treed Clovis in het huwelijk met deze prinses van de Rijn-Frankische monarchie. Uit dit huwelijk werd een zoon, Thierry geboren. Dit huwelijk zorgde voor vrede tussen Rijnlandse Franken en Saliens. Aan het eind van de eeuw bekeerde hij zich, mede door Clotilde, tot het Christendom. Hij kreeg daarmee de steun van de Gallusche kerk en daardoor ook de steun van het volk. Ook de Vandalen en de Bourgondiërs bekeerden zich tot het (Ariaanse) Christendom. Clovis maakte Soissons tot hoofdstad. Clovis breid zijn macht naar het zuiden uit en overwint de Visigoten in 508. Zijn veroveringen zouden de basis leggen voor het latere Frankrijk. De Merovingers zouden later opgevolgd worden door de Karolingers, waarvan Karel de Grote de bekendste was.