Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Zie Moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
k (Vviktorie!! heeft pagina Franz Ferdinand van Oostenrijk-Este hernoemd naar Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este over een doorverwijzing) |
k |
||
| (22 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | {{Infobox politiek persoon |
||
| ⚫ | |||
| + | |naam = Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este |
||
| ⚫ | |||
| + | |afbeelding = [[Bestand:Franz Ferdinand d'Este, Erzherzog.jpg|250px]] |
||
| + | |onderschrift = Aartshertog Frans Ferdinand in 1905 |
||
| + | |volledige naam = Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este (Duits: Franz Ferdinand) |
||
| + | |geboren = 18 december 1863 |
||
| + | |plaatsgeboren = [[Graz]] |
||
| + | |overleden = 28 juni 1914 (vermoord) |
||
| + | |plaatsoverleden = [[Sarajevo]] |
||
| + | |huwelijk = Sophie Chotek gravin von Chotova, hertogin von Hohenberg |
||
| + | |relatie = |
||
| + | |partij = |
||
| + | |religie = |
||
| + | |stroming = |
||
| + | |uitgelichte functie = Aartshertog van Oostenrijk-Este |
||
| + | |aangetreden = 1875 |
||
| + | |afgetreden = 1914 |
||
| + | |voorganger = [[Karel Lodewijk van Oostenrijk]] |
||
| + | |opvolger = --- |
||
| + | |functie = Aartshertog van Oostenrijk 1863-1914<br> |
||
| + | Aartshertog van Oostenrijk-Este 1875-1914<br> |
||
| + | Generaal-majoor bij de cavalerie. |
||
| + | }} |
||
| ⚫ | |||
| + | ==Leven== |
||
| ⚫ | Hij was de zoon van Aartsherog [[ |
||
| + | [[Bestand:Coat of Arms of Archduke Franz Ferdinand of Austria.svg|194x194px|miniatuur|Wapen van Wapen van Frans Ferdinand vanaf 1875|alt=|links]] |
||
| ⚫ | Hij was de zoon van Aartsherog [[Karel Lodewijk van Oostenrijk]] en [[Maria Annunziata van Bourbon-Sicilië]]. Hij was ook de neef van [[keizer]] [[Frans Jozef I van Oostenrijk]]. Na de zelfmoord van kroonprins Rudolf en na de dood van zijn vader werd hij de troonopvolger van [[Oostenrijk-Hongarije]], de zogeheten dubbelmonarchie (vaak kortweg Oostenrijk genoemd, dit land was toen veel groter dan het Oostenrijk en Hongarije van nu samen). Hij zou dan tegelijk keizer van Oostenrijk en koning van Hongarije worden en zou de naam Frans II van Oostenrijk aannemen, niet te verwarren met [[Frans II van het Heilige Roomse Rijk]] die ook keizer van Oostenrijk was. |
||
| + | |||
| + | ===Dood=== |
||
| + | {{zie hoofdartikel|Moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk}} |
||
| + | In juli 1914 bracht inspecteur-generaal Frans Ferdinand een bezoek aan het Oostenrijks-Bosnische [[Sarajevo]], om de Oostenrijkse troepen te inspecteren. Frans Ferdinand werd toen vermoord door de anti-Oostenrijkse [[Gavrilo Princip]], Frans Ferdinand stond immers symbool voor Oostenrijk. Frans Ferdinand en zijn vrouw overleden allebei. Oostenrijk-Hongarije was woedend en gaf [[Servië]] de schuld. Servië moest een aantal dingen toestaan, maar weigerde dat. Oostenrijk viel Servië binnen, maar heel Europa mengde zich nu in de strijd. Op 29 juli vielen de eerste schoten toen Oostenrijkse artillerie de Servische hoofdstad [[Belgrado]] bombardeerde. De [[Eerste Wereldoorlog]] begonnen. |
||
| + | |||
| + | ==Familie== |
||
| ⚫ | |||
| + | Hij trouwde op 1 [[juli]] 1900 met Hertogin [[Sophie van Hohenberg]] (die was eigenlijk geboren in de Tsjechische adel als Gravin Žofie Chotková) en dus - dat zei iedereen tenminste - beneden zijn stand. Frans Ferdinand en Sophie kregen drie kinderen: |
||
* [[Sophie van Hohenberg|Sophie Marie Franziska Antonia Ignatia Alberta]] (24 [[juli]] 1901 - 27 [[oktober]] 1990) |
* [[Sophie van Hohenberg|Sophie Marie Franziska Antonia Ignatia Alberta]] (24 [[juli]] 1901 - 27 [[oktober]] 1990) |
