De onverschilligen (Alberto Moravia)

De onverschilligen
Informatie
Alternatieve titel	Gli Indifferenti
Schrijver	Alberto Moravia
Illustrator
Vertaler
Taal (origineel)	Italiaans
Land	Italië
Genre	Psychologische roman
Datum	1929
ISBN
Leeftijdscategorie
Uitgeverij
Drukker
Aantal verkocht
Vorig boek
Volgend boek
Bijzonderheden
Online-tekst
Portaal Literatuur

De onverschilligen (Italiaans: Gli Indifferenti) is een roman van Alberto Moravia uit 1929. Het was het eerste werk dat hij publiceerde (zijn debuutroman).

Het boek gaat over de Italiaanse moeder Mariagrazia Ardengo, haar zoon Michele en haar dochter Carla. Mariagrazia's man is jaren geleden overleden, waarna zij bevriend raakte met haar rijke geliefde, Leo Merumeci. Hij betaalt voor het onderhoud van het gezin. Financieel is het gezin er slecht aan toe. De familie leeft op de rand van de armoede. Toch proberen zij voor de buitenwereld de schijn te werken dat alles goed gaat. Carla en Michele proberen te ontsnappen aan de dagelijkse gang van zaken.

Het boek is twee keer verfilmd (in 1964 en 2020). Ook is er een miniserie over de roman gemaakt.

Samenvatting

Let op! Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt!

De familie Ardengo woont in een villa op het Italiaanse platteland buiten de stad. Sinds de dood van haar man is Mariagrazia Ardengo weduwe. Zij heeft twee volwassen kinderen: de 23-jarige Carla en Michele (die ongeveer 20 jaar is). Mariagrazia heeft een nieuwe geliefde. Dat is de rijke Leo Merumeci. Leo heeft een grote invloed over de financiën van het gezin. Daardoor weet hij dat de familie haast geen geld meer heeft. Het enige van waarde is hun villa, maar die blijkt een stuk minder waard te zijn dan Mariagrazia claimt. Mariagrazia heeft daarentegen weinig verstand van geld. Het gezin doet zich aan de buitenwereld voor alsof alles financieel goed gaat. Zo gaan zij vaak naar het theater en de bioscoop, maar thuis eten 's avonds brood.

Het boek begint als Michele ontdekt dat Leo voordeel te halen uit die situatie. Hij besluit Leo te confronteren en een ruzie breekt uit. Mariagrazia en Carla kiezen de kant van Leo. Mariagrazia ziet Leo namelijk als een behulpzame vriend. Carla en Leo hebben ondertussen een affaire en zijn van plan om weg te lopen. Voor Carla is Leo de enige manier om aan het saaie leven te ontsnappen.

De ruzie wordt onderbroken door Lisa. Zij een vriendin van Mariagrazia en de voormalige geliefde van Leo. Lisa en Michele hebben ook een oogje op elkaar. Mariagrazia probeert ondertussen met Leo te onderhandelen. Zij probeert ervoor te zorgen dat Leo geld blijft geven totdat Carla getrouwd is en Michele een baan heeft. Leo gaat akkoord, maar meent dat niet. Hij heeft namelijk met Carla afgesproken om er vandoor te gaan. De volgende dag wordt Carla 24 jaar. Leo probeert Carla dronken te voeren, maar dat mislukt.

Mariagrazia denkt dat Leo een andere vrouw heeft. Zij beseft niet dat dat haar eigen dochter is. In plaats daarvan denkt zij dat Leo een affaire heeft met Lisa. Ondertussen probeert Lisa om Michele te plagen. Zij vertelt aan hem over de geheime relatie tussen Carla en Leo. Michele is teleurgesteld en woedend. Hij voelt dat hij de eer van de familie moet redden.

Michele besluit om een pistool te kopen om Leo te vermoorden. Hij vergeet het pistool echter te laden, waardoor zijn plan mislukt. Om te voorkomen dat de villa verkocht wordt, besluit Carla met Leo te trouwen. Zij houdt niet van hem, maar is wel enthousiast over haar nieuwe, rijke leven. Ook wil ze op die manier ervoor zorgen dat haar moeder en broer geld krijgen. De roman eindigt als Carla met Mariagrazia naar een gemaskerd bal gaat. Carla twijfelt aan haar moeder te vertellen dat zij met Leo (haar moeders geliefde) zal trouwen.

