Primaten: verschil tussen versies
k (→Mensapen) |
|||
Regel 1: | Regel 1: | ||
− | + | {{Infobox dier |
|
|Naam = Primaten |
|Naam = Primaten |
||
|Wetenschappelijke naam = Primates |
|Wetenschappelijke naam = Primates |
||
Regel 10: | Regel 10: | ||
|AfbeeldingLeefgebied = |
|AfbeeldingLeefgebied = |
||
}} |
}} |
||
− | '''Primaten''' zijn 60 miljoen jaar oud en die zijn geëvalueerd naar [[mensapen]] en die zijn geëvalueerd naar de [[mens]]. |
+ | '''Primaten''' zijn 60 miljoen jaar oud en die zijn geëvalueerd naar [[mensapen]] en die zijn geëvalueerd naar de [[mens]]. Onderzoekers zoeken nog steeds naar mogelijke voorgangers van de mens. Dit doen ze aan de hand van [[fossielen]] en tegenwoordig ook [[DNA]] onderzoek. Menselijk DNA is ongeveer 98,4% ''identiek'' (hetzelfde) aan dat van chimpansees. Wat veel mensen niet weten is dat ongeveer 1 tot 4% DNA bij West-Europeanen van de [[Neanderthaler]] is. [[Aboriginals]] hebben ook 2,5% neanderthaler-DNA, maar ook nog 5% denisova-DNA. |
− | Onderzoekers zoeken nog steeds naar mogelijke voorgangers van de mens. Dit doen ze aan de hand van [[fossielen]] en tegenwoordig ook [[DNA]] onderzoek. Wat veel mensen niet weten is dat de moderne mens (Homo sapiens sapiens) zo'n 2% van de genen van de [[Neanderthaler]] in zich hebben. |
||
+ | Hoe de opeenvolging en aftakkingen van soorten precies is, is nog steeds een punt van discussie. Ook zijn er nog veel vragen hoe de soorten zich over de aarde verspreid hebben. |
||
⚫ | |||
+ | |||
⚫ | |||
* Primaten |
* Primaten |
||
** Strepsirrhini (halfapen) |
** Strepsirrhini (halfapen) |
||
** Haplorrhini (<small>Apen en spookdieren)</small> |
** Haplorrhini (<small>Apen en spookdieren)</small> |
||
− | *** Tarsiiformes (spookdiertjes en aantal alleen fossiel bekende families) |
+ | *** Tarsiiformes ([[spookdiertjes]] en aantal alleen fossiel bekende families) |
*** Anthropoidea (echte apen) |
*** Anthropoidea (echte apen) |
||
**** Platyrrhini ([[Breedneusaap|breedneusapen]]) |
**** Platyrrhini ([[Breedneusaap|breedneusapen]]) |
||
Regel 28: | Regel 29: | ||
== Mensapen == |
== Mensapen == |
||
[[Bestand:Homo splitter (deutsch)-2.PNG|miniatuur|De dunne bruine lijn geeft de plaats aan waar ''H. denisova'' zich van ''H. erectus'' afsplitste.]] |
[[Bestand:Homo splitter (deutsch)-2.PNG|miniatuur|De dunne bruine lijn geeft de plaats aan waar ''H. denisova'' zich van ''H. erectus'' afsplitste.]] |
||
− | De '''mensachtigen''' kunnen nader bekeken worden. Dan krijg je het volgende |
+ | De '''mensachtigen''' kunnen nader bekeken worden. Meer en meer gingen deze soorten rechtop lopen. Dan krijg je mogelijk het volgende ( † = uitgestorven): |
* [[Mensachtigen]] (Hominidae) |
* [[Mensachtigen]] (Hominidae) |
||
** [[Ponginae]] |
** [[Ponginae]] |
||
Regel 48: | Regel 49: | ||
**** Mensen (''Homo'') |
**** Mensen (''Homo'') |
||
***** ''[[Homo ergaster]]'' † |
***** ''[[Homo ergaster]]'' † |
||
⚫ | |||
****** ''Homo georgicus'' † |
****** ''Homo georgicus'' † |
||
****** ''[[Homo habilis]]'' † |
****** ''[[Homo habilis]]'' † |
||
****** ''[[Homo erectus]]'' † |
****** ''[[Homo erectus]]'' † |
||
