Wilhelmus: verschil tussen versies
k |
|||
(24 tussenliggende versies door 14 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 2: | Regel 2: | ||
|kleur=orange |
|kleur=orange |
||
|land=Nederland |
|land=Nederland |
||
− | |vlag=[[Afbeelding: |
+ | |vlag=[[Afbeelding:Flag of the Netherlands.svg|100px]] |
− | |wapen=[[Afbeelding: |
+ | |wapen=[[Afbeelding:Nl-arms.gif|100px]] |
|naam=Wilhelmus |
|naam=Wilhelmus |
||
|auteur=Filips van Marnix <small>(niet zeker)</small> |
|auteur=Filips van Marnix <small>(niet zeker)</small> |
||
Regel 11: | Regel 11: | ||
|jaar2=1932 |
|jaar2=1932 |
||
|eerder=Wien Neêrlands bloed |
|eerder=Wien Neêrlands bloed |
||
+ | }} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | Het '''Wilhelmus''' is het [[Nederland]]s nationaal [[volkslied]]. Het bestaat uit 15 coupletten waar je met de beginletters van de coupletten de naam ''Willem van Nassov'' kan vormen (V's werden vroeger ook vaak gebruikt als U's). Het lied werd waarschijnlijk rond 1572 geschreven door Oranje's [[Filips van Marnix]] van st. Aldegonde, maar hier zijn geen bronnen voor gevonden. Het Nederlands volkslied is de oudste ter wereld. (Eigenlijk zou het Japanse ouder zijn, maar deze bestond tot de 19e eeuw uit tekst. Het Japanse volkslied (dat voor de 19e eeuw als gedicht werd beschouwd) bestond al rond de 9e eeuw.) Men zingt meestal het eerste en zesde couplet. |
||
− | + | Het volkslied voor het Wilhelmus, [[Nederlands volkslied#Wien Neêrlands bloed|Wien Neêrlands bloed]], was het Nederlandse volklied tot 1933. Daarna werd het Wilhelmus tot volkslied gekozen. |
|
+ | |||
+ | == Geschiedenis van het eerste couplet van het Wilhelmus == |
||
+ | Uit welke geschiedenis is het eerste couplet van het volkslied ontstaan? |
||
+ | |||
+ | Willem van Nassau is op 24 april 1533 in Dillenburg, in het westen van wat nu Duitsland is, geboren. Hij is de zoon van Willem de Rijke en Juliana van Stolberg. Zijn moeder was overtuigd [[Protestantisme|protestants]] en hierdoor kreeg Willem van Nassau een [[Lutheranisme|Lutherse]] opvoeding. In 1544 overleed de neef van Willem van Nassau, genaamd René van Chalon. Willem van Nassau erfde het Prinsendom Orange, belangrijke voorrechten en bezittingen in de Nederlanden van zijn neef René. |
||
+ | |||
+ | [[Karel V]] was op dat moment Heer der Nederlanden en hij had wel een voorwaarde aan de erfenis van het prinsendom verbonden. Willem van Nassau moest verhuizen naar Brussel en opgevoegd worden met de [[Rooms-Katholieke Kerk|rooms-katholieke]] geloofsovertuiging. Karel V was namelijk streng rooms-katholiek en een zeer machtige man. De tijd dat Willem van Nassau, ook wel [[Willem van Oranje]] genoemd door zijn Prinsdom Orange, in Brussel woonde ging hem goed af. Hij leerde verschillende talen en bleek over diplomatieke gaven te beschikken. Dit houdt in dat Willem van Oranje goede politieke antwoorden kon geven. Willem van Oranje en Karel V konden het goed vinden samen. |
||
+ | |||
+ | In 1555 trad Karel V af en werd zijn zoon, [[Filips II van Spanje|Filips II]], Heer der Nederlandsen en een jaar later, in 1556, Koning van Spanje. Filips II wilde, net als zijn vader, één groot rijk scheppen met slechts één godsdienst, het rooms-katholieke. Willem van Oranje werd benoemd tot [[stadhouder]] van Holland, Zeeland en Utrecht. Willem van Oranje was een belangrijke raadsheer van Filips II. Karel V en Filips II noemde mensen die protestants waren '[[ketters]]'. Ze lieten de ketters vervolgen, dat houdt in dat zij straffen uitdeelde aan mensen die protestants waren (dus niet rooms-katholiek hadden). Deze straffen konden verschillen van de dood tot aan vieze klusjes doen. Willem van Oranje was het hier niet mee eens. Hij vond dat iedereen zijn eigen geloof mocht aanhangen. Filips II en Willem van Oranje konden niet goed met elkaar opschieten. |
