Gebruiker:Mike1023/Kladblok3: verschil tussen versies
(→Genre) |
|||
| (46 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox boek | {{Infobox boek | ||
| − | | titel = | + | | titel = Jane Eyre |
| − | | afbeelding = | + | | afbeelding = 1931_Jane_Eyre.jpg |
| ander formaat = | | ander formaat = | ||
| − | | alternatieve titel = | + | | alternatieve titel = Jane Eyre: An Autobiography |
| − | | schrijver = [[ | + | | schrijver = [[Charlotte Brontë]] (als Currer Bell) |
| illustrator = | | illustrator = | ||
| vertaler = | | vertaler = | ||
| taal = [[Engels]] | | taal = [[Engels]] | ||
| − | | land = {{ | + | | land = {{GB}} |
| − | | genre = [[ | + | | genre = [[Liefdesroman]] <br> [[Gothic novel]] <br> [[Bildungsroman]] |
| − | | datum = | + | | datum = 19 oktober 1847 |
| isbn = | | isbn = | ||
| leeftijdscategorie = | | leeftijdscategorie = | ||
| Regel 21: | Regel 21: | ||
| tekst = | | tekst = | ||
}} | }} | ||
| − | ''' | + | '''Jane Eyre''' is een [[roman]] uit 1847, die door [[Charlotte Brontë]] geschreven is. Het boek is een van bekendste Engelstalige werken uit de 19e eeuw en is vandaag de dag nog steeds geliefd. Brontë publiceerde het boek zelf onder de naam ''Currer Bell''. Hoewel vrouwen toen al boeken konden uitgeven, werden deze vaak niet serieus genomen door mannen. Brontë wilde dat haar werk serieus genomen werd, waardoor zij een mannelijke naam gebruikte. Later zou ze die naam ook gebruiken voor haar andere twee romans; ''[[Shirley (roman)|Shirley]]'' en ''[[Villette (roman)|Villette]]''. |
| − | Het | + | Het boek gaat over Jane Eyre, een weesmeisje dat bij haar liefdeloze tante opgroeit. Ze wordt naar een kostschool gestuurd en vindt uiteindelijk een baan als [[gouvernante]] van Adèle Varens, de dochter van Edward Rochester. Rochester is een knappe, maar ook mysterieuze man. Ook gaan er geruchten rond dat zijn huis (waar Jane Eyre gaat wonen) vervloekt is. Jane en Rochester worden langzamerhand verliefd op elkaar, maar Rochester draagt een duister geheim met zich mee. Het verhaal wordt volledig verteld door Jane Eyre zelf. Het boek is deels gebaseerd op Brontës eigen ervaringen als gouvernante. |
| − | '' | + | Er zijn talloze films, boeken en toneelstukken van de roman gemaakt. Ook heeft ''Jane Eyre'' veel invloed gehad op de literatuur. Het boek heeft ook enkele overeenkomsten met ''[[Agnes Grey]]'' van [[Anne Brontë]], de zus van Charlotte. |
==Samenvatting== | ==Samenvatting== | ||
{{verhaal}} | {{verhaal}} | ||
| − | + | [[File:P107b.jpg|left|300px|thumb|Jane ontmoet meneer Rochester als zijn paard ontsnapt.]] | |
| − | + | Jane Eyre is een tienjarig weesmeisje. Na de dood van haar ouders besluit haar oom, meneer Reed, om haar te [[adopteren]]. Meneer Reed overlijdt een korte tijd later, waarna Janes tante (Sarah Reed) haar [[voogd]] wordt. Sarah behandelt Jane erg slecht. Zo mogen Sarahs kinderen niet met Jane omgaan. Jane wordt hierdoor gemeen en alleen de huishoudster, Bessie, is aardig tegen Jane. Desondanks behandelt ook Bessie haar soms slecht. Een straf die Jane is opgesloten worden in de ''Rode kamer'', waar haar oom jaren geleden overleden is. Hier panikeert ze en valt flauw. Vervolgens moet ze door een [[apotheker]], meneer Lloyd, handelt worden. Lloyd overtuigt mevrouw Reed om Jane naar een weesschool te sturen, Lowood Institution. | |
| − | + | Op Lowood Institution is het leven nog wreder. Ze krijgt te maken met slechte maaltijden, koude kamers, gebrek aan kleding en lijfstraffen. Ze raakt bevriend met Helen Burns. Tijdens een uitbraak van de [[tyfus]] overlijd Helen. Jane wordt ziek, maar overleeft de ziekte. Hierna verbeteren de levensomstandigheden aan de school zich. | |
