Gebruiker:Mike1023/Kladblok3: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(63 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{Infobox toneelstuk
+
{{Infobox boek
−
| titel              = Julius Caesar
+
| titel              = Jane Eyre
−
| afbeelding        = Typical_tales_of_fancy,_romance,_and_history_from_Shakespeare's_plays;_in_narrative_form,_largely_in_Shakespeare's_words,_with_dialogue_passages_in_the_original_dramatic_text_(1892)_(14758847046).jpg
+
| afbeelding        = 1931_Jane_Eyre.jpg
 
| ander formaat      =  
 
| ander formaat      =  
−
| alternatieve titel = The Tragedy of Julius Caesar
+
| alternatieve titel = Jane Eyre: An Autobiography
−
| schrijver          = [[William Shakespeare]]
+
| schrijver          = [[Charlotte Brontë]] (als Currer Bell)
 +
| illustrator        =
 +
| vertaler          =
 
| taal              = [[Engels]]
 
| taal              = [[Engels]]
−
| land              = {{XE}}
+
| land              = {{GB}}
−
| genre              = [[Tragedie]]
+
| genre              = [[Liefdesroman]] <br> [[Gothic novel]] <br> [[Bildungsroman]]
−
| datum              = 1599 (opvoering)
+
| datum              = 19 oktober 1847
−
| akte              = 5
 
 
| isbn              =
 
| isbn              =
 +
| leeftijdscategorie =
 
| uitgever          =
 
| uitgever          =
 +
| drukker            =
 +
| verkocht          =
 +
| vorig              =
 +
| vervolg            =
 
| bijzonderheden    =
 
| bijzonderheden    =
 
| tekst              =
 
| tekst              =
 
}}
 
}}
−
'''Julius Caesar''' is een [[toneelstuk]] van de Engelse toneelschrijver [[William Shakespeare]]. Het is een historische [[tragedie]] gebaseerd op het leven van de Romeinse generaal [[Julius Caesar]]. Het toneelstuk werd voor het eerst opgevoerd in 1599. De tekst werd pas in 1623 gepubliceerd in de ''First Folio''.
+
'''Jane Eyre''' is een [[roman]] uit 1847, die door [[Charlotte Brontë]] geschreven is. Het boek is een van bekendste Engelstalige werken uit de 19e eeuw en is vandaag de dag nog steeds geliefd. Brontë publiceerde het boek zelf onder de naam ''Currer Bell''. Hoewel vrouwen toen al boeken konden uitgeven, werden deze vaak niet serieus genomen door mannen. Brontë wilde dat haar werk serieus genomen werd, waardoor zij een mannelijke naam gebruikte. Later zou ze die naam ook gebruiken voor haar andere twee romans; ''[[Shirley (roman)|Shirley]]'' en ''[[Villette (roman)|Villette]]''.
  
−
Het toneelstuk volgt het einde van Caesars leven. De Romeinse senatoren zijn bang dat Caesar te machtig wordt en uiteindelijk een [[tiran]] zal worden. Zij besluiten een [[samenzwering]] tegen hem te organiseren. Caesar beste vriend, [[Marcus Junius Brutus|Marcus Brutus]], wordt onderdeel van die samenzwering. Uiteindelijk vermoorden zij Caesar in de Romeinse Senaat. Caesars rechterhand, [[Marcus Antonius]], leidt vervolgens een opstand tegen de samenzweerders. Hierdoor breekt een burgeroorlog in Rome uit.  
+
Het boek gaat over Jane Eyre, een weesmeisje dat bij haar liefdeloze tante opgroeit. Ze wordt naar een kostschool gestuurd en vindt uiteindelijk een baan als [[gouvernante]] van Adèle Varens, de dochter van Edward Rochester. Rochester is een knappe, maar ook mysterieuze man. Ook gaan er geruchten rond dat zijn huis (waar Jane Eyre gaat wonen) vervloekt is. Jane en Rochester worden langzamerhand verliefd op elkaar, maar Rochester draagt een duister geheim met zich mee. Het verhaal wordt volledig verteld door Jane Eyre zelf. Het boek is deels gebaseerd op Brontës eigen ervaringen als gouvernante.  
  
−
Later zou Shakespeare ook nog het toneelstuk ''[[Antonius en Cleopatra]]'' schrijven, wat zich na de gebeurtenissen in Julius Caesar afspeelt. Julius Caesar is enkele keren verfilmd.
+
Er zijn talloze films, boeken en toneelstukken van de roman gemaakt. Ook heeft ''Jane Eyre'' veel invloed gehad op de literatuur. Het boek heeft ook enkele overeenkomsten met ''[[Agnes Grey]]'' van [[Anne Brontë]], de zus van Charlotte.  
−
 
 
−
==Personages==
 
−
''Julius Caesar'' heeft een groot aantal personages:
 
−
{{Kolommen3
 
−
| Kolom1=
 
−
* [[Julius Caesar]]
 
−
* Calphurnia, de vrouw van Caesar
 
−
* Caesars bediende
 
−
* [[Marcus Junius Brutus|Marcus Brutus]]
 
−
* Portia, de vrouw van Brutus
 
−
* Lucius, de bediende van Brutus
 
−
* [[Gaius Cassius Longinus (tirannendoder)|Caius Cassius]]
 
