Gebruiker:Mike1023/Kladblok: verschil tussen versies
(143 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox politieke partij |
{{Infobox politieke partij |
||
− | | naam = |
+ | | naam = Belgische Socialistische Partij (BSP) <br> ''Parti socialiste belge (PSB)'' |
− | | afbeelding = |
+ | | afbeelding = [[File:Logo_du_Parti_socialiste_belge_(1945-1978).png|200px]] |
− | | oprichting = |
+ | | oprichting = mei 1945 |
− | | opheffing = |
+ | | opheffing = oktober 1978 |
| actief in = {{BE}} |
| actief in = {{BE}} |
||
− | | richting = [[Links (politiek)| |
+ | | richting = [[Links (politiek)|Centrumlinks]] |
− | | stroming = [[ |
+ | | stroming = [[Sociaaldemocratie]] |
| presidentskandidaat = |
| presidentskandidaat = |
||
| president = |
| president = |
||
Regel 51: | Regel 51: | ||
| beneuxpartij = |
| beneuxpartij = |
||
| europesepartij = |
| europesepartij = |
||
+ | | internationaal = |
||
− | | internationaal = [[Radicale Internationale]] (tot 1936) <br> [[Liberale Internationale]] (1947-1961) |
||
− | | partijkleur = |
+ | | partijkleur = FF0000 |
− | | voorgaand = |
+ | | voorgaand = [[Belgische Werkliedenpartij]] |
+ | | opvolgend = [[Vooruit (politieke partij)|Socialistische Partij]] <br> [[Parti Socialiste (België)|Parti Socialiste]] |
||
− | | opvolgend = |
||
| fusie = |
| fusie = |
||
− | | opgegaan = |
+ | | opgegaan = |
− | | afsplitsing = |
+ | | afsplitsing = |
− | | afgesplitst = |
+ | | afgesplitst = |
| voortzetting = |
| voortzetting = |
||
}} |
}} |
||
− | De ''' |
+ | De '''Belgische Socialistische Partij''' was een [[sociaaldemocratie|sociaaldemocratische]] partij die tussen 1945 en 1978 bestond. De partij was de opvolger van de vooroorlogse [[Belgische Werkliedenpartij]] (BWP). De BSP-PSB had een grote invloed op België na de [[Tweede Wereldoorlog]]. Zo heeft de partij bijgedragen aan het ontstaan van de [[verzorgingsstaat]]. |
+ | Tijdens haar bestaan is de partij vrijwel altijd onderdeel van de regering geweest, behalve tussen 1949 en 1954 en tussen 1958 en 1961. In deze periode heeft de BSP-PSB viermaal een premier geleverd: [[Achille Van Acker]], [[Camille Huysmans]], [[Paul-Henri Spaak]] en [[Edmond Leburton]]. In 1978 splitste de partij in een Franstalige en Nederlandstalige afdeling. In Vlaanderen heet de Belgische Socialistische Partij tegenwoordig [[Vooruit (politieke partij)|Vooruit]]. In Franstalig België staat deze bekend als de [[Parti Socialiste (België)|Parti Socialiste]] (PS). |
||
− | De partij leverde een belangrijke bijdrage aan de Belgische politiek. Ook verschillende Belgische premiers waren lid van de Liberale Partij, zoals [[Walthère Frère-Orban]] en [[Charles Rogier]]. De liberalen maakten zich sterk voor [[vrijhandel]] en een strikte [[scheiding tussen kerk en staat]]. Zo vonden zij dat er geen religieus onderwijs bekostigt mocht worden met gemeenschapsgeld. In 1961 ging de partij op in de [[Partij voor Vrijheid en Vooruitgang]] (PVV). Tien jaar later splitste deze partij weer in Vlaamse en Franstalige partij. De [[Open Vld]] en de [[Mouvement Réformateur]] (MR) zijn de politieke nakomelingen van de Liberale Partij. |
||
