Peter I van Rusland: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Regel 59: Regel 59:
   
 
Het levenseinde van de tsaar, en vooral zijn laatste paar woorden, zorgden voor onduidelijkheid onder de achterblijvers. Toen Peter aanvoelde dat hij ging overlijden, vroeg hij om schrijfpapier. Hij kreeg het en schreef: 'Geef alles aan…' Toen viel de pen uit zijn hand. Hij kon niet meer schrijven en liet zijn dochter [[Anna van Rusland (1708-1728)|Anna]] halen om haar te dicteren, maar vóór de prinses arriveerde, was hij niet meer aanspreekbaar en raakte in een coma. De volgende dag om 6 uur in de ochtend overleed Peter de Grote, in het 53e jaar van zijn leven en het 43e jaar van zijn regering. Hoewel hij meer dan tien kinderen had gekregen, lukte het hem dus toch niet om een troonopvolger te benoemen.
  
Het levenseinde van de tsaar, en vooral zijn laatste paar woorden, zorgden voor onduidelijkheid onder de achterblijvers. Toen Peter aanvoelde dat hij ging overlijden, vroeg hij om schrijfpapier. Hij kreeg het en schreef: 'Geef alles aan…' Toen viel de pen uit zijn hand. Hij kon niet meer schrijven en liet zijn dochter [[Anna van Rusland (1708-1728)|Anna]] halen om haar te dicteren, maar vóór de prinses arriveerde, was hij niet meer aanspreekbaar en raakte in een coma. De volgende dag om 6 uur in de ochtend overleed Peter de Grote, in het 53e jaar van zijn leven en het 43e jaar van zijn regering. Hoewel hij meer dan tien kinderen had gekregen, lukte het hem dus toch niet om een troonopvolger te benoemen.
  +
  +
= Vroege leven =
  +
Petrus is een naam die naar een apostel is vernoemd. Hij groeide op op een landgoed genaamd Izmaylovo en kreeg les van verschillende leraren, waaronder Nikita Zotov, Patrick Gordon en Paul Menesius. Zijn vader, tsaar Alexis van Rusland, had deze leraren ingehuurd om Petrus op te leiden. Toen Alexis stierf in 1676, werd de soevereiniteit overgelaten aan Peter’s oudere halfbroer, Fjodor III van Rusland. Tijdens deze periode werd het land grotendeels geleid door Artamon Matveev, een vriend van Alexis en een van Peter’s grootste weldoeners uit zijn jeugd.
  +
  +
Toen Fjodor in 1682 stierf zonder kinderen na te laten, ontstond er een geschil tussen de familie Miloslavsky (Maria Miloslavskaja was de eerste vrouw van Alexis I) en de familie Naryshkin (Natalja Narysjkina was zijn tweede) over wie de troon moest erven. Peter regeerde samen met zijn oudere halfbroer, Ivan V, tot 1696. Ivan was echter chronisch ziek en van zwakke geest. Daarom koos de Bojarendoema (een raad van Russische edelen) Peter om tsaar te worden toen hij 10 jaar oud was. Zijn moeder werd regentes.
  +
  +
Deze regeling werd aan de bevolking van Moskou voorgelegd en werd goedgekeurd. Sophia, een dochter van Alexis uit zijn eerste huwelijk, leidde in april-mei 1682 een opstand van de Streltsy (het Russische elite militaire korps). In het daaropvolgende conflict werden enkele familieleden en vrienden van Petrus vermoord, waaronder Artamon Matveyev. Peter was getuige van enkele van deze daden van politiek geweld .
  +
[[Bestand:Young Peter the Great parsuna.jpg|miniatuur|Peter I als kind.]]
  +
Sophia Alekseyevna was een dochter van tsaar Alexis en zijn eerste vrouw, Maria Miloslavskaya. Na de dood van haar broer Feodor III in 1682, probeerde Sophia te voorkomen dat haar jonge halfbroer, de 9-jarige Peter Alekseyevich, zijn 16-jarige oudere broer Ivan V zou omzeilen en de troon zou erven.Na de opstand van de Streltsy in april-mei 1682 werd Ivan als senior tsaar gekroond en Peter als junior tsaar. Sophia werd regentes voor de jonge tsaren en regeerde zeven jaar lang als autocraat. Tijdens deze periode werd er een groot gat gesneden in de achterkant van de tweezits troon die door Ivan en Peter werd gebruikt. Sophia zat achter de troon en luisterde terwijl Petrus met edelen sprak, terwijl ze hem informatie gaf en hem antwoorden gaf op vragen en problemen.De troon is momenteel te zien in het Kremlin Arsenaal in Moskou.
  +
  +
Toen Peter 16 jaar oud was, ontdekte hij een Engelse boot op het landgoed en liet deze restaureren. Hij leerde zeilen en kreeg een sextant, maar wist niet hoe hij het instrument moest gebruiken. Daarom begon hij een zoektocht naar een buitenlandse expert in de Duitse wijk. Peter raakte bevriend met twee Nederlandse timmerlieden, Frans Timmerman en Karsten Brandt, en enkele andere buitenlanders in Russische dienst. Peter studeerde rekenkunde, meetkunde en militaire wetenschappen. Hij was niet geïnteresseerd in een muzikale opleiding, maar schijnt wel van vuurwerk en drummen te hebben gehouden.
  +
  +
Petrus was niet bijzonder bezorgd dat anderen in zijn naam regeerden. Hij hield zich bezig met tijdverdrijf als scheepsbouw en zeilen, evenals schijngevechten met zijn speelgoedleger. Peters moeder probeerde hem te dwingen een meer conventionele benadering te volgen en regelde zijn huwelijk met Eudoxia Lopukhina in 1689 . Het huwelijk was echter geen succes en tien jaar later dwong Petrus zijn vrouw om non te worden en bevrijdde zich zo van de verbintenis .
  +
  +
Peter Alekseyevich was van plan om de macht over te nemen van zijn halfzus Sophia, wiens positie was verzwakt door twee mislukte Krim-campagnes tegen het Kanaat van de Krim in een poging om verwoestende Krim-Tataarse invallen in de zuidelijke landen van Rusland te stoppen. Toen ze van zijn plannen hoorde, spande Sophia samen met enkele leiders van de Streltsy, die voortdurend wanorde en onenigheid opwekten. Petrus, gewaarschuwd door anderen van de Streltsy, ontsnapte midden in de nacht naar het ondoordringbare klooster van Troitse-Sergiyeva Lavra; Daar verzamelde hij langzaam aanhangers die dachten dat hij de machtsstrijd zou winnen. Sophia werd uiteindelijk omvergeworpen, waarbij Peter I en Ivan V als mede-tsaren bleven optreden. Peter dwong Sophia om in een klooster te gaan, waar ze haar naam en haar positie als lid van de koninklijke familie opgaf .
  +
  +
Peter had geen feitelijke controle over Russische zaken omdat de macht werd uitgeoefend door zijn moeder, Natalya Naryshkina. Pas toen Natalja in 1694 stierf, werd Peter, toen 22 jaar oud, een onafhankelijke soeverein . Formeel was Ivan V een medeheerser met Petrus, hoewel hij niet effectief was. Peter werd de enige heerser toen Ivan in 1696 stierf zonder mannelijke nakomelingen, twee jaar later.
  +
  +
Peter was naar verluidt extreem lang voor die periode en stond 6 ft 8 in (2,03 m) hoog . Hij had merkbare gezichtstics en leed mogelijk aan petit mal aanvallen, een vorm van epilepsie . Ondertussen was hij een frequente gast in de Duitse wijk, waar hij Anna en Willem Mons ontmoette.
  +
  +
= Bewind =
  +
Peter de Grote was een hervormingsgezinde tsaar die Rusland wilde moderniseren. Hij reorganiseerde het Russische leger langs moderne lijnen en droomde ervan om van Rusland een maritieme macht te maken. Hij ondervond veel tegenstand tegen dit beleid in eigen land, maar onderdrukte op brute wijze opstanden tegen zijn gezag, waaronder door de Streltsy, Basjkiers, Astrachan en de grootste burgeropstand van zijn bewind, de Bulavin-opstand.
  +
  +
Peter implementeerde sociale modernisering op een absolute manier door Franse en westerse kleding aan zijn hof te introduceren en hovelingen, staatsambtenaren en het leger te verplichten hun baarden te scheren en moderne kledingstijlen aan te nemen. Een middel om dit doel te bereiken was de invoering van belastingen voor lange baarden en gewaden in september 1698.
  +
[[Bestand:Capture of Azov 1696.png|miniatuur|Inname van Azov 1696]]
  +
In zijn proces om Rusland te verwesteren, wilde hij dat leden van zijn familie met andere Europese royalty’s zouden trouwen. Hij onderhandelde met Frederik Willem van Koerland om te trouwen met zijn nicht, Anna Ivanovna. Hij gebruikte de bruiloft om zijn nieuwe hoofdstad, Sint-Petersburg, te lanceren, waar hij al bouwprojecten van verwesterde paleizen en gebouwen had besteld. Peter huurde Italiaanse en Duitse architecten in om het te ontwerpen.
  +
  +
Peter Alekseyevich voerde een industrialisatie-inspanning door om Rusland te moderniseren. De Russische industrie en de belangrijkste export waren gebaseerd op de mijnbouw- en houtindustrie. Tegen het einde van de eeuw kwam Rusland bijvoorbeeld meer ijzer exporteren dan enig ander land ter wereld .
  +
  +
Om de positie van zijn land op zee te verbeteren, zocht Peter meer maritieme afzetmogelijkheden. Zijn enige uitlaatklep op dat moment was de Witte Zee bij Archangelsk. De Oostzee werd destijds gecontroleerd door Zweden in het noorden, terwijl de Zwarte Zee en de Kaspische Zee werden gecontroleerd door respectievelijk het Ottomaanse Rijk en het Safavidische Rijk in het zuiden.
  +
  +
Peter probeerde de controle over de Zwarte Zee te verwerven, wat zou betekenen dat de Tataren uit de omliggende gebieden moesten worden verdreven. Als onderdeel van een overeenkomst met Polen die Kiev aan Rusland afstond, werd Peter gedwongen om oorlog te voeren tegen de Krim Khan en tegen de opperheer van de Khan, de Ottomaanse sultan. Peter’s primaire doel werd de verovering van het Ottomaanse fort van Azov, in de buurt van de rivier de Don. In de zomer van 1695 organiseerde Peter de Azov-campagnes om het fort in te nemen, maar zijn pogingen eindigden in een mislukking.
  +
  +
Peter keerde in november 1695 terug naar Moskou en begon met de bouw van een grote marine in Voronezj. Hij lanceerde ongeveer dertig schepen tegen de Ottomanen in 1696 en veroverde Azov in juli van dat jaar.
  +
  +
=== Grote Ambassade ===
  +