||
* [[Maximilian van Hohenberg|Maximilian Karl Franz Michael Hubert Anton Ignatius Joseph Maria]] (29 [[september]] 1902 - 8 [[januari]] 1962) |
* [[Maximilian van Hohenberg|Maximilian Karl Franz Michael Hubert Anton Ignatius Joseph Maria]] (29 [[september]] 1902 - 8 [[januari]] 1962) |
||
* [[Ernst van Hohenberg|Ernst Alfons Franz Ignaz Joseph Maria Anton]] (17 [[mei]] 1904 - 5 [[maart]] 1954) |
* [[Ernst van Hohenberg|Ernst Alfons Franz Ignaz Joseph Maria Anton]] (17 [[mei]] 1904 - 5 [[maart]] 1954) |
||
| − | Als laatst kregen ze in 1908 een zoon, maar die werd |
+ | Als laatst kregen ze in 1908 een zoon, maar die werd dood geboren. |
| − | |||
| − | == Moord op Franz Ferdinand == |
||
| − | === De voorbereiding === |
||
| − | Op 28 [[mei]] [[1914]] kwamen drie Bosnisch-Servische studenten aan in het kleine havenstadje Sabac, nabij [[Belgrado]]. Het waren fanatieke aanhangers van de zogenoemde Groot-Servische gedachte. Dat wil zeggen dat [[Servië]] streefde naar gebiedsuitbreiding ten koste van Oostenrijk (die landen grensden toen aan elkaar). Ze namen meteen contact op met ene Popovic van de Zwarte Hand, een Servische nationalistische beweging. Via hem werden ze in contact gebracht met majoor Jankovic van het Servische leger, die de rechterhand was van kolonel Dimitrijevic. Hij leerde hen omgaan met [[wapens]] en munitie. En dat deed hij natuurlijk niet zomaar. |
||
| − | |||
| − | Op 6 [[juni]] 1914 vertrokken ze naar [[Sarajevo]] om er bij familie te logeren. [[Gavrilo Princip]] (een van de studenten) gaf daar aan aartshertog Franz Ferdinand te willen vermoorden. Maar waarom eigenlijk? Ten eerste was hij vervuld van haat tegen alles wat Oostenrijks was. En Franz Ferdinand stond daar als het ware symbool voor. Maar bovendien wilde Franz Ferdinand de Slavische bevolking van de Oostenrijks-Hongaarse provincie [[Bosnië-Herzegovina]] (die verwant was aan die van Servië) meer inspraak en andere vrijheden toestaan, maar dan wel binnen Oostenrijk-Hongarije. En Bosnië-Herzegovina was juist de provincie, waar Servië de hand op had willen leggen. Vandaar dat ze een grote haat koesterden tegen de aartshertog. |
||
| − | |||
| − | === De moord === |
||
| − | Franz Ferdinand bezocht [[Bosnië-Herzegovina]] vanaf 25 [[juni]] 1914. Vanaf 28 [[juni]] was het bezoekprogramma bekend. De studenten stelden zich op langs de route van de aartshertog. |
||
| − | |||
| − | In [[Sarajevo]] bracht Franz Ferdinand samen met zijn vrouw een inspectiebezoek aan de troepen. Nadien zou hij het stadhuis bezoeken. De rijtour (in open auto's) passeerde eerst Čabrinović (een van de studenten), die een granaat gooide. Deze werd echter opgepakt door Franz Ferdinand, die wel voor heter vuren had gestaan, en hij gooide de granaat op straat, waar deze ontplofte. Bij de ontploffing bleef Franz Ferdinand ongedeerd, maar er raakten wel drie officieren lichtgewond. |
||
| − | |||
| − | Na de mislukte aanslag probeerde Čabrinović zijn flesje [[kaliumcianide]] in te nemen om zelfmoord te plegen, maar deze was oud en werkte niet meer. Hij rende weg en sprong in een rivier om zichzelf te verdrinken. Dat lukte niet, want door de verwarring was hij in het meest ondiepe gedeelte van de rivier gesprongen. Toen werd hij gegrepen en gearresteerd. |
||
| − | |||
| − | Franz Ferdinand zag dat de volgauto gestopt was en dat de inzittenden gewond waren. Zijn chauffeur trok op en verdween van het toneel. De aanslag leek mislukt. Princip zelf droop teleurgesteld af en ging naar een bar. |
||
| − | |||
