Gebruiker:Mike1023/Kladblok3: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(9 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{Infobox auteur
+
{{Infobox boek
−
| naam          = Alfred Douglas
+
| titel              = Jane Eyre
−
| afbeelding     = Lord_Alfred_Douglas_by_George_Charles_Beresford_(1903).jpg
+
| afbeelding         = 1931_Jane_Eyre.jpg
−
| ander formaat =
+
| ander formaat     =  
−
| onderschrift  =  
+
| alternatieve titel = Jane Eyre: An Autobiography
−
| citaat        =  
+
| schrijver          = [[Charlotte Brontë]] (als Currer Bell)
−
| volledige naam = Alfred Bruce Douglas
+
| illustrator       =
−
| pseudoniem    =
+
| vertaler          =
−
| bijnaam       = Bosie
+
| taal              = [[Engels]]
−
| geboren        = 22 oktober 1870
+
| land               = {{GB}}
−
| geboorteplaats = [[Powick]]
+
| genre             = [[Liefdesroman]] <br> [[Gothic novel]] <br> [[Bildungsroman]]
−
| overleden      = 20 maart 1945
+
| datum              = 19 oktober 1847
−
| land           = {{GB}}
+
| isbn              =
−
| beroep        = Dichter, schrijver, journalist
+
| leeftijdscategorie =
−
| jaren-actief  = 1896-1945
+
| uitgever          =
−
| genre         = [[Gedicht]]en, [[autobiografie]]ën, [[artikel]]en, [[essay]]s
+
| drukker            =
−
| stroming      =  
+
| verkocht           =
−
| invloeden      =  
+
| vorig              =
−
| bekende-werken =  
+
| vervolg            =
−
| uitgeverij    =  
+
| bijzonderheden    =
−
| dbnl           =  
+
| tekst              =
−
| handtekening  =  
 
−
| website        =  
 
 
}}
 
}}
−
'''Alfred Douglas''' ([[Powick]], 22 oktober 1870 - [[Lancing]], 20 maart 1945) was een [[Verenigd Koninkrijk|Britse]] dichter, schrijver en journalist. Douglas staat vooral bekend als de geliefde van schrijver [[Oscar Wilde]]. De twee hadden een (geheime) relatie tussen 1891 en 1898. Door die relatie zou Wilde in 1895 veroordeeld worden, omdat [[homoseksualiteit]] toentertijd verboden was in het Verenigd Koninkrijk. Douglas werd niet veroordeeld in de rechtszaak, omdat hij de zoon was van de markies van Queensbury en dus uit een adellijke familie kwam.  
+
'''Jane Eyre''' is een [[roman]] uit 1847, die door [[Charlotte Brontë]] geschreven is. Het boek is een van bekendste Engelstalige werken uit de 19e eeuw en is vandaag de dag nog steeds geliefd. Brontë publiceerde het boek zelf onder de naam ''Currer Bell''. Hoewel vrouwen toen al boeken konden uitgeven, werden deze vaak niet serieus genomen door mannen. Brontë wilde dat haar werk serieus genomen werd, waardoor zij een mannelijke naam gebruikte. Later zou ze die naam ook gebruiken voor haar andere twee romans; ''[[Shirley (roman)|Shirley]]'' en ''[[Villette (roman)|Villette]]''.
  
−
In 1898 gingen Wilde en Douglas uit elkaar. Hij schreef later een boek over zijn relatie met Wilde. Douglas werd in 1911 [[Rooms-Katholieke Kerk|katholiek]] en deed in 1912 afstand van zijn gevoelens voor Wilde. In 1920 startte hij het rechtse tijdschrift ''Plain English'' dat bekendstond om zijn [[antisemitisme]].  
+
Het boek gaat over Jane Eyre, een weesmeisje dat bij haar liefdeloze tante opgroeit. Ze wordt naar een kostschool gestuurd en vindt uiteindelijk een baan als [[gouvernante]] van Adèle Varens, de dochter van Edward Rochester. Rochester is een knappe, maar ook mysterieuze man. Ook gaan er geruchten rond dat zijn huis (waar Jane Eyre gaat wonen) vervloekt is. Jane en Rochester worden langzamerhand verliefd op elkaar, maar Rochester draagt een duister geheim met zich mee. Het verhaal wordt volledig verteld door Jane Eyre zelf. Het boek is deels gebaseerd op Brontës eigen ervaringen als gouvernante.  
  