||
+ | |||
+ | Filips II besloot in 1559 te vertrekken naar Spanje. Hij stelde Margaretha van Parma als landvoogdes voor de Nederlanden. Dit betekend dat zij de baas werd over de Nederlanden, maar Filips II nog wel de baas over haar was. De vervolgingen op de ketters werden nog hard doorgezet. Op 5 april 1566 brengen 200 edellieden een [[Smeekschrift der Edelen|smeekschrift]] naar Margaretha toe, met de vraag om deze strenge vervolgingen te laten stoppen. Hier worden de edellieden 'geuzen' genoemd. Dit is een ander woord voor bedelaars/schooiers/armoedzaaiers. Op 8 april 1566 geeft Margaretha toestemming voor de wijzigingen, waardoor de vervolgingen bijna in het hele land stoppen. Margaretha is bang voor gewapend verzet en geeft daarom de toezegging. |
||
+ | |||
+ | In augustus 1566 kwamen er veel mensen in opstand tegen de armoede. Terwijl er mooie beelden worden gekocht voor de kerk, leven er veel mensen zonder eten, omdat zij geen geld hebben. De [[beeldenstorm]] breekt in Vlaanderen uit. De mensen slaan alles kapot in de kerk en dit verspreid zich over het hele land. Geuzen, zoals de mensen werden genoemd, is nu een naam om trots op te zijn. Het is naam dat staat voor verzet. Willem van Oranje vlucht naar Duitsland en Alva wordt door Filips II aangesteld als nieuwe landvoogd. Margaretha doet het niet goed, dus wordt zij afgezet. [[Alva]] en Filips II voeren samen een oorlog tegen Willem van Oranje, die een groot leger achter zich heeft staan. Willem van Oranje wint voor een groot deel de strijd, maar wordt in 1580 vogelvrij verklaard door Filips II. Dit houdt in dat Willem van Oranje vermoord mag worden, zonder dat daar een straf op staat. Op 10 juli 1584 wordt Willem van Oranje doodgeschoten door [[Balthasar Gerards]] in [[Delft]]. |
||
+ | |||
+ | <u>In het kort nog even het eerste couplet uit het volkslied en de geschiedenis ervan:</u> |
||
+ | |||
+ | ''Wilhelmus van Nassouwe'' |
||
+ | |||
+ | ''ben ik, van Duitsen bloed'' |
||
+ | # Je zou denken dat dit er staat omdat Willem van Nassau was geboren in Duitsland. Maar dat is niet zo. In die tijd bestond Duitsland nog helemaal niet. In die tijd werd het woord "Duits' , ook wel "Diets", juist gebruikt als aanduiding voor wat we nu Nederlands noemen. Uitleg hierover kun je ook vinden op de website Onze Taal. |
||
+ | ''den vaderland getrouwe'' |
||
+ | |||
+ | ''blijf ik tot in den dood.'' |
||
+ | |||
+ | 2. Hij is trouw gebleven aan Nederland en heeft er alles voor gedaan om Nederland te bevrijden van Filips II en Alva. Uiteindelijk is hij in Delft vermoord. |
||
+ | |||
+ | ''Een Prinse van Oranje'' |
||
+ | |||
+ | ''ben ik, vrij, onverveerd,'' |
||
+ | |||
+ | 3. Door de erfenis van zijn neef is Willem van Nassau Prins van Oranje geworden. Willem is zonder vrees ten aanval getrokken tegen Filips II en Alva. |
||
+ | |||
+ | ''den Koning van Hispanje'' |
||
+ | |||
+ | ''heb ik altijd geëerd.'' |
||
+ | |||
+ | 4. De koning van Hispanje, Karel V, heeft Willem van Oranje altijd geëerd. Ten eerste kon hij goed opschieten met Karel V en daarna was Willem van Oranje ook een belangrijk persoon voor |
