De reis om de wereld in tachtig dagen
| De reis om de wereld in tachtig dagen | |
| |
| Informatie | |
| Alternatieve titel | Le tour du monde en quatre-vingts jours |
| Schrijver | Jules Verne |
| Taal (origineel) | Frans |
| Land |  Frankrijk
|
| Genre | Avonturenroman |
| Datum | 30 januari 1873 |
| Uitgeverij | Pierre-Jules Hetzel |
| Online-tekst | |
Portaal  Literatuur
| |
De reis om de wereld in tachtig dagen (Frans: Le tour du monde en quatre-vingts jours) is een beroemd boek van de Franse schrijver Jules Verne. Het boek werd uitgegeven in 1873 en is verschillende keren verfilmd. Het gaat over de Engelsman Phileas Fogg die met zijn vrienden een weddenschap afsluit. Hiervoor gaat hij in 80 dagen de wereld rond om 20.000 pond te winnen. Verliest hij dan moet hij dit geldt aan zijn vrienden geven. Onderweg bleeft hij allerlei avonturen. De reis om de wereld in tachtig dagen is dus een typische avonturenroman.
Hoewel Jules Verne vaak sciencefiction schreef, heeft dit verhaal geen machines en technieken uit de toekomst. De meeste vervoersmiddelen bestonden toentertijd ook wel echt. Hierdoor gaat het boek eigenlijk meer over de technieken van de 19e eeuw, waarvan vele heel nieuw waren. Voorbeelden zijn de spoorlijn en het Suezkanaal. Het verhaal geeft een goed beeld van de Britse koloniën en de Verenigde Staten, waar Fogg doorheen reist.
De heteluchtballon is vaak te zien op de voorkant van uitgaven. Ironisch genoeg reist Fogg niet met de luchtballon, hoewel hij het voorstelt.
Verhaal
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Phileas Fogg is een rijke man uit Londen. Hoewel Fogg erg rijk is, houdt hij niet van luxe. Hij volgt een strikt schema en is lid van de Reform Club. Hier is hij dan ook vaak te vinden. De Reform Club is een ontmoetingsplaats voor andere rijke mensen en intellectuelen. Fogg heeft zijn een hulpje, maar verwacht hier veel van. Toen zijn hulpje het badwater iets te koud maakte, ontsloeg Fogg hem. Die dag komt zijn nieuwe hulpje aan, de Fransman Jean Passepartout. In de avond van 2 oktober 1872 is Fogg te vinden in de Reform Club. Hij is er samen met andere intellectuelen en praat over een krantenartikel. Het krantenartikel gaat erover dat de spoorlijn die dwars door Brits-Indië (India) gaat, eindelijk af is. Hierdoor zou het mogelijk zijn om in 80 dagen de wereld rond te reizen.
De andere intellectuelen willen dit niet geloven, maar Fogg blijft volhouden dat het mogelijk is. Om zijn gelijk te hadden sluit hij een weddenschap af met de leden van de Reform Club. Hij krijgt 20.000 Britse pond als hij de reis binnen 80 dagen kan volbrengen. Lukt het hem niet dan moet hij hen 20.000 Britse pond betalen. Dit is half het fortuin van Fogg. Hij accepteert de weddenschap en vertrekt om 20.45 uur op 2 oktober en wordt terug verwacht om 20.45 uur op 21 december (precies 80 dagen later) in het gebouw van de Reform Club. Hij neemt zijn hulpje Passepartout mee die de weddenschap maar niets vindt.
De twee reizen van Londen naar Dover, nemen de boot naar Le Havre en vervolgens de trein naar Brindisi in Italië. In Italië nemen de stoomboot, de Mongolia, om via naar Suez in de Britse kolonie Egypte te gaan. In Suez worden ze echter ondervraagd door een politieman genaamd Fix. Kort na Foggs vertrek uit Londen vindt er namelijk een grote diefstal plaats. Aangezien Foggs reis het nieuws haalde (en zelfs in de krant kwam), wordt al snel gedacht dat Fogg de dief was. Het probleem is dat Fix geen bewijs heeft en dus Fogg niet kan aanhouden. Fogg gaat daarom met de boot door naar Bombay in Brits-Indië. Fix gaat op de boot mee en ziet dat Fogg enorm veel geld uitgeeft aan de vaarder om de stoomboot eerder te laten gaan. Hierdoor hoopt Fogg namelijk voorsprong te hebben op zijn schema voor eventuele tegenslagen.
De boot komt eerder aan in Bombay, waardoor Passepartout wat door de stad gaat lopen. Hij loopt per ongeluk met zijn schoenen een hindoeïstische tempel binnen, wat verboden is volgens de wetten van het hindoeïsme. Volgens de Britse wet moet men de lokale godsdienst gehoorzamen, waardoor Passepartout wordt opgepakt. Fix laat een rechtszaak beginnen tegen Passepartout om tijd te winnen om Fogg aan te houden. Fogg betaalt echter de borgsom en Passepartout is vrij. Zij reizen vervolgens met de trein door naar Calcutta aan de andere kant van Brits-Indië. Opnieuw volgt Fix hen. Hoewel in het krantenartikel stond dat de spoorlijn af was, blijkt halverwege de rit dat zo'n 80 kilometer mist. Hierdoor koopt Fogg een lokale olifant en reist samen met Passepartout en Fix (Fix doet zich voor alsof hij naar Hongkong moet) naar het punt waar de spoorweg verder gaat. Onderweg redden zij ook een jonge Indische vrouw Aouda van een ritueel waaraan zij zou overlijden. Aouda vergezelt hen vanaf dan op de reis. Hoewel Fogg vertraging heeft opgelopen, had hij 12 uur gewonnen door de boot naar Bombay sneller te laten varen. Hierdoor lopen ze weer precies op schema.