−
==Levensloop==
+
Er zijn talloze films, boeken en toneelstukken van de roman gemaakt. Ook heeft ''Jane Eyre'' veel invloed gehad op de literatuur. Het boek heeft ook enkele overeenkomsten met ''[[Agnes Grey]]'' van [[Anne Brontë]], de zus van Charlotte.  
−
===Jeugd en opleiding===
 
−
Douglas werd geboren op 22 oktober 1870 in Ham Hill House in het Engelse dorpje [[Powick]]. Hij was de zoon van [[John Douglas]], de markies van Queensbury, en zijn vrouw, Sibyl Montgomery. Zijn vader is bekend vanwege de ''Douglas rules''. Die regels waren belangrijk voor het ontstaan van het moderne [[boksen]]. Douglas had twee oudere broers, maar hij was het favoriete kind van zijn moeder. In 1887 scheidden zijn ouders. Zijn vader trouwde in 1893 met Ethel Weeden, maar de twee gingen een jaar later alweer uit elkaar.  
 
  
−
Tussen 1884 en 1888 ging Douglas naar Winchester College. Vervolgens ging hij studeren aan Magdalen College, maar behaalde nooit een diploma. Douglas schreef tussen 1892 en 1893 voor het tijdschrift ''The Spirit Lamp''. Het tijdschrift stond bekend als een blad waarin de liefde tussen mensen met hetzelfde geslacht beschreven werd. Alfreds bijdrage aan het tijdschrift zorgde voor een conflict tussen hem en zijn vader. Douglas had een moeizame band met zijn vader. De twee hadden dan ook regelmatig ruzie.
+
==Samenvatting==
 +
{{verhaal}}
 +
[[File:P107b.jpg|left|300px|thumb|Jane ontmoet meneer Rochester als zijn paard ontsnapt.]]
 +
Jane Eyre is een tienjarig weesmeisje. Na de dood van haar ouders besluit haar oom, meneer Reed, om haar te [[adopteren]]. Meneer Reed overlijdt een korte tijd later, waarna Janes tante (Sarah Reed) haar [[voogd]] wordt. Sarah behandelt Jane erg slecht. Zo mogen Sarahs kinderen niet met Jane omgaan. Jane wordt hierdoor gemeen en alleen de huishoudster, Bessie, is aardig tegen Jane. Desondanks behandelt ook Bessie haar soms slecht. Een straf die Jane is opgesloten worden in de ''Rode kamer'', waar haar oom jaren geleden overleden is. Hier panikeert ze en valt flauw. Vervolgens moet ze door een [[apotheker]], meneer Lloyd, handelt worden. Lloyd overtuigt mevrouw Reed om Jane naar een weesschool te sturen, Lowood Institution.  
  
−
===Relatie met Wilde===
+
Op Lowood Institution is het leven nog wreder. Ze krijgt te maken met slechte maaltijden, koude kamers, gebrek aan kleding en lijfstraffen. Ze raakt bevriend met Helen Burns. Tijdens een uitbraak van de [[tyfus]] overlijd Helen. Jane wordt ziek, maar overleeft de ziekte. Hierna verbeteren de levensomstandigheden aan de school zich.  
−
[[File:Wilde_Douglas_British_Library_B20147-85.jpg|left|300px|thumb|[[Oscar Wilde]] (links) en Alfred Douglas in 1893 in [[Oxford]].]]
 
−
Douglas ontmoette [[Oscar Wilde]] in 1891 in het huis van [[Lionel Johnson]]. Beide heren waren door Johnson uitgenodigd voor een [[afternoon tea]]. Douglas wilde Wilde dolgraag ontmoeten nadat hij Wildes roman ''[[Het portret van Dorian Gray]]'' (1890) gelezen had. Het boek gaat over een knappe jongeman, Dorian Gray, die vervloekt raakt. Hij wordt niet ouder, terwijl zijn portret juist steeds ouder wordt. Wildes werk heeft homoseksuele ondertonen. Zo wordt gehint dat Dorian Gray (ook) op mannen valt. Wilde en Douglas werden vrienden en na zes maanden geliefden. In hun tijd was homoseksualiteit verboden in het Verenigd Koninkrijk, waardoor hun relatie geheim moest blijven. Ze deden zich daarom voor als goede vrienden.
 
