Holocaust
De Holocaust betekent de vernietiging van de miljoenen Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. In Nederland was de Tweede Wereldoorlog van 1940 - 1945. De nazi's uit Duitsland waren verantwoordelijk voor het vermoorden van de Joden.
Voor het woord Holocaust kunnen er nog een aantal woorden gebruikt worden:
- Jodenvervolging (het vervolgen van de Joden)
- Racisme (denken dat het ene ras, bijvoorbeeld de Duitsers, beter is dan het andere ras, bijvoorbeeld de Joden). Daardoor werden ook miljoenen mensen uit Slavische landen, zoals Polen, Russen en Oekraïners vermoord.
- Antisemitisme (dat is een ander woord voor Jodenhaat)
Men schat dat er een kleine 6 miljoen joden zijn vermoord tijdens de Tweede Wereldoorlog. Omdat al eeuwenlang het Poerimfeest werd gevierd, kreeg dit feest extra lading omdat Esther 2500 jaar geleden een Holocaust wist te voorkomen.
Het ontstaan van de Holocaust
In 1933 kwam Adolf Hitler aan de macht in Duitsland. Hitler maakte onderscheid tussen verschillende rassen. Hij vond namelijk dat het Arische ras, het beste ras op de wereld was. Mensen die Arisch waren hadden blond haar, blauwe ogen en Duits bloed. Iedereen die dat niet had hoorde er niet bij volgens Hitler. De Joden waren bijvoorbeeld niet Arisch en moesten volgens Hitler zo snel mogelijk verdwijnen. Hitler had niet alleen een hekel aan Joden, maar ook aan andere mensen. Zo had hij een hekel aan gehandicapten, homoseksuelen en Roma (zigeuners).
Toen Hitler net aan de macht kwam in Duitsland, werden er al een aantal maatregelen uitgevoerd tegen de Joden. Joodse mensen mochten bijvoorbeeld niet meer als leerkracht, tandarts, dokter of advocaat werken. Ook kregen zij een grote J in hun paspoort om aan te geven dat ze Joods waren. In 1938 vond de Kristalnacht plaats in Duitsland. Winkels, scholen, ziekenhuizen, gebedshuizen en begraafplaatsen van de Joden werden compleet verwoest. Tijdens deze gebeurtenis raakten veel Joden gewond. 91 mensen kwamen hierbij om het leven. Deze nacht wordt de Kristalnacht genoemd omdat er overal glas op straat lag.
De Jodenvervolging in Nederland
In 1940 werd Nederland bezet door de Duitsers. De Duitsers waren nu de baas in Nederland en bepaalden de regels. De Joden werden daardoor steeds meer buitengesloten van de Nederlanders. Bij markten, bioscopen en dierentuinen kwamen borden te staan waarop stond: verboden voor Joden. Alle Joodse mensen vanaf 6 jaar werden verplicht om een gele ster te dragen. Deze ster werd ook wel de Jodenster genoemd. De ster moest duidelijk op de kleding te zien zijn, zodat iedereen kon zien dat je Joods was. De stad had de vorm van een Davidster: een ster met 6 hoeken en in het midden het woord Jood.
De Duitsers wilden zo snel mogelijk van de Joden af. Daarom moesten alle Joodse mensen hun huis verlaten. Zij moesten in speciale Joodse wijken en getto's gaan wonen. Het was voor de Joden niet fijn om daar te wonen. Ze hadden weinig eten en drinken. Ook mochten ze niet zomaar weggaan uit de wijk of getto. Zij moesten hiervoor toestemming vragen aan de Duitsers.
In heel Europa waren er verschillende soorten kampen. Zo had je bijvoorbeeld kampen voor politieke gevangenen, werkkampen, doorvoerkampen en vernietigingskampen. In Nederland waren er ook kampen. De twee belangrijkste kampen in Nederland waren kamp Westerbork en kamp Vught. De meeste Joden uit Nederland werden naar deze kampen toegestuurd. Kamp Westerbork was het doorvoerkamp. De Joden werden hier tijdelijk naartoe gebracht. Later werden ze met de trein afgevoerd naar een vernietigingskamp in het oosten van Europa. Om ervoor te zorgen dat de Joden rustig bleven, waren er verschillende activiteiten in het kamp. Zo waren er bijvoorbeeld een school, een werkatelier, muziek en sportactiviteiten.