||
+ | |||
+ | Filips II. Dit veranderde later wel, omdat hij het niet eens was met de vervolgingen. |
||
+ | {{Pabo}} |
||
==Bijzonderheden== |
==Bijzonderheden== |
||
⚫ | |||
− | Wat bijzonder is, is dat er staat: "''ben ik van Duitsen bloed''". Het lied is geschreven vanuit de beleving van Willem van Oranje (Wilhelmus van Oranje). En die kwam uit Duitsland. Hij was dus "van Duitsen bloed" zoals wordt gezongen. |
||
+ | Wat bijzonder is, is dat er staat: "''ben ik van Duitsen bloed''". |
||
⚫ | Ook bijzonder is de regel: "''den Koning van Hispanje, heb ik altijd geëerd''" - we leren dat de Prins van Oranje juist '''vocht''' tegen de Spaanse Koning! Maar voordat hij dat deed, werkte hij voor Koning Filips! Pas toen die anderen dwong tot zijn geloof begon de prins van Oranje te vechten voor de vrijheid van [[Nederland]] (toen nog "de Lage Landen" genoemd). Hij wilde namelijk eerst de Spaanse koning wel dienen - dat had zijn vader voor hem ook altijd gedaan. Maar hij zag hoe slecht die de Nederlanders behandelde, en vond dat er iets moest gebeuren. Zonder hem was Nederland een Spaanse provincie gebleven. Zo komt hij ook aan zijn bijnaam "''Vader des Vaderlands''". |
||
+ | Dit is oud Nederlands. Hier betekent "van Duitsen bloed" niet "uit Duitsland". Duitsland bestond toen nog lang niet, en het woord Duits sloeg toen ook niet op inwoners van wat we nu Duitsland noemen. In de tijd dat het Wilhelmus geschreven werd, was het woord "Duits", of ook wel "Diets" de naam van de Nederlandse taal en werd er ook het Nederlandse volk mee aangeduid: het woord Nederlands werd nog helemaal niet gebruikt. |
||
− | ==Wien Neêrlands bloed== |
||
+ | |||
− | '''Wien Neêrlands bloed''' was het Nederlandse volklied tot 1933. Daarna werd het [[Wilhelmus]] tot volkslied gekozen. |
||
⚫ | Ook bijzonder is de regel: "''den Koning van Hispanje, heb ik altijd geëerd''" - we leren dat de Prins van Oranje juist '''vocht''' tegen de Spaanse Koning! Maar voordat hij dat deed, werkte hij voor Koning Filips! Pas toen die anderen dwong tot zijn geloof begon de prins van Oranje te vechten voor de vrijheid van [[Nederland]] (toen nog "de Lage Landen" genoemd). Hij wilde namelijk eerst de Spaanse koning wel dienen - dat had zijn vader voor hem ook altijd gedaan. Maar hij zag hoe slecht die de Nederlanders behandelde, en vond dat er iets moest gebeuren. Zonder hem was Nederland een Spaanse provincie gebleven. Zo komt hij ook aan zijn bijnaam "''Vader des Vaderlands''". |
||
− | Het lied "Wien Neêrlands bloed" ging over het Nederlandse bloed dat ons Nederlandsers door de aderen stroomt, en dat dat van "alle smetten vrij moest zijn". Oftewel: vrij van buitenlands bloed, want buitenlandse volkeren waren minder waard. Dat moesten de mensen in de kolonien zelfs zingen: en dat waren allemaal geen Nederlanders! Eigenlijk was dit volkslied erg racistisch, omdat het zong dat sommige rassen meer waard zijn dan andere. Daarom werd het vervangen door het Wilhelmus. |
||
==Tekst== |
==Tekst== |
||
− | Als je alle eerste letters achter elkaar leest krijg ''Willem van |
+ | Als je alle eerste letters achter elkaar leest krijg ''Willem van Nazzov'' oftewel [[Willem van Oranje]]. |
{{Kolommen3 |
{{Kolommen3 |
||
| Kolom1= |
| Kolom1= |
||
'''1.''' |
'''1.''' |
||
− | ''[[Willem van Oranje| |
+ | ''[[Willem van Oranje|<big>'''W'''</big>ilhelmus van Nassouwe]]<br /> |
''ben ik, van Duitsen bloed,<br /> |