  
−
De twee geliefden hadden een moeizame relatie. Douglas was erg roekeloos, verwent en extravagant. Hij hield van mooie dingen en om geld uit te geven. Hierdoor kregen zij geregeld ruzie en maakten het verschillende keren uit om het vervolgens weer goed te maken. Douglas vertaalde ook Wildes toneelstuk ''[[Salome]]'' (1893) van het [[Frans]] naar het Engels. De vertaling werd zwaar bekritiseerd, omdat Douglas erg slecht Frans sprak. Ook Wilde had kritiek op de vertaling, waarna Douglas zei dat het Wildes toneelstuk was dat de fouten bevatte. Toen Douglas ziek werd, besloot Wilde om hem te verzorgen. Toen Wilde zelf ziek werd, deed Douglas dat niet. In plaats daarvan ging hij naar een duur hotel en stuurde de rekening naar Wilde.  
+
Enkele jaren later studeert Jane af en wordt lerares aan Lowood. Na twee jaar is ze toe aan een nieuwe uitdaging. Ze besluit een [[advertentie]] in een krant te plaatsen om [[gouvernante]] te worden. Alice Fairfax, de huidhoudster aan Thornfield Hall, reageert op de advertentie. Jane wordt op die manier de gouvernante van Adèle Varens, een Frans meisje dat aan Thornfield Hall woont. Thornfield Hall is het landhuis van de knappe en geheimzinnige Edward Rochester. Op een avond komt hij te paard aan op het landgoed. Rochester vertelt Jane dat Adèle door haar moeder verlaten werd, waarna hij haar in huis nam. Pas later wordt duidelijk dat Adèle zijn dochter is. Rochester en Jane hebben eerst wat spanningen, maar groeien vervolgens naar elkaar toe. In het huis gebeuren vreemde dingen. Zo hoort Jane vreemde geluiden en wordt een gast, meneer Mason, aangevallen. Ook ontstaat er een brand in meneer Rochesters kamer terwijl hij te slapen ligt. Jane weet Rochester echter op tijd te redden en de brand te blussen. Rochester is erg geheimzinnig over de gebeurtenissen.  
  
−
Na een tijdje vermoedde Douglas vader dat Douglas en Wilde geliefden waren. Dat leidde tot een ruzie tussen Douglas en zijn vader. Na de dood van Douglas broer, [[Francis Douglas]], probeerde John Douglas zijn andere zoon te redden. Er waren namelijk ook geruchten dat Francis homoseksueel was en een relatie had met premier [[Archibald Primrose]]. John besloot dan ook geruchten te verspreiden dat Wilde homoseksueel was. Wilde stond bekend als flamboyant en was een [[dandy]], waardoor mensen John gemakkelijk zouden geloven. John confronteerde Wilde in Wildes huis. Ook was John van plan om verrot fruit tijdens de première van ''[[The Importance of Being Earnest]]'' (1895) naar Wilde te gooien. Hij mocht echter de zaal niet binnen. Later stuurde hij een [[ansichtkaart]] naar Wilde, waarin hij Wilde een "sodomiet" (een scheldwoord voor homoseksuelen) noemde.
+
Meneer Rochester ontmoet op de getalenteerde en knappe Blanche Ingram. Blanche is verliefd op Rochester en Rochester lijkt ook van haar te houden. Jane wordt jaloers op hun relatie en haat Blanche, omdat zij harteloos en een [[snob]] is. Jane moet terug naar huis, omdat haar tante een hersenbloeding heeft. Mevrouw Reed biedt haar excuses aan Jane aan voor alles wat zij haar heeft misdaan. Hierna sterft zij en Jane keert terug naar Thornfield Hall. Hier krijgt zij het nieuws dat Rochester en Blanche willen trouwen. Rochester vertelt Jane hoeveel hij haar zal missen, omdat Jane niet meer nodig is nadat Rochester en Blanche getrouwd zijn. Jane vertelt Rochester dat zij gevoelens voor hem heeft. Rochester vertelt dat hij helemaal geen gevoelens voor Blanche heeft. Hij wilde Jane jaloers maken en vraagt Jane ten huwelijk. Jane gaat akkoord.
 +
[[File:P413b.jpg|right|300px|thumb|Meneer Rochester probeert om zijn vrouw, Bertha, te redden.]]
 +
Op de trouwerij wordt Janes [[sluier]] plotseling in tweeën gescheurd. Volgens Rochester werd dat gedaan door Grace Poole. Als de trouwerij bezig is, wordt duidelijk dat Rochester niet met Jane kan trouwen. Rochester is namelijk al getrouwd met Bertha, de zus van meneer Mason. Rochester biecht op dat dat waar is, maar dat haar vader hem bedrogen had om haar te trouwen. Bertha heeft namelijk een [[aangeboren afwijking]] in haar hersenen, waardoor zij een slechte mentale staat heeft. Hij besloot haar daarom op zijn zolder op te sluiten, omdat Bertha een gevaar is voor anderen. Grace Poole is de verpleegster van Bertha. Als Grace dronken wordt, ontsnapt Bertha. Hierdoor wordt duidelijk dat Bertha de kamer van Rochester in de brand gestoken had en ook alle andere mysterieuze gebeurtenissen veroorzaakt heeft. De bruiloft wordt afgeblazen. Rochester vraagt Jane om met hem naar Frankrijk te vluchten en te doen alsof zij man en vrouw zijn. Jane wijst hem echter af.  
  
