Digitale geletterdheid: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Toegevoegd: Categorie:Maatschappij)
k (Categorie:Mediawijsheid toegevoegd met HotCat)
 
(4 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 4: Regel 4:
 
Om een [[computer]], [[Tablet (computer)|tablet]], of [[mobiele telefoon]] te kunnen gebruiken heb je [[digitale vaardigheden]] nodig. Maar dan ben je er nog niet. Je moet om te beginnen kunnen lezen. Lezen om te begrijpen wat er allemaal op de beeldschermen staat en welke knoppen (zoals linken naar artikelen en andere websites) je moet gebruiken.
 
Om een [[computer]], [[Tablet (computer)|tablet]], of [[mobiele telefoon]] te kunnen gebruiken heb je [[digitale vaardigheden]] nodig. Maar dan ben je er nog niet. Je moet om te beginnen kunnen lezen. Lezen om te begrijpen wat er allemaal op de beeldschermen staat en welke knoppen (zoals linken naar artikelen en andere websites) je moet gebruiken.
  
En dat niet alleen. Het kunnen lezen van de inhoud van een artikel gaat niet alleen om het kunnen lezen van de woorden, maar ook het begrijpen ervan. Op school noemen ze dat begrijpend lezen.
+
En dat niet alleen. Het kunnen lezen van de inhoud van een artikel gaat niet alleen om het kunnen lezen van de woorden, maar ook het begrijpen ervan. Op school noemen ze dat begrijpend lezen. En dan ben je er nog niet, want je moet echt nieuws van onecht nieuws ([[Nepnieuws|fake news]]) kunnen onderscheiden. En juist dat laatste is best lastig.
  
 
== Waarom is lezen en begrijpend lezen belangrijk? ==
 
== Waarom is lezen en begrijpend lezen belangrijk? ==
Regel 11: Regel 11:
 
Het gevaar in die digitale wereld is ook, dat mensen met een lagere [[leesvaardigheid]] ([[laaggeletterdheid]]), veel makkelijker misleid kunnen worden. Jonge kinderen moeten nog goed leren lezen en ouderen missen vaak de kennis van nieuwe begrippen. Ook buitenlanders die het Nederlands nog niet goed kunnen lezen en schrijven hebben moeite met Nederlandse websites.  
 
Het gevaar in die digitale wereld is ook, dat mensen met een lagere [[leesvaardigheid]] ([[laaggeletterdheid]]), veel makkelijker misleid kunnen worden. Jonge kinderen moeten nog goed leren lezen en ouderen missen vaak de kennis van nieuwe begrippen. Ook buitenlanders die het Nederlands nog niet goed kunnen lezen en schrijven hebben moeite met Nederlandse websites.  
  
Bijvoorbeeld een reclame kan er nog zo mooi uitzien, toch kun je op websites komen met verkeerde bedoelingen. Dat kan er zelfs voor zorgen dat je veel geld kwijt raakt.
+
Bijvoorbeeld een reclame kan er nog zo mooi uitzien, toch kun je op websites komen met verkeerde bedoelingen. Dat kan er zelfs voor zorgen dat je veel geld kwijt raakt. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren door [[phishing]].
  
Iemand die digitaal geletterd is, heeft geleerd dat als je met je aanwijspijl (muis) over een link gaat. Dat je dan kunt zien naar welke website je dan gaat. Je kunt er dan voor kiezen er niet op te klikken.
+
Iemand die digitaal geletterd is, heeft geleerd dat als je met je aanwijspijl (muis) over een [[link]] gaat. Ook binnen WikiKids kun je zien naar welk artikel je gaat als je de muis even boven een blauwe link houdt. Zo kun je ook bij externe websites zien naar welke website je dan gaat. Je kunt er dan voor kiezen er niet op te klikken.
  
 
[[Bestand:Student on computer.jpg|miniatuur|Zonder goed kunnen lezen en schrijven geen digitale geletterdheid!]]
 
[[Bestand:Student on computer.jpg|miniatuur|Zonder goed kunnen lezen en schrijven geen digitale geletterdheid!]]
Regel 26: Regel 26:
 
== Hoe kun je daarbij worden geholpen? ==
 
== Hoe kun je daarbij worden geholpen? ==
  
* Kinderen niet zomaar 'loslaten' op het internet. Fietsen in het drukke verkeer laat je ze ook niet zomaar doen. Gebruik voor het internet een veiligheidsfilter.
+
* Kinderen niet zomaar 'loslaten' op het internet. Fietsen in het drukke verkeer laat je ze ook niet zomaar doen. Gebruik voor het internet een [[veiligheidsfilter]].
 
