Ivan Toergenjev

Werk in uitvoering Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Werk in uitvoering Aan dit artikel wordt nog hard gewerkt.

Ivan Toergenjev
Citaat
Algemene informatie
Naam voluit	Ivan Sergejevitsj Toergenjev
Pseudoniem
Bijnaam
Geboren	9 november 1818
Geboorteplaats	Orjol
Overleden	3 september 1883
Nationaliteit	Rusland
Beroep	Schrijver, dichter, vertaler
Werk
Jaren actief	1843-1883
Genre(s)	Roman, toneelstuk, kort verhaal
Stroming	Realisme
Invloeden
Bekende werken	Vaders en zonen Het adelsnest Eerste liefde Lentebeken
Uitgeverij(en)
DBNL
Handtekening
Website
Portaal Literatuur

Ivan Sergejevitsj Toergenjev (Orjol, 9 november 1818 – Bougival (bij Parijs), 3 september 1883) was een Russisch schrijver. Toergenjev was een van de vertegenwoordigers van het realisme in Rusland. Dat was een populaire stroming in de literatuur in de 19e eeuw.

Toergenjevs bekendste boek is waarschijnlijk Vaders en zonen. Het verhaal gaat over de relatie tussen Arkadi en zijn vader Nikolaj. Arkadi is beïnvloed door zijn vriend, Yevgeni, om nihilist te worden. Het boek legt een generatiekloof tussen vader en zoon uit. Andere bekende werken van Toergenjev zijn Het adelsnest (1859), Eerste liefde (1862) en Lentebeken (1872).

Opvattingen

Politiek

Toergenjev stond bekend als een pro-westerse, gematigde liberale schrijver. In zijn tijd bestonden er in Rusland twee soorten schrijvers; de pro-westerse intellectuelen en de slavofielen. De pro-westerse schrijvers wilden dat Rusland meer toenadering zocht tot het westen. Zo vonden dat Rusland westerse cultuur en ideeën moesten overnemen (zoals democratie). Ook waren zij beïnvloed door de ideeën van West-Europese denkers en wilden van Rusland een utopie maken. De slavofielen wilden juist dat Rusland zijn eigen cultuur en tradities zou blijven behouden. De slavofielen keerden zich af tegen de verwestering van Rusland. Toergenjev behoorde tot de eerste groep.

In zijn tijd maakte Rusland verschillende veranderingen door. Er was een conflict tussen traditie en moderniteit, maar ook tussen sociale klassen. In Het adelsnest (1859) beschrijft Toergenjev de Russische landelijke adel en zijn vele tegenstellingen. Hij zet het leven van de lijfeigenen en arme boeren recht tegenover het leven van de adel. Hierdoor wordt duidelijk dat de adel volledig vervreemd is van de realiteit. Zij leven in een soort van eigen wereld.

Toergenjev geloofde dat Rusland zich moest moderniseren, maar hij was een tegenstander van een revolutie. In plaats daarvan geloofde hij in hervormingen vanuit de traditie. In Vaders en zonen (1862) probeert de oude liberaal Nikolaj zijn zoon, Arkadi, beter te begrijpen. Arkadi is via zijn vriend, Yevgeni Bazarov, in contact gekomen met het nihilisme. Nikolaj vindt het nihilisme maar niets, omdat het volgens hem de vooruitgang in de weg staat. Het boek gaat niet alleen over een generatiekloof, maar ook over een samenleving in verandering.

Religie

In zijn tijd stond de Russisch-Orthodoxe Kerk aan de kant van de slavofielen. De slavofielen zagen de kerk namelijk als een belangrijk onderdeel van de Russische staat. De invloed van de kerk op de politiek was dan ook groot. De pro-westerse intellectuelen wilden juist de macht van de kerk (naar West-Europees voorbeeld) beperken. Toergenjev was een tegenstander van de Russisch-Orthodoxe Kerk. Hij was vermoedelijk agnost of atheïst. In 1878 schreef Toergenjev een gedicht over Jezus Christus. In het gedicht ziet hij Jezus als gewone man en nadrukt hij vooral zijn menselijkheid. Zijn voorstelling van Jezus is dan ook erg verschillend dan die van de kerk.

Het thema religie is in veel Toergenjevs werken afwezig. Dat is bijzonder, omdat veel schrijvers uit zijn tijd over religie schreven. Zo speelt religie een hele belangrijke rol in de werken van Fjodor Dostojevski en Lev Tolstoj. Overigens hadden Toergenjev en Dostojevski vaak ruzie met elkaar. Dostojevski vond dat Toergenjev veel te westers was, terwijl Toergenjev Dostojevski een "wrede christen" noemde.

Antisemitisme

Toergenjev wordt beschuldigd van antisemitisme. In 1847 schreef hij het korte verhaal De jood. Het verhaal gaat over een Joodse man die ter dood veroordeeld wordt voor spionage. Toergenjev maakt gebruik van verschillende stereotypen.

Literaire werken

Romans

Een scène uit het boek Rook.

Nederlandse naam	Russische naam	Jaar
Roedin	Рудин	1856
Het adelsnest	Дворянское гнездо	1859
Aan de vooravond	Накануне	1860
Vaders en zonen	Отцы и дети	1862
Rook	Дым	1867
Lentebeken	Вешние воды	1872
Nieuwe gronden	Новь	1877

Novelles en korte verhalen

Hieronder een overzicht van enkele kortere werken van Toergenjev:

• Notities van een jager (1852)
• Moemoe (1854)
• Faust (1856)
• Asja (1858)
• Eerste liefde (1860)
• Koning Lear van de Steppe (1870)

Toneelstukken

Het korte verhaal Moemoe gaat over de dove Gerasim en zijn band met Moemoe, een hond die hij gered heeft.

Toergenjev schreef tijdens zijn leven verschillende toneelstukken. De volgende stukken zijn naar het Nederlands vertaald:

• Het genadebrood
• Een boedelscheiding
• Een maand op het land
• De klaploper
• Een zekere onrust

Poëzie

Daarnaast schreef Toergenjev een poëziebundel onder de naam Gedichten in proza.