⚫ | |||
******* ''[[Homo heidelbergensis]]'' (Heidelbergmens) † |
******* ''[[Homo heidelbergensis]]'' (Heidelbergmens) † |
||
⚫ | |||
******* ''[[Homo helmei]]'' † |
******* ''[[Homo helmei]]'' † |
||
******* ''[[Homo naledi]]'' † |
******* ''[[Homo naledi]]'' † |
||
******* ''[[Neanderthaler|Homo neanderthalensis]]'' ([[Neanderthaler]]) † |
******* ''[[Neanderthaler|Homo neanderthalensis]]'' ([[Neanderthaler]]) † |
||
******* ''[[Homo denisova]]'' (Denisovamens) † |
******* ''[[Homo denisova]]'' (Denisovamens) † |
||
⚫ | |||
******* ''[[Homo rudolfensis]]'' † |
******* ''[[Homo rudolfensis]]'' † |
||
******* ''[[Homo sapiens]]'' (Moderne [[Mens]]) |
******* ''[[Homo sapiens]]'' (Moderne [[Mens]]) |
Versie van 10 mrt 2023 23:42
Primaten Primates | |||
---|---|---|---|
Leefgebied | Wereldwijd | ||
Leefomgeving | Aanvankelijk bossen, later ook elders | ||
Behoort tot de | |||
|
Primaten zijn 60 miljoen jaar oud en die zijn geëvalueerd naar mensapen en die zijn geëvalueerd naar de mens. Onderzoekers zoeken nog steeds naar mogelijke voorgangers van de mens. Dit doen ze aan de hand van fossielen en tegenwoordig ook DNA onderzoek. Menselijk DNA is ongeveer 98,4% identiek (hetzelfde) aan dat van chimpansees. Wat veel mensen niet weten is dat ongeveer 1 tot 4% DNA bij West-Europeanen van de Neanderthaler is. Aboriginals hebben ook 2,5% neanderthaler-DNA, maar ook nog 5% denisova-DNA.
Hoe de opeenvolging en aftakkingen van soorten precies is, is nog steeds een punt van discussie. Ook zijn er nog veel vragen hoe de soorten zich over de aarde verspreid hebben.
De stamboom is (mogelijk) als volgt:
- Primaten
- Strepsirrhini (halfapen)
- Haplorrhini (Apen en spookdieren)
- Tarsiiformes (spookdiertjes en aantal alleen fossiel bekende families)
- Anthropoidea (echte apen)
- Platyrrhini (breedneusapen)
- Catarrhini (smalneusapen)
- Cercopithecoidea (apen van de Oude Wereld)
- Hominoidea (mensapen)
- Hylobatidae (gibbons)
- Hominidae (mensachtigen)
Mensapen
De mensachtigen kunnen nader bekeken worden. Meer en meer gingen deze soorten rechtop lopen. Dan krijg je mogelijk het volgende ( † = uitgestorven):
- Mensachtigen (Hominidae)
- Ponginae
- Orang-oetan (Pongo abelii)
- Sumatraanse orang-oetan (Pongo abelii)
- Borneose orang-oetan (Pongo pygmaeus), twee of drie ondersoorten
- Orang-oetan (Pongo abelii)
- Homininae
- Gorilla's (Gorilla)
- Westelijke gorilla (Gorilla gorilla)
- Westelijke laaglandgorilla
- Cross Rivergorilla
- Oostelijke gorilla (Gorilla beringei)
- Oostelijke laaglandgorilla
- Berggorilla
- Westelijke gorilla (Gorilla gorilla)
- -
- Chimpansees (Pan)
- Chimpansee (Pan troglodytes)
- Bonobo of dwergchimpansee (Pan paniscus)
- Mensen (Homo)
- Homo ergaster †
- Homo georgicus †
- Homo habilis †
- Homo erectus †
- Homo floresiensis (Floresmens) †
- Homo heidelbergensis (Heidelbergmens) †
- Homo rhodesiensis (Rhodesiëmens) †
- Homo helmei †
- Homo naledi †
- Homo neanderthalensis (Neanderthaler) †
- Homo denisova (Denisovamens) †
- Homo rudolfensis †
- Homo sapiens (Moderne Mens)
- Homo ergaster †
- Chimpansees (Pan)
- Gorilla's (Gorilla)
- Ponginae