Kamp Vught was het ergste concentratiekamp in Nederland. Het was een groot kamp waar veel gevangenen in terecht konden. In 1943 kwamen de eerste gevangenen aan in dit kamp. Het kamp was alleen nog niet af en moest door de gevangenen afgemaakt worden. Dit was zwaar werk en veel gevangenen kwamen hierdoor om het leven. Niet alleen Joodse mensen werden gevangen gehouden in dit kamp. Ook gehandicapten, homoseksuelen, Jehova's getuige, criminelen en misdadigers en Sinti en Roma. Om de gevangenen goed uit elkaar te kunnen houden, kregen ze allemaal een gekleurde driehoek:
- Geel was voor de Joodse gevangenen
- Rood was voor politieke gevangenen en verzetsstrijders
- Groen was voor de misdadigers
- Paars was voor christenen die veel van de Bijbel wisten (Bibelförscher)
- Zwart was voor de criminelen
- Bruin was voor de Sinti en Roma (bepaalde bevolkingsgroepen)
- Roze was voor de homoseksuelen
Anne Frank is de meeste bekende Nederlandse persoon die naar het concentratiekamp is gegaan. Titus Brandsma was een priester die naar het kamp moest vanwege zijn protest tegen de Jodenvervolging. Ook mensen met kleine vergrijpen, zoals Piet Vincent die niet het juiste Ausweiss in de trein had, moesten naar het concentratiekamp. Iemand anders was Victor Frankl. Hij heeft na 3 jaar in verschillende concentratiekampen gezeten te hebben, een boekje geschreven over de vraag wat de zin van het leven na al die ellende.
De vervolgingen
Er zijn in de Tweede Wereldoorlog bijna zes miljoen Joden omgekomen, onder andere in door de nazi's beheerde concentratiekampen en Joodse getto's. Als Jood mocht je bijna niets, zoals bijvoorbeeld niet in de bioscoop, niet met de tram mee, je mocht geen fiets hebben, en nog meer van dat soort regels. Ook werden Joden uitgesloten van bepaalde beroepen.
Joden werden met treinen vervoerd naar een concentratiekamp, in Nederland gingen de meeste Joden eerst naar het doorvoerkamp Westerbork, en daarna naar een werkkamp of vernietigingskamp, meestal in Polen of Duitsland. In Nederland zijn twee keer zoveel joden gedeporteerd als uit België en drie keer meer dan uit Frankrijk. Naast de Joden werden ook Roma's, krijgsgevangen, communisten, gehandicapten en Jehova's Getuigen systematisch vermoord in zogenaamde, vernietigingskampen. Ook werden veel Joden en communisten door zogenaamde Einsatzgruppen, dat zijn moordgroepen, vermoord. De Duitsers deden dit vooral in Rusland.
Het einde van de Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog
In 1944 begon de bevrijding van Europa door de geallieerden. De geallieerden waren de Amerikaanse, Canadese en Engelse soldaten. De Duitsers werden vrij snel uit Frankrijk en België weggejaagd. Het bevrijden van Nederland lukte niet meteen. Het lukte de geallieerden om het zuiden van Nederland te bevrijden. De rest van Nederland, het noorden, was nog bezet door de Duitsers. Er was in het noorden van Nederland weinig tot geen voedsel en dat leidde tot de hongerwinter. Omdat er bijna geen voedsel meer was en de mensen toch ontzettend honger hadden, werden er bloembollen gegeten. Op 5 mei 1945 lukte het de Canadezen om de rest van Nederland te bevrijden. De oorlog was voorbij.
Na de oorlog moest heel Europa weer worden opgebouwd. Alles was vernield door de oorlog. Voor de wederopbouw was veel geld nodig en dat had Europa niet meer. Gelukkig wilden de Amerikanen ons helpen met geld, grondstoffen en levensmiddelen zoals voedsel en medicijnen. De Amerikanen hadden voor meer dan 12 miljard dollar uitgegeven voor de hulp aan Europa.
De Joden hadden het na de oorlog nog steeds erg zwaar. Veel vrienden en familieleden waren omgekomen tijdens de oorlog. De spullen van de Joden waren verkocht of geveild. De huizen waren overgenomen door andere gezinnen. De Joden hadden dus eigenlijk niks meer en moesten helemaal opnieuw beginnen.
In 1948 werd er in Parijs een wet bedacht. Die wet heet het Genocideverdrag. In het verdrag staat dat niemand het recht heeft om zomaar bepaalde bevolkingsgroepen te vermoorden. Deze wet moet voorkomen dat er nooit meer zoiets gebeurt als in de Tweede Wereldoorlog. In totaal hebben 142 landen een handtekening onder dit verdrag gezet.