Cultuur

Portaal:Kunst & Cultuur

Cultuur is alles wat door de mens is gemaakt en wordt voortgebracht, dus zowel voorwerpen (materiële cultuur) als dingen die bedacht zijn (ideeën, theorieën, wetten, normen en dergelijke). Cultuur staat daarmee tegenover natuur, die is ontstaan zonder ingrijpen van de mens.

Daarom wordt de bouwkunde en de weg- en waterbouw ook wel cultuurtechniek genoemd. De cultuurhistorie is terug te zien in de ontwikkelingen in de technologie.

Typisch aan cultuur is dat het leerbaar is en kan worden overgedragen aan de volgende generaties, bijvoorbeeld door middel van boeken. Cultuur wordt ook als een synoniem beschouwd van beschaving: de gewoonten en gebruiken van een bepaald volk, alsook de normen en gedragsregels die in een samenleving worden gevolgd.

Een stuk grond kan ook in cultuur worden gebracht. Wat zeg maar eerst natuur was, wordt nu ontgonnen en bewerkt om er gewassen op te laten groeien die voor de mens nuttig zijn. Een landschap dat zo door de mens is veranderd wordt dan ook cultuurlandschap genoemd. Ook bossen die door de mens zijn aangelegd worden cultuurbossen genoemd. Echte natuurlijke oerbossen zijn in Nederland niet of nauwelijks meer te vinden.

Onderscheidende groepen

Verder heeft cultuur te maken met religie, kunst, ambachten, wetenschap, normen en waarden, gewoonten, en uiteindelijk de hele inrichting van een samenleving (een land, een streek of een volk). Soms zijn bepaalde bevolkingsgroepen nog te herkennen aan hun klederdracht of beter gezegd streekdracht. In Nederland zie je die alleen nog bij folkloristische feesten. In het buitenland zijn ze meer te vinden. Ook de streektaal, dialecten regionale- en landstalen hebben met cultuur te maken. De manier van leven en gewoonten (zoals eetgewoonten) tussen deze groepen zijn verschillend en kunnen daardoor van elkaar onderscheiden worden.

Ook kan er onderscheid zijn tussen leeftijdsgroepen. Jongeren kunnen zich afzetten tegen de ouderen en zich op een eigen manier gaan kleden, andere haardracht en andere muziek zorgen ervoor dat ze zich 'anders' voelen. Dit wordt ook wel de jongerencultuur genoemd. Dit zie je goed terug in de geschiedenis van de muziek en vooral van de popmuziek, een onderdeel van de cultuurgeschiedenis en het cultureel erfgoed. Dit is ook terug te herkennen in de monumenten die een groep in ere houdt, maar denk ook aan tradities als bij oud en nieuw, volksdansen enzovoorts.

Nadeel van dergelijk onderscheid is dat groepen zich (net als de jongeren) tegen elkaar kunnen gaan afzetten en er conflicten kunnen ontstaan die zelfs tot oorlog kunnen leiden. Dit is iets van alle tijden, waardoor culturen komen en gaan.

Een voordeel is juist de diversiteit. Wanneer groepen zich met elkaar vermengen (door migratie ofwel verhuizingen) kunnen ze van elkaar leren en worden er gewoontes van elkaar overgenomen. Dit geeft weer een rijkere cultuur. Ook dit is meermaals gebeurd in de geschiedenis na bijvoorbeeld een volksverhuizing of ontdekkingstochten. Ook nu nog zijn er groepen mensen noodgedwongen op de vlucht voor oorlogen en natuurrampen en komen dan terecht bij andere groepen. Zijn de verschillen niet al te groot, dan is de samensmelting over het algemeen niet zo'n probleem. Zijn er echter grote verschillen in de manier van doen tussen beide groepen, dan kan dat spanningen opleveren.