−
===Rechtszaak van 1895===
+
Jane besluit Thornfield Hall te ontvluchten. Ze verliest haar geld en bezittingen in de [[koets]] en moet buiten slapen. Ze is uitgeput en komt bij het huis van Diana en Mary Rivers aan, waar ze neervalt. Hun broer, John Rivers, helpt haar en zorgt dat ze een baan krijgt. John ontdekt na een tijdje Janes echte identiteit. Haar oom, John Eyre, blijkt te zijn overleden en heeft zijn fortuin aan haar achtergelaten. John, Mary en Diana blijken verre familie van Jane te zijn. John vraagt Jane om met hem te trouwen en naar [[Brits-Indië]] te gaan. Jane wijst zijn verzoek af, omdat zij niet van elkaar houden. In de nacht hoort ze Rochester die haar naam roept.  
−
[[File:The_Trial_of_Oscar_Wilde_and_Alfred_Taylor_-_from_'Illustrated_Police_News',_20_April_1895.jpg|right|300px|thumb|Een tekening van de eerste rechtszaak van Oscar Wilde]]
 
−
In 1895 besloot Wilde om John Douglas te laten arresteren. Douglas had immers "geruchten" verspreid dat Wilde homoseksueel was dat toentertijd strafbaar was. Wildes vrienden, zoals [[George Bernard Shaw]], raadde Wilde af om een rechtszaak tegen John Douglas te beginnen. Alfred Douglas steunde Wilde en bracht Wilde op het idee. Volgens de wet werd John Douglas niet bestraft als hij kon bewijzen dat Wilde homoseksueel was. Voor Wilde ontstond hierdoor een nieuw probleem: Als John dat kon bewijzen, zou Wilde berecht kunnen worden. John Douglas besloot dan ook om te bewijzen dat Wilde homoseksueel was. Hoewel dat ook waar was, overdreef John veel dingen. Hij stelde dat Wilde onschuldige jonge mannen zou verleiden tot homoseksualiteit door ze overladen met cadeaus. John Douglas kwam ook met echte bewijzen, zoals brieven van Wilde aan Alfred Douglas en de homoseksuele thema's in ''Het portret van Dorian Gray''. Wilde verdedigde zich door te zeggen dat het kunst was.  
 
  
−
Uiteindelijk besloot Wilde om de rechtszaak tegen John Douglas te stoppen. Hij moest echter de proceskosten betalen, waardoor Wilde [[bankroet]] ging. Het bewijs was echter zo overtuigend dat de Britse overheid Wilde beschuldigde van homoseksualiteit. Hij werd één dag later gearresteerd. Een van de bewijzen was een gedicht van Alfred Douglas met de titel ''Two Lovers'' uit 1892. In het gedicht noemt Alfred Douglas homoseksualiteit ''the love that dare not speak its name'' (de liefde die niet zijn naam durfde te spreken). Volgens de aanklager verwees die zin naar Wilde, maar dat niet waar. Het verwijst naar de liefde tussen twee mannen in het algemeen. De jury was echter verdeeld, waardoor geen oordeel geveild kon worden.  
+
Hierdoor besluit Jane om terug te gaan naar Thornfield Hall om te kijken of alles goedgaat. Ze treft echter een verbrandde ruïne aan op de plaats waar eens een groot landhuis stond. Rochester heeft mevrouw Fairfax met [[pensioen]] en Adèle naar een kostschool gestuurd kort na haar vertrek. Hierna brandde het landhuis af in een brand veroorzaakt door Bertha. Rochester probeerde Bertha en zijn bedienden uit het brandende gebouw te redden, maar raakte hierbij gewond. Hij verloor een oog en een hand. Ook is hij aan zijn andere oog blind. Bertha kwam in de vlammen om het leven. Jane en Rochester worden met elkaar herenigd en Rochester zegt dat hij een beter leven zal leiden. Jane vertelt dat zij nu een financieel onafhankelijke vrouw is, waardoor beide van gelijke status zijn. Rochester doet een nieuw huwelijksaanzoek en Jane accepteert die. Hierdoor gaan zij trouwen met elkaar. Diana en Mary krijgen elk een man en John wordt een [[missionaris]] in Brits-Indië. Jane besluit om Adèle als haar eigen dochter op te voeden. Ook krijgen Jane en Rochester een zoon. Rochester herwint het zicht in zijn ene oog net op tijd om zijn zoon te kunnen zien.
  
