Vredespaleis
Het Vredespaleis is een internationaal gerechtshof in Den Haag.
Voorgeschiedenis
In de 19de eeuw werd in Europa steeds meer geld uitgegeven aan bewapening. Dit noemen we de wapenwedloop. Maar dat niet alleen. Men ging zich ook steeds meer bekommeren om oorlogsleed. Vooral de mensonterende toestanden tijdens de Krimoorlog (1853-56) hadden de verontwaardiging doen toenemen. In 1898 zond de Russische tsaar Nicolaas II alle belangrijke landen een brief waarin hij opriep tot een conferentie over vrede en ontwapening. In 1899 werd de eerste Vredesconferentie in Den Haag gehouden.
Een "vredespaleis"
In 1900 stelden de Russische diplomaat Friedrich Martens en de Amerikaanse diplomaat Andrew Dickson White voor om in Den Haag een "vredespaleis" te bouwen. Daar zouden internationale geschillen juridisch moeten worden getoetst. Bij de Vredesconferentie in die stad was hier ook al over gesproken. De Amerikaan had zijn vriend in de Verenigde Staten, de weldoener Andrew Carnegie, overgehaald de bouw te financieren. Carnegie (1835-1919) was een staalmagnaat die zijn bedrijven in 1901 voor 485 miljoen dollar had verkocht. Hij bestemde dat geld niet voor zijn nabestaanden, want "die gingen er toch maar ruzie over maken", maar voor verbetering van de wereld. "Een man die rijk sterft, sterft in schande", was zijn motto. Hij schonk de wereld o.m. 2500 bibliotheken en in totaal drie vredespaleizen. Dat in Den Haag is dus niet het enige!
Ontwerp
In 1903 doneerde Carnegie 1,5 miljoen dollar aan de Nederlandse staat voor de bouw van het Vredespaleis. Om het geld te beheren werd een speciale stichting opgericht, de Carnegie Stichting. Voor het ontwerp werd een internationale prijsvraag uitgeschreven. De Fransman Louis Marie Cordonnier won. Om binnen het budget te blijven moest het ontwerp aangepast worden. Oorspronkelijk waren er in het ontwerp twee kleine torens en twee grote. Dat werd veranderd naar een kleine toren en een grote Praagse toren. De tuinen werden ontworpen door de Engelse tuinarchitect Thomas Hayton Mawson. Ook zijn ontwerp moest aangepast worden. Hierbij werden een paar beelden en fonteinen weggelaten.
Bouw en inrichting
In 1907 was er weer een Vredesconferentie in Den Haag, en toen ging de bouw van start. Veel landen die op de Vredesconferenties geweest waren, gaven geschenken:
- Rusland schonk een vaas gemaakt van het gesteente Jaspis van zo'n 3200 kilo.
- België schonk een aantal gietijzeren en koperen deuren.
- Italië schonk marmer.
- Denemarken schonk een fontein.
- Japan schonk wandtapijten.
- Zwitserland schonk de klokken op de grote klokkentoren, de tijd wordt draadloos vanuit Zwitserland geregeld.
- Indonesië en de Verenigde Staten schonken hout.
- Duitsland schonk het hekwerk dat het gehele terrein omringt.
In het paleis staan ook veel beelden en hangen schilderijen van mensen die belangrijk waren voor de vrede en het recht. In 1913 was het paleis klaar. Op 28 augustus 1913 werd het officieel geopend door Koningin Wilhelmina.
Bewoners
Het Vredespaleis heeft een aantal bewoners:
- Permanent Hof van Arbitrage, sinds 1913.
- Bibliotheek van het Vredespaleis, sinds 1913.
- Carnegie Stichting, sinds 1913.
- Haagsche Academie voor Internationaal Recht, sinds 1923.
- Internationaal Gerechtshof, sinds 1946.
Het Permanent Hof van Internationale Justitie zat van 1922 tot en met 1946 in het Vredespaleis. Het moest plaats maken voor het Internationaal Gerechtshof.