Eduard Douwes Dekker: verschil tussen versies
k |
|||
| (4 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox auteur |
{{Infobox auteur |
||
| − | | naam = Eduard Douwes Dekker <br> (Multatuli) |
+ | | naam = Eduard Douwes Dekker <br /> (Multatuli) |
| afbeelding = Portret_van_de_schrijver_Multatuli_(cropped).jpg |
| afbeelding = Portret_van_de_schrijver_Multatuli_(cropped).jpg |
||
| ander formaat = |
| ander formaat = |
||
| Regel 23: | Regel 23: | ||
| website = [https://www.dbnl.nl/auteurs/auteur.php?id=mult001 www.dbnl.nl] |
| website = [https://www.dbnl.nl/auteurs/auteur.php?id=mult001 www.dbnl.nl] |
||
}} |
}} |
||
| − | '''Eduard Douwes Dekker''', beter bekend als '''Multatuli''', was een [[Nederland]]s schrijver. Hij schreef het boek ''[[Max Havelaar]]'', dat over de handel in en het bestuur van [[Nederlands-Indië]] gaat. Eduard Douwes Dekker gebruikte de [[schuilnaam]] ''Multatuli'', dat [[Latijn]] is voor "''Ik heb veel geleden''". Een andere bekend boek van hem is ''[[ |
+ | '''Eduard Douwes Dekker''', beter bekend als '''Multatuli''', was een [[Nederland]]s schrijver. Hij schreef het boek ''[[Max Havelaar]]'', dat over de handel in en het bestuur van [[Nederlands-Indië]] gaat. Eduard Douwes Dekker gebruikte de [[schuilnaam]] ''Multatuli'', dat [[Latijn]] is voor "''Ik heb veel geleden''". Een andere bekend boek van hem is ''[[Woutertje Pieterse]]''. |
Dekker baseerde zijn boek Max Havelaar op zijn eigen ervaringen in Nederlands-Indië. Hier werkte hij als bestuursambtenaar op het eiland [[Lebak]]. Multatuli zag hier het onrecht dat de Nederlanders en de plaatselijke vorsten de plaatselijke bevolking aandeden. Zijn boek werd beroemd om zijn literaire kwaliteiten en niet om de [[moraal]] in het boek. Multatuli was hier teleurgesteld over. In 1866 emigreerde Dekker naar Duitsland toe, nadat hij veroordeeld werd tot een gevangenisstraf in Nederland. Deze straf werd later kwijtgescholden, maar Dekker bleef in Duitsland. Multatuli was niet alleen geliefd, maar er was ook veel kritiek op hem. Dekker wilde afrekenen van de burgerij. Ook was hij een voorloper op het gebied van vrouwenrechten en wordt vaak als de eerste Nederlandse [[feminisme|feminist]] gezien. |
Dekker baseerde zijn boek Max Havelaar op zijn eigen ervaringen in Nederlands-Indië. Hier werkte hij als bestuursambtenaar op het eiland [[Lebak]]. Multatuli zag hier het onrecht dat de Nederlanders en de plaatselijke vorsten de plaatselijke bevolking aandeden. Zijn boek werd beroemd om zijn literaire kwaliteiten en niet om de [[moraal]] in het boek. Multatuli was hier teleurgesteld over. In 1866 emigreerde Dekker naar Duitsland toe, nadat hij veroordeeld werd tot een gevangenisstraf in Nederland. Deze straf werd later kwijtgescholden, maar Dekker bleef in Duitsland. Multatuli was niet alleen geliefd, maar er was ook veel kritiek op hem. Dekker wilde afrekenen van de burgerij. Ook was hij een voorloper op het gebied van vrouwenrechten en wordt vaak als de eerste Nederlandse [[feminisme|feminist]] gezien. |
||
Multatuli is een van de belangrijkste schrijvers binnen de Nederlandse literatuur. Hij heeft grote invloed gehad op latere schrijvers, zoals [[Nescio]], de [[Tachtigers]], [[Willem Frederik Hermans]] en [[Willem Elsschot]]. Internationaal is Multatuli ook een belangrijke schrijver en werd gewaardeerd door onder meer [[Karl Marx]] en [[Sigmund Freud]]. |