* Leerkrachten en ouders moeten kinderen bevragen over wat ze gelezen hebben. Dan kunnen ze controleren of de kinderen de tekst begrepen hebben. Dat begint al met voorlezen. Door terug te vragen snappen kinderen beter waar het verhaal over ging.
 
* Leerkrachten en ouders moeten kinderen bevragen over wat ze gelezen hebben. Dan kunnen ze controleren of de kinderen de tekst begrepen hebben. Dat begint al met voorlezen. Door terug te vragen snappen kinderen beter waar het verhaal over ging.
* Begeleid kinderen bij het zoeken op internet, bijvoorbeeld bij het maken van een [[werkstuk]] of een [[spreekbeurt]]. Kinderen moeten zich tegelijkertijd vrij kunnen voelen om hun weg te leren vinden op het web
+
* Begeleid kinderen bij het zoeken op internet, bijvoorbeeld bij het maken van een [[werkstuk]] of een [[spreekbeurt]]. Kinderen moeten zich tegelijkertijd vrij kunnen voelen om hun weg te leren vinden op het web. Vertrouw je iets niet, klik dan niet door, maar waarschuw je ouder of de leerkracht of een andere volwassene die in de buurt is.
  
 
== De websites en sociale media zelf ==
 
== De websites en sociale media zelf ==
Teksten zouden het liefst voorzien moeten zijn van plaatjes die er toe doen. Dat ondersteunt de tekst en vergroot het begrip er van. Maar drukke webpagina's met flitsende reclames zijn funest voor zwakkere lezers. Die leiden juist weer teveel af.
+
Teksten zouden het liefst voorzien moeten zijn van plaatjes die er toe doen en een duidelijke indeling helpt ook. Dat ondersteunt de tekst en vergroot het begrip er van. Maar drukke webpagina's met flitsende reclames zijn funest voor zwakkere lezers. Die leiden juist weer teveel af.
  
 +
== Poster ==
 +
[[Bestand:Leerdoelen Digitale Geletterdheid.gif|miniatuur|Leerdoelen Digitale Geletterdheid]]
 +
De poster '''Leerdoelen Digitale Geletterdheid''' is ontwikkeld door B. Hummel, samen met een aantal leerkrachten van de Brederoschool in Groningen. Klik op de afbeelding voor een vergroting.
 +
 +
De poster geeft een overzicht van de nieuwe leerdoelen zoals die ook ontwikkeld zijn door de [[Stichting Leerplanontwikkeling]] (SLO).
 +
 +
* '''Doel 1''': Je kunt een [[computer]] of vergelijkbaar apparaat op een veilige manier gebruiken en je kunt vertellen hoe je dat doet.
 +
* '''Doel 2''': Je kunt verschillende [[Computerprogramma|computerprogramma's]] en [[App|apps]] benoemen en gebruiken.
 +
* '''Doel 3''': Je kunt de [[informatie]] die je nodig hebt vinden in digitale bronnen. [[WikiKids]] is er daar één van.
 +
* '''Doel 4''': Je kunt omschrijven hoe je een mediaboodschap kritisch kan beoordelen. Wat is echt of onecht nieuws ([[Nepnieuws|fake news]])
 +
* '''Doel 5''': Je bent je bewust van hoe je je hoort te gedragen op het internet ([[Netiquette|nettiquette]]).
 +
* '''Doel 6''': Je kunt een stappenplan ([[algoritme]]) voor een oplossing maken.
 +
* '''Doel 7''': Je kunt omschrijven wat [[Kunstmatige intelligentie|Kunstmatige Intelligentie]] ([[AI]]) is en wat voor inhoud het kan hebben.
 
[[Categorie:Onderwijs]]
 
[[Categorie:Onderwijs]]
 
[[Categorie:Digitale vaardigheden]]
 
[[Categorie:Digitale vaardigheden]]
 
[[Categorie:Maatschappij]]
 
[[Categorie:Maatschappij]]
 +
[[Categorie:Mediawijsheid]]

Huidige versie van 26 jan 2025 om 13:07

Samen kijken en lezen ...

Digitale geletterdheid is een vaardigheid op digitale apparaten die vooral met lezen te maken heeft.

Om een computer, tablet, of mobiele telefoon te kunnen gebruiken heb je digitale vaardigheden nodig. Maar dan ben je er nog niet. Je moet om te beginnen kunnen lezen. Lezen om te begrijpen wat er allemaal op de beeldschermen staat en welke knoppen (zoals linken naar artikelen en andere websites) je moet gebruiken.

En dat niet alleen. Het kunnen lezen van de inhoud van een artikel gaat niet alleen om het kunnen lezen van de woorden, maar ook het begrijpen ervan. Op school noemen ze dat begrijpend lezen. En dan ben je er nog niet, want je moet echt nieuws van onecht nieuws (fake news) kunnen onderscheiden. En juist dat laatste is best lastig.