==Geschiedenis== |
==Geschiedenis== |
||
− | === |
+ | ===Voorgeschiedenis=== |
− | Tijdens de [[Belgische Revolutie]] waren zowel de liberalen als de katholieken tegen de Nederlandse koning. Zij hadden hier elk hun eigen redenen voor, maar besloten samen te werken. Met succes wisten zij België onafhankelijk te maken. In de jaren na de Belgische Revolutie bleven zij samenwerken. Dit wordt het [[unionisme (Nederlanden)|unionisme]] genoemd. Hoewel de katholieken een meerderheid hadden, bleven zij samenwerken met de liberalen. Dit leidde tot verschillende [[compromis]]sen. Zo kregen de liberalen een redelijk liberale [[grondwet]] voor die tijd. De katholieken mochten weer het onderwijs regelen. |
||
− | [[Bestand:Bruxelles_à_travers_les_âges_(1884)_(14577138309).jpg|left|300px|thumb|De Liberale Partij wordt opgericht in de Gothische Zaal van het [[stadhuis van Brussel]].]] |
||
− | In de jaren 1840 ontstond er meer weerstand tegen het unionisme. De liberalen wilden namelijk meer vrijheid, terwijl de katholieken dit niet wilden. De liberalen besloten daarom een eigen partij op te richten. In 1846 werd de Liberale Partij opgericht in het [[stadhuis van Brussel]]. De liberalen schreven ook een [[verkiezingsprogramma]]. Hierin stond onder meer dat: |
||
− | * De liberalen streefden naar meer vrijheid, zoals een grotere [[vrijheid van meningsuiting]] en [[persvrijheid]]. |
||
− | * De liberalen wilden publieke scholen. In die tijd werd het onderwijs door de kerk geregeld. |
||
− | * De liberalen wilden de leefomstandigheden van arbeiders verbeteren. |
||
− | * De liberalen wilden een kieshervorming, waardoor meer mensen zouden kunnen stemmen. |
||
− | === |
+ | ===Wederopbouw en Koningskwestie=== |
− | De Liberale Partij behaalde bij de verkiezingen van 1847 meteen al een grote overwinning. Hierdoor kon er een liberale regering onder [[Charles Rogier]] gevormd worden. Deze regering kon echter weinig uitvoeren, aangezien één jaar later grote onrust in Europa uitbrak. In Parijs was de [[Februarirevolutie (1848)|Februarirevolutie]] uitgebroken. De Franse koning moest aftreden en de republiek werd uitgeroepen. Ook in Duitsland, Nederland, Hongarije en Oostenrijk was het onrustig. In België waren er slechts kleine opstanden, maar deze zorgden wel voor angst bij zowel de liberalen als katholieken. Zij besloten samen te werken om enkele veranderingen door te voeren. Zo werd het [[censuskiesrecht]] verlaagd, waardoor meer mensen konden stemmen. Voor de Liberale Partij betekende dit meer steun en vertrouwen. De partij werd als gematigd gezien, aangezien het zich afkeerde van het geweld en de revolutie. |
||
− | [[Bestand:Walthère_Frère-Orban_(1812-1896).jpg|right|300px|thumb|[[Walthère Frère-Orban]]]] |
||
− | Tijdens de verkiezingen van 1852 konden nieuwe groepen mensen gaan stemmen. Zij stemden meestal op de Liberale Partij, waardoor de steun voor deze partij groeide. De partij was vooral populair onder ondernemers, werkgevers, handelaars en in industriële gebieden en steden. De partij steunde de [[Industriële Revolutie]], [[vrijhandel]] en meer vrijheden. Tussen 1852 en 1884 wordt daarom ook gesproken van het ''triomf van het liberalisme'' of de ''Liberale hegemonie''. België werd tijdens deze periode geleid door vrijwel alleen liberale regeringen. Naast Charles Rogier waren ook [[Henri de Brouckère]] en [[Walthère Frère-Orban]] premier. Frère-Orban zou tijdens deze periode een grote invloed hebben op de Liberale Partij. |