''ben ik, van Duitsen bloed,<br /> |
||
''den Vaderland getrouwe<br /> |
''den Vaderland getrouwe<br /> |
||
Regel 40: | Regel 80: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''2.''' |
'''2.''' |
||
− | + | <big>'''I'''</big>n Godes vrees te leven<br /> |
|
heb ik altijd betracht,<br /> |
heb ik altijd betracht,<br /> |
||
daarom ben ik verdreven,<br /> |
daarom ben ik verdreven,<br /> |
||
Regel 50: | Regel 90: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''3.''' |
'''3.''' |
||
− | + | <big>'''L'''</big>ijdt u, mijn onderzaten<br /> |
|
die oprecht zijt van aard,<br /> |
die oprecht zijt van aard,<br /> |
||
God zal u niet verlaten,<br /> |
God zal u niet verlaten,<br /> |
||
Regel 60: | Regel 100: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''4.''' |
'''4.''' |
||
− | + | <big>'''L'''</big>ijf en goed al te samen<br /> |
|
heb ik u niet verschoond,<br /> |
heb ik u niet verschoond,<br /> |
||
mijn broeders hoog van namen<br /> |
mijn broeders hoog van namen<br /> |
||
Regel 70: | Regel 110: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''5.''' |
'''5.''' |
||
− | + | <big>'''E'''</big>del en hooggeboren,<br /> |
|
van keizerlijken stam,<br /> |
van keizerlijken stam,<br /> |
||
een vorst des rijks verkoren,<br /> |
een vorst des rijks verkoren,<br /> |
||
Regel 82: | Regel 122: | ||
'''6.''' |
'''6.''' |
||
− | '' |
+ | ''<big>'''M'''</big>ijn schild ende betrouwen<br /> |
''zijt Gij, o God mijn Heer,<br /> |
''zijt Gij, o God mijn Heer,<br /> |
||
''op U zo wil ik bouwen,<br /> |
''op U zo wil ik bouwen,<br /> |
||
Regel 92: | Regel 132: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''7.''' |
'''7.''' |
||
− | + | <big>'''V'''</big>an al die mij bezwaren<br /> |
|
en mijn vervolgers zijn,<br /> |
en mijn vervolgers zijn,<br /> |
||
mijn God, wil doch bewaren<br /> |
mijn God, wil doch bewaren<br /> |
||
Regel 102: | Regel 142: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''8.''' |
'''8.''' |
||
− | + | <big>'''A'''</big>ls [[Koning David|David]] moeste vluchten<br /> |
|
voor [[Saul|Saül]] den tiran,<br /> |
voor [[Saul|Saül]] den tiran,<br /> |
||
zo heb ik moeten zuchten<br /> |
zo heb ik moeten zuchten<br /> |
||
Regel 112: | Regel 152: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''9.''' |
'''9.''' |
||
− | + | <big>'''N'''</big>a 't zuur zal ik ontvangen<br /> |
|
van God mijn Heer dat zoet,<br /> |
van God mijn Heer dat zoet,<br /> |
||
daarna zo doet verlangen<br /> |
daarna zo doet verlangen<br /> |
||
Regel 122: | Regel 162: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''10.''' |
'''10.''' |
||
− | + | <big>'''N'''</big>iet doet mij meer erbarmen<br /> |
|
in mijnen wederspoed<br /> |
in mijnen wederspoed<br /> |
||
dan dat men ziet verarmen<br /> |
dan dat men ziet verarmen<br /> |
||
Regel 134: | Regel 174: | ||
'''11.''' |
'''11.''' |
||
− | + | <big>'''A'''</big>ls een prins opgezeten<br /> |
|
met mijner heires-kracht,<br /> |
met mijner heires-kracht,<br /> |
||
van den tiran vermeten<br /> |
van den tiran vermeten<br /> |
||
Regel 144: | Regel 184: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''12.''' |
'''12.''' |
||
− | + | <big>'''Z'''</big>o het den wil des Heren<br /> |
|
op dien tijd had geweest,<br /> |
op dien tijd had geweest,<br /> |
||
had ik geern willen keren<br /> |
had ik geern willen keren<br /> |
||
Regel 154: | Regel 194: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''13.''' |
