Pangea

Pangea

Pangea, of Pangaea, was het supercontinent dat 210 tot 250 miljoen jaar geleden bestond. Uit Pangea komen alle continenten van nu: dit komt doordat de aarde verschuift met platen onder het land. De naam Pangea komt van de Griekse woorden pan (alles) en gaia (aarde). Pangea had een superoceaan, de Panthalassa. Pangea was niet het eerste supercontinent, zo was Rodinië Pangea nog voor.

Toen Pangea bestond kon je haast niet bij de superoceaan Panthalassa komen. Daarom was een groot deel van Pangea bedekt met een superwoestijn.

Alfred Wegener

Alfred Wegener

De naam Pangea komt als eerste voor in Alfred Lothar Wegener (Berlijn, 1 november 1880 – Groenland, ca. 16 november 1930) zijn publicatie genaamd: "Die Entstehung der Kontinente und Ozeane" (Duits). Vertaald naar het Nederlands staat hier: "Het ontstaan van de continenten en oceanen". Deze publicatie verscheen in 1915. Meneer Wegener had gelijk met wat hij zei, namelijk dat de continenten in beweging zijn en dat de continenten vroeger één geheel vormden. Volgens deze meneer zaten alle landen die wij kennen dus aan elkaar vast en was het een groot supercontinent met een nog grotere oceaan.

Dit geheel is door Alfred Wegener nu bekend als Pangea. De beweging van deze continenten noemen we continentale drift ofwel makkelijker gezegd continentverschuiving. Dat houdt dus in dat continenten verschuiven, deze verschuiving is heel goed te zien op een wereldkaart als je kijkt naar Afrika en Zuid-Amerika. Het zal je opvallen dat deze continenten als puzzelstukjes in elkaar passen.

Wegener had dus gelijk wat betreft Pangea, maar hoe dit supercontinent ontstaan is wist hij nog niet. De theorie die hij bedacht voor de beweging van continenten klopte niet, hij zei namelijk dat het met de getijden te maken had. Hij dacht dat eb en vloed te maken hadden met het verschuiven van stukken land en continenten. Veel later werd bekend hoe de aarde daadwerkelijk beweegt, zie hiervoor het kopje hieronder genaamd "beweging van de aarde".

Beweging van de aarde

Pangea ingedeeld in landen van nu

Hoe de platen op aarde daadwerkelijk beweegt is meneer Wegener nooit achtergekomen, gelukkig weten wij dat tegenwoordig wel. De platen die bovenop de aarde liggen zijn gemaakt van hard materiaal, onder deze platen ligt zacht, vloeibaar materiaal dat altijd in beweging is. Doordat de bovenkant hard is blijft dit drijven op het zachte magma eronder, waardoor verschuiving kan plaatsvinden.

Deze verschuiving gaat heel erg langzaam, dit gaat maar over een paar centimeter per jaar. Stel je maar eens voor hoe lang 250.000.000 jaar is geleden, in die tijd bestond Pangea en wij tellen nu nog niet eens 2100 jaar de jaartallen. De beweging van de platen die bovenop de aarde liggen hebben ervoor gezorgd dat Pangea opgebroken werd, zie het kopje "opbraak" hieronder. Door deze beweging is de wereld heel langzaam veranderd in de wereld die wij vandaag de dag kennen.

Deze platen bovenop de aarde bewegen nu nog steeds, dat betekent dus dat de wereld nog steeds van vorm veranderd. Helaas leven wij geen miljoenen jaren om die veranderingen zelf echt mee te maken.

Opbraak

Hoe Pangea opbrak

• India brak af vanaf Madagaskar, en kwam met een zeer hoge snelheid naar Azië toe (hierdoor is de Himalaya ontstaan).
• Pangea werd in twee delen opgedeeld: Laurazië en Gondwana. In Gondwana was onder andere Zuid-Amerika.
• Zuid-Amerika en Afrika braken van elkaar af en Noord-Amerika en Europa ook, hierdoor is de Mid-Atlantische-rug ontstaan. De Mid-Atlantische-rug is een gigantische bergketen die onderwater ligt. Het is de langste bergketen ter wereld.

Pangea Ultima: de toekomst

Er wordt verwacht dat in de toekomst nog een keer een supercontinent zoals Pangea zal ontstaan: 'Pangea Ultima'. Alle continenten zouden dan over nog eens 250 miljoen jaar weer allemaal aan elkaar vastzitten.

Er bestaat ook een andere mogelijkheid voor een toekomstig supercontinent, genaamd: 'Amazië'.

Bronnen

1. Historiek. (2019, Oktober 22). Pangea: het supercontinent van Alfred Wegener. Opgehaald van Historiek: https://historiek.net/pangea-supercontinent-alfred-wegener/89408/
2. Klompmaker, A. (2008, Juli 15). Bewijzen en historie plaattektoniektheorie. Opgehaald van Nemo Kennislink: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/bewijzen-en-historie-plaattektoniektheorie/
3. Rogers, J. J., & Santosh, M. (2004). Continents and Supercontinents. Oxford: Oxford University Press.
4. Sintubin, M. (2005). De aarde in beweging. Leuven: Universiteit derde leeftijd Leuven.
5. Stel, J. (1965). Paleomagnetisme en de drift der continenten. Natuurtijdschriften, 1-8.