| − | + | Enkele jaren later studeert Jane af en wordt lerares aan Lowood. Na twee jaar is ze toe aan een nieuwe uitdaging. Ze besluit een [[advertentie]] in een krant te plaatsen om [[gouvernante]] te worden. Alice Fairfax, de huidhoudster aan Thornfield Hall, reageert op de advertentie. Jane wordt op die manier de gouvernante van Adèle Varens, een Frans meisje dat aan Thornfield Hall woont. Thornfield Hall is het landhuis van de knappe en geheimzinnige Edward Rochester. Op een avond komt hij te paard aan op het landgoed. Rochester vertelt Jane dat Adèle door haar moeder verlaten werd, waarna hij haar in huis nam. Pas later wordt duidelijk dat Adèle zijn dochter is. Rochester en Jane hebben eerst wat spanningen, maar groeien vervolgens naar elkaar toe. In het huis gebeuren vreemde dingen. Zo hoort Jane vreemde geluiden en wordt een gast, meneer Mason, aangevallen. Ook ontstaat er een brand in meneer Rochesters kamer terwijl hij te slapen ligt. Jane weet Rochester echter op tijd te redden en de brand te blussen. Rochester is erg geheimzinnig over de gebeurtenissen. | |
| − | + | Meneer Rochester ontmoet op de getalenteerde en knappe Blanche Ingram. Blanche is verliefd op Rochester en Rochester lijkt ook van haar te houden. Jane wordt jaloers op hun relatie en haat Blanche, omdat zij harteloos en een [[snob]] is. Jane moet terug naar huis, omdat haar tante een hersenbloeding heeft. Mevrouw Reed biedt haar excuses aan Jane aan voor alles wat zij haar heeft misdaan. Hierna sterft zij en Jane keert terug naar Thornfield Hall. Hier krijgt zij het nieuws dat Rochester en Blanche willen trouwen. Rochester vertelt Jane hoeveel hij haar zal missen, omdat Jane niet meer nodig is nadat Rochester en Blanche getrouwd zijn. Jane vertelt Rochester dat zij gevoelens voor hem heeft. Rochester vertelt dat hij helemaal geen gevoelens voor Blanche heeft. Hij wilde Jane jaloers maken en vraagt Jane ten huwelijk. Jane gaat akkoord. | |
| − | + | [[File:P413b.jpg|right|300px|thumb|Meneer Rochester probeert om zijn vrouw, Bertha, te redden.]] | |
| + | Op de trouwerij wordt Janes [[sluier]] plotseling in tweeën gescheurd. Volgens Rochester werd dat gedaan door Grace Poole. Als de trouwerij bezig is, wordt duidelijk dat Rochester niet met Jane kan trouwen. Rochester is namelijk al getrouwd met Bertha, de zus van meneer Mason. Rochester biecht op dat dat waar is, maar dat haar vader hem bedrogen had om haar te trouwen. Bertha heeft namelijk een [[aangeboren afwijking]] in haar hersenen, waardoor zij een slechte mentale staat heeft. Hij besloot haar daarom op zijn zolder op te sluiten, omdat Bertha een gevaar is voor anderen. Grace Poole is de verpleegster van Bertha. Als Grace dronken wordt, ontsnapt Bertha. Hierdoor wordt duidelijk dat Bertha de kamer van Rochester in de brand gestoken had en ook alle andere mysterieuze gebeurtenissen veroorzaakt heeft. De bruiloft wordt afgeblazen. Rochester vraagt Jane om met hem naar Frankrijk te vluchten en te doen alsof zij man en vrouw zijn. Jane wijst hem echter af. | ||
| − | + | Jane besluit Thornfield Hall te ontvluchten. Ze verliest haar geld en bezittingen in de [[koets]] en moet buiten slapen. Ze is uitgeput en komt bij het huis van Diana en Mary Rivers aan, waar ze neervalt. Hun broer, John Rivers, helpt haar en zorgt dat ze een baan krijgt. John ontdekt na een tijdje Janes echte identiteit. Haar oom, John Eyre, blijkt te zijn overleden en heeft zijn fortuin aan haar achtergelaten. John, Mary en Diana blijken verre familie van Jane te zijn. John vraagt Jane om met hem te trouwen en naar [[Brits-Indië]] te gaan. Jane wijst zijn verzoek af, omdat zij niet van elkaar houden. In de nacht hoort ze Rochester die haar naam roept. | |
| − | + | Hierdoor besluit Jane om terug te gaan naar Thornfield Hall om te kijken of alles goedgaat. Ze treft echter een verbrandde ruïne aan op de plaats waar eens een groot landhuis stond. Rochester heeft mevrouw Fairfax met [[pensioen]] en Adèle naar een kostschool gestuurd kort na haar vertrek. Hierna brandde het landhuis af in een brand veroorzaakt door Bertha. Rochester probeerde Bertha en zijn bedienden uit het brandende gebouw te redden, maar raakte hierbij gewond. Hij verloor een oog en een hand. Ook is hij aan zijn andere oog blind. Bertha kwam in de vlammen om het leven. Jane en Rochester worden met elkaar herenigd en Rochester zegt dat hij een beter leven zal leiden. Jane vertelt dat zij nu een financieel onafhankelijke vrouw is, waardoor beide van gelijke status zijn. Rochester doet een nieuw huwelijksaanzoek en Jane accepteert die. Hierdoor gaan zij trouwen met elkaar. Diana en Mary krijgen elk een man en John wordt een [[missionaris]] in Brits-Indië. Jane besluit om Adèle als haar eigen dochter op te voeden. Ook krijgen Jane en Rochester een zoon. Rochester herwint het zicht in zijn ene oog net op tijd om zijn zoon te kunnen zien. | |