'''13.''' |
||
− | + | <big>'''Z'''</big>eer christlijk was gedreven<br /> |
|
mijn prinselijk gemoed,<br /> |
mijn prinselijk gemoed,<br /> |
||
standvastig is gebleven<br /> |
standvastig is gebleven<br /> |
||
Regel 164: | Regel 204: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''14.''' |
'''14.''' |
||
− | + | <big>'''O'''</big>orlof, mijn arme schapen<br /> |
|
die zijt in groten nood,<br /> |
die zijt in groten nood,<br /> |
||
uw herder zal niet slapen,<br /> |
uw herder zal niet slapen,<br /> |
||
Regel 174: | Regel 214: | ||
<br /> |
<br /> |
||
'''15.''' |
'''15.''' |
||
− | + | <big>'''V'''</big>oor God wil ik belijden<br /> |
|
en zijner groten macht,<br /> |
en zijner groten macht,<br /> |
||
dat ik tot genen tijden<br /> |
dat ik tot genen tijden<br /> |
||
Regel 186: | Regel 226: | ||
==Video== |
==Video== |
||
+ | |||
Je kan meezingen met deze video. |
Je kan meezingen met deze video. |
||
Regel 195: | Regel 236: | ||
</div></div></div> |
</div></div></div> |
||
− | [[Categorie:Nederland]] |
+ | [[Categorie:Cultuur in Nederland]] |
− | [[Categorie:Volkslied |
+ | [[Categorie:Volkslied]] |
− | [[Categorie:Gouden |
+ | [[Categorie:Gouden eeuw] |
+ | |||
+ | == Literatuur == |
||
+ | * Bruin, R. de. & Bosua, M. (2013). ''Geschiedenis geven.'' Assen: Van Gorcum. |
||
+ | * Genealogie. (z.d.). ''West-Europese adel.'' Geraadpleegd op 4 november 2017, van <nowiki>https://www.genealogieonline.nl/west-europese-adel/I2518.php</nowiki> |
||
+ | * Historiek. (2011). ''Compromis der edelen.'' <nowiki>https://historiek.net/compromis-der-edelen/1087/</nowiki> |
||
+ | * Historisch museum Den Briel. (z.d.). ''Willem van Oranje.'' Geraadpleegd op 4 november 2017, van <nowiki>http://historischmuseumdenbriel.nl/museum/collectie/uitgelicht/willem-van-oranje.php?gclid=EAIaIQobChMIguGW6PKi1wIVw50bCh1CogVvEAAYAiAAEgLmdPD_BwE</nowiki> |
||
+ | {{Pabo}} |
||
+ | * Rijks Museum. (z.d.). ''Willem van Oranje.'' Geraadpleegd op 4 november 2017, van <nowiki>https://www.rijksmuseum.nl/nl/rijksstudio/historische-personen/willem-van-oranje</nowiki> |
||
+ | * Visser, Y. (2017). ''Het Wilhelmus, de geschiedenis van ons volkslied.'' Geraadpleegd op 4 november 2017, van <nowiki>https://historiek.net/wilhelmus-geschiedenis-volkslied-nederland/67968/</nowiki> |
||
+ | * Wikipedia. (2017). ''Willem van Oranje.'' Geraadpleegd op 4 november 2017, van <nowiki>https://nl.wikipedia.org/wiki/Willem_van_Oranje</nowiki> |
||
+ | * Onze Taal. ''Ben ik van Duitsen / Dietsen bloed. Geraadpleegd op 4 december 2017, van'' <nowiki>https://onzetaal.nl/taaladvies/ben-ik-van-dietsen-bloed/</nowiki> |
Versie van 5 dec 2017 00:02
Het Wilhelmus is het Nederlands nationaal volkslied. Het bestaat uit 15 coupletten waar je met de beginletters van de coupletten de naam Willem van Nassov kan vormen (V's werden vroeger ook vaak gebruikt als U's). Het lied werd waarschijnlijk rond 1572 geschreven door Oranje's Filips van Marnix van st. Aldegonde, maar hier zijn geen bronnen voor gevonden. Het Nederlands volkslied is de oudste ter wereld. (Eigenlijk zou het Japanse ouder zijn, maar deze bestond tot de 19e eeuw uit tekst. Het Japanse volkslied (dat voor de 19e eeuw als gedicht werd beschouwd) bestond al rond de 9e eeuw.) Men zingt meestal het eerste en zesde couplet.
Het volkslied voor het Wilhelmus, Wien Neêrlands bloed, was het Nederlandse volklied tot 1933. Daarna werd het Wilhelmus tot volkslied gekozen.