| − | De aartshertog besloot het programma gewoon te laten doorgaan en na een kort bezoek aan het gemeentehuis vertrokken ze naar het hospitaal om de gewonden uit de volgauto te bezoeken. De chauffeur van Franz Ferrdinand was evenwel van dit ingelaste bezoek aan het ziekenhuis niet op de hoogte, en volgde de oorspronkelijk geplande route richting het paleis van de gouverneur van Sarajevo. Opmerkzaam gemaakt op de nieuwe route, bracht hij de Gräf & Stift in de Franz-Josephgasse tot staan en reed langzaam achteruit, om de weg richting ziekenhuis te kunnen inslaan. |
||
| − | |||
| − | Juist op dat moment kwam Princip de bar uit, die zich op de hoek van de Franz-Josephgasse bevond. Tot zijn verbazing zag hij de stoet van de aartshertog achteruitrijdend voorbijkomen. Princip bedacht zich niet, sprong op de treeplank van de Gräf & Stift, trok zijn FN Model 1910-pistool en schoot op de aartshertog en zijn vrouw. Sophie stierf vrijwel meteen. Franz Ferdinand zei nog "het is niets, het is niets", zijn laatste woorden waren: "Sopherl! Sopherl! Sterbe nicht! Bleibe am Leben für unsere Kinder!" ("Sophie, Sophie! Niet doodgaan! Blijf leven voor onze kinderen!"). De samenzweerders werden kort na de aanslag gearresteerd. |
||
| − | |||
| − | === Na de moord === |
||
| − | Princip werd opgepakt, maar kon geen [[doodstraf]] krijgen omdat hij nog geen 21 was. Uiteindelijk werd hij veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf. Hij overleed echter al in 1918, waarschijnlijk ten gevolge van [[tuberculose]]. |
||
| − | |||
| − | Toen het nieuws bekend werd, waren de Oostenrijkers razend. Ze hadden gehoord dat Servië waarschijnlijk bij de moord betrokken was en ze vernielden en plunderden Servische winkels en andere eigendommen. Ook werden er winkels in brand gestoken. De keizer van Oostenrijk, [[Frans Jozef I van Oostenrijk|Frans Jozef]] (de oom van Franz Ferdinand), toonde echter geen enkele emotie toen het nieuws hem ter ore kwam. Naar zijn mening hield Franz Ferdinand er te moderne ideeën op na. Het volk vond Frans Ferdinand trouwens ook een slechte troonopvolger, maar dat terzijde. |
||
| − | |||
| − | Ook internationaal was de publieke opinie op de hand van [[Wenen]]. In 1903 hadden Servische officieren nog hun eigen koning vermoord, en deze aanslag werd gezien als een zoveelste voorbeeld van de "Servische mentaliteit". Zelfs [[Rusland]], traditioneel een bondgenoot van Servië, keurde de daad af. |
||
| − | |||
| − | De daders werden gepakt en zouden worden berecht, Oostenrijk reageerde niet en internationaal had Servië groot gezichtsverlies geleden. De aanslag leek dus met een sisser af te lopen. Deze schijnbare rust was bedrog. De zogenaamde 'Oorlogspartij' van minister van Buitenlandse Zaken Leopold Berchtold, opperbevelhebber [[Franz Conrad von Hötzendorf]] en de minister van Oorlog Alexander von Krobatin, hoopte door middel van het creëren van een buitenlandse vijand de interne verdeeldheid binnen de dubbelmonarchie te stoppen. Men verzekerde zich van Duitse steun (de zogenaamde 'blanco cheque'). Bovendien zou op deze manier de invloed van het Servische nationalisme op Servische onderdanen binnen Oostenrijk-Hongarije een klap worden toegebracht. Men hoopte dat Oostenrijk-Hongarije in een korte, makkelijk te winnen oorlog Servië snel kon verslaan. Men hoopte dat de Duitse garantie, alsmede de internationale antipathie voor de Serviërs, andere landen ervan zou weerhouden in te grijpen. Maar dan moest er wel eerst een oorlog worden uitgelokt. |
||
| − | |||
| − | === Het uitbreken van de [[Eerste Wereldoorlog]] === |
||