Met de trein reizen ze naar Calcutta en vervolgens met de stoomboot via Singapore naar Hongkong (toen een Britse kolonie). Hongkong is de laatste plaats waar Fix Fogg kan aanhouden, aangezien de Britse wet niet geldt in Japan en de Verenigde Staten. Fix is bang dat Fogg zal vluchten naar de VS. Fix probeert Passepartout ervan te overtuigen dat Fogg slecht is, maar Passepartout wil dit niet geloven. Uit angst dat Passepartout het aan Fogg zou vertellen, laat Fix Passepartout drogeren door middel van alcohol en medicijnen. Hierdoor komt Passepartout niet opdagen voor de boot naar Yokohama. Passepartout heeft vervolgens (met geld dat Fogg op de Britse ambassade heeft achtergelaten) in Yokohama aan te komen. Fogg, Fix en Aouda reizen via een boot naar Shanghai en vervolgens naar Yokohama, aangezien de boot niet blijkt te varen.
In Yokohama wordt iedereen herenigd. Passepartout vertelt wat er gebeurd is. Fix vertelt de reis niet meer te zullen later vertragen, aangezien hij hen toch niet meer kan arresteren. De vier reizen via de boot verder naar San Francisco en nemen de trein naar New York City. Onderweg wordt de trein echter tegengehouden bij Omaha door Sioux. De Sioux kidnappen Passepartout, waarna de drie hem gaan zoeken. Zij vinden hem en vinden een slee met een windscherm om naar de volgende halte te gaan. Hier stappen ze weer in de trein en reizen verder naar New York City.
In New York City missen ze de boot naar Ierland. Ze vinden een nieuwe boot naar Bordeaux en vragen of de kapitein kan omvaren via Liverpool. De kapitein weigert dit te doen, maar Fogg besluit de boot te kopen en de kapitein te huren. Ook geeft hij geld aan alle passagiers. De kapitein gaat hierdoor naar Liverpool. Onderweg komt de boot in een storm terecht, waardoor de boot brandstof verliest. Hierdoor dreigt de boot stil te vallen, waarna al het hout aan boord wordt verbrand om de boot op tijd in Liverpool te krijgen. Uiteindelijk kan de boot niet verder naar Queenstown in Ierland. Ze nemen vervolgens de trein naar Dublin en de boot naar Liverpool. Ondanks al deze vertraging lijkt Fogg de reis net binnen 80 dagen voor elkaar te krijgen.
Fix laat Fogg echter arresteren in Liverpool, waardoor Fogg niet op tijd in Londen kan aankomen. Een paar uur later wordt duidelijk dat de echte dader van de diefstal al weken geleden is gepakt. Doordat Fix op reis was, had hij dit niet meegekregen. Hierna reizen Passepartout, Fogg en Aouda verder naar Londen. Fogg verontschuldigt zichzelf tegenover Aouda, aangezien hij geen geld meer zal hebben. Aouda zegt dat dit haar niet uitmaakt. Ze houdt van Fogg en wil met hem trouwen. Passepartout komt de volgende dag erachter dat het één dag vroeger is dan gedacht. Hij haast zich naar huis en Fogg heeft nog exact een paar minuten de tijd voordat de weddenschap is afgelopen. Fogg rent vervolgens naar de Reform Club en komt net op tijd aan. De reden dat Fogg zich in de tijd heeft vergist komt door Internationale datumgrens. Doordat zij naar het oosten hebben gereist, deden zij er een dag korter over. Hadden zij naar het westen gereist, deden ze er een dag langer over.
Fogg wint de weddenschap en krijgt het geld. Dit was net genoeg om de reis te betalen. De rest wordt verdeeld onder Aouda en Passepartout. Passpartout merkt op dat de reis ook binnen 78 dagen gemaakt had kunnen als er geen vertragingen waren. Fogg zegt dat dit waar is, maar zonder de vertragingen had hij nooit Aouda leren kennen.
Achtergrondinformatie
Verne schreef dit boek net na de Frans-Duitse Oorlog van 1871. Verne was een kustwacht tijdens deze periode en had veel financiële problemen. Ook was zijn vader overleden en had bij een uitvoering van de doodstraf gezien. Tijdens de 19e eeuw waren er veel vooruitgangen op het gebied van vervoer en navigatie. Hierdoor werd het steeds makkelijker om te reizen en reizen ging ook steeds sneller. Verne was geïnteresseerd door deze vooruitgangen. In die tijd ontstond dan ook een vorm van wereldwijd toerisme. Hierdoor besloot Verne het boek te schrijven. Op deze manier had hij afleiding en kon hij geld verdienen.