Multatuli is een van de belangrijkste schrijvers binnen de Nederlandse literatuur. Hij heeft grote invloed gehad op latere schrijvers, zoals [[Nescio]], de [[Tachtigers]], [[Willem Frederik Hermans]] en [[Willem Elsschot]]. Internationaal is Multatuli ook een belangrijke schrijver en werd gewaardeerd door onder meer [[Karl Marx]] en [[Sigmund Freud]]. |
||
| + | |||
| − | {{beginnetje}} |
||
| + | ==Status en nagedachtenis== |
||
| + | Multatuli's ''Max Havelaar'' wordt tegenwoordig gezien als een van de beste romans, die in het Nederlands geschreven zijn. De roman is opgenomen in het [[canon van Nederland]] met als onderwerp [[Nederlands-Indië]]. Men moet begrijpen dat Multatuli niet tegen [[kolonialisme]] was of wilde dat Nederlands-Indië onafhankelijk werd. Multatuli zag de inwoners van Nederlands-Indië als Nederlandse onderdanen en wilde dat ze dezelfde rechten kregen als in Nederland. Ook wilde hij dat de [[corruptie]] en [[uitbuiting]] van Indiërs stopte, zowel de uitbuiting door de Nederlandse gezaghebbers als door de inheemse vorsten. Het personage Max Havelaar werd het symbool door eerlijkheid en de strijd tegen onrecht. Het boek werd in 1976 door [[Fons Rademakers]] verfilmd en er bestaat ook een [[fair trade]]-label Max Havelaar, dat onder meer op [[thee]], [[koffie]] en [[Banaan (vrucht)|bananen]] te vinden is. |
||
| + | |||
| + | In zijn tijd werd Multatuli om zijn literaire kwaliteiten geroemd en niet echt om zijn strijd tegen uitbuiting in Nederlands-Indië. Max Havelaar heeft een vrij ingewikkelde verhaalstructuur, waarbij het boek uit verschillende fragmenten en verhalen bestaat. Deze zijn allemaal op een bepaalde manier met elkaar verbonden. Kleinere verhalen uit het boek zijn bijvoorbeeld ''De parabel van de Japanse steenhouwer'' en het liefdesverhaal van ''Saïdjah en Adinda''. Dit zijn verhalen die door Max Havelaar verteld worden tijdens de zogeheten tafelgesprekken. Het verhaal van Max Havelaar is een verzonnen verhaal in het boek door David Stern, die weer voor Batavus Droogstoppel werkt. Droogstoppel onderbreekt het verhaal regelmatig en staat symbool voor de handelaren die medeschuldig zijn aan de onderdrukking. Multatuli zelf onderbreekt het verhaal aan het einde en went zich tot koning [[Willem III der Nederlanden|Willem III]] om hde situatie te veranderen. |
||
| + | |||
| + | Multatuli valt zowel onder de [[romantiek (literatuur)|romantiek]] als het [[realisme (literatuur)|realisme]]. De romantiek wilde juist aan de werkelijkheid ontsnappen, terwijl het realisme de werkelijkheid wilde weergeven. Zijn boeken bevatten vaak kleine verhaaltjes die iets duidelijk moeten maken. De inspiratie hiervoor haalde die uit zijn eigen leven. Multatuli had daarnaast kritiek op het [[protestantisme]] en de burgerij. Dit was mede de reden waarom hij naar Duitsland trok. Multatuli was beïnvloedt door verschillende Duitse schrijvers, waaronder [[Heinrich Heine]], maar ook Franse verlichtingsfilosofen, zoals [[Jean-Jacques Rousseau]]. |
||
| + | |||
| + | ==Werken== |
||