−
* [[Publius Servilius Casca|Casca]]
 
−
* [[Lucius Cornelius Cinna (praetor in 44 v. Chr.)|Cinna]]
 
−
* [[Decimus Junius Brutus Albinus|Decius Brutus]]
 
−
* [[Quintus Ligarius|Caius Ligarius]]
 
−
* [[Lucius Tullius Cimber|Metellus Cimber]]
 
−
* [[Gaius Trebonius|Trebonius]]
 
−
* [[Marcus Tullius Cicero|Cicero]]
 
−
* Publius
 
−
* [[Gaius Popillius Laenas|Popilius Lena]]
 
−
| Kolom2=
 
−
* [[Lucius Caesetius Flavus|Flavius]]
 
−
* [[Gaius Epidius Marullus|Murellus]]
 
−
* [[Marcus Antonius]]
 
−
* [[Marcus Aemilius Lepidus (triumvir)|Lepidus]]
 
−
* [[Augustus (keizer)|Octavius]] (latere keizer Augustus)
 
−
* [[Lucilius]]
 
−
* [[Titinius]]
 
−
* [[Marcus Valerius Messalla Corvinus|Messala]]
 
−
* [[Publius Quinctilius Varus|Varrus]]
 
−
* Claudio
 
−
* [[Marcus Porcius Cato (IV)|Cato, de jongere]]
 
−
* Strato
 
−
* [[Publius Volumnius|Volumnius]]
 
−
* Dardanius
 
−
* Clitus
 
−
* [[Flavius]]
 
−
| Kolom3=
 
−
* [[Timmerman]]
 
−
* [[Schoenmaker]]
 
−
* [[Waarzegger]]
 
−
* Artemidorus
 
−
* [[Plebejer]]s
 
−
* [[Helvius Cinna|Cinna, de dichter]]
 
−
* Andere dichter
 
−
* Pindarus, een slaaf
 
−
* Boodschapper
 
−
* Soldaten
 
−
* Bedienden
 
−
* Burgers
 
−
}}
 
  
 
==Samenvatting==
 
==Samenvatting==
 
{{verhaal}}
 
{{verhaal}}
−
Julius Caesar keert terug van zijn overwinning op de zonen van zijn rivaal [[Pompeius]]. In Rome vieren de burgers feest vanwege de overwinning. Als Caesar aankomt op het feest [[Lupercalia]] komt er een [[waarzegger]] naar hem toe. De waarzegger waarschuwt Caesar om op te passen voor de [[Idus van maart]], een religieuze feestdag in Rome. Caesar legt de waarschuwing echter naast zich neer.  
+
[[File:P107b.jpg|left|300px|thumb|Jane ontmoet meneer Rochester als zijn paard ontsnapt.]]
−
[[File:'Julius_Caesar',_Act_III,_Scene_1,_the_Assassination_William_Holmes_Sullivan_(1836–1908)_Royal_Shakespeare_Theatre.jpg|left|300px|thumb|De moord op Julius Caesar]]
+
Jane Eyre is een tienjarig weesmeisje. Na de dood van haar ouders besluit haar oom, meneer Reed, om haar te [[adopteren]]. Meneer Reed overlijdt een korte tijd later, waarna Janes tante (Sarah Reed) haar [[voogd]] wordt. Sarah behandelt Jane erg slecht. Zo mogen Sarahs kinderen niet met Jane omgaan. Jane wordt hierdoor gemeen en alleen de huishoudster, Bessie, is aardig tegen Jane. Desondanks behandelt ook Bessie haar soms slecht. Een straf die Jane is opgesloten worden in de ''Rode kamer'', waar haar oom jaren geleden overleden is. Hier panikeert ze en valt flauw. Vervolgens moet ze door een [[apotheker]], meneer Lloyd, handelt worden. Lloyd overtuigt mevrouw Reed om Jane naar een weesschool te sturen, Lowood Institution.
−
Ondertussen probeert [[Gaius Cassius Longinus (tirannendoder)|Gaius Cassius]] Caesars beste vriend, [[Marcus Junius Brutus|Marcus Brutus]], te overtuigen om aan zijn complot deel te nemen. Gaius Cassius en andere senatoren zijn bang dat Caesar zijn macht zal misbruiken en een tiran zal worden. Zij horen van Casca dat [[Marcus Antonius]] al drie keer de kroon van Rome aan Caesar heeft aangeboden. Iedere keer weigerde Caesar om de kroon aan te nemen, maar hij had steeds meer moeite om te weigeren. Iedere keer gaf het publiek een applaus als Caesar de kroon weigerde. Caesar keek hierdoor enigszins teleurgesteld. Brutus is ook bang dat Caesar zijn macht zal misbruiken, maar wil geen onderdeel van het complot worden. Dat verandert wanneer de senatoren vervalste brieven aan Brutus geven. Die brieven zijn door henzelf geschreven, maar ze doen alsof ze door de burgers van Rome geschreven zijn. Brutus leest de brieven en is overtuigd om deel te nemen aan het complot.  
+
 
 +
Op Lowood Institution is het leven nog wreder. Ze krijgt te maken met slechte maaltijden, koude kamers, gebrek aan kleding en lijfstraffen. Ze raakt bevriend met Helen Burns. Tijdens een uitbraak van de [[tyfus]] overlijd Helen. Jane wordt ziek, maar overleeft de ziekte. Hierna verbeteren de levensomstandigheden aan de school zich.  
 +
 