||
+ | ===Jaren 1960 en 1970=== |
||
− | De liberalen wilden de rol van religie binnen de overheid beperken. Zo wilden de liberalen dat er geen overheidsgeld naar religieus onderwijs ging. In 1850 hadden de liberalen al een wet ingevoerd waardoor het publiek onderwijs werd uitgebreid. Onder Frère-Orban werden de regels voor religieuze aangescherpt. Zo moesten onderwijzers op alle scholen een diploma van een publieke school bezitten. Ook mochten godsdienstlessen alleen buiten schooltijd plaatsvinden. De katholieken en liberalen hadden daarom ruzie. Deze ruzie staat bekend als de [[schoolstrijd (België)|schoolstrijd]] en zou pas in de jaren 1960 worden opgelost. |
||
+ | ===Splitsing=== |
||
− | Hoewel de liberalen eerst opkwamen voor de rechten van arbeiders, verdween dit meer naar de achtergrond. Arbeiders konden toentertijd niet stemmen. Zij verenigden zich in 1885 als de [[Belgische Werkliedenpartij]], de eerste [[socialisme|socialistische]] (BWP) partij van België. De BWP organiseerde samen met [[vakbond]]en stakingen. Na een grote staking in 1893 werd uiteindelijk het [[algemeen meervoudig stemrecht]] doorgevoerd. Alle mannelijke burgers van 25 jaar en ouder konden stemmen. Wel kregen mannelijke kiezers met extra bezittingen twee of drie stemmen. Voor de Liberale Partij betekende deze wijziging het definitieve einde van hun hegemonie. Radicale kiezers gingen naar de BWP, terwijl conservatieve kiezers naar de Katholieke Partij gingen. |
||
+ | ==Verkiezingsuitslagen== |
||
− | ===Derde partij van België=== |
||
+ | {| class="wikitable" |
||
− | ===Tweede Wereldoorlog en wederopbouw=== |
||
+ | |- |
||
− | |||
+ | ! rowspan="2"| Jaar |
||
− | ===Einde=== |
||
+ | ! rowspan="2"| Partijvoorzitter |
||
− | |||
+ | ! colspan="2"| [[Kamer van Volksvertegenwoordigers|Kamer]] |
||
− | ==Partijleiders== |
||
+ | ! colspan="2"| [[Senaat (België)|Senaat]] |
||
− | |||
+ | |- |
||
− | ==Resultaten== |
||
+ | ! Zetels |
||
+ | ! -/+ |
||
+ | ! Zetels |
||
+ | ! -/+ |
||
+ | |- |
||
+ | | 1946 || [[Paul-Henri Spaak]] || {{Percentagebalk|69|202|#FF0000}} || +5 || {{Percentagebalk|34|101|#FF0000}} || |
||
+ | |- |
||
+ | | 1949 || [[Paul-Henri Spaak]] || {{Percentagebalk|66|212|#FF0000}} || -3 || {{Percentagebalk|33|106|#FF0000}} || -1 |
||
+ | |- |
||
+ | | 1950 || [[Max Buset]] || {{Percentagebalk|73|212|#FF0000}} || +7 || {{Percentagebalk|37|106|#FF0000}} || +4 |
||
+ | |- |
||
+ | | 1954 || [[Achille Van Acker]] || {{Percentagebalk|82|212|#FF0000}} || +9 || {{Percentagebalk|42|106|#FF0000}} || +5 |
||
+ | |- |
||
+ | | 1958 || [[Achille Van Acker]] || {{Percentagebalk|80|212|#FF0000}} || -2 || {{Percentagebalk|40|106|#FF0000}} || -2 |
||
+ | |- |
||
+ | | 1961 || [[Léo Collard]] || {{Percentagebalk|84|212|#FF0000}} || +4 || {{Percentagebalk|45|106|#FF0000}} || +5 |