In de 19e eeuw was het normaal om boeken in delen uit te geven via kranten en tijdschriften. Iedere week verschenen er dan in een tijdschrift één of een paar hoofdstukken. Dit heet een feuilleton. Ook de reis om de wereld in tachtig dagen werd op deze manier uitgegeven. De data van het boek komen ook overeen met de echte tijd. De eerste hoofdstukken werd uitgegeven op 2 oktober 1872; de laatste hoofdstukken op 21 december 1872. Doordat Vernes verhaal zo realistisch was, dachten mensen dat de reis daadwerkelijk plaatsvond. Verschillende bedrijven voor spoorwegen en schepen benaderden Verne om in het boek voor te komen. Begin 1873 werden de delen voor het eerst gebundeld en als boek uitgegeven.
Hoewel de Internationale datumgrens een rol speelt in het boek van Verne, bestond deze nog officieel niet. Het was wel duidelijk dat Azië en Noord-Amerika een dag met elkaar verschilden. Met andere woorden, het verschijnsel was al bekend. Het duurde tot 1884 voordat de exacte grens werd vastgelegd. De grens is wel een bekende plot twist in het boek, maar levert ook een aantal vragen op. In het boek wordt beschreven dat Passepartout meerdere keren ontdekt dat zijn horloge niet gelijk loopt met de klokken in andere landen. Dit komt door de verschillende tijdzones, terwijl Passepartouts horloge nog op die van het Verenigd Koninkrijk staat. Fogg merkt dit echter niet op. Aan het einde van het boek heeft Fogg zich een dag vergist, maar dit zou erg onlogisch zijn. Fogg denkt namelijk dat hij op 21 december is aangekomen, maar komt eigenlijk op 20 december aan. Het probleem is dat 21 december op een zondag is en Britse winkels toentertijd verplicht gesloten waren. Fogg zag dus niet hoe druk de winkelstraten waren en dat de winkels open waren.
Invloed
Imitaties in het echte leven
Nadat het boek werd uitgegeven hebben verschillende mensen geprobeerd om ook een reis om de wereld in 80 dagen te maken zoals Fogg. Hieronder een paar bijzondere imitaties:
- In 1889 ging de Amerikaanse journaliste Elizabeth Bisland de reis ondernemen voor het tijdschrift Cosmopolitan. Zij wist als de reis te volbrengen.
- Datzelfde jaar ondernam de Amerikaanse journaliste Nellie Bly de tocht. Zij wist de reis te doen in slechts 72 dagen tijd. Later schreef ze een boek van haar ervaringen Around the World in Seventy-Two Days.
- In 1903 deed James Willis Sayre precies 54 dagen over de reis.
- In 1928 ondernam de Deense scout Palle Huld de reis. Hij was toentertijd slechts 15 jaar oud en kreeg het idee van het boek. Een Deense krant betaalde voor de reis en Huld maakte de reis in 44 dagen. Hij schreef later het boek A Boy Scout Around the World. Een verschil is dat Huld niet via India reisde, maar in plaats via Rusland.
- In 1984 deed de Amerikaanse schrijver Nicholas Coleridge de reis van Verne na. Hij deed er 78 dagen over.
- In 1988 deed de Britse acteur Michael Palin een poging. Hij deed er 79 dagen over en zijn reis werd op televisie uitgezonden.
- In 2009 gingen 12 bekende Britten de wereld rond om geld op te halen voor een goed doel. De reis werd ook uitgezonden op televisie.
- In 2017 ging de Britse wielrenner Mark Beaumont de reis maken met behulp van zijn fiets. Hij deed er precies 80 dagen over.
Sinds 1993 krijgen schepen die de wereld rondgaan zonder te stoppen de Jules Verne-troffee.
Films en televisieseries
In 1923 werd de eerste verfilming van het boek gemaakt. De film gaat over de kleinzoon van Phileas Fogg die de reis van zijn grootvader wil nadoen. In 1938 zou er nieuwe versie komen, maar deze versie is nooit afgemaakt.
De bekendste verfilming was de film Around the World in 80 Days uit 1954. De film won 5 Oscars, waaronder de Oscar voor beste film. In 2004 werd een nieuwe versie van de film gemaakt met enige veranderingen. In de films reist Fogg overigens ook via een heteluchtballon, hoewel deze in het boek niet voorkomt. Dit zorgt ervoor dat op veel moderne boekomslagen de luchtballon wordt gedrukt. In het boek heeft Fogg wel het idee om met een luchtballon de Atlantische Oceaan over te steken, maar de tocht zou te lang duren. Daarom nemen ze de boot.
Van het boek zijn ook verschillende keren televisieseries gemaakt. In 1973 verscheen er een tekenfilmserie uit Australië en in 1983 eentje uit Japan. In 2021 verscheen een Franse televisieserie van 8 afleveringen met echte acteurs.
Bronnen
- De reis om de reis in tachtig dagen van Jules Verne via www.gutenberg.org.
- (en) Het artikel op de Engelstalige Wikipedia