Akropolis van Athene
De Akropolis van Athene is een heuvel van 156 meter hoog in de Griekse hoofdstad Athene. In de Griekse oudheid was de Akropolis het religieuze centrum van Athene, dat ook toen de grootste Griekse stad was. Op de Akropolis zijn daarom veel ruïnes te vinden van antieke tempels en andere gebouwen. De ruïnes van de Akropolis zijn waarschijnlijk de bekendste overblijfselen uit de Griekse oudheid en vormen de grootste toeristische attractie van Athene en heel Griekenland. Sinds 1987 staat de Akropolis van Athene dan ook op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
De Akropolis van Athene is niet de enige akropolis in Griekenland, maar omdat hij zoveel bekender is dan alle andere wordt hij vaak ook "de Akropolis" genoemd.
Ligging
De Akropolis ligt in het centrum van Athene. De heuvel is 156 meter hoog en is een zogenaamde tafelberg, wat wil zeggen dat de top plat is. Hierdoor is de heuvel erg geschikt om op te bouwen. De Akropolis ligt een paar kilometer van de zee en heeft erg steile wanden. Hierdoor was de heuvel goed bereikbaar, maar ook makkelijk om te verdedigen. Dat is dan ook de reden dat dit de eerste plek in de omgeving was die werd bewoond.
Opbouw
Op de heuvel
In de loop der tijd hebben er veel gebouwen op de top van de Akropolis gestaan. Veel daarvan zijn verwoest, maar er zijn vier gebouwen die nog voor een groot deel overeind staan:
- Het Parthenon. Dit is het bekendste gebouw van de Akropolis. Veel mensen kennen alleen dit gebouw en denken dat dit gebouw de Akropolis heet. Het Parthenon was vroeger een tempel voor de godin Pallas Athene, de beschermgodin van Athene. Dit gebouw is het hoogtepunt van de Griekse bouwkunst. Na de oudheid is het een kerk, een moskee en een opslagplek voor buskruit geweest. Hierdoor is het beschadigd geraakt, maar door restauraties ziet het er nu weer meer uit zoals het er in de oudheid uitzag.
- Het Erechtheion. Dit was een belangrijk heiligdom voor de Atheners, gewijd aan Pallas Athene en Poseidon. Hoewel het kleiner is dan het Parthenon, was het als tempel belangrijker. Verder is het Erechtheion vooral bekend door de kariatiden, zuilen in de vorm van vrouwen. Degene die nu op de Akropolis staan zijn kopieën, de originele zijn in het Akropolismuseum tentoongesteld om ze te beschermen tegen de luchtvervuiling.
- De Propyleeën. De Propyleeën vormden de toegangspoorten tot de Akropolis. Hier kwamen bezoekers aan na de klim en konden ze in een gebouwtje uitrusten. Ook werden de offerdieren hier binnengebracht.
- De tempel van Nikè. Dit is een kleine tempel die was gewijd aan Athena Nikè: Athena als godin van de overwinning (nikè betekent "overwinning" in het Grieks). Dit is het kleinste gebouw op de Akropolis, maar het is wel goed bewaard gebleven.
Het Parthenon.
Het Erechtheion.
De Propyleeën.
De tempel van Nikè.
Verder waren er nog veel meer heiligdommen op de Akropolis, maar daarvan zijn alleen de fundamenten over, of zelfs nog minder dan dat.
Aan de voet van de heuvel
Aan de voet van de heuvel zijn nog twee theaters overgebleven:
- Het odeion van Herodes Atticus. Dit theater werd gebruikt voor muziekvoorstellingen. Het is een paar honderd jaar jonger dan de andere gebouwen en werd pas in de Romeinse tijd gebouwd.
- Het Dionysustheater. Dit is een van de oudste Griekse theaters. Er werden theatervoorstellingen gehouden voor een publiek dat soms uit wel 17.000 mensen bestond. Het is een stuk groter en ouder dan het odeon van Herodes Atticus.
Het odeion van Herodes Atticus.
Het Dionysustheater.
Geschiedenis
Duizenden jaren voor Christus werd de Akropolis van Athene al bewoond. Vanaf 2000 v. Chr. werd de Akropolis bewoond door Grieken van de Myceense beschaving. Zij bouwden een paleis/kasteel op de top en rond 1200 v. Chr. bouwden zij een muur om de Akropolis, waarvan nu nog resten zijn te zien. Deze muur was zo'n 760 meter lang, tot wel 10 meter hoog en 3,5 tot 6 meter dik. Deze muur wordt ook genoemd in de Odyssee. Vanaf 1000 v. Chr. groeide de stad Athene en werd de Akropolis steeds meer een plek voor tempels in plaats van een woonplaats. In deze tijd werd ook de eerste grote tempel voor de godin Athene gebouwd.
In 480 v. Chr., tijdens de Perzische Oorlogen, werd de hele Akropolis verwoest door Perzische troepen van Xerxes. De Grieken wonnen hierna wel de oorlog en daardoor konden de Atheners snel beginnen met de wederopbouw van de Akropolis. Op bevel van Perikles begon in 447 v. Chr. de wederopbouw onder leiding van kunstenaar en architect Phidias. In 437 v. Chr. werd begonnen aan de bouw van de Propyleeën, de tempel van Nikè volgde in 427 v. Chr. en het Erechtheion in 421 voor Christus. De Akropolis was nu op het hoogtepunt van zijn bestaan en Athene genoot van zijn zogenaamde Gouden Eeuw.
In deze vorm bleef de Akropolis lang bestaan. Ook onder Romeinse heerschappij lagen de tempels er goed bij. In de Byzantijnse tijd verloren de tempels pas hun functie. De christelijke Byzantijnen vormden het Parthenon bijvoorbeeld om tot een kerk. In de middeleeuwen werd daarom een klokkentoren bij het Parthenon gebouwd. Onder de heerschappij van het Ottomaanse Rijk werd het Parthenon een moskee en werd van de klokkentoren een minaret gemaakt. In deze tijd liep de Akropolis veel schade op. Zo beschoten de Venetianen het gebouw in 1687, terwijl er veel buskruit lag opgeslagen. Dit leidde tot een explosie die een groot deel van de Akropolis heeft verwoest. Ook haalde de Britse edelman Lord Elgin in 1801 veel beeldhouwwerken naar Londen. Tot op de dag vandaag eisen de Grieken de beeldhouwwerken terug.
Na de onafhankelijkheid van Griekenland werd de Akropolis een belangrijk symbool van het herboren Griekenland. Er werden veel opgravingen gedaan en nieuwere gebouwen (dat wil zeggen van na 500 na Christus) werden gesloopt, wat ook tot kritiek leidde. In de 20e eeuw werd de Akropolis een toeristische attractie, wat het nog steeds is. Nog steeds worden er opgravingen gedaan en wordt er gerestaureerd, zodat de Akropolis ook voor toekomstige generaties bewaard blijft.
Plattegrond
Hieronder zie je een plattegrond van de Akropolis. De belangrijkste overgebleven gebouwen zijn het Parthenon (1), het Erechtheion (3), de Propyleeën (5), de tempel van Nikè (6), het odeion van Herodes Atticus (15) en het Dionysustheater (18).
Galerij
Uitzicht op de Akropolis met op de achtergrond de golf van Egina.
De kopieën van de kariatiden in het Erechtheion.