−
Later ging de rechtszaak verder en Wilde werd veroordeeld tot twee jaar [[dwangarbeid]] in [[Pentonville]], vervolgens [[Wandsworth]] en tenslotte [[Reading Gaol]]. Alfred Douglas werd gedwongen om Engeland te verlaten en naar Europa te gaan. In de gevangenis schreef Wilde een lange brief aan Alfred Douglas over hoe zich voelde. Hij kon de brief pas in 1897 na zijn vrijlating versturen. Wilde verhuisde vervolgens naar de Franse stad [[Rouen]], waar ze elkaar opnieuw ontmoetten. De twee mannen gingen een tijdje met elkaar om en woonden samen in [[Napels (stad)|Napels]] en [[Parijs]], maar Douglas verhuisde in 1898 terug naar het Verenigd Koninkrijk. Na de dood van zijn vader gaf Douglas Wilde een tijdje geld. Wilde stierf uiteindelijk in 1900, waar Douglas verdrietig over was.
+
==Personages==
  
−
===Journalistieke carrière===
+
==Achtergrondinformatie==
−
[[File:Alfred_Douglas_-_Bain_Collection_(cropped).jpg|right|300px|thumb|Douglas in 1910]]
+
===Ontstaan===
−
Na de dood van Wilde besloot Douglas om te trouwen met dichteres [[Olive Custance]]. Custance was biseksueel en had een relatie met een vrouw, [[Natalie Barney]]. Barney en Douglas waren ook goede vrienden. Custance en Douglas zouden uiteindelijk een zoon krijgen. In 1911 bekeerde Douglas zich tot de [[Rooms-Katholieke Kerk]]. Custance en Douglas gingen in 1913 uit elkaar, maar bleven officieel getrouwd. In 1912 nam Douglas afstand van zijn relatie met Oscar Wilde. Ook veroordeelde hij homoseksualiteit.
 
  
−
In 1920 startte Douglas het rechtse tijdschrift ''Plain English''. Het tijdschrift richtte zich op een katholiek publiek en was diep [[antisemitisme|antisemitisch]]. Douglas haatte Joden en vond zelfs dat het Verenigd Koninkrijk zijn eigen versie van de [[Ku Klux Klan]] (KKK) moest hebben. In zijn blad viel hij veel liberale en socialistische Britten aan, zoals schrijver [[H.G. Wells]] en politicus [[David Lloyd George]]. Ook schreef hij dat [[Winston Churchill]] corrupt was, terwijl dat niet waar was. In zijn meest extreme artikel sprak hij zijn support voor de [[Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij]] (NSDAP) in 1921 uit. Later zou Douglas de acties van de nazi's tegen de Joden afkeuren, maar hij bleef antisemitisch.
+
===Tijd en plaats===
  
−
Vanwege zijn artikelen kreeg Douglas te maken met enkele rechtszaken. Churchill klaagde Douglas aan voor [[laster]], waardoor Douglas zes maanden de gevangenis in moest. Hierna begon Douglas positiever over Wilde te denken, maar hij bleef homoseksualiteit afkeuren. Tijdens de jaren 1930 werd Douglas een literair figuur. Hij gaf lezingen en schreef brieven aan verschillende schrijvers, waaronder George Bernard Shaw.  
+
===Genre===
 +
[[File:Haddon_Hall.jpg|right|300px|thumb|In films en televisieseries wordt het Engelse landhuis [[Haddon Hall]] gebruikt om Thornfield Hall uit te beelden. Thornfield is fictief, maar de bouwstijl is vergelijkbaar met Haddon Hall.]]
 +
''Jane Eyre'' heeft drie verschillende genres. Het boek is een [[bildungsroman]], een [[liefdesroman]] en een [[Gothic novel]] (Gotische roman). Een liefdesroman is een roman waarin liefde een belangrijk onderwerp is. In ''Jane Eyre'' staat de relatie tussen Jane en meneer Rochester centraal.  
  