 +
Enkele jaren later studeert Jane af en wordt lerares aan Lowood. Na twee jaar is ze toe aan een nieuwe uitdaging. Ze besluit een [[advertentie]] in een krant te plaatsen om [[gouvernante]] te worden. Alice Fairfax, de huidhoudster aan Thornfield Hall, reageert op de advertentie. Jane wordt op die manier de gouvernante van Adèle Varens, een Frans meisje dat aan Thornfield Hall woont. Thornfield Hall is het landhuis van de knappe en geheimzinnige Edward Rochester. Op een avond komt hij te paard aan op het landgoed. Rochester vertelt Jane dat Adèle door haar moeder verlaten werd, waarna hij haar in huis nam. Pas later wordt duidelijk dat Adèle zijn dochter is. Rochester en Jane hebben eerst wat spanningen, maar groeien vervolgens naar elkaar toe. In het huis gebeuren vreemde dingen. Zo hoort Jane vreemde geluiden en wordt een gast, meneer Mason, aangevallen. Ook ontstaat er een brand in meneer Rochesters kamer terwijl hij te slapen ligt. Jane weet Rochester echter op tijd te redden en de brand te blussen. Rochester is erg geheimzinnig over de gebeurtenissen.  
  
−
Caesars vrouw, Calpurnia, voelt het complot in de lucht hangen. Ze heeft namelijk al geruime last van nachtmerries. Ze smeekt Caesar om thuis te blijven, maar Caesar besluit om toch naar de Senaat te gaan. In de Senaat komen de senatoren dichtbij Caesar staan om een [[petitie]] aan te bieden. Caesar weigert de petitie aan te nemen en de senatoren steken Caesar dood. Caesar is vooral verbaasd dat zijn goede vriend, Brutus, een van de samenzweerders is. Kort hierna sterft Caesar.  
+
Meneer Rochester ontmoet op de getalenteerde en knappe Blanche Ingram. Blanche is verliefd op Rochester en Rochester lijkt ook van haar te houden. Jane wordt jaloers op hun relatie en haat Blanche, omdat zij harteloos en een [[snob]] is. Jane moet terug naar huis, omdat haar tante een hersenbloeding heeft. Mevrouw Reed biedt haar excuses aan Jane aan voor alles wat zij haar heeft misdaan. Hierna sterft zij en Jane keert terug naar Thornfield Hall. Hier krijgt zij het nieuws dat Rochester en Blanche willen trouwen. Rochester vertelt Jane hoeveel hij haar zal missen, omdat Jane niet meer nodig is nadat Rochester en Blanche getrouwd zijn. Jane vertelt Rochester dat zij gevoelens voor hem heeft. Rochester vertelt dat hij helemaal geen gevoelens voor Blanche heeft. Hij wilde Jane jaloers maken en vraagt Jane ten huwelijk. Jane gaat akkoord.  
−
[[File:Brutus_and_the_Ghost_of_Caesar_1802.jpg|right|300px|thumb|Caesars geest waarschuwt Brutus dat hij de strijd zal verliezen.]]
+
[[File:P413b.jpg|right|300px|thumb|Meneer Rochester probeert om zijn vrouw, Bertha, te redden.]]
−
Brutus maakt het nieuws over de moord op Caesar bekend aan het publiek. In een speech vertelt hij waarom Caesar moest sterven. Hij weet op de emoties van de burgers in te spelen. Marcus Antonius is ook aanwezig. Hij is nog steeds trouw aan Caesar. Marcus Antonius geeft vervolgens een speech waarin hij Caesar prijst en vertelt welk goeds hij allemaal voor Rome gedaan heeft. De mening van het publiek slaat hierdoor ineens om en zij staan nu de kant van Marcus Antonius. Marcus Antonius leest zelfs het [[testament]] van Caesar voor, waarin staat dat iedere burger 75 drachme krijgt. Het publiek wil daarom wraak nemen op de samenzweerders en er ontstaat geweld in de straten van Rome. De onschuldige dichter Cinna wordt verward met de samenzweerder Lucius Cinna en vermoord.  
+
Op de trouwerij wordt Janes [[sluier]] plotseling in tweeën gescheurd. Volgens Rochester werd dat gedaan door Grace Poole. Als de trouwerij bezig is, wordt duidelijk dat Rochester niet met Jane kan trouwen. Rochester is namelijk al getrouwd met Bertha, de zus van meneer Mason. Rochester biecht op dat dat waar is, maar dat haar vader hem bedrogen had om haar te trouwen. Bertha heeft namelijk een [[aangeboren afwijking]] in haar hersenen, waardoor zij een slechte mentale staat heeft. Hij besloot haar daarom op zijn zolder op te sluiten, omdat Bertha een gevaar is voor anderen. Grace Poole is de verpleegster van Bertha. Als Grace dronken wordt, ontsnapt Bertha. Hierdoor wordt duidelijk dat Bertha de kamer van Rochester in de brand gestoken had en ook alle andere mysterieuze gebeurtenissen veroorzaakt heeft. De bruiloft wordt afgeblazen. Rochester vraagt Jane om met hem naar Frankrijk te vluchten en te doen alsof zij man en vrouw zijn. Jane wijst hem echter af.  
  
