Februarirevolutie (1848)

Dit artikel gaat over de Februarirevolutie van 1848 in Frankrijk. Zoek je de Februarirevolutie van 1917 in Rusland? Klik hier!

De Februarirevolutie van 1848

De Februarirevolutie van 1848 was een revolutie in Frankrijk tussen 22 en 24 februari 1848. De revolutie zorgde ervoor dat koning Lodewijk Filips I werd afgezet en de monarchie werd afgeschaft. Dit betekende het einde van de Julimonarchie en het begin van de Tweede Franse Republiek. De Februarirevolutie was onderdeel van een golf van Europese revoluties in 1848. Deze revoluties worden samen het Revolutiejaar 1848 genoemd.

De revolutie had verschillende oorzaken. Koning Lodewijk Filips I had nog altijd veel invloed en gebruikte deze voor onderdrukking van zijn tegenstanders. Ook waren er grote misoogsten en veel armoede in Frankrijk. Veel arbeiders wilden meer rechten en de bevolking wilde meer vrijheid. De burgerij, liberalen, arbeiders en revolutionairen keerden zich samen tegen de koning. In tegenstelling tot andere landen was de revolutie in Frankrijk juist erg succesvol.

Achtergrond

Koning Lodewijk Filips I

De julimonarchie

Zie Julimonarchie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Sinds 1814 was Frankrijk weer een koninkrijk onder het huis Bourbon. Officieel was Frankrijk een constitutionele monarchie, waarin de macht van de koning beperkt was. Toch had de koning in feite nog veel macht. Dit werd een probleem toen koning Karel X meer macht naar zich toegreep. In 1830 kwam de bevolking van Parijs in opstand tegen Karel X tijdens de Julirevolutie. Deze revolutie zorgde ervoor dat de koning Karel X aftrad en opgevolgd werd door de liberalere koning Lodewijk Filips I.

Na de Julirevolutie ontstond de Julimonarchie. Dit was een tweede poging om van Frankrijk een constitutionele monarchie te maken. In het begin lukte dit ook. Er was persvrijheid, de burgerij kon stemmen en de macht van de koning werd verder beperkt. Toch had de koning nog steeds veel invloed. Frankrijk was een erg verdeeld land, waardoor de koning probeerde het Franse volk te verenigen. Dit leidde tot verschillende compromissen. Toch besloot de koning ook om zijn macht te gebruiken om zijn tegenstanders op te pakken. De monarchie werd steeds minder populair, waardoor de mate van onderdrukking alleen maar toenam. Uiteindelijk werd de persvrijheid ingeperkt en werd het zelfs verboden om te demonstreren.

Economische situatie

Ondertussen ging het economisch vrij slecht met Frankrijk. In Frankrijk leefde de werkende klasse grotendeels in armoede. In het Verenigd Koninkrijk werden juist wetten aangenomen om arbeidsomstandigheden te verbeteren. In Frankrijk kwamen deze wetten maar moeilijk van de grond. Er werd een wet aangenomen tegen kinderarbeid, maar hier werd nooit op gecontroleerd. In 1846 mislukten veel oogsten en ontstond er een grote economische crisis. Hierdoor ging het nog slechter met de Franse economie. Ook ontstond er honger, maar de Franse staat weigerde om het importeren van voedsel makkelijker te maken.

Een van de banketten in Parijs op 9 juli 1847

Ondertussen kwamen er ook socialistische denkers in Frankrijk op. De ideeën van Louis Blanc en Pierre-Joseph Proudhon werden populairder. Ook riep Frédéric Bastiat de Franse staat op om meer te investeren in het land. De armoede zorgde ervoor dat het socialisme en zelfs het anarchisme populair werden onder de bevolking.

Campagne des banquets

Politieke vergaderingen en demonstraties waren verboden in Frankrijk. Daarom besloten mensen om banketten te organiseren. Dit zijn een soort van diners, waarbij eten en drinken voor iedereen werd gemaakt. Er werd met grote groepen samen gegeten. Onder het eten werden de economische en politieke problemen en oplossingen besproken. De banketten worden de Campagne des banquets genoemd. Bij een van deze banketten in 1847 was Friedrich Engels ook aanwezig. Hij zou een jaar later met Karl Marx het Communistisch Manifest schrijven.

De Franse regering was niet blij met de actie. Op 14 januari 1848 nam de Franse premier François Guizot een wet aan, waardoor deze etentjes verboden werden. Hierdoor werden etentjes binnengevallen en mensen opgepakt. Desondanks besloot men om op 22 februari opnieuw zo'n banket te organiseren.

Gevolgen

In Frankrijk

Voor Frankrijk betekende de Februarirevolutie het einde van de Julimonarchie. Frankrijk afschafte de monarchie, waardoor de Tweede Franse Republiek ontstond. Hierdoor kregen alle mannen kiesrecht en kreeg Frankrijk voor het eerst een president als staatshoofd. Tijdens de eerste presidentsverkiezingen koos men Louis-Napoléon Bonaparte (het neefje van Napoleon) tot president van Frankrijk.

Al snel kreeg hij steeds meer macht naar zich toe. In 1851 pleegde hij een staatsgreep en in 1852 kroonde hij zich tot keizer Napoleon III. Hierdoor ontstond het Tweede Franse Keizerrijk. De Tweede Franse Republiek bestond daardoor slechts vier jaar. De Februarirevolutie was daardoor eerst heel succesvol, maar op de langere termijn niet. Het Tweede Franse Keizerrijk was immers een absolute monarchie.

In andere landen

Het succes van de Februarirevolutie zorgde andere revoluties door heel Europa. Deze revoluties worden samen het Revolutiejaar genoemd. Een paar weken later brak in Duitsland de Maartrevolutie uit. Duitsland bestond toen uit allerlei kleine landjes met men of meer dezelfde taal en cultuur. Deze waren verbonden in de Duitse Bond, maar hadden geen gemeenschappelijk bestuur. Ook waren er weinig vrijheden en vrijwel geen democratie. Tijdens de Maartrevolutie kwamen de Duitsers in opstand. Zij wilden meer vrijheid, meer democratie en ook een gemeenschappelijk land voor alle Duitsers. Deze revolutie mislukte een jaar later, toen de koning van Pruisen weigerde om de Duitse troon aan te nemen.

Toch zorgden de revoluties ervoor dat de vorsten van Pruisen, Oostenrijk, Beieren en Sardinië de bevolking meer vrijheden moesten toekennen.