||
+ | |- |
||
+ | | 1965 || [[Léo Collard]] || {{Percentagebalk|64|212|#FF0000}} || -20 || {{Percentagebalk|31|106|#FF0000}} || -14 |
||
+ | |- |
||
+ | | 1968 || [[Léo Collard]] || {{Percentagebalk|59|212|#FF0000}} || -5 || {{Percentagebalk|33|106|#FF0000}} || +2 |
||
+ | |- |
||
+ | | 1971 || [[Jos Van Eynde]] || {{Percentagebalk|57|212|#FF0000}} || -2 || {{Percentagebalk|24|106|#FF0000}} || -9 |
||
+ | |- |
||
+ | | 1974 || [[Edmond Leburton]] || {{Percentagebalk|59|212|#FF0000}} || +2 || {{Percentagebalk|27|106|#FF0000}} || +3 |
||
+ | |- |
||
+ | | 1977 || [[André Cools]] <br> [[Karel Van Miert]] || {{Percentagebalk|61|212|#FF0000}} || +2 || {{Percentagebalk|31|106|#FF0000}} || +4 |
||
+ | |- |
||
+ | |} |
||
==Bronnen== |
==Bronnen== |
||
+ | * Witte, Els, Craeybeckx, Jan en Meynen, Alain (1997). ''Politieke Geschiedenis van België: Van 1830 tot heden.'' Zesde herziende uitgave, Standaard Uitgeverij NV, Antwerpen. |
Huidige versie van 18 mei 2024 om 21:59
Belgische Socialistische Partij (BSP) Parti socialiste belge (PSB) | |
Oprichting | mei 1945 |
Opheffing | oktober 1978 |
Actief in | België |
Richting | Centrumlinks |
Stroming | Sociaaldemocratie |
Overig | |
Voorgaande partij(en) | Belgische Werkliedenpartij |
Opvolgende partij(en) | Socialistische Partij Parti Socialiste |
Portaal Politiek |
De Belgische Socialistische Partij was een sociaaldemocratische partij die tussen 1945 en 1978 bestond. De partij was de opvolger van de vooroorlogse Belgische Werkliedenpartij (BWP). De BSP-PSB had een grote invloed op België na de Tweede Wereldoorlog. Zo heeft de partij bijgedragen aan het ontstaan van de verzorgingsstaat.
Tijdens haar bestaan is de partij vrijwel altijd onderdeel van de regering geweest, behalve tussen 1949 en 1954 en tussen 1958 en 1961. In deze periode heeft de BSP-PSB viermaal een premier geleverd: Achille Van Acker, Camille Huysmans, Paul-Henri Spaak en Edmond Leburton. In 1978 splitste de partij in een Franstalige en Nederlandstalige afdeling. In Vlaanderen heet de Belgische Socialistische Partij tegenwoordig Vooruit. In Franstalig België staat deze bekend als de Parti Socialiste (PS).
Geschiedenis
Voorgeschiedenis
Wederopbouw en Koningskwestie
Jaren 1960 en 1970
Splitsing
Verkiezingsuitslagen
Jaar | Partijvoorzitter | Kamer | Senaat | ||
---|---|---|---|---|---|
Zetels | -/+ | Zetels | -/+ | ||
1946 | Paul-Henri Spaak | 69/202 |
+5 | 34/101 |
|
1949 | Paul-Henri Spaak | 66/212 |
-3 | 33/106 |
-1 |
1950 | Max Buset | 73/212 |
+7 | 37/106 |
+4 |
1954 | Achille Van Acker | 82/212 |
+9 | 42/106 |
+5 |
1958 | Achille Van Acker | 80/212 |
-2 | 40/106 |
-2 |
1961 | Léo Collard | 84/212 |
+4 | 45/106 |
+5 |
1965 | Léo Collard | 64/212 |
-20 | 31/106 |
-14 |
1968 | Léo Collard | 59/212 |
-5 | 33/106 |
+2 |
1971 | Jos Van Eynde | 57/212 |
-2 | 24/106 |
-9 |
1974 | Edmond Leburton | 59/212 |
+2 | 27/106 |
+3 |
1977 | André Cools Karel Van Miert |
61/212 |
+2 | 31/106 |
+4 |
Bronnen
- Witte, Els, Craeybeckx, Jan en Meynen, Alain (1997). Politieke Geschiedenis van België: Van 1830 tot heden. Zesde herziende uitgave, Standaard Uitgeverij NV, Antwerpen.