Peter Alekseyevich wist dat Rusland het Ottomaanse Rijk niet alleen aankon. In 1697 reisde hij “incognito” naar West-Europa op een reis van 18 maanden met een grote Russische delegatie - de zogenaamde “Grand Embassy”. Hij gebruikte een valse naam, waardoor hij kon ontsnappen aan sociale en diplomatieke gebeurtenissen, maar omdat hij veel groter was dan de meeste anderen, kon hij niemand voor de gek houden. Een van de doelen was om de hulp van Europese vorsten in te roepen, maar Peter’s hoop werd de grond in geboord. Frankrijk was een traditionele bondgenoot van de Ottomaanse sultan en Oostenrijk wilde graag de vrede in het oosten handhaven terwijl het zijn eigen oorlogen in het westen voerde. Peter had bovendien een ongelegen moment gekozen: de Europeanen maakten zich destijds meer zorgen over de Spaanse Successieoorlog over wie de kinderloze koning Karel II van Spanje zou opvolgen dan over het vechten tegen de Ottomaanse sultan.
  +
  +
Peter Alekseyevich reisde naar Zaandam in 1697 om de scheepsbouw te bestuderen. Hij studeerde zagerijen, fabricage en scheepsbouw, maar vertrok na een week. Door bemiddeling van Nicolaas Witsen, een Ruslanddeskundige, kreeg de tsaar de gelegenheid om gedurende vier maanden praktijkervaring op te doen op de scheepswerf, behorend tot de Verenigde Oostindische Compagnie, onder supervisie van Gerrit Claesz Pool. De ijverige en capabele tsaar hielp bij de bouw van een Oost-Indisch schip dat Peter en Paul speciaal voor hem hadden neergelegd. Tijdens zijn verblijf nam de tsaar veel geschoolde arbeiders in dienst, zoals bouwers van sluizen, forten, scheepstimmerlieden en zeelieden , waaronder Cornelis Cruys, een vice-admiraal die onder Franz Lefort de adviseur van de tsaar in maritieme zaken werd. Peter zette later zijn kennis van de scheepsbouw in om de Russische marine te helpen opbouwen.
  +
  +
Peter Alekseyevich vond dat de scheepstimmerlieden in Holland te veel op het oog werkten en geen nauwkeurige bouwtekeningen hadden. Op 11 januari 1698 (Oude Stijl) arriveerde Peter op Victoria Embankment in Londen. Hij verbleef op 21 Norfolk Street, Strand en ontmoette koning William III en Gilbert Burnet, woonde een sessie van de Royal Society bij, ontving een doctoraat van de Universiteit van Oxford, trainde een telescoop op Venus op het Greenwich Observatory en zag een Fleet Review door Royal Navy in Deptford. Hij bestudeerde de Engelse technieken van stadsbouw die hij later met groot succes zou gebruiken in Sint-Petersburg.
  +
[[Bestand:Peter I by Kneller.jpg|miniatuur|Portret van Peter I door Godfrey Kneller, 1698. Dit portret was Peter's geschenk aan de koning van Engeland.]]
  +
Peter Alekseyevich reisde naar Leipzig, Dresden, Praag en Wenen. Hij sprak met Augustus II de Sterke en Leopold I van het Heilige Roomse Rijk. Petrus’ bezoek werd afgebroken toen hij door een opstand van de Streltsy gedwongen werd zich naar huis te haasten. De opstand werd gemakkelijk neergeslagen voordat Petrus naar huis terugkeerde; van de troepen van de tsaar werd er slechts één gedood. Petrus gedroeg zich niettemin meedogenloos tegenover de muiters. Meer dan duizend tweehonderd van de rebellen werden gemarteld en geëxecuteerd, en Petrus beval dat hun lichamen publiekelijk werden tentoongesteld als een waarschuwing voor toekomstige samenzweerders. De Streltsy werden ontbonden, sommige rebellen werden gedeporteerd naar Siberië en de persoon die ze op de troon wilden zetten – Peter’s halfzus Sophia – werd gedwongen non te worden.
  +
  +
Petrus de Grote vond dat de Europese gebruiken beter waren dan de Russische. Hij wilde dat zijn hovelingen en ambtenaren Europese kleding droegen en hun lange baarden afknipten. Dit maakte zijn Bojaren, die erg dol waren op hun baarden, erg van streek. Bojaren die hun baarden wilden behouden, moesten een jaarlijkse baardbelasting van honderd roebel betalen. Peter probeerde ook een einde te maken aan gearrangeerde huwelijken, die de norm waren onder de Russische adel, omdat hij dacht dat een dergelijke praktijk barbaars was en leidde tot huiselijk geweld, omdat de partners elkaar meestal kwalijk namen.
  +
  +
In 1698 stelde Peter I een baardbelasting in om de Russische samenleving te moderniseren. In hetzelfde jaar stuurde Peter een delegatie naar Malta om de training en vaardigheden van de Ridders van Malta en hun vloot te observeren. Op 12 september 1698 stichtte Peter officieel de eerste Russische marinebasis, Taganrog aan de Zee van Azov. In 1699 veranderde Peter de datum van de viering van het nieuwe jaar van 1 september naar 1 januari.
  +
  +
=== Grote Noordse Oorlog ===
  +
Peter de Grote was een tsaar van Rusland die veel hervormingen doorvoerde om zijn land te moderniseren. Hij sloot een tijdelijke vrede met het Ottomaanse Rijk en richtte zijn aandacht op de Russische maritieme suprematie. Hij probeerde de controle te krijgen over de Oostzee, die een halve eeuw eerder door het Zweedse Rijk was ingenomen. Peter verklaarde de oorlog aan Zweden, dat destijds werd geleid door de jonge koning Karel XII. Zweden werd ook tegengewerkt door Denemarken-Noorwegen, Saksen en het Pools-Litouwse Gemenebest. Het Preobrazjenski-regiment nam deel aan alle grote veldslagen van de Grote Noordse Oorlog.
  +
  +
Rusland was slecht voorbereid om tegen de Zweden te vechten en hun eerste poging om de Baltische kust te veroveren eindigde in een ramp in de Slag bij Narva in 1700. In het conflict vielen de troepen van Karel XII, in plaats van een langzame methodische belegering te gebruiken, onmiddellijk aan met behulp van een verblindende sneeuwstorm in hun voordeel. Na de slag besloot Karel XII zijn troepen te concentreren tegen het Pools-Litouwse Gemenebest, wat Peter de tijd gaf om het Russische leger te reorganiseren. Hij nodigde Nicolaas Bidloo uit om een militair hospitaal te organiseren. In 1701 tekende Peter de Grote een decreet over de opening van de Moskouse School voor Wiskunde en Navigatie.
  +
  +
Peter de Grote was een tsaar van Rusland die veel hervormingen doorvoerde om zijn land te moderniseren. Hij stichtte de stad Sint-Petersburg in Ingermanland (een provincie van het Zweedse Rijk die hij had veroverd) op 29 juni 1703 en verplaatste de hoofdstad in 1703 naar Sint-Petersburg. Terwijl de stad langs de Neva werd gebouwd, woonde hij in een bescheiden blokhut met drie kamers (met een studeerkamer maar zonder open haard) die plaats moest maken voor de eerste versie van het Winterpaleis. De eerste gebouwen die verschenen waren de Peter en Paul Fortress, een scheepswerf bij de Admiraliteit en Alexander Nevsky Lavra.
  +
  +
Na verschillende nederlagen deed de Poolse koning Augustus II de Sterke in 1706 afstand van de troon. De Zweedse koning Karel XII richtte zijn aandacht op Rusland en viel het in 1708 binnen. Na de oversteek naar Rusland versloeg Karel Peter bij Golovchin in juli. In de Slag bij Lesnaya leed Karel zijn eerste verlies nadat Peter een groep Zweedse versterkingen verpletterde die vanuit Riga oprukten. Zonder deze hulp werd Karel gedwongen zijn voorgenomen mars naar Moskou op te geven.
  +
  +
Karel XII was een Zweedse koning die in 1708 Oekraïne binnenviel. Hij wilde Rusland aanvallen, maar Peter de Grote versloeg hem in de Slag bij Poltava op 27 juni 1709. De slag was een beslissende nederlaag voor de Zweedse troepen, die de campagne van Karel in Oekraïne beëindigde en hem dwong zijn toevlucht te zoeken in het Ottomaanse Rijk. Rusland had verslagen wat werd beschouwd als een van 's werelds beste legers, en de overwinning vernietigde de opvatting dat Rusland militair incompetent was. In Polen werd Augustus II als koning hersteld.
  +
  +
Peter de Grote viel het Ottomaanse Rijk aan en begon de Russisch-Turkse oorlog van 1710. Zijn campagne in het Ottomaanse Rijk was rampzalig, en in het daaropvolgende Verdrag van de Pruth werd Peter gedwongen om de zwarte zeehavens terug te geven die hij in 1697 had ingenomen. In ruil daarvoor verdreef de sultan Karel XII.
  +
  +
Peter de Grote richtte in 1711 de Regerende Senaat op, een nieuw staatsorgaan dat als hoogste staatsinstelling fungeerde om toezicht te houden op alle juridische, financiële en administratieve zaken. De Senaat werd oorspronkelijk alleen opgericht voor de tijd van de afwezigheid van de monarch, maar werd een permanent orgaan na zijn terugkeer. Een speciale hoge ambtenaar, de Ober-Procurator, diende als de schakel tussen de heerser en de senaat en trad, in Petrus’ eigen woorden, op als “het oog van de soeverein”. Zonder zijn handtekening zou geen enkel senaatsbesluit in werking kunnen treden; de Senaat werd een van de belangrijkste instellingen van het keizerlijke Rusland.
  +
  +
Peter hervormde het Russische leger volledig langs westerse lijnen. Hij besloot dat alle kinderen van de adel een vroege opleiding moesten krijgen, vooral op het gebied van wetenschappen. Daarom vaardigde hij op 28 februari 1714 een decreet uit waarin werd opgeroepen tot leerplicht, dat voorschreef dat alle Russische 10- tot 15-jarige kinderen van de adel, overheidsklerken en lager gerangschikte ambtenaren elementaire wiskunde en meetkunde moesten leren en aan het einde van hun studie op de onderwerpen moesten worden getest.
  +
[[Bestand:02 158 Book illustrations of Historical description of the clothes and weapons of Russian troops.jpg|miniatuur|Peter hervormde het Russische leger volledig langs westerse lijnen. Deze afbeelding toont een infanterist uit 1704 die een plug bajonet installeert.]]
  +