Personages

In het boek spelen vijf personages een hoofdrol:

• Mariagrazia Ardengo, een weduwe.
• Michele Ardengo, haar zoon.
• Carla Ardengo, haar dochter.
• Leo Merumeci, de rijke geliefde van Mariagrazia.
• Lisa, de vriendin van Mariagrazia.

Achtergrondinformatie

Titelverklaring

De Italiaanse titel Gli Indifferenti betekent letterlijk De onverschilligen. Het woord onverschillig betekent iemand geen interesse toont in iets of iemand anders. Zij zijn ongevoelig of ongeïnteresseerd.

Vrijwel alle personages in het boek zijn onverschillig. Zij zijn vooral met zichzelf bezig en tonen geen interesse in de ander.

Stijl

Het boek wordt vertelt vanuit de alwetende verteller. Die verteller kan in de hoofden kijken van de personages. Daardoor weet de lezer hoe de personages zich echt voelen. Ook worden hun gedachten weergegeven.

In het boek leest men zowel hoe de personages zouden willen reageren en hoe ze uiteindelijk reageren. Zij kiezen ervoor om anders te reageren om conflict te vermijden of omdat het hen niet uitmaakt.

Plaats en tijd

Benito Mussolini en zijn Zwarthemden vlak voor de mars naar Rome op 24 oktober 1924.

De onverschilligen speelt zich aan in de jaren 1920 net buiten Rome. Vrijwel het gehele boek vindt plaats in de luxe villa van Mariagrazia.

De tijd speelt een belangrijke rol in het boek. Hoewel Michele volwassen is, kan hij door de economische crisis geen baan vinden. Door de crisis is ook de huizenmarkt ingestort. Daardoor is de villa een stuk minder waard. Na de Eerste Wereldoorlog had Italië te maken met een economische crisis die de gehele jaren 1920 duurde. Er was veel werkloosheid, inflatie en instabiliteit. Zo waren er veel stakingen en demonstraties in het land.

Die situatie leidde tot de opkomst van zowel het fascisme als het communisme. De fascistische politicus Benito Mussolini kwam in 1922 aan de macht na de mars naar Rome. In de jaren hierna ontmantelde hij stap voor stap de Italiaanse democratie. Het land werd langzamerhand een dictatuur. In 1925 verklaarde Mussolini zich Il Duce. Die verklaring maakte officieel een einde aan de Italiaanse democratie. De onverschilligen is dan ook een aanklacht tegen de hypocrisie van de Italiaanse bourgeoisie. Terwijl de Italiaanse midden- en bovenklasse vooral met zichzelf bezig waren, had het fascisme de macht over Italië gegrepen.

Thema's

In het boek spelen de volgende thema's een rol:

• Hypocrisie en moraal: de personages in het boek zijn allemaal hypocriet. Hun morele waarden zijn afgebrokkeld. Daardoor gedragen zij zich vaak op een slechte manier. Leo probeert namelijk Carla te verleiden, hoewel Carla veel jonger dan hem is. Hij doet dat terwijl hij een relatie met Mariagrazia heeft.
• Emotie: de personages zijn onverschillig. Zij houden zich maar weinig bezig met de emoties van de anderen. Michele wil Leo ontmaskeren, maar denkt niet na over de emotionele gevolgen voor zijn moeder en zus. Hij zegt verschillende keren dat het hem allemaal weinig kan schelen. Michele is daardoor niet meer emotioneel betrokken bij de familie.
• Desillusie: de roman laat een somber beeld van de Italiaanse middenklasse zien. De familie Ardengo doet zich als rijk voor aan de buitenwereld. Toch hebben zij diepe schulden en zijn diep ongelukkig. De familie is niet meer in staat om geluk te vinden via de liefde of het huwelijk. Mariagrazia houdt zich bijvoorbeeld voor dat alles goed gaat.

Adaptaties

De onverschilligen is twee keer verfilmd. De eerste keer was in 1964 door Francesco Maselli. In 2020 maakte Leonardo Guerra Seràgnoli een nieuwe filmversie.

In 1987 verscheen op de Italiaanse televisie ook een miniserie over het boek.