Kabinetsformatie Nederland 2025
 |
| Kabinetsformatie Nederland 2025 | |
| |
| Nieuwe regeringsleider nog niet bekend | |
| Gegevens formatie | |
| Land |  Nederland
|
| Verkiezing | Tweede Kamerverkiezingen 2025 |
| Startdatum formatie | 4 november 2025 |
| Verkenner(s) | Wouter Koolmees (4 november 2025-11 november 2025 (gepland)) |
| Vorig kabinet | Schoof |
Portaal  Nederland
| |
| Portaal Politiek
| |
Dit artikel gaat over de kabinetsformatie in Nederland na de Tweede Kamerverkiezingen 2025 gehouden op 29 oktober 2025.
Aanloop
Val kabinet-Schoof
Zie kabinet-Schoof voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Het kabinet-Schoof regeerde Nederland sinds 2 juli 2024. Het kabinet bestond uit de politieke partijen PVV, VVD, NSC en BBB. Samen hadden deze partijen met 88 van de 150 zetels een ruime meerderheid in de Tweede Kamer. Het kabinet was best instabiel. Drie van de vier partijen hadden nog nooit geregeerd en NSC bestond pas sinds de zomer van 2023, een paar maanden voor de Tweede Kamerverkiezingen 2023. Het belangrijkste thema van het kabinet was het beperken van de immigratie, en dan vooral de asielmigratie. De PVV, met 37 zetels de grootste (regerings)partij, vond dat er strenge maatregelen moesten komen om de asielstroom in te dammen. Dat wilde de partij doen door een noodwet in te voeren. Een noodwet is een wet die gelijk geldt, dus pas achteraf aangenomen hoeft te worden door de Tweede en Eerste Kamer. Dat mag alleen bij hele bijzondere situaties, zoals rampen. Coalitiepartner NSC wilde dit niet, en de rest van de regeringspartijen zag het ook niet echt zitten. Dit plan verdween in de ijskast.
.jpg)
Eind mei 2025 hield PVV-leider Geert Wilders een persconferentie. Dat is een zeldzaamheid; hij spreekt bijna nooit met journalisten. Tijdens deze persconferentie presenteerde hij zijn zogenoemde tienpuntenplan. Dat was een plan met tien onderdelen waarin hij een heel streng asielbeleid voorstelde, waaronder een asielstop. Dat betekent dat er geen asielzoeker meer Nederland in mocht van Wilders. Een week later, begin juni, sprak hij over dit plan met de fractievoorzitters van de andere coalitiepartijen: Dilan Yeşilgöz (VVD), Nicolien van Vroonhoven-Kok (NSC) en Caroline van der Plas (BBB). Wilders vroeg ze of ze zijn tienpuntenplan wilden ondertekenen, dus of ze het met hem wilden uitvoeren. Alle drie wilden ze het niet zomaar ondertekenen. De volgende ochtend probeerde Wilders het opnieuw. Toen het antwoord weer driemaal "nee" was, stapte Wilders op 3 juni 2025 om ongeveer 9.15 's ochtends uit de coalitie. Het kabinet-Schoof kon niet meer rekenen op een kamermeerderheid. Diezelfde middag bood premier Dick Schoof het ontslag van zijn kabinet aan aan de koning, Willem-Alexander. Het kabinet was definitief gevallen.
Verkiezingen
Zie Tweede Kamerverkiezingen 2025 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Na de kabinetsval besloot de Tweede Kamer dat er vervroegde Tweede Kamerverkiezingen moesten komen. De verkiezingen stonden eigenlijk gepland voor begin 2028, maar vanwege de kabinetsval werden de Tweede Kamerverkiezingen 2025 al op 29 oktober 2025 gehouden.
Onduidelijke uitslag
.jpg)
De uitslag van die verkiezingen was niet meteen duidelijk. Volgens de exitpoll 
, een opiniepeiling over de verdeling van de zetels van de Tweede Kamer op de dag van de verkiezingen, zou D66 de grootste partij worden, maar vanwege de foutmarge van één tot twee zetels kon de twee zetels lager gepeilde PVV D66 nog inhalen. Dan zou de PVV de grootste partij zijn.