Waarom is lezen en begrijpend lezen belangrijk?

Hoe langer hoe meer gaat digitaal: via de computer, smartphone en dergelijke.

Het gevaar in die digitale wereld is ook, dat mensen met een lagere leesvaardigheid (laaggeletterdheid), veel makkelijker misleid kunnen worden. Jonge kinderen moeten nog goed leren lezen en ouderen missen vaak de kennis van nieuwe begrippen. Ook buitenlanders die het Nederlands nog niet goed kunnen lezen en schrijven hebben moeite met Nederlandse websites.

Bijvoorbeeld een reclame kan er nog zo mooi uitzien, toch kun je op websites komen met verkeerde bedoelingen. Dat kan er zelfs voor zorgen dat je veel geld kwijt raakt. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren door phishing.

Iemand die digitaal geletterd is, heeft geleerd dat als je met je aanwijspijl (muis) over een link gaat. Ook binnen WikiKids kun je zien naar welk artikel je gaat als je de muis even boven een blauwe link houdt. Zo kun je ook bij externe websites zien naar welke website je dan gaat. Je kunt er dan voor kiezen er niet op te klikken.

Zonder goed kunnen lezen en schrijven geen digitale geletterdheid!

Hoe word je digitaal geletterd?

Digitale geletterdheid vraagt dus om een goede leesvaardigheid. Deze krijg je door:

  • Vooral eerst te leren lezen vanaf papier. Zelfs buitenlanders moeten net als jonge kinderen weer beginnen bij het begin (boom, roos, vis ...)
  • Met elkaar het hebben over wat je leest, zodat je met elkaar leert begrijpen wat er staat.
  • Ook nu weer is het belangrijk om met elkaar (ouder, leerkracht, kind, klasgenoten) te bespreken wat je gevonden en gelezen hebt. Dat is boeiend, leuk en leerzaam. Klopt het wel wat er gemeld wordt? Ook WikiKids bijvoorbeeld kan fouten bevatten! Zelfs dan heb je de mogelijkheid om dat te bespreken in de Boomhut.

Hoe kun je daarbij worden geholpen?

  • Kinderen niet zomaar 'loslaten' op het internet. Fietsen in het drukke verkeer laat je ze ook niet zomaar doen. Gebruik voor het internet een veiligheidsfilter.
  • Leerkrachten en ouders moeten kinderen bevragen over wat ze gelezen hebben. Dan kunnen ze controleren of de kinderen de tekst begrepen hebben. Dat begint al met voorlezen. Door terug te vragen snappen kinderen beter waar het verhaal over ging.
  • Begeleid kinderen bij het zoeken op internet, bijvoorbeeld bij het maken van een werkstuk of een spreekbeurt. Kinderen moeten zich tegelijkertijd vrij kunnen voelen om hun weg te leren vinden op het web. Vertrouw je iets niet, klik dan niet door, maar waarschuw je ouder of de leerkracht of een andere volwassene die in de buurt is.

De websites en sociale media zelf

Teksten zouden het liefst voorzien moeten zijn van plaatjes die er toe doen en een duidelijke indeling helpt ook. Dat ondersteunt de tekst en vergroot het begrip er van. Maar drukke webpagina's met flitsende reclames zijn funest voor zwakkere lezers. Die leiden juist weer teveel af.

Poster

Leerdoelen Digitale Geletterdheid

De poster Leerdoelen Digitale Geletterdheid is ontwikkeld door B. Hummel, samen met een aantal leerkrachten van de Brederoschool in Groningen. Klik op de afbeelding voor een vergroting.

De poster geeft een overzicht van de nieuwe leerdoelen zoals die ook ontwikkeld zijn door de Stichting Leerplanontwikkeling (SLO).

  • Doel 1: Je kunt een computer of vergelijkbaar apparaat op een veilige manier gebruiken en je kunt vertellen hoe je dat doet.
  • Doel 2: Je kunt verschillende computerprogramma's en apps benoemen en gebruiken.
  • Doel 3: Je kunt de informatie die je nodig hebt vinden in digitale bronnen. WikiKids is er daar één van.
  • Doel 4: Je kunt omschrijven hoe je een mediaboodschap kritisch kan beoordelen. Wat is echt of onecht nieuws (fake news)
  • Doel 5: Je bent je bewust van hoe je je hoort te gedragen op het internet (nettiquette).
  • Doel 6: Je kunt een stappenplan (algoritme) voor een oplossing maken.
  • Doel 7: Je kunt omschrijven wat Kunstmatige Intelligentie (AI) is en wat voor inhoud het kan hebben.
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Digitale_geletterdheid&oldid=913809"