−
Douglas stierf uiteindelijk op 74-jarige leeftijd op 20 maart 1945. De laatste jaren van zijn leven leidde hij een eenzaam bestaan. Douglas werd begraven naast het graf van zijn moeder.
+
Een Bildungsroman is een verhaal dat over de opvoeding en het opgroeien van een personage gaat. In het boek volgt de lezer Jane van haar tiende tot twintigste levensjaar. Hierdoor ziet de lezer hoe Jane leert van haar fouten en meer over zichzelf en de wereld te weten komt. Bildungsromans waren ook bedoeld als didactisch middel. Dat wil zeggen dat de boeken bedoeld waren als leermiddel. In een Bildungsroman konden jongeren lezen over de dingen die zij (voor een deel) zelf meemaakten, zoals het zoeken naar een identiteit en verliefd worden. Wat bijzonder aan ''Jane Eyre'' is, is dat het een van de eerste Bildungsromans met een vrouwelijk hoofdpersonage in de Engelse taal is. Oorspronkelijk speelden vooral mannen de hoofdrol. Het boek is ook [[feminisme|feministisch]] op enkele vlakken. Zo trouwt Jane Eyre enkel met meneer Rochester wanneer zij financieel onafhankelijk van hem is. Ook speelt onderwijs een grote rol in het boek, terwijl onderwijs toentertijd vooral op jongens gericht was.  
  
−
===Overlijden===
+
Een Gothic novel is een verhaal dat [[horror]] en [[liefde]] combineert. Vaak spelen bovennatuurlijke zaken, isolatie, macht, obsessie en angst een rol in het boek. ''Jane Eyre'' speelt zich grotendeels af in een typisch Gothic novel-setting; Thornfield Hall is een oud kasteel waarvan het gerucht rondgaat dat het vervloekt is. In veel Gothic novels speelt een vloek of een vervloekt kasteel de hoofdrol. ''Jane Eyre'' gebruikt elementen uit de Gothic novel. Toch blijken de gebeurtenissen niet door een bovennatuurlijke kracht, maar door Bertha Mason veroorzaakt te zijn. ''Jane Eyre'' is hierdoor een stuk [[realisme|realistischer]] dan andere, bovennatuurlijke Gothic novels.
  
−
==Nalatenschap==
+
===Thema's===
  
−
==Overzicht van werken==
+
==Adaptaties==
−
===Poëzie===
 
−
 
 
−
===Non-fictie===
 
−
 
 
−
==Bronnen==
 

Huidige versie van 6 apr 2025 om 20:30

Jane Eyre
1931 Jane Eyre.jpg
Informatie
Alternatieve titel Jane Eyre: An Autobiography
Schrijver Charlotte Brontë (als Currer Bell)
Illustrator
Vertaler
Taal (origineel) Engels
Land Flag of the United Kingdom (3-5).svg Verenigd Koninkrijk
Genre Liefdesroman
Gothic novel
Bildungsroman
Datum 19 oktober 1847
ISBN
Leeftijdscategorie
Uitgeverij
Drukker
Aantal verkocht
Vorig boek
Volgend boek
Bijzonderheden
Online-tekst
Portaal Portaalicoon Literatuur

Jane Eyre is een roman uit 1847, die door Charlotte Brontë geschreven is. Het boek is een van bekendste Engelstalige werken uit de 19e eeuw en is vandaag de dag nog steeds geliefd. Brontë publiceerde het boek zelf onder de naam Currer Bell. Hoewel vrouwen toen al boeken konden uitgeven, werden deze vaak niet serieus genomen door mannen. Brontë wilde dat haar werk serieus genomen werd, waardoor zij een mannelijke naam gebruikte. Later zou ze die naam ook gebruiken voor haar andere twee romans; Shirley en Villette.

Het boek gaat over Jane Eyre, een weesmeisje dat bij haar liefdeloze tante opgroeit. Ze wordt naar een kostschool gestuurd en vindt uiteindelijk een baan als gouvernante van Adèle Varens, de dochter van Edward Rochester. Rochester is een knappe, maar ook mysterieuze man. Ook gaan er geruchten rond dat zijn huis (waar Jane Eyre gaat wonen) vervloekt is. Jane en Rochester worden langzamerhand verliefd op elkaar, maar Rochester draagt een duister geheim met zich mee. Het verhaal wordt volledig verteld door Jane Eyre zelf. Het boek is deels gebaseerd op Brontës eigen ervaringen als gouvernante.

Er zijn talloze films, boeken en toneelstukken van de roman gemaakt. Ook heeft Jane Eyre veel invloed gehad op de literatuur. Het boek heeft ook enkele overeenkomsten met Agnes Grey van Anne Brontë, de zus van Charlotte.

Samenvatting

Let op!
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal.
Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt!
Jane ontmoet meneer Rochester als zijn paard ontsnapt.

