Bierkellerputsch

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

De Bierkellerputsch, of Hitlerputsch, was een poging tot staatsgreep door Hitler en andere Nazi's op 8 en 9 november 1923. Ze probeerden toen om in München, de hoofdstad van Beieren, de macht te grijpen. Vanuit die stad zou men de zogeheten Mars op Berlijn houden naar Italiaans voorbeeld. Op deze manier wilde men de Weimarrepubliek omverwerpen.

De staatsgreep mislukte, aangezien Hitler te weinig steun kreeg. Hij werd hierna veroordeeld voor een gevangenisstraf van 5 jaar, maar kwam er al na 9 maanden uit. In de tussentijd schreef hij Mein Kampf. In 1933, tien jaar later, zou Hitler de macht grijpen op "democratische" wijze door middel van zijn partij de NSDAP.

De Bierkellerputsch heet zo omdat de staatsgreep begon in de Bürgerbräukeller, een brasserie waar ook veel bier werd gedronken. Putsch is het Duitse woord voor staatsgreep. De Bierkellerputsch wordt gebruikt als voorbeeld om te laten zien de tegenstand tegen de Weimarrepubliek te laten zien.

Achtergrond

In het Verdrag van Versailles van 1919 werd bepaald dat Duitsland na de Eerste Wereldoorlog een democratie en een republiek werd. Het probleem was dat veel Duitsers conservatief waren en eigenlijk de monarchie wilden behouden. Een democratie werd als iets niet-Duits gezien en Duitsland had amper een idee hoe zoiets werkten. Natuurlijk waren er ook voorstanders van de republiek, zoals de liberalen en sociaaldemocraten. Deze nieuwe staatsvorm werd de Weimarrepubliek genoemd, maar officieel heette Duitsland nog steeds het Duitse Rijk. Weimar is een stad in Duitsland waar de republiek is ontstaan; in Berlijn was het toen te onrustig.

Ook stond in het Verdrag van Versailles dat Duitsland schadevergoedingen moest betalen aan Frankrijk en België. Dit ging om enorme bedragen (pas in de 21e eeuw na veel kwijtschelden werd alles terugbetaald). De Duitse economie was gebaseerd op oorlog voeren, maar het Verdrag van Versailles zorgde ervoor dat het leger enorm werd verkleind en stonden veel fabrieken en gebieden met natuurlijke hulpbronnen in gebieden die volgens het verdrag aan andere landen werden gegeven. Kortom, de Duitse economie lag volledig plat en Duitsland kon daardoor geen schadevergoedingen betalen. Daarnaast zorgde dit ook voor ontevredenheid in Duitsland zelf; het volk voelde zich verraden en dat kwam door de republiek.

In 1923 waren de Belgen en Fransen het zat dat ze geen schadevergoedingen kregen en bezette hierdoor het Ruhrgebied; de Ruhrcrisis. De bevolking besloot te gaan staken en de regering steunde dit idee. De regering wilde de stakers een bedrag geven, zodat ze hun huur en eten konden betalen. Het probleem was dat dit geld er niet was. De regering besloot hierdoor om de gelddrukpers aan te zetten en zo meer geld in omloop te brengen. Aanvankelijk lijkt dit een slim idee, maar het is economisch erg schadelijk. Als je te veel geld in omloop brengt, stijgen de prijzen van producten (inflatie). Toentertijd ging dit zelfs zo hard dat er werd gesproken van hyperinflatie. Binnen een paar weken stegen de prijzen zo erg dat je voor een brood een kruiwagen met briefjes moest inleveren, terwijl het eerst een paar cent kostte. Geld werd waardeloos. Ouders gaven het zelfs aan hun kinderen om mee te spelen. Er was een economische crisis in Duitsland.