De Russische vloot won in 1714 de Slag bij Gangut en bezette het grootste deel van Finland. In 1716 bezocht Peter Riga, Danzig en Stettin en kreeg hij hulp van het keurvorstendom Hannover en het koninkrijk Pruisen die bij Wismar een oorlog tegen Zweden voerden. Hij bezocht ook Nederland, waar hij verschillende interessante collecties kocht en een zijdefabriek en een papierfabriek bezocht. Hij leerde papier te maken en zijde te spinnen. Hij bestelde twee kwikthermometers bij Daniel Gabriel Fahrenheit en instrumenten bij Musschenbroek. In april 1717 vervolgde hij zijn reis naar Brussel in de Oostenrijkse Nederlanden en Duinkerken, Calais, Parijs, waar hij vele boeken verkreeg en een huwelijk voorstelde tussen zijn dochter en koning Lodewijk XV. Hij ging terug naar Amsterdam en bezocht de Hortus Botanicus en verliet de stad begin september.
  +
  +
Na de slag bij Åland sloot Zweden in 1720 vrede met alle mogendheden behalve Rusland. In 1721 maakte het Verdrag van Nystad een einde aan de Grote Noordse Oorlog. Rusland verwierf Ingria, Estland, Lijfland en een aanzienlijk deel van Karelië. Rusland betaalde op zijn beurt twee miljoen Riksdaler en gaf het grootste deel van Finland over. De tsaar behield enkele Finse gebieden in de buurt van Sint-Petersburg, die hij in 1712 tot zijn hoofdstad had gemaakt.
  +
  +
=== Latere jaren ===
  +
Alexander Bekovich-Cherkassky was een Russische officier van Circassische afkomst die in 1717 de eerste Russische militaire expeditie leidde naar Centraal-Azië tegen het Kanaat van Khiva. De expeditie eindigde in een complete ramp toen het hele expeditieleger werd afgeslacht.
  +
  +
In 1718 onderzocht Peter waarom de voormalige Zweedse provincie Lijfland zo ordelijk was. Hij ontdekte dat de Zweden evenveel uitgaven aan het besturen van Lijfland (300 keer kleiner dan zijn rijk) als aan de hele Russische bureaucratie. Hij werd gedwongen het provinciebestuur te ontmantelen .
  +
  +
Peter de Grote richtte colleges op in plaats van de oude centrale overheidsinstanties, waaronder buitenlandse zaken, oorlog, marine, uitgaven, inkomsten, justitie en inspectie. Later kwamen daar nog andere bij, om mijnbouw en industrie te reguleren. Elk college bestond uit een voorzitter, een vice-voorzitter, een aantal raadsleden en bijzitters en een procureur. Sommige buitenlanders werden opgenomen in verschillende colleges, maar niet als president. Peter had niet genoeg loyale, getalenteerde of opgeleide personen om de volledige leiding over de verschillende afdelingen te geven. Peter vertrouwde liever op groepen individuen die elkaar in de gaten hielden. Besluiten waren afhankelijk van de meerderheid van de stemmen.
  +
  +
Peter de Grote was een tsaar van Rusland die veel hervormingen doorvoerde om zijn land te moderniseren. Op 22 oktober 1721 werd hij officieel uitgeroepen tot keizer van heel Rusland, kort nadat er vrede was gesloten met Zweden. Sommigen stelden voor dat hij de titel keizer van het Oosten zou aannemen, maar hij weigerde. Gavrila Golovkin, de staatskanselier, was de eerste die “de Grote, Vader van Zijn Land, Keizer van alle Ruslanden” toevoegde aan Peter’s traditionele titel Tsaar na een toespraak van de aartsbisschop van Pskov in 1721. Peters keizerlijke titel werd erkend door Augustus II van Polen, Frederik Willem I van Pruisen en Frederik I van Zweden, maar niet door de andere Europese vorsten. In de hoofden van velen duidde het woord keizer op superioriteit of superioriteit over koningen. Verschillende heersers vreesden dat Petrus het gezag over hen zou opeisen, net zoals de keizer van het Heilige Roomse Rijk suzereiniteit over alle christelijke naties had opgeëist.
  +
  +
In 1722 creëerde Peter een nieuwe rangorde die bekend staat als de Tabel van Rangen. Vroeger werd de voorrang bepaald door de geboorte. Om de Bojaren van hun hoge posities te beroven, gaf Petrus aan dat voorrang moest worden bepaald door verdienste en dienstbaarheid aan de keizer. De Tabel van Rangen bleef van kracht totdat de Russische monarchie in 1917 werd omvergeworpen.
  +
  +
Peter lanceerde de Russisch-Perzische Oorlog van 1722-1723, ook wel bekend als “De Perzische Expeditie van Peter de Grote”, die de Russische invloed voor het eerst in de Kaukasus en de Kaspische Zee drastisch verhoogde en voorkwam dat het Ottomaanse Rijk territoriale winst boekte in de regio. Na aanzienlijk succes en de verovering van vele provincies en steden in de Kaukasus en het noordelijke vasteland van Perzië, werden de Safaviden gedwongen om grondgebied over te dragen aan Rusland, bestaande uit Derbent, Shirvan, Gilan, Mazandaran, Bakoe en Astrabad. Binnen twaalf jaar werden alle gebieden teruggegeven aan Perzië, nu geleid door het charismatische militaire genie Nader Shah, als onderdeel van het Verdrag van Resht, het Verdrag van Ganja, en als het resultaat van een Russisch-Perzische alliantie tegen het Ottomaanse Rijk, dat de gemeenschappelijke vijand van beide was .
  +
  +
Peter introduceerde nieuwe belastingen om verbeteringen in Sint-Petersburg te financieren. Hij schafte de grondbelasting en de opstalbelasting af en verving die door een poll tax. De belastingen op land en op huishoudens waren alleen verschuldigd door personen die onroerend goed bezaten of gezinnen onderhielden. De nieuwe hoofdbelastingen waren te betalen door lijfeigenen en paupers. In 1725 werd de bouw van Peterhof voltooid. Peterhof was een grote residentie in de buurt van Sint-Petersburg en werd bekend als het “Russische Versailles”.
  +
  +
= Huwelijk en Gezin =
  +
Petrus de Grote had twee vrouwen, Eudoxia Lopukhina en Martha Skavronskaya (later Catherine I), met wie hij vijftien kinderen kreeg, van wie er drie de volwassen leeftijd overleefden. Peters moeder koos zijn eerste vrouw, Eudoxia Lopukhina, met het advies van andere edelen in 1689. Dit was in overeenstemming met de eerdere Romanov-traditie door een dochter van een minderjarige edelman te kiezen. Dit werd gedaan om gevechten tussen de sterkere adellijke huizen te voorkomen en vers bloed in de familie te brengen. Hij had ook een maîtresse uit Westfalen, Anna Mons.
  +
  +
Bij zijn terugkeer van zijn Europese tournee in 1698 probeerde Peter een einde te maken aan zijn ongelukkige huwelijk. Hij scheidde van de tsaritsa en dwong haar zich aan te sluiten bij een klooster. Zij had hem drie kinderen gebaard, hoewel slechts één, Aleksej Petrovitsj, tsarevitsj van Rusland, zijn jeugd had overleefd.
  +
  +
Menshikov stelde hem voor aan Marta Helena Skowrońska, een Pools-Litouwse boerin, en nam haar als maîtresse ergens tussen 1702 en 1704. Marta bekeerde zich tot de Russisch-orthodoxe kerk en kreeg de naam Catharina. Hoewel er geen gegevens bestaan, trouwden Catharina en Peter in het geheim tussen 23 oktober en 1 december 1707 in Sint-Petersburg. Peter waardeerde Catharina en trouwde officieel in de Sint-Izaäkkathedraal in Sint-Petersburg op 19 februari 1712.
  +
  +
Zijn oudste kind en erfgenaam, Aleksej Petrovitsj, werd ervan verdacht betrokken te zijn bij een complot om de keizer omver te werpen. Aleksej werd berecht en bekende onder marteling tijdens ondervragingen door een seculiere rechtbank (graaf Tolstoj). Hij werd veroordeeld en veroordeeld tot executie. Het vonnis kon alleen worden uitgevoerd met de ondertekende toestemming van Petrus en Aleksej stierf in de gevangenis, omdat Petrus aarzelde voordat hij de beslissing nam. De dood van Aleksej was hoogstwaarschijnlijk het gevolg van verwondingen opgelopen tijdens zijn marteling . Aleksej’s moeder Eudoxia werd gestraft. Ze werd uit haar huis gesleept, berecht op valse beschuldigingen van overspel, publiekelijk gegeseld en opgesloten in kloosters terwijl het verboden was om met haar te praten.
  +
  +
In 1724 liet Peter zijn tweede vrouw, Catharina, tot keizerin kronen, hoewel hij de feitelijke heerser van Rusland bleef.
  +
  +
=== Minnaressen en kinderen ===
  +
Peter de Grote had twee vrouwen, Eudoxia Lopukhina en Martha Skavronskaya (later Catherine I), met wie hij elf kinderen kreeg. De kinderen die volwassen werden waren:
  +
  +
# Alexei Petrovich
  +
# Anna Petrovna
  +
# Elizabeth Petrovna
  +
  +
De andere kinderen stierven in de kindertijd of kort daarna
  +
  +
= Dood =
  +
Peter de Grote kreeg in de winter van 1723 problemen met zijn urinewegen en blaas. In de zomer van 1724 voerde een team van artsen een operatie uit waarbij meer dan 4 pond (ongeveer 454 gram) geblokkeerde urine vrijkwam. Peter bleef bedlegerig tot in de late herfst. In de eerste week van oktober begon Peter aan een lange inspectietour langs verschillende projecten. Volgens de legende zag Peter in november, bij Lakhta langs de Finse Golf om enkele ijzerfabrieken te inspecteren, een groep soldaten verdrinken in de buurt van de kust en, wadend in bijna taille diep water, kwam hij hen te hulp. Deze ijskoude waterredding zou de blaasproblemen van Peter hebben verergerd en zijn dood hebben veroorzaakt. Het verhaal is echter met scepsis bekeken door sommige historici, erop wijzend dat de Duitse kroniekschrijver Jacob von Staehlin de enige bron voor het verhaal is, en het lijkt onwaarschijnlijk dat niemand anders een dergelijke heldendaad zou hebben gedocumenteerd. Dit, plus het tijdsinterval tussen deze handelingen en de dood van Petrus, lijkt elk direct verband uit te sluiten.
  +
  +
Begin januari 1725 werd Peter opnieuw getroffen door uremie. Volgens de legende vroeg Petrus, voordat hij bewusteloos raakte, om een papier en pen en krabbelde een onvoltooid briefje met de tekst: “Laat alles over aan …” en toen, uitgeput door de inspanning, vroeg hij om zijn dochter Anna op te roepen. Peter stierf tussen vier en vijf uur 's morgens op 8 februari 1725. Een autopsie wees uit dat zijn blaas besmet was met gangreen. Hij was tweeënvijftig jaar, zeven maanden oud toen hij stierf, nadat hij tweeënveertig jaar had geregeerd. Hij is begraven in de Sint-Petrus en Pauluskathedraal, Sint-Petersburg, Rusland.
   