−
Casius en Brutus krijgen ruzie, maar ze leggen hun ruzie al snel bij. Ze moeten zich namelijk voorbereiden op een burgeroorlog tegen Marcus Antonius, Octavius en Lepidus. Die nacht komt Caesars [[geest (spook)|geest]] Brutus bezoeken en waarschuwt hem dat hij verslagen zal worden. Tijdens de [[slag bij Philippi]] weten Casius en Brutus dat zij beide zullen sterven. Casius pleegt [[zelfmoord]] nadat hij hoort dat zijn vriend, Titinius, gevangengenomen is. Titinius was echter niet gevangen en komt even later binnen. Zodra hij het lichaam van Casius ziet, pleegt hij ook zelfmoord. Brutus besluit ook om zelfmoord te plegen.  
+
Jane besluit Thornfield Hall te ontvluchten. Ze verliest haar geld en bezittingen in de [[koets]] en moet buiten slapen. Ze is uitgeput en komt bij het huis van Diana en Mary Rivers aan, waar ze neervalt. Hun broer, John Rivers, helpt haar en zorgt dat ze een baan krijgt. John ontdekt na een tijdje Janes echte identiteit. Haar oom, John Eyre, blijkt te zijn overleden en heeft zijn fortuin aan haar achtergelaten. John, Mary en Diana blijken verre familie van Jane te zijn. John vraagt Jane om met hem te trouwen en naar [[Brits-Indië]] te gaan. Jane wijst zijn verzoek af, omdat zij niet van elkaar houden. In de nacht hoort ze Rochester die haar naam roept.  
  
−
Uiteindelijk komt Marcus Antonius het toneel op. Hij verklaart dat Brutus de meest nobele Romein was, omdat hij niet zo zichzelf maar voor Rome handelde. Hoewel Brutus en Casius verslagen zijn, zijn de spanningen tussen Marcus Antonius en Octavius nog niet opgelost. Het toneelstuk ''[[Antonius en Cleopatra]]'' gaat daar verder op in.
+
Hierdoor besluit Jane om terug te gaan naar Thornfield Hall om te kijken of alles goedgaat. Ze treft echter een verbrandde ruïne aan op de plaats waar eens een groot landhuis stond. Rochester heeft mevrouw Fairfax met [[pensioen]] en Adèle naar een kostschool gestuurd kort na haar vertrek. Hierna brandde het landhuis af in een brand veroorzaakt door Bertha. Rochester probeerde Bertha en zijn bedienden uit het brandende gebouw te redden, maar raakte hierbij gewond. Hij verloor een oog en een hand. Ook is hij aan zijn andere oog blind. Bertha kwam in de vlammen om het leven. Jane en Rochester worden met elkaar herenigd en Rochester zegt dat hij een beter leven zal leiden. Jane vertelt dat zij nu een financieel onafhankelijke vrouw is, waardoor beide van gelijke status zijn. Rochester doet een nieuw huwelijksaanzoek en Jane accepteert die. Hierdoor gaan zij trouwen met elkaar. Diana en Mary krijgen elk een man en John wordt een [[missionaris]] in Brits-Indië. Jane besluit om Adèle als haar eigen dochter op te voeden. Ook krijgen Jane en Rochester een zoon. Rochester herwint het zicht in zijn ene oog net op tijd om zijn zoon te kunnen zien.
  
−
==Bekende citaten==
+
==Personages==
−
Het toneelstuk heeft enkele bekende citaten:
 
−
* ''It was Greek to me'' (Het was Grieks voor mij) - Casca zegt die zin. Hij kon de speech van Cicero niet verstaan, omdat Cicero Grieks sprak en Casca geen Grieks voorstond. Tegenwoordig is die zin ook een [[gezegde]] in het Engels voor als je iets niet begrijpt.
 
−
* ''Et tu, Brutus?'' (Ook jij, Brutus?) - Julius Caesar zegt dat op het moment dat Brutus (zijn vriend) hem vermoord met de andere samenzweerders.
 
−
* ''Friends, Romans, countrymen, lend me your ears'' (Vrienden, Romeinen, landgenoten, leen mij uw oren) - Die zin wordt gezegd door Marcus Antonius nadat Caesar overleden is.
 
  
 
==Achtergrondinformatie==
 
==Achtergrondinformatie==
−
===Datum en achtergrond===
+
===Ontstaan===
−
[[File:Lepidus,_Antony_and_Octavian_in_Shakespeare's_Julius_Caesar.jpg|right|300px|thumb|Marcus Antonius, Octavius en Lepidus discussiëren hun plannen.]]
 
−
''Julius Caesar'' werd voor het eerst in 1623 gepubliceerd in de ''[[First Folio]]''. Dat was zeven jaar na de dood van Shakespeare. Vermoedelijk werd het toneelstuk in 1599 voor het eerst opgevoerd. Hierdoor zou ''Julius Caesar'' mogelijk het eerste toneelstuk zijn dat werd opgevoerd in het [[Globe Theatre]].
 