Jane Eyre is een tienjarig weesmeisje. Na de dood van haar ouders besluit haar oom, meneer Reed, om haar te adopteren. Meneer Reed overlijdt een korte tijd later, waarna Janes tante (Sarah Reed) haar voogd wordt. Sarah behandelt Jane erg slecht. Zo mogen Sarahs kinderen niet met Jane omgaan. Jane wordt hierdoor gemeen en alleen de huishoudster, Bessie, is aardig tegen Jane. Desondanks behandelt ook Bessie haar soms slecht. Een straf die Jane is opgesloten worden in de Rode kamer, waar haar oom jaren geleden overleden is. Hier panikeert ze en valt flauw. Vervolgens moet ze door een apotheker, meneer Lloyd, handelt worden. Lloyd overtuigt mevrouw Reed om Jane naar een weesschool te sturen, Lowood Institution.

Op Lowood Institution is het leven nog wreder. Ze krijgt te maken met slechte maaltijden, koude kamers, gebrek aan kleding en lijfstraffen. Ze raakt bevriend met Helen Burns. Tijdens een uitbraak van de tyfus overlijd Helen. Jane wordt ziek, maar overleeft de ziekte. Hierna verbeteren de levensomstandigheden aan de school zich.

Enkele jaren later studeert Jane af en wordt lerares aan Lowood. Na twee jaar is ze toe aan een nieuwe uitdaging. Ze besluit een advertentie in een krant te plaatsen om gouvernante te worden. Alice Fairfax, de huidhoudster aan Thornfield Hall, reageert op de advertentie. Jane wordt op die manier de gouvernante van Adèle Varens, een Frans meisje dat aan Thornfield Hall woont. Thornfield Hall is het landhuis van de knappe en geheimzinnige Edward Rochester. Op een avond komt hij te paard aan op het landgoed. Rochester vertelt Jane dat Adèle door haar moeder verlaten werd, waarna hij haar in huis nam. Pas later wordt duidelijk dat Adèle zijn dochter is. Rochester en Jane hebben eerst wat spanningen, maar groeien vervolgens naar elkaar toe. In het huis gebeuren vreemde dingen. Zo hoort Jane vreemde geluiden en wordt een gast, meneer Mason, aangevallen. Ook ontstaat er een brand in meneer Rochesters kamer terwijl hij te slapen ligt. Jane weet Rochester echter op tijd te redden en de brand te blussen. Rochester is erg geheimzinnig over de gebeurtenissen.

Meneer Rochester ontmoet op de getalenteerde en knappe Blanche Ingram. Blanche is verliefd op Rochester en Rochester lijkt ook van haar te houden. Jane wordt jaloers op hun relatie en haat Blanche, omdat zij harteloos en een snob is. Jane moet terug naar huis, omdat haar tante een hersenbloeding heeft. Mevrouw Reed biedt haar excuses aan Jane aan voor alles wat zij haar heeft misdaan. Hierna sterft zij en Jane keert terug naar Thornfield Hall. Hier krijgt zij het nieuws dat Rochester en Blanche willen trouwen. Rochester vertelt Jane hoeveel hij haar zal missen, omdat Jane niet meer nodig is nadat Rochester en Blanche getrouwd zijn. Jane vertelt Rochester dat zij gevoelens voor hem heeft. Rochester vertelt dat hij helemaal geen gevoelens voor Blanche heeft. Hij wilde Jane jaloers maken en vraagt Jane ten huwelijk. Jane gaat akkoord.

Meneer Rochester probeert om zijn vrouw, Bertha, te redden.

Op de trouwerij wordt Janes sluier plotseling in tweeën gescheurd. Volgens Rochester werd dat gedaan door Grace Poole. Als de trouwerij bezig is, wordt duidelijk dat Rochester niet met Jane kan trouwen. Rochester is namelijk al getrouwd met Bertha, de zus van meneer Mason. Rochester biecht op dat dat waar is, maar dat haar vader hem bedrogen had om haar te trouwen. Bertha heeft namelijk een aangeboren afwijking in haar hersenen, waardoor zij een slechte mentale staat heeft. Hij besloot haar daarom op zijn zolder op te sluiten, omdat Bertha een gevaar is voor anderen. Grace Poole is de verpleegster van Bertha. Als Grace dronken wordt, ontsnapt Bertha. Hierdoor wordt duidelijk dat Bertha de kamer van Rochester in de brand gestoken had en ook alle andere mysterieuze gebeurtenissen veroorzaakt heeft. De bruiloft wordt afgeblazen. Rochester vraagt Jane om met hem naar Frankrijk te vluchten en te doen alsof zij man en vrouw zijn. Jane wijst hem echter af.