Later, toen steeds meer gemeentes hun uitslag doorgaven, bleek dat het verschil tussen D66 en de PVV zo klein was, beiden 26 zetels, dat voor het eerst sinds de Tweede Kamerverkiezingen van 1952 de twee grootste partijen evenveel zetels hadden en dat het dus aankwam op het verschil in stemmen. Dit was belangrijk, want de winnaar van de verkiezingen mag als eerste een verkenner aanwijzen en een poging doen om een kabinet te formeren. Hierbij is het wel zo dat zowat alle grote partijen, zoals D66, de VVD en het CDA, de PVV hadden uitgesloten. Zij wilden dus sowieso niet in een kabinet met de PVV.
Normaal gesproken zou de verkenner op de vrijdag na de verkiezingen worden aangewezen. Nu besloten de partijen op verzoek van PVV-leider Wilders te wachten totdat het duidelijker was wie de grootste partij geworden was. Die uitslag wordt nu op dinsdag verwacht.
Na de uitslag van de briefstemmen van de Nederlanders in het buitenland stond vast dat D66 het meeste aantal stemmen had. Een paar dagen daarvoor had persbureau ANP, dat cijfers over de verkiezingen verzamelt en verspreidt, vastgesteld dat de PVV D66 niet meer kon inhalen.
Bekendmaking officiële uitslag
Op 7 november 2025 zal de Kiesraad in een openbare zitting de definitieve uitslag vaststellen, waarna de nieuwe Tweede Kamer op 12 november 2025 zal worden geïnstalleerd.
Kabinetsformatie
Verkenning
| Portret | Verkenner | Termijn | |
|---|---|---|---|
 |
drs. W. (Wouter) Koolmees (D66) |
4 november 2025 - 11 november 2025 | |
Op de dinsdag na de verkiezingen, 4 november 2025, kwamen de fractievoorzitters onder leiding van de voorzitter van de Tweede Kamer Martin Bosma bijeen. Zij besloten de door D66 voorgedragen beoogd verkenner Wouter Koolmees aan te stellen als verkenner. Koolmees had die taak ook bij de kabinetsformatie van het kabinet-Rutte IV. Verder was Koolmees namens D66 als onderhandelaar betrokken bij de kabinetsformatie van het kabinet-Rutte III, en hij was ook informateur bij de onderhandelingen voor een nieuw college in Rotterdam in 2022 (een soort kabinetsformatie, maar dan op gemeentelijk niveau). Hij heeft dus ervaring met formaties. Koolmees gaat in de dagen na zijn aanstelling praten met de verschillende fractievoorzitters. Hij moet op 11 november zijn eindverslag inleveren. Daarin staat als het goed is een advies over hoe de formatie verder moet, en welke partijen samen mogelijk een kabinet kunnen vormen.
Op 5 november kwamen de fractievoorzitters van de grote partijen langs. Wegens ziekte kon Lidewij de Vos van Forum voor Democratie niet komen. Zij werd daarom gewisseld met Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging. Jetten, fractievoorzitter van D66, mocht als eerste langskomen. Hij gaf hier nogmaals zijn voorkeur aan voor een middenkabinet met GroenLinks-PvdA, D66, CDA en VVD. De tweede partij, de PVV, gaf via fractievoorzitter Geert Wilders aan graag te willen regeren, maar dat ze wel heel streng asiel- en migratiebeleid willen. Bijna alle andere grote partijen hebben de PVV uitgesloten van een nieuw kabinet. Dilan Yeşilgöz van de VVD herhaalde haar sterke voorkeur voor een centrumrechts kabinet, met D66, CDA, VVD en JA21. Deze combinatie heeft echter geen meerderheid in de Tweede Kamer, de combinatie komt daarvoor één zetel tekort. Om die reden was ook Joost Eerdmans van JA21 terughoudend met het uitspreken van zijn voorkeur voor die coalitie. Hoewel de VVD GroenLinks-PvdA uitsloot, stelde de nieuwe fractievoorzitter van GroenLinks-PvdA Jesse Klaver de VVD niet bij voorbaat uit te sluiten.