  
−
Volgens Maria Wyke sluit het toneelstuk aan bij de angst in Engeland over de opvolging van koningin [[Elizabeth I van Engeland|Elizabeth I]]. De koningin was toen al vrij oud en had geen kinderen. Net als Caesar was Elizabeth I een sterke leider. In Engeland was er een angst wat er zou gebeuren als Elizabeth I overleed. Men vreesde een burgeroorlog waarin verschillende mensen de troon zouden claimen.
+
===Tijd en plaats===
  
−
===Historisch correct?===
+
===Genre===
−
Shakespeare gebruikte ''[[Parallelle levens]]'' van [[Plutarchus]] als bron voor het toneelstuk. Dat is een verzameling van biografieën over bekende Grieken en Romeinen, waaronder Julius Caesar. Shakespeare las de vertaling van [[Thomas North]]. Hij bleef trouw aan de vertaling, maar er zijn wel enkele verschillen:
+
[[File:Haddon_Hall.jpg|right|300px|thumb|In films en televisieseries wordt het Engelse landhuis [[Haddon Hall]] gebruikt om Thornfield Hall uit te beelden. Thornfield is fictief, maar de bouwstijl is vergelijkbaar met Haddon Hall.]]
−
* In Shakespeares toneelstuk sterft Caesar in februari, terwijl Caesar eigenlijk zes maanden eerder stierf.  
+
''Jane Eyre'' heeft drie verschillende genres. Het boek is een [[bildungsroman]], een [[liefdesroman]] en een [[Gothic novel]] (Gotische roman). Een liefdesroman is een roman waarin liefde een belangrijk onderwerp is. In ''Jane Eyre'' staat de relatie tussen Jane en meneer Rochester centraal.
−
* In het toneelstuk wordt Caesar vermoord in de Senaat. In het echt gebeurde dat in de [[Curia Pompeia]].  
+
 
−
* De moord, de begrafenis, de rede van Marcus Antonius en de komst van Octavius vinden in het toneelstuk allemaal op dezelfde dag plaats. In het echt was dat verspreid over een paar maanden.  
+
Een Bildungsroman is een verhaal dat over de opvoeding en het opgroeien van een personage gaat. In het boek volgt de lezer Jane van haar tiende tot twintigste levensjaar. Hierdoor ziet de lezer hoe Jane leert van haar fouten en meer over zichzelf en de wereld te weten komt. Bildungsromans waren ook bedoeld als didactisch middel. Dat wil zeggen dat de boeken bedoeld waren als leermiddel. In een Bildungsroman konden jongeren lezen over de dingen die zij (voor een deel) zelf meemaakten, zoals het zoeken naar een identiteit en verliefd worden. Wat bijzonder aan ''Jane Eyre'' is, is dat het een van de eerste Bildungsromans met een vrouwelijk hoofdpersonage in de Engelse taal is. Oorspronkelijk speelden vooral mannen de hoofdrol. Het boek is ook [[feminisme|feministisch]] op enkele vlakken. Zo trouwt Jane Eyre enkel met meneer Rochester wanneer zij financieel onafhankelijk van hem is. Ook speelt onderwijs een grote rol in het boek, terwijl onderwijs toentertijd vooral op jongens gericht was.  
−
* In het echt waren er twee slagen bij Philippi met een periode van 20 dagen daartussen. Shakespeare combineert de twee slagen tot één slag.  
+
 
−
* In het toneelstuk ontmoeten de Octavius, Marcus Antonius en Lepidus elkaar in Rome. In het echt vond de ontmoeting in de buurt van [[Bologna]] plaats.  
+
Een Gothic novel is een verhaal dat [[horror]] en [[liefde]] combineert. Vaak spelen bovennatuurlijke zaken, isolatie, macht, obsessie en angst een rol in het boek. ''Jane Eyre'' speelt zich grotendeels af in een typisch Gothic novel-setting; Thornfield Hall is een oud kasteel waarvan het gerucht rondgaat dat het vervloekt is. In veel Gothic novels speelt een vloek of een vervloekt kasteel de hoofdrol. ''Jane Eyre'' gebruikt elementen uit de Gothic novel. Toch blijken de gebeurtenissen niet door een bovennatuurlijke kracht, maar door Bertha Mason veroorzaakt te zijn. ''Jane Eyre'' is hierdoor een stuk [[realisme|realistischer]] dan andere, bovennatuurlijke Gothic novels.
  
 
===Thema's===
 
===Thema's===
−
In het toneelstuk komen verschillende [[thema (literatuur)|thema's]] voor. Enkele voorbeelden zijn:
 
−
[[File:Typical_tales_of_fancy,_romance,_and_history_from_Shakespeare's_plays;_in_narrative_form,_largely_in_Shakespeare's_words,_with_dialogue_passages_in_the_original_dramatic_text_(1892)_(14778675931).jpg|right|300px|thumb|Julius Caesar krijgt de Romeinse kroon aangeboden door Marcus Antonius, maar wijst die af.]]
 
−
* Macht: Caesar is een machtige man. Hij heeft verschillende overwinningen voor Rome behaald en de meeste Romeinen prijzen zijn acties. De senatoren zijn echter bang dat Caesar te machtig wordt. Ze vrezen dat Caesars [[ambitie]] groeit en hij uiteindelijk niet te stoppen is. Hierdoor zou er mogelijk een einde aan de Romeinse democratie komen. Het hele toneelstuk draait om de vraag of Caesar een [[tiran]] zal worden of niet. Brutus en Marcus Antonius hebben hier een andere kijk op. Brutus rechtvaardigt de moord op Caesar, terwijl Marcus Antonius de moord juist afwijst en wraak wil.
 
