Touwbekercultuur
Zie ook 
Met de touwbekercultuur wordt een bevolkingsgroep bedoeld die over een groot deel van Europa verspreid leefde tussen ca. 3000 voor Chr. - 2350 v. Chr, dus vanaf het late Neolithicum, tijdens de kopertijd en eindigend in de vroege bronstijd. De cultuur van touwbekers omvatte een enorm gebied, grenzend aan de Yamnaya-cultuur en de cultuur van touwwaren in Zuid-Centraal-Europa, tot de Rijn in het westen en de Wolga in het oosten, en bezette delen van Noord-Europa , Centraal-Europa en Oost-Europa. Men denkt dat de touwbeker-cultuur is ontstaan uit de westwaartse migratie (verhuizing) van Yamnaya-gerelateerde mensen uit de steppe-boszone naar het grondgebied van laat-neolithische Europese culturen in het westen, zoals de trechterbekercultuur. Waarschijnlijk hebben ze gezorgd voor de verspreiding van veel van de Indo-Europese talen in Europa en Azië, waaruit uiteindelijk ook het Nederlands is ontstaan. Volgens onderzoeker David Anthony (2007) heeft de touwbekercultuur mogelijk Germaans (waar onder andere het Nederlands vanaf stamt), het Baltisch en het Slavisch geïntroduceerd (gebracht) in Noord-Europa.
Deze touwbekercultuur werd opgevolgd door de klokbekercultuur.
Naam en herkomst
De Duitse archeoloog Friedrich Klopfleisch bedacht de naam in 1883. Hij noemde het naar koord- of touwachtige indrukken of versieringen in de klei die kenmerkend zijn voor het aardewerk wat gemaakt werd door de mensen van deze cultuur. Het wordt ook wel de enkel-grafculruur genoemd omdat elke begravene zijn of haar eigen graf had. De persoon werd gehurkt met enkele voorwerpen begraven onder een grafheuvel. Ook nog een andere naam is de boothamercultuur, naar de stenen bootvormige hamerkoppen of strijdbijlen die men maakte. Deze graven zijn gevonden in het grootste deel van continentaal Noord-Europa van de Rijn in het westen tot de Wolga in het oosten, inclusief het grootste deel van het hedendaagse Duitsland, Nederland, Denemarken, Polen, Litouwen, Letland, Estland, Wit-Rusland, Tsjechië, Oostenrijk, Hongarije, Slowakije, Zwitserland, het noordwesten van Roemenië, het noorden van Oekraïne en het Europese deel van Rusland, evenals de kustgebieden van Noorwegen en de zuidelijke delen van Zweden en Finland.
Waarschijnlijk bestond de cultuur uit verschillende groepen. Er zijn verschillen in de materiële cultuur en in nederzettingen en samenleving. Tegelijkertijd hadden ze verschillende gemeenschappelijke elementen die kenmerkend zijn voor alle Touwbeker-groepen, zoals hun begrafenispraktijken, aardewerk met "koord"-versiering en unieke stenen bijlen. De bootvormige bijlen zijn vooral in Noorwegen en Zweden gevonden. Er zou hier ook sprake zijn van de eerste vorm van crematie. Er zijn ook vele grottekeningen van boten gevonden die wijzen op een zeevarend volk.
In het zuidoosten van Polen zijn ook sporen van karren gevonden.