==Personages== | ==Personages== | ||
==Achtergrondinformatie== | ==Achtergrondinformatie== | ||
| − | === | + | ===Ontstaan=== |
| − | |||
| − | + | ===Tijd en plaats=== | |
| − | + | ===Genre=== | |
| + | [[File:Haddon_Hall.jpg|right|300px|thumb|In films en televisieseries wordt het Engelse landhuis [[Haddon Hall]] gebruikt om Thornfield Hall uit te beelden. Thornfield is fictief, maar de bouwstijl is vergelijkbaar met Haddon Hall.]] | ||
| + | ''Jane Eyre'' heeft drie verschillende genres. Het boek is een [[bildungsroman]], een [[liefdesroman]] en een [[Gothic novel]] (Gotische roman). Een liefdesroman is een roman waarin liefde een belangrijk onderwerp is. In ''Jane Eyre'' staat de relatie tussen Jane en meneer Rochester centraal. | ||
| − | + | Een Bildungsroman is een verhaal dat over de opvoeding en het opgroeien van een personage gaat. In het boek volgt de lezer Jane van haar tiende tot twintigste levensjaar. Hierdoor ziet de lezer hoe Jane leert van haar fouten en meer over zichzelf en de wereld te weten komt. Bildungsromans waren ook bedoeld als didactisch middel. Dat wil zeggen dat de boeken bedoeld waren als leermiddel. In een Bildungsroman konden jongeren lezen over de dingen die zij (voor een deel) zelf meemaakten, zoals het zoeken naar een identiteit en verliefd worden. Wat bijzonder aan ''Jane Eyre'' is, is dat het een van de eerste Bildungsromans met een vrouwelijk hoofdpersonage in de Engelse taal is. Oorspronkelijk speelden vooral mannen de hoofdrol. Het boek is ook [[feminisme|feministisch]] op enkele vlakken. Zo trouwt Jane Eyre enkel met meneer Rochester wanneer zij financieel onafhankelijk van hem is. Ook speelt onderwijs een grote rol in het boek, terwijl onderwijs toentertijd vooral op jongens gericht was. | |
| − | '' | ||
| − | + | Een Gothic novel is een verhaal dat [[horror]] en [[liefde]] combineert. Vaak spelen bovennatuurlijke zaken, isolatie, macht, obsessie en angst een rol in het boek. ''Jane Eyre'' speelt zich grotendeels af in een typisch Gothic novel-setting; Thornfield Hall is een oud kasteel waarvan het gerucht rondgaat dat het vervloekt is. In veel Gothic novels speelt een vloek of een vervloekt kasteel de hoofdrol. ''Jane Eyre'' gebruikt elementen uit de Gothic novel. Toch blijken de gebeurtenissen niet door een bovennatuurlijke kracht, maar door Bertha Mason veroorzaakt te zijn. ''Jane Eyre'' is hierdoor een stuk [[realisme|realistischer]] dan andere, bovennatuurlijke Gothic novels. | |
| − | |||
| − | |||
===Thema's=== | ===Thema's=== | ||
| − | == | + | ==Adaptaties== |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Huidige versie van 6 apr 2025 om 20:30
| Jane Eyre | |
| |
| Informatie | |
| Alternatieve titel | Jane Eyre: An Autobiography |
| Schrijver | Charlotte Brontë (als Currer Bell) |
| Taal (origineel) | Engels |
| Land | .svg){kind=small} Verenigd Koninkrijk
|
| Genre | Liefdesroman Gothic novel Bildungsroman |
| Datum | 19 oktober 1847 |
Portaal  Literatuur
| |
Jane Eyre is een roman uit 1847, die door Charlotte Brontë geschreven is. Het boek is een van bekendste Engelstalige werken uit de 19e eeuw en is vandaag de dag nog steeds geliefd. Brontë publiceerde het boek zelf onder de naam Currer Bell. Hoewel vrouwen toen al boeken konden uitgeven, werden deze vaak niet serieus genomen door mannen. Brontë wilde dat haar werk serieus genomen werd, waardoor zij een mannelijke naam gebruikte. Later zou ze die naam ook gebruiken voor haar andere twee romans; Shirley en Villette.