| − | Pas op 23 [[juli]] stuurde Oostenrijk-Hongarije Servië een ultimatum, het zogeheten [[Juli-Ultimatum]]. Een van de punten daarvan was dat de Oostenrijkse officieren die onderzoek naar de moord deden ongehinderd toegang kregen tot het Servische grondgebied. Als Servië zou weigeren, zou dat oorlog betekenen. Van alle punten werd alleen dit laatste punt niet geaccepteerd. De hele wereld reageerde opgelucht omdat Servië het ultimatum slechts op één punt had geweigerd. |
||
| − | |||
| − | Maar Oostenrijk-Hongarije wilde niet akkoord gaan, omdat het immers Servië in een oorlog wilde vernederen. Het accepteerde deze weigering daarom niet, en verklaarde op 28 [[juli]] [[1914]] (precies een maand na de moordaanslag), gesteund door [[Duitsland]], de oorlog aan [[Servië]]. Hiermee was de [[Eerste Wereldoorlog]] begonnen. |
||
| − | [[Categorie: |
+ | [[Categorie:Oostenrijkse koningshuis]] |
| − | [[Categorie: |
+ | [[Categorie:Oostenrijks-Hongaars persoon]] |
Huidige versie van 13 sep 2022 om 17:56
| Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este | |
|---|---|
| |
| Aartshertog Frans Ferdinand in 1905 | |
| Naam voluit | Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este (Duits: Franz Ferdinand) |
| Geboren | 18 december 1863 |
| Geboren te | Graz |
| Overleden | 28 juni 1914 (vermoord) |
| Overleden te | Sarajevo |
| Gehuwd met | Sophie Chotek gravin von Chotova, hertogin von Hohenberg |
| Functie | Aartshertog van Oostenrijk-Este |
| Aantreden | 1875 |
| Aftreden | 1914 |
| Voorganger | Karel Lodewijk van Oostenrijk |
| Opvolger | |
| Functie(s) | |
| Aartshertog van Oostenrijk 1863-1914 Aartshertog van Oostenrijk-Este 1875-1914 | |
Portaal  Politiek
| |
Aartshertog Frans-Ferdinand (Duits: Franz-Ferdinand) van Oostenrijk-Este (Graz, Oostenrijk, 18 juli 1863 - Sarajevo, Bosnië en Herzegovina, 28 juni 1914) was de troonopvolger (niet zoals wel eens gezegd wordt kroonprins) van Oostenrijk-Hongarije.
Leven
Hij was de zoon van Aartsherog Karel Lodewijk van Oostenrijk en Maria Annunziata van Bourbon-Sicilië. Hij was ook de neef van keizer Frans Jozef I van Oostenrijk. Na de zelfmoord van kroonprins Rudolf en na de dood van zijn vader werd hij de troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije, de zogeheten dubbelmonarchie (vaak kortweg Oostenrijk genoemd, dit land was toen veel groter dan het Oostenrijk en Hongarije van nu samen). Hij zou dan tegelijk keizer van Oostenrijk en koning van Hongarije worden en zou de naam Frans II van Oostenrijk aannemen, niet te verwarren met Frans II van het Heilige Roomse Rijk die ook keizer van Oostenrijk was.
Dood
Zie Moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In juli 1914 bracht inspecteur-generaal Frans Ferdinand een bezoek aan het Oostenrijks-Bosnische Sarajevo, om de Oostenrijkse troepen te inspecteren. Frans Ferdinand werd toen vermoord door de anti-Oostenrijkse Gavrilo Princip, Frans Ferdinand stond immers symbool voor Oostenrijk. Frans Ferdinand en zijn vrouw overleden allebei. Oostenrijk-Hongarije was woedend en gaf Servië de schuld. Servië moest een aantal dingen toestaan, maar weigerde dat. Oostenrijk viel Servië binnen, maar heel Europa mengde zich nu in de strijd. Op 29 juli vielen de eerste schoten toen Oostenrijkse artillerie de Servische hoofdstad Belgrado bombardeerde. De Eerste Wereldoorlog begonnen.
Familie
Hij trouwde op 1 juli 1900 met Hertogin Sophie van Hohenberg (die was eigenlijk geboren in de Tsjechische adel als Gravin Žofie Chotková) en dus - dat zei iedereen tenminste - beneden zijn stand. Frans Ferdinand en Sophie kregen drie kinderen:
- Sophie Marie Franziska Antonia Ignatia Alberta (24 juli 1901 - 27 oktober 1990)
- Maximilian Karl Franz Michael Hubert Anton Ignatius Joseph Maria (29 september 1902 - 8 januari 1962)
- Ernst Alfons Franz Ignaz Joseph Maria Anton (17 mei 1904 - 5 maart 1954)
Als laatst kregen ze in 1908 een zoon, maar die werd dood geboren.