 
== Link ==
  
== Link ==

Versie van 25 okt 2023 13:03

Peter I van Rusland
Inconnu d'après J.-M. Nattier, Portrait de Pierre Ier (musée de l’Ermitage).jpg
Pjotr I
Land Flag of the Romanov Monarchy.svg Keizerrijk Rusland
Aangetreden op 1682
Afgetreden op 1725 (overlijden)
Troonopvolger Catharina I van Rusland
Persoonlijke informatie
Volledige naam Peter I Aleksejevitsj Romanov (Russisch: Пётр I Алексеевич Рома́нов)
Geboren Moskou, Rusland, 9 juni 1672
Overleden Sint-Petersburg, Rusland, 8 februari 1725
Huwelijk Eudoxia Lopoechina (geh. 1689)

Marta Helena Skowrońska (geh. 9 februari 1712)

Dynastie Huis Romanov
Ouders Alexis van Rusland

Natalja Narysjkina

Kinderen zie tekst
Portaal Portal.svg Monarchie

Peter I "de Grote", in het Russisch: Пётр Алексе́евич Рома́нов / Pjotr Alekseevich Romanov, (Moskou, Rusland, 9 juni 1672 - Sint-Petersburg, Rusland, 8 februari 1725) was een beroemde tsaar (keizer) van Rusland.