−
* Vrije wil en het [[noodlot]]: In het toneelstuk speelt het verschil tussen vrije wil en het noodlot een rol. Heeft de mens controle over zijn/haar eigen leven of ligt die controle in handen van een andere macht (het noodlot)? Casius weigert zich bij het noodlot neer te leggen. Hij gelooft namelijk dat het noodlot een teken van zwakte is. Caesar gelooft daarentegen wel in het noodlot. De voorspellingen in het toneelstuk zijn verbonden met dit thema. De voorspelling van de waarzegger, de droom van Caesars vrouw en de voorspelling van Caesars geest zijn alle drie manieren waarop het noodlot gecommuniceerd wordt.
 
−
* Publiek en privé: Verschillende personages in het toneelstuk zijn publieke personen (bekendheden). Zo is Caesar een generaal en Cassius een senator. Hierdoor hebben zij allemaal een publiek imago. Het toneelstuk laat echter ook de mannen achter dat publieke imago zien. Achter ieder publiek persoon schuilt namelijk een privépersoon.
 
−
* Misverstanden: In het toneelstuk zijn er verschillende voortekenen van wat er aan de hand is. Toch kunnen de personages dat vaak niet correct interpreteren. Zo wordt het feit dat Marcus Antonius de kroon van Rome aan Caesar aanbiedt als een bedreiging gezien. Hierdoor ontstaat een misverstand. Sommige misverstanden in het toneelstuk zijn echter bewust. Zo geeft Cassius valse brieven aan Brutus om hem over te halen om onderdeel van de samenzwering te worden.
 
  
 
==Adaptaties==
 
==Adaptaties==
−
[[File:Booths_Caesar.jpg|right|300px|thumb|[[John Wilkes Booth]], de moordenaar van president [[Abraham Lincoln]], speelde Caesar in 1864.]]
 
−
Het toneelstuk is in totaal 13 keer verfilmd. De bekendste verfilming is ''[[Julius Caesar (1953)|Julius Caesar]]'' uit 1953 door [[MGM]] met in de hoofdrollen [[David Bradley]] en [[Charlton Heston]]. Ook maakte de [[BBC]] in 1973 een driedelige miniserie van het toneelstuk onder de naam ''[[Heil Caesar]]''. In de Italiaanse film ''[[Caesar Must Die]]'' uit 2012 voert een groep gevangenen het toneelstuk op.
 
−
 
−
''Julius Caesar'' wordt nog steeds regelmatig opgevoerd in theaters over de hele wereld. Soms wordt het personage Julius Caesar vervangen door een moderne politieke leider. In het verleden maakte men opvoeringen waarin [[Margaret Thatcher]], [[Tony Blair]], [[Huey Long]], [[Fidel Castro]] of [[Barack Obama]] in het toneelstuk werd geschreven. Het toneelstuk wordt vaker gebruikt om op de moderne politiek commentaar te geven. Zo liet hadden de burgers in een productie in [[Londen]] in 2018 allemaal "Make America Great Again"-petjes op. Het toneelstuk legde een verband tussen Julius Caesar en president [[Donald Trump]].
 
−
 
−
Daarnaast zijn er een heleboel verwijzingen naar het toneelstuk. Shakespeare zelf verwees ook naar het toneelstuk in ''[[Hamlet]]''. De Deense prins Hamlet vertelt aan Polonius dat hij Julius Caesar heeft gespeeld in een opvoering van het toneelstuk. Ook in het boek ''[[Fahrenheit 431]]'' van [[Ray Bradbury]] staat een verwijzing naar het toneelstuk. In 1851 maakte [[Robert Schumann]] ook een [[overture]] van het toneelstuk.
 
−
<gallery>
 
−
File:J_Caesar_045_(7003088317).jpg
 
−
File:Caesar-Coulouris-Welles.jpg
 
−
File:Julius_Caesar_Murau_0022_Peralta.jpg
 
−
</gallery>
 

Huidige versie van 6 apr 2025 om 20:30

Jane Eyre
1931 Jane Eyre.jpg
Informatie
Alternatieve titel Jane Eyre: An Autobiography
Schrijver Charlotte Brontë (als Currer Bell)
Illustrator
Vertaler
Taal (origineel) Engels
Land Flag of the United Kingdom (3-5).svg Verenigd Koninkrijk
Genre Liefdesroman
Gothic novel
Bildungsroman
Datum 19 oktober 1847
ISBN
Leeftijdscategorie
Uitgeverij
Drukker
Aantal verkocht
Vorig boek
Volgend boek
Bijzonderheden
Online-tekst
Portaal Portaalicoon Literatuur

Jane Eyre is een roman uit 1847, die door Charlotte Brontë geschreven is. Het boek is een van bekendste Engelstalige werken uit de 19e eeuw en is vandaag de dag nog steeds geliefd. Brontë publiceerde het boek zelf onder de naam Currer Bell. Hoewel vrouwen toen al boeken konden uitgeven, werden deze vaak niet serieus genomen door mannen. Brontë wilde dat haar werk serieus genomen werd, waardoor zij een mannelijke naam gebruikte. Later zou ze die naam ook gebruiken voor haar andere twee romans; Shirley en Villette.

