Mercurius (god)

Mercurius met de caduceus en een gevleugelde helm.

Mercurius is een van de Romeinse goden. Hij is de god van de handel, reizigers en winst en daarmee de Romeinse tegenhanger van de Griekse god Hermes. Hij was de beschermer van de kudden en der herders. In ouder Nederlands wordt Mercurius ook wel Merkuur genoemd. Mercurius is afgeleid van het Latijnse woord voor koopman.

Mercurius in het Romeinse Rijk

Mercurius ontstond nadat de Romeinen gingen handelen met de Grieken. Dit gebeurde net nadat de Romeinen in Rome een hongernood hadden voorkomen door de handel. Op de heuvel Aventijn werd in 495 v.Chr. de eerste tempel voor Mercurius opgericht. Oorspronkelijk was hij alleen de god van de graanhandel, later werd de handel in andere producten daaraan toegevoegd.

Verschillende straten in Rome hadden beelden en kapellen om Mercurius te eren. Dat is niet gek, aangezien er een hoop koopmannen en handelaren in Rome woonden. De belangrijkste tempel om Mercurius te eren lag op het Circus Maximus. Op 15 mei werd Mercurius door kooplieden jaarlijks geofferd en was er een groot feest. Daarnaast waren er op dit feest ook besprenkelingen met water van onder meer het hoofd, schepen en koopwaar. Het water was afkomstig van een heilige bron en zorgde ervoor dat de kooplieden gezegend waren. Kooplieden waren op deze manier beschermd tegen listen en bedrog van andere handelaren en het zo bovendien zorgen voor goede deals en winst. Ook hadden veel handelaren een klein beeldje van Mercurius mee op zak, zoals deze in de Noordelijke Nederlanden werden gevonden.

Mercurius' uiterlijk

Mercurius werd vaak uitgebeeld met een staf, een caduceus. Deze staf moesten handelaren een ongehinderde doorgang naar het oude Griekenland geven, een van de eerste streken waar de Romeinen mee handelden en bovendien een streek waar ze erg tegen opkeken. De staf was dan ook symbolisch. De staf bestond uit een stok met twee slangen eromheen gekruld en twee vleugels aan de bovenkant. In vergelijking met Mercurius was de staf erg klein. Hij werd niet gebruikt om mee te lopen, maar om vast te houden. De caduceaus bevatte dus twee slangen en twee vleugels wat staat voor tegenovergestelde in het universum, zoals man of vrouw en zon of maan. Door de staf werd ze verbonden, wat leidde tot eenheid. Eenheid was dan ook was de staf betekende.

Mercurius werd in tegenstelling tot de Griekse god Hermes niet uitgebeeld met vleugels aan de voeten. Wel hadden ze beide een gevleugelde helm. Mercurius had naast de caduceus ook meerdere symbolen, zoals de haan (een nieuwe dag), de geit, de bok (beide: vruchtbaarheid) en de schildpad. Mercurius zou volgens een legende namelijk een lier hebben gemaakt van een schildpad.