Geschiedenis van het eerste couplet van het Wilhelmus
Uit welke geschiedenis is het eerste couplet van het volkslied ontstaan?
Willem van Nassau is op 24 april 1533 in Dillenburg, in het westen van wat nu Duitsland is, geboren. Hij is de zoon van Willem de Rijke en Juliana van Stolberg. Zijn moeder was overtuigd protestants en hierdoor kreeg Willem van Nassau een Lutherse opvoeding. In 1544 overleed de neef van Willem van Nassau, genaamd René van Chalon. Willem van Nassau erfde het Prinsendom Orange, belangrijke voorrechten en bezittingen in de Nederlanden van zijn neef René.
Karel V was op dat moment Heer der Nederlanden en hij had wel een voorwaarde aan de erfenis van het prinsendom verbonden. Willem van Nassau moest verhuizen naar Brussel en opgevoegd worden met de rooms-katholieke geloofsovertuiging. Karel V was namelijk streng rooms-katholiek en een zeer machtige man. De tijd dat Willem van Nassau, ook wel Willem van Oranje genoemd door zijn Prinsdom Orange, in Brussel woonde ging hem goed af. Hij leerde verschillende talen en bleek over diplomatieke gaven te beschikken. Dit houdt in dat Willem van Oranje goede politieke antwoorden kon geven. Willem van Oranje en Karel V konden het goed vinden samen.
In 1555 trad Karel V af en werd zijn zoon, Filips II, Heer der Nederlandsen en een jaar later, in 1556, Koning van Spanje. Filips II wilde, net als zijn vader, één groot rijk scheppen met slechts één godsdienst, het rooms-katholieke. Willem van Oranje werd benoemd tot stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht. Willem van Oranje was een belangrijke raadsheer van Filips II. Karel V en Filips II noemde mensen die protestants waren 'ketters'. Ze lieten de ketters vervolgen, dat houdt in dat zij straffen uitdeelde aan mensen die protestants waren (dus niet rooms-katholiek hadden). Deze straffen konden verschillen van de dood tot aan vieze klusjes doen. Willem van Oranje was het hier niet mee eens. Hij vond dat iedereen zijn eigen geloof mocht aanhangen. Filips II en Willem van Oranje konden niet goed met elkaar opschieten.
Filips II besloot in 1559 te vertrekken naar Spanje. Hij stelde Margaretha van Parma als landvoogdes voor de Nederlanden. Dit betekend dat zij de baas werd over de Nederlanden, maar Filips II nog wel de baas over haar was. De vervolgingen op de ketters werden nog hard doorgezet. Op 5 april 1566 brengen 200 edellieden een smeekschrift naar Margaretha toe, met de vraag om deze strenge vervolgingen te laten stoppen. Hier worden de edellieden 'geuzen' genoemd. Dit is een ander woord voor bedelaars/schooiers/armoedzaaiers. Op 8 april 1566 geeft Margaretha toestemming voor de wijzigingen, waardoor de vervolgingen bijna in het hele land stoppen. Margaretha is bang voor gewapend verzet en geeft daarom de toezegging.
In augustus 1566 kwamen er veel mensen in opstand tegen de armoede. Terwijl er mooie beelden worden gekocht voor de kerk, leven er veel mensen zonder eten, omdat zij geen geld hebben. De beeldenstorm breekt in Vlaanderen uit. De mensen slaan alles kapot in de kerk en dit verspreid zich over het hele land. Geuzen, zoals de mensen werden genoemd, is nu een naam om trots op te zijn. Het is naam dat staat voor verzet. Willem van Oranje vlucht naar Duitsland en Alva wordt door Filips II aangesteld als nieuwe landvoogd. Margaretha doet het niet goed, dus wordt zij afgezet. Alva en Filips II voeren samen een oorlog tegen Willem van Oranje, die een groot leger achter zich heeft staan. Willem van Oranje wint voor een groot deel de strijd, maar wordt in 1580 vogelvrij verklaard door Filips II. Dit houdt in dat Willem van Oranje vermoord mag worden, zonder dat daar een straf op staat. Op 10 juli 1584 wordt Willem van Oranje doodgeschoten door Balthasar Gerards in Delft.