Het boek gaat over Jane Eyre, een weesmeisje dat bij haar liefdeloze tante opgroeit. Ze wordt naar een kostschool gestuurd en vindt uiteindelijk een baan als gouvernante van Adèle Varens, de dochter van Edward Rochester. Rochester is een knappe, maar ook mysterieuze man. Ook gaan er geruchten rond dat zijn huis (waar Jane Eyre gaat wonen) vervloekt is. Jane en Rochester worden langzamerhand verliefd op elkaar, maar Rochester draagt een duister geheim met zich mee. Het verhaal wordt volledig verteld door Jane Eyre zelf. Het boek is deels gebaseerd op Brontës eigen ervaringen als gouvernante.

Er zijn talloze films, boeken en toneelstukken van de roman gemaakt. Ook heeft Jane Eyre veel invloed gehad op de literatuur. Het boek heeft ook enkele overeenkomsten met Agnes Grey van Anne Brontë, de zus van Charlotte.

Samenvatting

Let op!
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal.
Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt!
Jane ontmoet meneer Rochester als zijn paard ontsnapt.

Jane Eyre is een tienjarig weesmeisje. Na de dood van haar ouders besluit haar oom, meneer Reed, om haar te adopteren. Meneer Reed overlijdt een korte tijd later, waarna Janes tante (Sarah Reed) haar voogd wordt. Sarah behandelt Jane erg slecht. Zo mogen Sarahs kinderen niet met Jane omgaan. Jane wordt hierdoor gemeen en alleen de huishoudster, Bessie, is aardig tegen Jane. Desondanks behandelt ook Bessie haar soms slecht. Een straf die Jane is opgesloten worden in de Rode kamer, waar haar oom jaren geleden overleden is. Hier panikeert ze en valt flauw. Vervolgens moet ze door een apotheker, meneer Lloyd, handelt worden. Lloyd overtuigt mevrouw Reed om Jane naar een weesschool te sturen, Lowood Institution.

Op Lowood Institution is het leven nog wreder. Ze krijgt te maken met slechte maaltijden, koude kamers, gebrek aan kleding en lijfstraffen. Ze raakt bevriend met Helen Burns. Tijdens een uitbraak van de tyfus overlijd Helen. Jane wordt ziek, maar overleeft de ziekte. Hierna verbeteren de levensomstandigheden aan de school zich.

Enkele jaren later studeert Jane af en wordt lerares aan Lowood. Na twee jaar is ze toe aan een nieuwe uitdaging. Ze besluit een advertentie in een krant te plaatsen om gouvernante te worden. Alice Fairfax, de huidhoudster aan Thornfield Hall, reageert op de advertentie. Jane wordt op die manier de gouvernante van Adèle Varens, een Frans meisje dat aan Thornfield Hall woont. Thornfield Hall is het landhuis van de knappe en geheimzinnige Edward Rochester. Op een avond komt hij te paard aan op het landgoed. Rochester vertelt Jane dat Adèle door haar moeder verlaten werd, waarna hij haar in huis nam. Pas later wordt duidelijk dat Adèle zijn dochter is. Rochester en Jane hebben eerst wat spanningen, maar groeien vervolgens naar elkaar toe. In het huis gebeuren vreemde dingen. Zo hoort Jane vreemde geluiden en wordt een gast, meneer Mason, aangevallen. Ook ontstaat er een brand in meneer Rochesters kamer terwijl hij te slapen ligt. Jane weet Rochester echter op tijd te redden en de brand te blussen. Rochester is erg geheimzinnig over de gebeurtenissen.

Meneer Rochester ontmoet op de getalenteerde en knappe Blanche Ingram. Blanche is verliefd op Rochester en Rochester lijkt ook van haar te houden. Jane wordt jaloers op hun relatie en haat Blanche, omdat zij harteloos en een snob is. Jane moet terug naar huis, omdat haar tante een hersenbloeding heeft. Mevrouw Reed biedt haar excuses aan Jane aan voor alles wat zij haar heeft misdaan. Hierna sterft zij en Jane keert terug naar Thornfield Hall. Hier krijgt zij het nieuws dat Rochester en Blanche willen trouwen. Rochester vertelt Jane hoeveel hij haar zal missen, omdat Jane niet meer nodig is nadat Rochester en Blanche getrouwd zijn. Jane vertelt Rochester dat zij gevoelens voor hem heeft. Rochester vertelt dat hij helemaal geen gevoelens voor Blanche heeft. Hij wilde Jane jaloers maken en vraagt Jane ten huwelijk. Jane gaat akkoord.

Meneer Rochester probeert om zijn vrouw, Bertha, te redden.