Hij stichtte de stad Sint-Petersburg die niet - zoals wel eens wordt gedacht - naar hem, maar naar zijn beschermheilige, de apostel Petrus is genoemd. Vandaar dat woordje "Sint" voor Petersburg en dat hij zelf ook Petrus (Pieter of Peter, Russisch Pjotr) heette. Hij is in zijn jonge jaren naar Nederland geweest waar hij op een werf heeft gewerkt, om op die manier kennis van de scheepsbouw te vergaren die ze in Rusland konden gebruiken. De lange buitenlandse man (met zijn ruim 2 meter stak hij minstens een kop boven de anderen uit) maakte veel indruk op de Nederlanders. Het huis in Zaandam waar hij toen in 1697 logeerde (het Tsaar Peterhuisje) bestaat nog steeds en is een museum.

Zijn verblijf in Nederland is uitvoerig gedocumenteerd door de geschiedschrijving en daardoor weten we, dat hij er een aantal rare gewoontes op na hield. Zo was hij 's avonds thuis aan het oefenen met een nijptang, toen hij gestoord werd door nieuwsgierige jongens, die door het raam naar hem loerden. Hij vloog naar buiten met de nijptang nog in zijn hand, nam een van die jongens in een ijzeren greep, en trok hem met de nijptang een tand uit zijn mond.

Ook degenen die hem onderdak hadden verschaft, werden niet door hem, zoals ze gedacht hadden, vorstelijk beloond. Hij vertrok zonder te betalen en afscheid te nemen, hoewel dat later toch nog goed is gekomen. Kortom, een merkwaardige figuur.

In 1689 trouwde hij met Eudoxia Lopoechina. Zij kregen drie kinderen:

Het huwelijk was ongelukkig en binnen 10 jaar dwong Pjotr Eudoxia te vertrekken naar een klooster zodat hij opnieuw kon trouwen. Hij kreeg een relatie met de Litouws-Poolse Marta Helena Skowrońska, later tsarina Yekaterina I. In 1707 trouwde hij in het geheim met haar, waarna ze op 9 februari 1712 officieel trouwden in St. Petersburg. Ze kregen twaalf kinderen:

Het levenseinde van de tsaar, en vooral zijn laatste paar woorden, zorgden voor onduidelijkheid onder de achterblijvers. Toen Peter aanvoelde dat hij ging overlijden, vroeg hij om schrijfpapier. Hij kreeg het en schreef: 'Geef alles aan…' Toen viel de pen uit zijn hand. Hij kon niet meer schrijven en liet zijn dochter Anna halen om haar te dicteren, maar vóór de prinses arriveerde, was hij niet meer aanspreekbaar en raakte in een coma. De volgende dag om 6 uur in de ochtend overleed Peter de Grote, in het 53e jaar van zijn leven en het 43e jaar van zijn regering. Hoewel hij meer dan tien kinderen had gekregen, lukte het hem dus toch niet om een troonopvolger te benoemen.

Vroege leven

Petrus is een naam die naar een apostel is vernoemd. Hij groeide op op een landgoed genaamd Izmaylovo en kreeg les van verschillende leraren, waaronder Nikita Zotov, Patrick Gordon en Paul Menesius. Zijn vader, tsaar Alexis van Rusland, had deze leraren ingehuurd om Petrus op te leiden. Toen Alexis stierf in 1676, werd de soevereiniteit overgelaten aan Peter’s oudere halfbroer, Fjodor III van Rusland. Tijdens deze periode werd het land grotendeels geleid door Artamon Matveev, een vriend van Alexis en een van Peter’s grootste weldoeners uit zijn jeugd.

Toen Fjodor in 1682 stierf zonder kinderen na te laten, ontstond er een geschil tussen de familie Miloslavsky (Maria Miloslavskaja was de eerste vrouw van Alexis I) en de familie Naryshkin (Natalja Narysjkina was zijn tweede) over wie de troon moest erven. Peter regeerde samen met zijn oudere halfbroer, Ivan V, tot 1696. Ivan was echter chronisch ziek en van zwakke geest. Daarom koos de Bojarendoema (een raad van Russische edelen) Peter om tsaar te worden toen hij 10 jaar oud was. Zijn moeder werd regentes.

Deze regeling werd aan de bevolking van Moskou voorgelegd en werd goedgekeurd. Sophia, een dochter van Alexis uit zijn eerste huwelijk, leidde in april-mei 1682 een opstand van de Streltsy (het Russische elite militaire korps). In het daaropvolgende conflict werden enkele familieleden en vrienden van Petrus vermoord, waaronder Artamon Matveyev. Peter was getuige van enkele van deze daden van politiek geweld .

Peter I als kind.

Sophia Alekseyevna was een dochter van tsaar Alexis en zijn eerste vrouw, Maria Miloslavskaya. Na de dood van haar broer Feodor III in 1682, probeerde Sophia te voorkomen dat haar jonge halfbroer, de 9-jarige Peter Alekseyevich, zijn 16-jarige oudere broer Ivan V zou omzeilen en de troon zou erven.Na de opstand van de Streltsy in april-mei 1682 werd Ivan als senior tsaar gekroond en Peter als junior tsaar. Sophia werd regentes voor de jonge tsaren en regeerde zeven jaar lang als autocraat. Tijdens deze periode werd er een groot gat gesneden in de achterkant van de tweezits troon die door Ivan en Peter werd gebruikt. Sophia zat achter de troon en luisterde terwijl Petrus met edelen sprak, terwijl ze hem informatie gaf en hem antwoorden gaf op vragen en problemen.De troon is momenteel te zien in het Kremlin Arsenaal in Moskou.

Toen Peter 16 jaar oud was, ontdekte hij een Engelse boot op het landgoed en liet deze restaureren. Hij leerde zeilen en kreeg een sextant, maar wist niet hoe hij het instrument moest gebruiken. Daarom begon hij een zoektocht naar een buitenlandse expert in de Duitse wijk. Peter raakte bevriend met twee Nederlandse timmerlieden, Frans Timmerman en Karsten Brandt, en enkele andere buitenlanders in Russische dienst. Peter studeerde rekenkunde, meetkunde en militaire wetenschappen. Hij was niet geïnteresseerd in een muzikale opleiding, maar schijnt wel van vuurwerk en drummen te hebben gehouden.

Petrus was niet bijzonder bezorgd dat anderen in zijn naam regeerden. Hij hield zich bezig met tijdverdrijf als scheepsbouw en zeilen, evenals schijngevechten met zijn speelgoedleger. Peters moeder probeerde hem te dwingen een meer conventionele benadering te volgen en regelde zijn huwelijk met Eudoxia Lopukhina in 1689 . Het huwelijk was echter geen succes en tien jaar later dwong Petrus zijn vrouw om non te worden en bevrijdde zich zo van de verbintenis .

Peter Alekseyevich was van plan om de macht over te nemen van zijn halfzus Sophia, wiens positie was verzwakt door twee mislukte Krim-campagnes tegen het Kanaat van de Krim in een poging om verwoestende Krim-Tataarse invallen in de zuidelijke landen van Rusland te stoppen. Toen ze van zijn plannen hoorde, spande Sophia samen met enkele leiders van de Streltsy, die voortdurend wanorde en onenigheid opwekten. Petrus, gewaarschuwd door anderen van de Streltsy, ontsnapte midden in de nacht naar het ondoordringbare klooster van Troitse-Sergiyeva Lavra; Daar verzamelde hij langzaam aanhangers die dachten dat hij de machtsstrijd zou winnen. Sophia werd uiteindelijk omvergeworpen, waarbij Peter I en Ivan V als mede-tsaren bleven optreden. Peter dwong Sophia om in een klooster te gaan, waar ze haar naam en haar positie als lid van de koninklijke familie opgaf .

Peter had geen feitelijke controle over Russische zaken omdat de macht werd uitgeoefend door zijn moeder, Natalya Naryshkina. Pas toen Natalja in 1694 stierf, werd Peter, toen 22 jaar oud, een onafhankelijke soeverein . Formeel was Ivan V een medeheerser met Petrus, hoewel hij niet effectief was. Peter werd de enige heerser toen Ivan in 1696 stierf zonder mannelijke nakomelingen, twee jaar later.

Peter was naar verluidt extreem lang voor die periode en stond 6 ft 8 in (2,03 m) hoog . Hij had merkbare gezichtstics en leed mogelijk aan petit mal aanvallen, een vorm van epilepsie . Ondertussen was hij een frequente gast in de Duitse wijk, waar hij Anna en Willem Mons ontmoette.

