Dolomieten: verschil tussen versies
(Nieuwe pagina aangemaakt met '{{Infobox werelderfgoed | naam = Dolomieten | afbeelding = Antelao.jpg | onderschrift = De Antelao | land = {{IT}} | plaats = | regio...') |
|||
| Regel 36: | Regel 36: | ||
[[Categorie:Geografie van Italië]] | [[Categorie:Geografie van Italië]] | ||
[[Categorie:Werelderfgoed in Italië]] | [[Categorie:Werelderfgoed in Italië]] | ||
| + | [[Nl:Dolomieten]] | ||
Huidige versie van 10 jul 2025 om 10:21
| Dolomieten | |
|
| |
|---|---|
| De Antelao | |
| Land |  Italië
|
| UNESCO-regio | Europa en Noord-Amerika |
| Eigenschappen | |
| Werelderfgoed sinds | 2009 |
| Status | Niet-bedreigd |
| Type | Natuurlijk |
| Meer informatie | www.unesco.org |
| Werelderfgoedlijst van UNESCO | |
De Dolomieten zijn een gebergte in het noorden van Italië. Zij zijn een onderdeel van de zuidelijke Alpen. De Dolomieten zijn ontstaan doordat de Apulische Plaat tegen de Europese Plaat aanbotste. Door verwering en erosie ontstonden steile bergen. De hoogste berg van de Dolomieten is de Marmolado met een hoogte van 3343 meter.
Sinds 2009 behoort een deel van de Dolomieten tot de werelderfgoedlijst van UNESCO.
Landschap en gesteente
De Dolomieten werden zo'n 60 miljoen jaar geleden gevormd. Een groot deel van het gebergte bestaat uit kalksteen. De Dolomieten waren namelijk oorspronkelijk onderdeel van de zeebodem. Tijdens het Trias was dat een ondiepe zeebodem op zo'n 1,5 meter. In werd zand afgezet en er was ook koraal te vinden. Het koraal kon blijven groeien totdat er dik gesteente ontstond. Later waren er ook vulkaanuitbarstingen, waardoor er lava over het koraal heen kwam. Hierdoor ontstond dikke lagen kalksteen en ook kwartsieten.
Veel van dat koraal werd gedolomitiseerd. Dat betekent dat het koraal werd omgezet in dolomiet. Dolomiet is een gesteente dat veel voorkomt in de Dolomieten. Zowel het gesteente als het gebergte zijn vernoemd naar de Fransman Déodat de Dolomieu. Dolomieu bestudeerde het gesteente namelijk. In de Dolomieten komt veel dolomiet voor. Het gesteente is rijk aan calcium en wordt gebruikt voor de aanleg van wegen of de bouw van huizen. Het gesteente kan verschillende kleuren hebben, waaronder grijs, wit en bruin.
Bevolking en taal
De Dolomieten zijn een vrij afgezonderde regio. Ze liggen aan de grens met Oostenrijk. Tot 1918 liep de grens tussen Oostenrijk en Italië dwars door de Dolomieten. Het noorden behoorde tot de Oostenrijkse regio Tirol en staat nog steeds bekend als Zuid-Tirol. In die regio spreekt men dan ook nog veel Duits. Het zuiden behoorde toen tot Italië, waar men juist Italiaans sprak. Daarnaast zijn er ook regio's waar men Ladinisch praat. Het Ladinisch is een minderheidstaal die familie is van het Reto-Romaans in Zwitserland.
Na de Eerste Wereldoorlog verloor Oostenrijk Zuid-Tirol aan Italië. De Italiaanse dictator Benito Mussolini probeerde vervolgens om de regio Italiaans te maken. Toch slaagde hij hier niet in. Zuid-Tirol is namelijk erg afgezonderd, waardoor veel mensen Duits bleven spreken. Tussen 1950 en 1970 kwamen de Zuid-Tirolers zelfs in opstand tegen het Italiaanse bestuur. Er vonden zelfs bomaanslagen plaats. Zuid-Tirol wilde zich van Italië afscheiden en zich weer bij Oostenrijk voegen.
Sinds 1972 is de situatie een stuk vreedzamer. Het Duits en het Ladinisch werden naast het Italiaans als talen in Zuid-Tirol erkend. Ook werden de drie groepen vertegenwoordigd door eigen politieke partijen.