| + | Hieronder staat een lijst met werken van Multatuli. Multatuli wijzigde zijn werken later. Ook verschenen er verhalen in IDEEN, die later als aparte boeken zijn uitgegeven, zoals ''Woutertje Pieterse''. Deze werken zijn niet in de lijst opgenomen. |
||
| + | {{Kolommen2 |
||
| + | | Kolom1= |
||
| + | * Geloofsbelydenis (1859) |
||
| + | * Brief aan de kiezers te Amsterdam omtrent de keuze van een afgevaardigde in verband met Indische specialiteiten en batige Saldo's (1859) |
||
| + | * Indrukken van den dag (1860) |
||
| + | * [[Max Havelaar]] (1860) |
||
| + | * Brief aan Ds. W. Francken Azn. (1860) |
||
| + | * Brief aan den Gouverneur-Generaal in ruste (1860) |
||
| + | * Aan de stemgerechtigden in het kiesdistrikt Tiel (1860) |
||
| + | * Max Havelaar aan Multatuli (1860) |
||
| + | * Het gebed van den onwetende (1861) |
||
| + | * Wys my de plaats waar ik gezaaid heb (1861) |
||
| + | * Minnebrieven (1861) |
||
| + | * Over vrijen arbeid in Nederlandsch Indië en de tegenwoordige koloniale agitatie (1862) |
||
| + | * Brief aan Quintillianus (1862) |
||
| + | * IDEEN I (1862) |
||
| + | * Japansche gesprekken (1862) |
||
| + | * De school des levens (1863) |
||
| + | * IDEEN II (1864-1865) |
||
| + | * De bruid daarboven. Tooneelspel in vijf bedrijven (1864) |
||
| + | * Bloemlezing door Multatuli, Amsterdam, R.C. Meijer, p. 1-296 (1865) |
||
| + | * De zegen Gods door Waterloo (1865) |
||
| + | | Kolom2= |
||
| + | * Franse rymen (1865) |
||
| + | * Herdrukken (1865) |
||
| + | * Verspreide stukken (1865) |
||
| + | * Een en ander naar aanleiding van Bosscha's Pruisen en Nederland (1867) |
||
| + | * Causerieën (1869-1870) |
||
| + | * De maatschappij tot Nut van den Javaan (1869) |
||
| + | * IDEEN III (1870-1871) |
||
| + | * Millioenen-studiën (1870-1873) |
||
| + | * Divagatiën over zeker soort van Liberalismus (1870) |
||
| + | * Nog eens: Vrye arbeid in Nederlandsch Indië (1870) |
||
| + | * Duizend en eenige hoofdstukken over specialiteiten (1871) |
||
| + | * Brief aan den koning (1872) |
||
| + | * IDEEN IV (1872) |
||
| + | * IDEEN V (1873) |
||
| + | * IDEEN VI (1873) |
||
| + | * IDEEN VII (1874-1877) |
||
| + | * Vorstenschool, drama in 5 bedrijven 1875) |
||
| + | * Bloemlezing door Heloïse (= Mimi Hamminck Schepel), Amsterdam, G.L. Funke (1876) |
||
| + | }} |
||
[[Categorie:Nederlands schrijver]] |
[[Categorie:Nederlands schrijver]] |
||
Huidige versie van 16 jun 2023 om 12:50
| Eduard Douwes Dekker (Multatuli) | |
.jpg)
| |
| Eduard Douwes Dekker in 1864 | |
| Algemene informatie | |
| Pseudoniem | Multatuli |
| Geboren | 2 maart 1820 |
| Geboorteplaats | Amsterdam |
| Overleden | 19 februari 1887 |
| Nationaliteit |  Nederland
|
| Beroep | Schrijver en ambtenaar |
| Werk | |
| Jaren actief | 1859-1876 |
| Stroming | Romantiek en realisme |
| Bekende werken | Max Havelaar |
| Website | www.dbnl.nl |
Portaal  Literatuur
| |
Eduard Douwes Dekker, beter bekend als Multatuli, was een Nederlands schrijver. Hij schreef het boek Max Havelaar, dat over de handel in en het bestuur van Nederlands-Indië gaat. Eduard Douwes Dekker gebruikte de schuilnaam Multatuli, dat Latijn is voor "Ik heb veel geleden". Een andere bekend boek van hem is Woutertje Pieterse.