Bewind

Peter de Grote was een hervormingsgezinde tsaar die Rusland wilde moderniseren. Hij reorganiseerde het Russische leger langs moderne lijnen en droomde ervan om van Rusland een maritieme macht te maken. Hij ondervond veel tegenstand tegen dit beleid in eigen land, maar onderdrukte op brute wijze opstanden tegen zijn gezag, waaronder door de Streltsy, Basjkiers, Astrachan en de grootste burgeropstand van zijn bewind, de Bulavin-opstand.

Peter implementeerde sociale modernisering op een absolute manier door Franse en westerse kleding aan zijn hof te introduceren en hovelingen, staatsambtenaren en het leger te verplichten hun baarden te scheren en moderne kledingstijlen aan te nemen. Een middel om dit doel te bereiken was de invoering van belastingen voor lange baarden en gewaden in september 1698.

Inname van Azov 1696

In zijn proces om Rusland te verwesteren, wilde hij dat leden van zijn familie met andere Europese royalty’s zouden trouwen. Hij onderhandelde met Frederik Willem van Koerland om te trouwen met zijn nicht, Anna Ivanovna. Hij gebruikte de bruiloft om zijn nieuwe hoofdstad, Sint-Petersburg, te lanceren, waar hij al bouwprojecten van verwesterde paleizen en gebouwen had besteld. Peter huurde Italiaanse en Duitse architecten in om het te ontwerpen.

Peter Alekseyevich voerde een industrialisatie-inspanning door om Rusland te moderniseren. De Russische industrie en de belangrijkste export waren gebaseerd op de mijnbouw- en houtindustrie. Tegen het einde van de eeuw kwam Rusland bijvoorbeeld meer ijzer exporteren dan enig ander land ter wereld .

Om de positie van zijn land op zee te verbeteren, zocht Peter meer maritieme afzetmogelijkheden. Zijn enige uitlaatklep op dat moment was de Witte Zee bij Archangelsk. De Oostzee werd destijds gecontroleerd door Zweden in het noorden, terwijl de Zwarte Zee en de Kaspische Zee werden gecontroleerd door respectievelijk het Ottomaanse Rijk en het Safavidische Rijk in het zuiden.

Peter probeerde de controle over de Zwarte Zee te verwerven, wat zou betekenen dat de Tataren uit de omliggende gebieden moesten worden verdreven. Als onderdeel van een overeenkomst met Polen die Kiev aan Rusland afstond, werd Peter gedwongen om oorlog te voeren tegen de Krim Khan en tegen de opperheer van de Khan, de Ottomaanse sultan. Peter’s primaire doel werd de verovering van het Ottomaanse fort van Azov, in de buurt van de rivier de Don. In de zomer van 1695 organiseerde Peter de Azov-campagnes om het fort in te nemen, maar zijn pogingen eindigden in een mislukking.

Peter keerde in november 1695 terug naar Moskou en begon met de bouw van een grote marine in Voronezj. Hij lanceerde ongeveer dertig schepen tegen de Ottomanen in 1696 en veroverde Azov in juli van dat jaar.

Grote Ambassade

Peter Alekseyevich wist dat Rusland het Ottomaanse Rijk niet alleen aankon. In 1697 reisde hij “incognito” naar West-Europa op een reis van 18 maanden met een grote Russische delegatie - de zogenaamde “Grand Embassy”. Hij gebruikte een valse naam, waardoor hij kon ontsnappen aan sociale en diplomatieke gebeurtenissen, maar omdat hij veel groter was dan de meeste anderen, kon hij niemand voor de gek houden. Een van de doelen was om de hulp van Europese vorsten in te roepen, maar Peter’s hoop werd de grond in geboord. Frankrijk was een traditionele bondgenoot van de Ottomaanse sultan en Oostenrijk wilde graag de vrede in het oosten handhaven terwijl het zijn eigen oorlogen in het westen voerde. Peter had bovendien een ongelegen moment gekozen: de Europeanen maakten zich destijds meer zorgen over de Spaanse Successieoorlog over wie de kinderloze koning Karel II van Spanje zou opvolgen dan over het vechten tegen de Ottomaanse sultan.

Peter Alekseyevich reisde naar Zaandam in 1697 om de scheepsbouw te bestuderen. Hij studeerde zagerijen, fabricage en scheepsbouw, maar vertrok na een week. Door bemiddeling van Nicolaas Witsen, een Ruslanddeskundige, kreeg de tsaar de gelegenheid om gedurende vier maanden praktijkervaring op te doen op de scheepswerf, behorend tot de Verenigde Oostindische Compagnie, onder supervisie van Gerrit Claesz Pool. De ijverige en capabele tsaar hielp bij de bouw van een Oost-Indisch schip dat Peter en Paul speciaal voor hem hadden neergelegd. Tijdens zijn verblijf nam de tsaar veel geschoolde arbeiders in dienst, zoals bouwers van sluizen, forten, scheepstimmerlieden en zeelieden , waaronder Cornelis Cruys, een vice-admiraal die onder Franz Lefort de adviseur van de tsaar in maritieme zaken werd. Peter zette later zijn kennis van de scheepsbouw in om de Russische marine te helpen opbouwen.

Peter Alekseyevich vond dat de scheepstimmerlieden in Holland te veel op het oog werkten en geen nauwkeurige bouwtekeningen hadden. Op 11 januari 1698 (Oude Stijl) arriveerde Peter op Victoria Embankment in Londen. Hij verbleef op 21 Norfolk Street, Strand en ontmoette koning William III en Gilbert Burnet, woonde een sessie van de Royal Society bij, ontving een doctoraat van de Universiteit van Oxford, trainde een telescoop op Venus op het Greenwich Observatory en zag een Fleet Review door Royal Navy in Deptford. Hij bestudeerde de Engelse technieken van stadsbouw die hij later met groot succes zou gebruiken in Sint-Petersburg.

Portret van Peter I door Godfrey Kneller, 1698. Dit portret was Peter's geschenk aan de koning van Engeland.

Peter Alekseyevich reisde naar Leipzig, Dresden, Praag en Wenen. Hij sprak met Augustus II de Sterke en Leopold I van het Heilige Roomse Rijk. Petrus’ bezoek werd afgebroken toen hij door een opstand van de Streltsy gedwongen werd zich naar huis te haasten. De opstand werd gemakkelijk neergeslagen voordat Petrus naar huis terugkeerde; van de troepen van de tsaar werd er slechts één gedood. Petrus gedroeg zich niettemin meedogenloos tegenover de muiters. Meer dan duizend tweehonderd van de rebellen werden gemarteld en geëxecuteerd, en Petrus beval dat hun lichamen publiekelijk werden tentoongesteld als een waarschuwing voor toekomstige samenzweerders. De Streltsy werden ontbonden, sommige rebellen werden gedeporteerd naar Siberië en de persoon die ze op de troon wilden zetten – Peter’s halfzus Sophia – werd gedwongen non te worden.

Petrus de Grote vond dat de Europese gebruiken beter waren dan de Russische. Hij wilde dat zijn hovelingen en ambtenaren Europese kleding droegen en hun lange baarden afknipten. Dit maakte zijn Bojaren, die erg dol waren op hun baarden, erg van streek. Bojaren die hun baarden wilden behouden, moesten een jaarlijkse baardbelasting van honderd roebel betalen. Peter probeerde ook een einde te maken aan gearrangeerde huwelijken, die de norm waren onder de Russische adel, omdat hij dacht dat een dergelijke praktijk barbaars was en leidde tot huiselijk geweld, omdat de partners elkaar meestal kwalijk namen.

In 1698 stelde Peter I een baardbelasting in om de Russische samenleving te moderniseren. In hetzelfde jaar stuurde Peter een delegatie naar Malta om de training en vaardigheden van de Ridders van Malta en hun vloot te observeren. Op 12 september 1698 stichtte Peter officieel de eerste Russische marinebasis, Taganrog aan de Zee van Azov. In 1699 veranderde Peter de datum van de viering van het nieuwe jaar van 1 september naar 1 januari.

Grote Noordse Oorlog

Peter de Grote was een tsaar van Rusland die veel hervormingen doorvoerde om zijn land te moderniseren. Hij sloot een tijdelijke vrede met het Ottomaanse Rijk en richtte zijn aandacht op de Russische maritieme suprematie. Hij probeerde de controle te krijgen over de Oostzee, die een halve eeuw eerder door het Zweedse Rijk was ingenomen. Peter verklaarde de oorlog aan Zweden, dat destijds werd geleid door de jonge koning Karel XII. Zweden werd ook tegengewerkt door Denemarken-Noorwegen, Saksen en het Pools-Litouwse Gemenebest. Het Preobrazjenski-regiment nam deel aan alle grote veldslagen van de Grote Noordse Oorlog.