Jane besluit Thornfield Hall te ontvluchten. Ze verliest haar geld en bezittingen in de koets en moet buiten slapen. Ze is uitgeput en komt bij het huis van Diana en Mary Rivers aan, waar ze neervalt. Hun broer, John Rivers, helpt haar en zorgt dat ze een baan krijgt. John ontdekt na een tijdje Janes echte identiteit. Haar oom, John Eyre, blijkt te zijn overleden en heeft zijn fortuin aan haar achtergelaten. John, Mary en Diana blijken verre familie van Jane te zijn. John vraagt Jane om met hem te trouwen en naar Brits-Indië te gaan. Jane wijst zijn verzoek af, omdat zij niet van elkaar houden. In de nacht hoort ze Rochester die haar naam roept.

Hierdoor besluit Jane om terug te gaan naar Thornfield Hall om te kijken of alles goedgaat. Ze treft echter een verbrandde ruïne aan op de plaats waar eens een groot landhuis stond. Rochester heeft mevrouw Fairfax met pensioen en Adèle naar een kostschool gestuurd kort na haar vertrek. Hierna brandde het landhuis af in een brand veroorzaakt door Bertha. Rochester probeerde Bertha en zijn bedienden uit het brandende gebouw te redden, maar raakte hierbij gewond. Hij verloor een oog en een hand. Ook is hij aan zijn andere oog blind. Bertha kwam in de vlammen om het leven. Jane en Rochester worden met elkaar herenigd en Rochester zegt dat hij een beter leven zal leiden. Jane vertelt dat zij nu een financieel onafhankelijke vrouw is, waardoor beide van gelijke status zijn. Rochester doet een nieuw huwelijksaanzoek en Jane accepteert die. Hierdoor gaan zij trouwen met elkaar. Diana en Mary krijgen elk een man en John wordt een missionaris in Brits-Indië. Jane besluit om Adèle als haar eigen dochter op te voeden. Ook krijgen Jane en Rochester een zoon. Rochester herwint het zicht in zijn ene oog net op tijd om zijn zoon te kunnen zien.

Personages

Achtergrondinformatie

Ontstaan

Tijd en plaats

Genre

In films en televisieseries wordt het Engelse landhuis Haddon Hall gebruikt om Thornfield Hall uit te beelden. Thornfield is fictief, maar de bouwstijl is vergelijkbaar met Haddon Hall.

Jane Eyre heeft drie verschillende genres. Het boek is een bildungsroman, een liefdesroman en een Gothic novel (Gotische roman). Een liefdesroman is een roman waarin liefde een belangrijk onderwerp is. In Jane Eyre staat de relatie tussen Jane en meneer Rochester centraal.

Een Bildungsroman is een verhaal dat over de opvoeding en het opgroeien van een personage gaat. In het boek volgt de lezer Jane van haar tiende tot twintigste levensjaar. Hierdoor ziet de lezer hoe Jane leert van haar fouten en meer over zichzelf en de wereld te weten komt. Bildungsromans waren ook bedoeld als didactisch middel. Dat wil zeggen dat de boeken bedoeld waren als leermiddel. In een Bildungsroman konden jongeren lezen over de dingen die zij (voor een deel) zelf meemaakten, zoals het zoeken naar een identiteit en verliefd worden. Wat bijzonder aan Jane Eyre is, is dat het een van de eerste Bildungsromans met een vrouwelijk hoofdpersonage in de Engelse taal is. Oorspronkelijk speelden vooral mannen de hoofdrol. Het boek is ook feministisch op enkele vlakken. Zo trouwt Jane Eyre enkel met meneer Rochester wanneer zij financieel onafhankelijk van hem is. Ook speelt onderwijs een grote rol in het boek, terwijl onderwijs toentertijd vooral op jongens gericht was.

Een Gothic novel is een verhaal dat horror en liefde combineert. Vaak spelen bovennatuurlijke zaken, isolatie, macht, obsessie en angst een rol in het boek. Jane Eyre speelt zich grotendeels af in een typisch Gothic novel-setting; Thornfield Hall is een oud kasteel waarvan het gerucht rondgaat dat het vervloekt is. In veel Gothic novels speelt een vloek of een vervloekt kasteel de hoofdrol. Jane Eyre gebruikt elementen uit de Gothic novel. Toch blijken de gebeurtenissen niet door een bovennatuurlijke kracht, maar door Bertha Mason veroorzaakt te zijn. Jane Eyre is hierdoor een stuk realistischer dan andere, bovennatuurlijke Gothic novels.

Thema's

Adaptaties

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Gebruiker:Mike1023/Kladblok3&oldid=930633"