Surf (rock)

The Beach Boys bij de Ed Sullivan Show spelen "I Get Around" tussen een paar Hot-Rods

Surfmuziek (ook wel surfrock of surfpop genoemd ) is een substijl binnen de rock die is verbonden met het surfen met een surfplank (de surfcultuur), vooral zoals die van Zuid-Californië in de Verenigde Staten. Het was vooral populair van 1962 tot 1964 in twee hoofdvormen. De eerste is het instrumentaal nabootsen van de branding. Hierbij worden elektrische gitaren zo bespeeld dat je het geluid van beukende golven lijkt te horen. Dit is grotendeels ontwikkeld door Dick Dale en de Del-Tones. De tweede vorm is vocale (met de stem) surf, die onderdelen van het echte surfgeluid nam en er zang aan toevoegde. Deze vorm werd vooral ontwikkeld door de Beach Boys.

Dick Dale ontwikkelde het instrumentale surfgeluid zo dat hij aan de gebruikelijke rock-klanken galm en plukkend spelen toevoegde. Hierbij gebruikte hij ook invloeden uit het Midden-Oosten en Mexico. Zijn regionale hit "Let's Go Trippin", gemaakt in 1961, deed de surfmuziekgekte ontstaan en inspireerde vele anderen om de manier van spelen over te nemen.

De surf bereikte landelijke bekendheid toen het werd uitgebracht door vocale groepen zoals de Beach Boys en Jan en Dean. Dale zegt over deze groepen: "Het waren surfgeluiden [met] teksten over het surfen. Met andere woorden, de muziek was geen surfmuziek. De woorden maakten ze surfliedjes. Dat was het verschil. De echte surfmuziek is instrumentaal."

Op het hoogtepunt van zijn populariteit had de surfmuziek vooral concurrentie van meidengroepen en Motown binnen de Amerikaanse populaire muziek. Er wordt soms ook wel gesproken over de "California Sound". Later werden er in Californië behalve surfmuziek door veel (surf)bands liedjes geschreven en gemaakt over auto's en meisjes; dit werd later bekend als "hot rod rock". Een 'hot rod' is een oldtimer (oud model auto meestal van uit de jaren '30), die wordt omgebouwd tot een showwagen gespoten in felle kleuren en bijvoorbeeld met vlammen erop geschilderd.

Door de komst van de Beatles in Amerika in 1964 verdween de surfmuziek langzaam naar de achtergrond.

Instrumentale surf

Surfmuziek ontstond eind jaren vijftig als instrumentale rock-'n-roll muziek. Het is bijna altijd een strakke vierkwartsmaat (één, twee, die, vier), met een gemiddeld tot snel tempo (ongeveer 160 BPM - beats per minute). Het geluid wordt vooral gemaakt met elektrische gitaren waarbij vooral gebruik wordt gemaakt van de "natte" veergalm die vanaf 1961 in de Fender-versterkers was verwerkt en die bedoeld was om het geluid van golven na te bootsen. Het aparte Fender Reverb Unitdat galmapparaat dat in 1961 door Fender werd ontwikkeld zorgde eigenlijke voor de eerste "natte" surfgalmtoon. Dit geluid is te horen op de Dick Dale-platen en anderen zoals "Pipeline" van de Chantays en "Point Panic" en "Wipe Out" van de band Surfaris. Verder werd de band Bel-Airs bekend met het nummer "Mr. Moto" (1961). De muziek 'waaide' ook over naar bands in Australië waar ook veel gesurft wordt. Bijvoorbeeld de band de Atlantics uit Sydney, bestond niet uitsluitend uit surfmuzikanten, maar ze leverden wel een belangrijke bijdrage aan het genre, met als bekendste voorbeeld hun hit "Bombora" (1963). In Groot-Brittannië was er niet echt een surf-cultuur, maar de instrumentale bands als de rockgroep The Shadows komt behoorlijk in de richting van de surfmuziek.

Gitaristen maakten ook gebruik van de vibrato-arm op hun gitaren om de toonhoogte van noten naar beneden te buigen. Dit is een handle die de spanning op de snaren iets losser maakt. Ook wordt er gebruik gemaakt van elektronische tremolo-effecten (tril-effecten) en snel (afwisselend) plukken aan de snaren. De favoriete gitaarmodellen waren die van het merk Fender. Surfmuziek was een van de eerste stijlen die de elektrische basgitaar toepaste, met name de Fender Precision Bass. Verder werd er gebruik gemaakt van een drumstel. Sommige populaire songs werden ook opgenomen met een (heel laag klinkende) tenor of bariton saxofoon. Zoals bijvoorbeeld bij nummers als "Surf Rider" van de Lively Ones (1963) en "Comanche" van de Revels (1961). Vaak wordt een elektrisch orgel of een elektrische piano gebruikt voor de begeleiding.

Links

• Muziekweb - Surf(muziek)
• "Let's Go Trippin!" - Dick Dale and the Del Tones (1961)
• "Mr Moto" - The Bel-Airs (1961)
• "Surfin Usa" - Beach Boys (1963)
• "Surf City" - Jan & Dean (Originele clip - 1963)
• "Pipeline" - the Chantays (1963)
• "Wipe Out" - The surfaris (1963)
• "Bombora" - The Atlantics (1963)
• "Atlantis" - The Shadows (1963)