Op de trouwerij wordt Janes sluier plotseling in tweeën gescheurd. Volgens Rochester werd dat gedaan door Grace Poole. Als de trouwerij bezig is, wordt duidelijk dat Rochester niet met Jane kan trouwen. Rochester is namelijk al getrouwd met Bertha, de zus van meneer Mason. Rochester biecht op dat dat waar is, maar dat haar vader hem bedrogen had om haar te trouwen. Bertha heeft namelijk een aangeboren afwijking in haar hersenen, waardoor zij een slechte mentale staat heeft. Hij besloot haar daarom op zijn zolder op te sluiten, omdat Bertha een gevaar is voor anderen. Grace Poole is de verpleegster van Bertha. Als Grace dronken wordt, ontsnapt Bertha. Hierdoor wordt duidelijk dat Bertha de kamer van Rochester in de brand gestoken had en ook alle andere mysterieuze gebeurtenissen veroorzaakt heeft. De bruiloft wordt afgeblazen. Rochester vraagt Jane om met hem naar Frankrijk te vluchten en te doen alsof zij man en vrouw zijn. Jane wijst hem echter af.

Jane besluit Thornfield Hall te ontvluchten. Ze verliest haar geld en bezittingen in de koets en moet buiten slapen. Ze is uitgeput en komt bij het huis van Diana en Mary Rivers aan, waar ze neervalt. Hun broer, John Rivers, helpt haar en zorgt dat ze een baan krijgt. John ontdekt na een tijdje Janes echte identiteit. Haar oom, John Eyre, blijkt te zijn overleden en heeft zijn fortuin aan haar achtergelaten. John, Mary en Diana blijken verre familie van Jane te zijn. John vraagt Jane om met hem te trouwen en naar Brits-Indië te gaan. Jane wijst zijn verzoek af, omdat zij niet van elkaar houden. In de nacht hoort ze Rochester die haar naam roept.

Hierdoor besluit Jane om terug te gaan naar Thornfield Hall om te kijken of alles goedgaat. Ze treft echter een verbrandde ruïne aan op de plaats waar eens een groot landhuis stond. Rochester heeft mevrouw Fairfax met pensioen en Adèle naar een kostschool gestuurd kort na haar vertrek. Hierna brandde het landhuis af in een brand veroorzaakt door Bertha. Rochester probeerde Bertha en zijn bedienden uit het brandende gebouw te redden, maar raakte hierbij gewond. Hij verloor een oog en een hand. Ook is hij aan zijn andere oog blind. Bertha kwam in de vlammen om het leven. Jane en Rochester worden met elkaar herenigd en Rochester zegt dat hij een beter leven zal leiden. Jane vertelt dat zij nu een financieel onafhankelijke vrouw is, waardoor beide van gelijke status zijn. Rochester doet een nieuw huwelijksaanzoek en Jane accepteert die. Hierdoor gaan zij trouwen met elkaar. Diana en Mary krijgen elk een man en John wordt een missionaris in Brits-Indië. Jane besluit om Adèle als haar eigen dochter op te voeden. Ook krijgen Jane en Rochester een zoon. Rochester herwint het zicht in zijn ene oog net op tijd om zijn zoon te kunnen zien.

Personages

Achtergrondinformatie

Ontstaan

Tijd en plaats

Genre

In films en televisieseries wordt het Engelse landhuis Haddon Hall gebruikt om Thornfield Hall uit te beelden. Thornfield is fictief, maar de bouwstijl is vergelijkbaar met Haddon Hall.

Jane Eyre heeft drie verschillende genres. Het boek is een bildungsroman, een liefdesroman en een Gothic novel (Gotische roman). Een liefdesroman is een roman waarin liefde een belangrijk onderwerp is. In Jane Eyre staat de relatie tussen Jane en meneer Rochester centraal.

Een Bildungsroman is een verhaal dat over de opvoeding en het opgroeien van een personage gaat. In het boek volgt de lezer Jane van haar tiende tot twintigste levensjaar. Hierdoor ziet de lezer hoe Jane leert van haar fouten en meer over zichzelf en de wereld te weten komt. Bildungsromans waren ook bedoeld als didactisch middel. Dat wil zeggen dat de boeken bedoeld waren als leermiddel. In een Bildungsroman konden jongeren lezen over de dingen die zij (voor een deel) zelf meemaakten, zoals het zoeken naar een identiteit en verliefd worden. Wat bijzonder aan Jane Eyre is, is dat het een van de eerste Bildungsromans met een vrouwelijk hoofdpersonage in de Engelse taal is. Oorspronkelijk speelden vooral mannen de hoofdrol. Het boek is ook feministisch op enkele vlakken. Zo trouwt Jane Eyre enkel met meneer Rochester wanneer zij financieel onafhankelijk van hem is. Ook speelt onderwijs een grote rol in het boek, terwijl onderwijs toentertijd vooral op jongens gericht was.

Een Gothic novel is een verhaal dat horror en liefde combineert. Vaak spelen bovennatuurlijke zaken, isolatie, macht, obsessie en angst een rol in het boek. Jane Eyre speelt zich grotendeels af in een typisch Gothic novel-setting; Thornfield Hall is een oud kasteel waarvan het gerucht rondgaat dat het vervloekt is. In veel Gothic novels speelt een vloek of een vervloekt kasteel de hoofdrol. Jane Eyre gebruikt elementen uit de Gothic novel. Toch blijken de gebeurtenissen niet door een bovennatuurlijke kracht, maar door Bertha Mason veroorzaakt te zijn. Jane Eyre is hierdoor een stuk realistischer dan andere, bovennatuurlijke Gothic novels.

Thema's

Adaptaties

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Gebruiker:Mike1023/Kladblok3&oldid=930633"