Dekker baseerde zijn boek Max Havelaar op zijn eigen ervaringen in Nederlands-Indië. Hier werkte hij als bestuursambtenaar op het eiland Lebak. Multatuli zag hier het onrecht dat de Nederlanders en de plaatselijke vorsten de plaatselijke bevolking aandeden. Zijn boek werd beroemd om zijn literaire kwaliteiten en niet om de moraal in het boek. Multatuli was hier teleurgesteld over. In 1866 emigreerde Dekker naar Duitsland toe, nadat hij veroordeeld werd tot een gevangenisstraf in Nederland. Deze straf werd later kwijtgescholden, maar Dekker bleef in Duitsland. Multatuli was niet alleen geliefd, maar er was ook veel kritiek op hem. Dekker wilde afrekenen van de burgerij. Ook was hij een voorloper op het gebied van vrouwenrechten en wordt vaak als de eerste Nederlandse feminist gezien.
Multatuli is een van de belangrijkste schrijvers binnen de Nederlandse literatuur. Hij heeft grote invloed gehad op latere schrijvers, zoals Nescio, de Tachtigers, Willem Frederik Hermans en Willem Elsschot. Internationaal is Multatuli ook een belangrijke schrijver en werd gewaardeerd door onder meer Karl Marx en Sigmund Freud.
Status en nagedachtenis
Multatuli's Max Havelaar wordt tegenwoordig gezien als een van de beste romans, die in het Nederlands geschreven zijn. De roman is opgenomen in het canon van Nederland met als onderwerp Nederlands-Indië. Men moet begrijpen dat Multatuli niet tegen kolonialisme was of wilde dat Nederlands-Indië onafhankelijk werd. Multatuli zag de inwoners van Nederlands-Indië als Nederlandse onderdanen en wilde dat ze dezelfde rechten kregen als in Nederland. Ook wilde hij dat de corruptie en uitbuiting van Indiërs stopte, zowel de uitbuiting door de Nederlandse gezaghebbers als door de inheemse vorsten. Het personage Max Havelaar werd het symbool door eerlijkheid en de strijd tegen onrecht. Het boek werd in 1976 door Fons Rademakers verfilmd en er bestaat ook een fair trade-label Max Havelaar, dat onder meer op thee, koffie en bananen te vinden is.
In zijn tijd werd Multatuli om zijn literaire kwaliteiten geroemd en niet echt om zijn strijd tegen uitbuiting in Nederlands-Indië. Max Havelaar heeft een vrij ingewikkelde verhaalstructuur, waarbij het boek uit verschillende fragmenten en verhalen bestaat. Deze zijn allemaal op een bepaalde manier met elkaar verbonden. Kleinere verhalen uit het boek zijn bijvoorbeeld De parabel van de Japanse steenhouwer en het liefdesverhaal van Saïdjah en Adinda. Dit zijn verhalen die door Max Havelaar verteld worden tijdens de zogeheten tafelgesprekken. Het verhaal van Max Havelaar is een verzonnen verhaal in het boek door David Stern, die weer voor Batavus Droogstoppel werkt. Droogstoppel onderbreekt het verhaal regelmatig en staat symbool voor de handelaren die medeschuldig zijn aan de onderdrukking. Multatuli zelf onderbreekt het verhaal aan het einde en went zich tot koning Willem III om hde situatie te veranderen.
Multatuli valt zowel onder de romantiek als het realisme. De romantiek wilde juist aan de werkelijkheid ontsnappen, terwijl het realisme de werkelijkheid wilde weergeven. Zijn boeken bevatten vaak kleine verhaaltjes die iets duidelijk moeten maken. De inspiratie hiervoor haalde die uit zijn eigen leven. Multatuli had daarnaast kritiek op het protestantisme en de burgerij. Dit was mede de reden waarom hij naar Duitsland trok. Multatuli was beïnvloedt door verschillende Duitse schrijvers, waaronder Heinrich Heine, maar ook Franse verlichtingsfilosofen, zoals Jean-Jacques Rousseau.
Werken
Hieronder staat een lijst met werken van Multatuli. Multatuli wijzigde zijn werken later. Ook verschenen er verhalen in IDEEN, die later als aparte boeken zijn uitgegeven, zoals Woutertje Pieterse. Deze werken zijn niet in de lijst opgenomen.