In het kort nog even het eerste couplet uit het volkslied en de geschiedenis ervan:
Wilhelmus van Nassouwe
ben ik, van Duitsen bloed
- Je zou denken dat dit er staat omdat Willem van Nassau was geboren in Duitsland. Maar dat is niet zo. In die tijd bestond Duitsland nog helemaal niet. In die tijd werd het woord "Duits' , ook wel "Diets", juist gebruikt als aanduiding voor wat we nu Nederlands noemen. Uitleg hierover kun je ook vinden op de website Onze Taal.
den vaderland getrouwe
blijf ik tot in den dood.
2. Hij is trouw gebleven aan Nederland en heeft er alles voor gedaan om Nederland te bevrijden van Filips II en Alva. Uiteindelijk is hij in Delft vermoord.
Een Prinse van Oranje
ben ik, vrij, onverveerd,
3. Door de erfenis van zijn neef is Willem van Nassau Prins van Oranje geworden. Willem is zonder vrees ten aanval getrokken tegen Filips II en Alva.
den Koning van Hispanje
heb ik altijd geëerd.
4. De koning van Hispanje, Karel V, heeft Willem van Oranje altijd geëerd. Ten eerste kon hij goed opschieten met Karel V en daarna was Willem van Oranje ook een belangrijk persoon voor
Filips II. Dit veranderde later wel, omdat hij het niet eens was met de vervolgingen.
Bijzonderheden
Wat bijzonder is, is dat er staat: "ben ik van Duitsen bloed".
Dit is oud Nederlands. Hier betekent "van Duitsen bloed" niet "uit Duitsland". Duitsland bestond toen nog lang niet, en het woord Duits sloeg toen ook niet op inwoners van wat we nu Duitsland noemen. In de tijd dat het Wilhelmus geschreven werd, was het woord "Duits", of ook wel "Diets" de naam van de Nederlandse taal en werd er ook het Nederlandse volk mee aangeduid: het woord Nederlands werd nog helemaal niet gebruikt.
Ook bijzonder is de regel: "den Koning van Hispanje, heb ik altijd geëerd" - we leren dat de Prins van Oranje juist vocht tegen de Spaanse Koning! Maar voordat hij dat deed, werkte hij voor Koning Filips! Pas toen die anderen dwong tot zijn geloof begon de prins van Oranje te vechten voor de vrijheid van Nederland (toen nog "de Lage Landen" genoemd). Hij wilde namelijk eerst de Spaanse koning wel dienen - dat had zijn vader voor hem ook altijd gedaan. Maar hij zag hoe slecht die de Nederlanders behandelde, en vond dat er iets moest gebeuren. Zonder hem was Nederland een Spaanse provincie gebleven. Zo komt hij ook aan zijn bijnaam "Vader des Vaderlands".
Tekst
Als je alle eerste letters achter elkaar leest krijg Willem van Nazzov oftewel Willem van Oranje.
Video
Je kan meezingen met deze video.
[[Categorie:Gouden eeuw]
Literatuur
- Bruin, R. de. & Bosua, M. (2013). Geschiedenis geven. Assen: Van Gorcum.
- Genealogie. (z.d.). West-Europese adel. Geraadpleegd op 4 november 2017, van https://www.genealogieonline.nl/west-europese-adel/I2518.php
- Historiek. (2011). Compromis der edelen. https://historiek.net/compromis-der-edelen/1087/
- Historisch museum Den Briel. (z.d.). Willem van Oranje. Geraadpleegd op 4 november 2017, van http://historischmuseumdenbriel.nl/museum/collectie/uitgelicht/willem-van-oranje.php?gclid=EAIaIQobChMIguGW6PKi1wIVw50bCh1CogVvEAAYAiAAEgLmdPD_BwE
- Rijks Museum. (z.d.). Willem van Oranje. Geraadpleegd op 4 november 2017, van https://www.rijksmuseum.nl/nl/rijksstudio/historische-personen/willem-van-oranje
- Visser, Y. (2017). Het Wilhelmus, de geschiedenis van ons volkslied. Geraadpleegd op 4 november 2017, van https://historiek.net/wilhelmus-geschiedenis-volkslied-nederland/67968/
- Wikipedia. (2017). Willem van Oranje. Geraadpleegd op 4 november 2017, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Willem_van_Oranje
- Onze Taal. Ben ik van Duitsen / Dietsen bloed. Geraadpleegd op 4 december 2017, van https://onzetaal.nl/taaladvies/ben-ik-van-dietsen-bloed/