Schrijven

Schrijfpatronen die je gebruikt bij het voorbereidend schrijven.

Schoolhandschrift zoals dat in Nederland wordt aangeleerd.

Schrijven is door middel van schrifttekens iets zeggen. Schrijven is ook de benaming voor het maken van verhalen of gedichten ("Het boek "Dolfje Weerwolfje" is geschreven door Paul van Loon"). Als je schrijft op de computer dan heet dat typen.

Leren schrijven

Op Nederlandse basisscholen leren kinderen in groep 3 schrijven en lezen. Schrijven leren kinderen door eerst losse letters te schrijven (blokletters), meestal eerst met potlood. Daarna leren kinderen om de letters aan elkaar te schrijven (lopend of verbonden schrift). In groep 2 hebben de leerlingen voorbereidende schrijfoefeningen gemaakt. Om te kunnen schrijven moet je de fijne motoriek beheersen. Motoriek betekent het maken van bewegingen. Fijne motoriek betekent het maken van kleine, precieze bewegingen. Je moet dus kleine, precieze bewegingen kunnen maken met je hand om te schrijven. Zo komen de lussen van de letters netjes op papier te staan.

Schoolschrift

Op de basisschool worden verschillende soorten letters aangeleerd om te leren schrijven. Letters die aan elkaar geschreven worden noem je lopend schrift of verbonden schrift. Letters die je los blijft schrijven noem je blokschrift. Bij lopend schrift moet je niet alleen leren hoe je een letter moet schrijven maar ook hoe je de verbinding maakt tussen de letters. Als je fijne motoriek niet zo goed is dan is blokschrift makkelijker te schrijven.

Schrijfhouding

Om netjes te kunnen schrijven is het goed om te letten op de schrijfhouding. Dat betekent rechtop zitten met beide benen op de grond. Je zit recht achter je tafel. De stoel is aangeschoven en zo hoog dat je je voeten plat op de vloer neer kunt zetten. Je moet niet tegen de tafel aan zitten met je buik of romp maar er ietsjes vanaf. Je armen liggen op je tafel.

Pengreep

Pengreep ook bij een snijmes dat een chirurg gebruikt

Als je met een pen (balpen) schrijft dan moet je die goed in je hand vasthouden. Je pen houd je vast tussen je duim en wijsvinger. Je pen rust op je middelvinger. De punt van de pen steekt iets uit boven je duim en wijsvinger. Een goede pengreep kan ook belangrijk zijn voor beroepen waarmee met een pengreep precies gewerkt moet worden. Denk aan een chirurg.

Je moet er voor zorgen dat je niet te hard knijpt met je duim en wijsvinger tijdens het schrijven. Als je te hard knijpt, krijg je kramp in je hand en kun je niet netjes schrijven. De overige vingers houd je gebogen. Voor sommige kinderen is een kunststof grip dat over een potlood of pen geschoven kan worden een goed hulpmiddel. Er zijn ook pennen met een voorgevormde grip.

Geschiedenis van het schrijven

Mensen hebben niet altijd geschreven. De tijd voordat mensen konden schrijven noemen we de prehistorie. In de prehistorie legden mensen op een andere manier vast wat ze aan anderen wilden vertellen. Bijvoorbeeld door tekeningen. Omdat er geen teksten zijn uit de prehistorie weten we niet zo goed wat er in die tijd precies gebeurd is. Daarop volgde de protohistorie waarin in de eerste vormen van schrijven ontstonden. Op verschillende plekken in de wereld is het schrift ontstaan. Bekend is het spijkerschrift uit Mesopotamië en de hiërogliefen van de oude Egyptenaren.

Het schrift dat in Nederland en België wordt gebruikt (en in alle andere Westerse landen) is het Latijnse schrift. Dat schrift is afgeleid van het Griekse alfabet en is bijna drieduizend jaar oud. Het ontstond in de negende eeuw voor Christus. Voorgangers van het Griekse alfabet zijn het Fenicisch alfabet en het Proto-Sinaïtisch alfabet.

Humanistisch cursief

Tijdens de Renaissance ontstond in Florence en Venetië bij wetenschappers de behoefte om zelf de schrijfkunst te kunnen beoefenen, en men zocht naar een schriftsoort die sierlijker was dan de lompe lettervormen uit de gotiek en ook makkelijker te schrijven was. Uitgaande van de oorspronkelijk Karolingische minuskel nog uit de tijd van Karel de Grote ontwikkelde men het humanistische schrift, dat iets schuin geschreven werd (dat is makkelijker en sneller te schrijven). Uiteindelijk ontwikkelde dit humanistisch schrift zich tot de cursief, ook wel italiek genoemd. Dit elegante schrift, dat zeer ritmisch geschreven kan worden, leende zich uitstekend voor het uitbundig versieren van stokken en staarten met artistieke krullen. Dit schoonschrijven wordt ook wel kalligrafie genoemd.

Ganzenveer met inktpotje

Schrijfgereedschap

Men schreef nog met de ganzenveer waarvan de punt op een bepaalde manier gesneden werd. Deze werd gedoopt in een inktpotje. Later kwamen de stalen kroontjespennen en bandschriftpennen. Nog weer later ontwikkelde men een vulpen. Omdat de inkt niet meteen droog was gebruikte men wel een vloeipapier, maar ook dat kon vlekken geven. Een inktlap was er om de pen zo nodig af te vegen. Vroeger (tot ca. 1970) had je in de schoolbank (tafel) een inktpotje met een schuifklepje.

Omdat ons lezen van links naar rechts gaat, gaf het rechts schrijven de voorkeur. Bij links schrijven gaat je hand over de geschreven tekst heen en dat kon vlekken geven.

Tegenwoordig wordt er vooral met een balpen geschreven. Maar er zijn nog veel meer teken- en schrijfmaterialen.

Links

• Stichting Schriftontwikkeling