Rusland was slecht voorbereid om tegen de Zweden te vechten en hun eerste poging om de Baltische kust te veroveren eindigde in een ramp in de Slag bij Narva in 1700. In het conflict vielen de troepen van Karel XII, in plaats van een langzame methodische belegering te gebruiken, onmiddellijk aan met behulp van een verblindende sneeuwstorm in hun voordeel. Na de slag besloot Karel XII zijn troepen te concentreren tegen het Pools-Litouwse Gemenebest, wat Peter de tijd gaf om het Russische leger te reorganiseren. Hij nodigde Nicolaas Bidloo uit om een militair hospitaal te organiseren. In 1701 tekende Peter de Grote een decreet over de opening van de Moskouse School voor Wiskunde en Navigatie.

Peter de Grote was een tsaar van Rusland die veel hervormingen doorvoerde om zijn land te moderniseren. Hij stichtte de stad Sint-Petersburg in Ingermanland (een provincie van het Zweedse Rijk die hij had veroverd) op 29 juni 1703 en verplaatste de hoofdstad in 1703 naar Sint-Petersburg. Terwijl de stad langs de Neva werd gebouwd, woonde hij in een bescheiden blokhut met drie kamers (met een studeerkamer maar zonder open haard) die plaats moest maken voor de eerste versie van het Winterpaleis. De eerste gebouwen die verschenen waren de Peter en Paul Fortress, een scheepswerf bij de Admiraliteit en Alexander Nevsky Lavra.

Na verschillende nederlagen deed de Poolse koning Augustus II de Sterke in 1706 afstand van de troon. De Zweedse koning Karel XII richtte zijn aandacht op Rusland en viel het in 1708 binnen. Na de oversteek naar Rusland versloeg Karel Peter bij Golovchin in juli. In de Slag bij Lesnaya leed Karel zijn eerste verlies nadat Peter een groep Zweedse versterkingen verpletterde die vanuit Riga oprukten. Zonder deze hulp werd Karel gedwongen zijn voorgenomen mars naar Moskou op te geven.

Karel XII was een Zweedse koning die in 1708 Oekraïne binnenviel. Hij wilde Rusland aanvallen, maar Peter de Grote versloeg hem in de Slag bij Poltava op 27 juni 1709. De slag was een beslissende nederlaag voor de Zweedse troepen, die de campagne van Karel in Oekraïne beëindigde en hem dwong zijn toevlucht te zoeken in het Ottomaanse Rijk. Rusland had verslagen wat werd beschouwd als een van 's werelds beste legers, en de overwinning vernietigde de opvatting dat Rusland militair incompetent was. In Polen werd Augustus II als koning hersteld.

Peter de Grote viel het Ottomaanse Rijk aan en begon de Russisch-Turkse oorlog van 1710. Zijn campagne in het Ottomaanse Rijk was rampzalig, en in het daaropvolgende Verdrag van de Pruth werd Peter gedwongen om de zwarte zeehavens terug te geven die hij in 1697 had ingenomen. In ruil daarvoor verdreef de sultan Karel XII.

Peter de Grote richtte in 1711 de Regerende Senaat op, een nieuw staatsorgaan dat als hoogste staatsinstelling fungeerde om toezicht te houden op alle juridische, financiële en administratieve zaken. De Senaat werd oorspronkelijk alleen opgericht voor de tijd van de afwezigheid van de monarch, maar werd een permanent orgaan na zijn terugkeer. Een speciale hoge ambtenaar, de Ober-Procurator, diende als de schakel tussen de heerser en de senaat en trad, in Petrus’ eigen woorden, op als “het oog van de soeverein”. Zonder zijn handtekening zou geen enkel senaatsbesluit in werking kunnen treden; de Senaat werd een van de belangrijkste instellingen van het keizerlijke Rusland.

Peter hervormde het Russische leger volledig langs westerse lijnen. Hij besloot dat alle kinderen van de adel een vroege opleiding moesten krijgen, vooral op het gebied van wetenschappen. Daarom vaardigde hij op 28 februari 1714 een decreet uit waarin werd opgeroepen tot leerplicht, dat voorschreef dat alle Russische 10- tot 15-jarige kinderen van de adel, overheidsklerken en lager gerangschikte ambtenaren elementaire wiskunde en meetkunde moesten leren en aan het einde van hun studie op de onderwerpen moesten worden getest.

Peter hervormde het Russische leger volledig langs westerse lijnen. Deze afbeelding toont een infanterist uit 1704 die een plug bajonet installeert.

De Russische vloot won in 1714 de Slag bij Gangut en bezette het grootste deel van Finland. In 1716 bezocht Peter Riga, Danzig en Stettin en kreeg hij hulp van het keurvorstendom Hannover en het koninkrijk Pruisen die bij Wismar een oorlog tegen Zweden voerden. Hij bezocht ook Nederland, waar hij verschillende interessante collecties kocht en een zijdefabriek en een papierfabriek bezocht. Hij leerde papier te maken en zijde te spinnen. Hij bestelde twee kwikthermometers bij Daniel Gabriel Fahrenheit en instrumenten bij Musschenbroek. In april 1717 vervolgde hij zijn reis naar Brussel in de Oostenrijkse Nederlanden en Duinkerken, Calais, Parijs, waar hij vele boeken verkreeg en een huwelijk voorstelde tussen zijn dochter en koning Lodewijk XV. Hij ging terug naar Amsterdam en bezocht de Hortus Botanicus en verliet de stad begin september.

Na de slag bij Åland sloot Zweden in 1720 vrede met alle mogendheden behalve Rusland. In 1721 maakte het Verdrag van Nystad een einde aan de Grote Noordse Oorlog. Rusland verwierf Ingria, Estland, Lijfland en een aanzienlijk deel van Karelië. Rusland betaalde op zijn beurt twee miljoen Riksdaler en gaf het grootste deel van Finland over. De tsaar behield enkele Finse gebieden in de buurt van Sint-Petersburg, die hij in 1712 tot zijn hoofdstad had gemaakt.

Latere jaren

Alexander Bekovich-Cherkassky was een Russische officier van Circassische afkomst die in 1717 de eerste Russische militaire expeditie leidde naar Centraal-Azië tegen het Kanaat van Khiva. De expeditie eindigde in een complete ramp toen het hele expeditieleger werd afgeslacht.

In 1718 onderzocht Peter waarom de voormalige Zweedse provincie Lijfland zo ordelijk was. Hij ontdekte dat de Zweden evenveel uitgaven aan het besturen van Lijfland (300 keer kleiner dan zijn rijk) als aan de hele Russische bureaucratie. Hij werd gedwongen het provinciebestuur te ontmantelen .

Peter de Grote richtte colleges op in plaats van de oude centrale overheidsinstanties, waaronder buitenlandse zaken, oorlog, marine, uitgaven, inkomsten, justitie en inspectie. Later kwamen daar nog andere bij, om mijnbouw en industrie te reguleren. Elk college bestond uit een voorzitter, een vice-voorzitter, een aantal raadsleden en bijzitters en een procureur. Sommige buitenlanders werden opgenomen in verschillende colleges, maar niet als president. Peter had niet genoeg loyale, getalenteerde of opgeleide personen om de volledige leiding over de verschillende afdelingen te geven. Peter vertrouwde liever op groepen individuen die elkaar in de gaten hielden. Besluiten waren afhankelijk van de meerderheid van de stemmen.

Peter de Grote was een tsaar van Rusland die veel hervormingen doorvoerde om zijn land te moderniseren. Op 22 oktober 1721 werd hij officieel uitgeroepen tot keizer van heel Rusland, kort nadat er vrede was gesloten met Zweden. Sommigen stelden voor dat hij de titel keizer van het Oosten zou aannemen, maar hij weigerde. Gavrila Golovkin, de staatskanselier, was de eerste die “de Grote, Vader van Zijn Land, Keizer van alle Ruslanden” toevoegde aan Peter’s traditionele titel Tsaar na een toespraak van de aartsbisschop van Pskov in 1721. Peters keizerlijke titel werd erkend door Augustus II van Polen, Frederik Willem I van Pruisen en Frederik I van Zweden, maar niet door de andere Europese vorsten. In de hoofden van velen duidde het woord keizer op superioriteit of superioriteit over koningen. Verschillende heersers vreesden dat Petrus het gezag over hen zou opeisen, net zoals de keizer van het Heilige Roomse Rijk suzereiniteit over alle christelijke naties had opgeëist.

In 1722 creëerde Peter een nieuwe rangorde die bekend staat als de Tabel van Rangen. Vroeger werd de voorrang bepaald door de geboorte. Om de Bojaren van hun hoge posities te beroven, gaf Petrus aan dat voorrang moest worden bepaald door verdienste en dienstbaarheid aan de keizer. De Tabel van Rangen bleef van kracht totdat de Russische monarchie in 1917 werd omvergeworpen.

Peter lanceerde de Russisch-Perzische Oorlog van 1722-1723, ook wel bekend als “De Perzische Expeditie van Peter de Grote”, die de Russische invloed voor het eerst in de Kaukasus en de Kaspische Zee drastisch verhoogde en voorkwam dat het Ottomaanse Rijk territoriale winst boekte in de regio. Na aanzienlijk succes en de verovering van vele provincies en steden in de Kaukasus en het noordelijke vasteland van Perzië, werden de Safaviden gedwongen om grondgebied over te dragen aan Rusland, bestaande uit Derbent, Shirvan, Gilan, Mazandaran, Bakoe en Astrabad. Binnen twaalf jaar werden alle gebieden teruggegeven aan Perzië, nu geleid door het charismatische militaire genie Nader Shah, als onderdeel van het Verdrag van Resht, het Verdrag van Ganja, en als het resultaat van een Russisch-Perzische alliantie tegen het Ottomaanse Rijk, dat de gemeenschappelijke vijand van beide was .

Peter introduceerde nieuwe belastingen om verbeteringen in Sint-Petersburg te financieren. Hij schafte de grondbelasting en de opstalbelasting af en verving die door een poll tax. De belastingen op land en op huishoudens waren alleen verschuldigd door personen die onroerend goed bezaten of gezinnen onderhielden. De nieuwe hoofdbelastingen waren te betalen door lijfeigenen en paupers. In 1725 werd de bouw van Peterhof voltooid. Peterhof was een grote residentie in de buurt van Sint-Petersburg en werd bekend als het “Russische Versailles”.

Huwelijk en Gezin

Petrus de Grote had twee vrouwen, Eudoxia Lopukhina en Martha Skavronskaya (later Catherine I), met wie hij vijftien kinderen kreeg, van wie er drie de volwassen leeftijd overleefden. Peters moeder koos zijn eerste vrouw, Eudoxia Lopukhina, met het advies van andere edelen in 1689. Dit was in overeenstemming met de eerdere Romanov-traditie door een dochter van een minderjarige edelman te kiezen. Dit werd gedaan om gevechten tussen de sterkere adellijke huizen te voorkomen en vers bloed in de familie te brengen. Hij had ook een maîtresse uit Westfalen, Anna Mons.

Bij zijn terugkeer van zijn Europese tournee in 1698 probeerde Peter een einde te maken aan zijn ongelukkige huwelijk. Hij scheidde van de tsaritsa en dwong haar zich aan te sluiten bij een klooster. Zij had hem drie kinderen gebaard, hoewel slechts één, Aleksej Petrovitsj, tsarevitsj van Rusland, zijn jeugd had overleefd.

Menshikov stelde hem voor aan Marta Helena Skowrońska, een Pools-Litouwse boerin, en nam haar als maîtresse ergens tussen 1702 en 1704. Marta bekeerde zich tot de Russisch-orthodoxe kerk en kreeg de naam Catharina. Hoewel er geen gegevens bestaan, trouwden Catharina en Peter in het geheim tussen 23 oktober en 1 december 1707 in Sint-Petersburg. Peter waardeerde Catharina en trouwde officieel in de Sint-Izaäkkathedraal in Sint-Petersburg op 19 februari 1712.

Zijn oudste kind en erfgenaam, Aleksej Petrovitsj, werd ervan verdacht betrokken te zijn bij een complot om de keizer omver te werpen. Aleksej werd berecht en bekende onder marteling tijdens ondervragingen door een seculiere rechtbank (graaf Tolstoj). Hij werd veroordeeld en veroordeeld tot executie. Het vonnis kon alleen worden uitgevoerd met de ondertekende toestemming van Petrus en Aleksej stierf in de gevangenis, omdat Petrus aarzelde voordat hij de beslissing nam. De dood van Aleksej was hoogstwaarschijnlijk het gevolg van verwondingen opgelopen tijdens zijn marteling . Aleksej’s moeder Eudoxia werd gestraft. Ze werd uit haar huis gesleept, berecht op valse beschuldigingen van overspel, publiekelijk gegeseld en opgesloten in kloosters terwijl het verboden was om met haar te praten.

In 1724 liet Peter zijn tweede vrouw, Catharina, tot keizerin kronen, hoewel hij de feitelijke heerser van Rusland bleef.

Minnaressen en kinderen

Peter de Grote had twee vrouwen, Eudoxia Lopukhina en Martha Skavronskaya (later Catherine I), met wie hij elf kinderen kreeg. De kinderen die volwassen werden waren:

  1. Alexei Petrovich
  2. Anna Petrovna
  3. Elizabeth Petrovna

De andere kinderen stierven in de kindertijd of kort daarna

Dood

Peter de Grote kreeg in de winter van 1723 problemen met zijn urinewegen en blaas. In de zomer van 1724 voerde een team van artsen een operatie uit waarbij meer dan 4 pond (ongeveer 454 gram) geblokkeerde urine vrijkwam. Peter bleef bedlegerig tot in de late herfst. In de eerste week van oktober begon Peter aan een lange inspectietour langs verschillende projecten. Volgens de legende zag Peter in november, bij Lakhta langs de Finse Golf om enkele ijzerfabrieken te inspecteren, een groep soldaten verdrinken in de buurt van de kust en, wadend in bijna taille diep water, kwam hij hen te hulp. Deze ijskoude waterredding zou de blaasproblemen van Peter hebben verergerd en zijn dood hebben veroorzaakt. Het verhaal is echter met scepsis bekeken door sommige historici, erop wijzend dat de Duitse kroniekschrijver Jacob von Staehlin de enige bron voor het verhaal is, en het lijkt onwaarschijnlijk dat niemand anders een dergelijke heldendaad zou hebben gedocumenteerd. Dit, plus het tijdsinterval tussen deze handelingen en de dood van Petrus, lijkt elk direct verband uit te sluiten.

Begin januari 1725 werd Peter opnieuw getroffen door uremie. Volgens de legende vroeg Petrus, voordat hij bewusteloos raakte, om een papier en pen en krabbelde een onvoltooid briefje met de tekst: “Laat alles over aan …” en toen, uitgeput door de inspanning, vroeg hij om zijn dochter Anna op te roepen. Peter stierf tussen vier en vijf uur 's morgens op 8 februari 1725. Een autopsie wees uit dat zijn blaas besmet was met gangreen. Hij was tweeënvijftig jaar, zeven maanden oud toen hij stierf, nadat hij tweeënveertig jaar had geregeerd. Hij is begraven in de Sint-Petrus en Pauluskathedraal, Sint-Petersburg, Rusland.

Link

Kort artikel over het leven van Peter de Grote + zijn laatste woorden

 
Tsaren van Rusland

Tsaardom Rusland (1547-1721)
Ivan IV de Verschrikkelijke (1547-1584) · Fjodor I (1584-1598) · Boris (1598-1605) · Fjodor II (1605) · Valse Dimitri I (1605-1606) · Vasili IV (1606-1610) ·
Wladislaus IV (1610-1613) · Michaël I (1613-1645) · Alexis (1645-1676) · Fjodor III (1676-1682) · Ivan V & Peter I de Grote (1682-1696; duo) · Peter I de Grote (1696-1725)

Keizerrijk Rusland (1721-1917)
Peter I de Grote (1721-1725) · Catharina I (1725-1727) · Peter II (1727-1730) · Anna (1730-1740) · Ivan VI (1740-1741) · Elisabeth (1741-1762) · Peter III (1762) · Catharina II de Grote (1762-1796) · Paul I (1796-1801) · Alexander I (1801-1825) · Nicolaas I (1825-1855) · Alexander II (1855-1881) · Alexander III (1881-1894) · Nicolaas II (1894-1917) · Einde van het Keizerrijk Rusland (1917)

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Peter_I_van_Rusland&oldid=822971"