Het boek gaat over Jane Eyre, een weesmeisje dat bij haar liefdeloze tante opgroeit. Ze wordt naar een kostschool gestuurd en vindt uiteindelijk een baan als gouvernante van Adèle Varens, de dochter van Edward Rochester. Rochester is een knappe, maar ook mysterieuze man. Ook gaan er geruchten rond dat zijn huis (waar Jane Eyre gaat wonen) vervloekt is. Jane en Rochester worden langzamerhand verliefd op elkaar, maar Rochester draagt een duister geheim met zich mee. Het verhaal wordt volledig verteld door Jane Eyre zelf. Het boek is deels gebaseerd op Brontës eigen ervaringen als gouvernante.
Er zijn talloze films, boeken en toneelstukken van de roman gemaakt. Ook heeft Jane Eyre veel invloed gehad op de literatuur. Het boek heeft ook enkele overeenkomsten met Agnes Grey van Anne Brontë, de zus van Charlotte.
Samenvatting
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Jane Eyre is een tienjarig weesmeisje. Na de dood van haar ouders besluit haar oom, meneer Reed, om haar te adopteren. Meneer Reed overlijdt een korte tijd later, waarna Janes tante (Sarah Reed) haar voogd wordt. Sarah behandelt Jane erg slecht. Zo mogen Sarahs kinderen niet met Jane omgaan. Jane wordt hierdoor gemeen en alleen de huishoudster, Bessie, is aardig tegen Jane. Desondanks behandelt ook Bessie haar soms slecht. Een straf die Jane is opgesloten worden in de Rode kamer, waar haar oom jaren geleden overleden is. Hier panikeert ze en valt flauw. Vervolgens moet ze door een apotheker, meneer Lloyd, handelt worden. Lloyd overtuigt mevrouw Reed om Jane naar een weesschool te sturen, Lowood Institution.
Op Lowood Institution is het leven nog wreder. Ze krijgt te maken met slechte maaltijden, koude kamers, gebrek aan kleding en lijfstraffen. Ze raakt bevriend met Helen Burns. Tijdens een uitbraak van de tyfus overlijd Helen. Jane wordt ziek, maar overleeft de ziekte. Hierna verbeteren de levensomstandigheden aan de school zich.
Enkele jaren later studeert Jane af en wordt lerares aan Lowood. Na twee jaar is ze toe aan een nieuwe uitdaging. Ze besluit een advertentie in een krant te plaatsen om gouvernante te worden. Alice Fairfax, de huidhoudster aan Thornfield Hall, reageert op de advertentie. Jane wordt op die manier de gouvernante van Adèle Varens, een Frans meisje dat aan Thornfield Hall woont. Thornfield Hall is het landhuis van de knappe en geheimzinnige Edward Rochester. Op een avond komt hij te paard aan op het landgoed. Rochester vertelt Jane dat Adèle door haar moeder verlaten werd, waarna hij haar in huis nam. Pas later wordt duidelijk dat Adèle zijn dochter is. Rochester en Jane hebben eerst wat spanningen, maar groeien vervolgens naar elkaar toe. In het huis gebeuren vreemde dingen. Zo hoort Jane vreemde geluiden en wordt een gast, meneer Mason, aangevallen. Ook ontstaat er een brand in meneer Rochesters kamer terwijl hij te slapen ligt. Jane weet Rochester echter op tijd te redden en de brand te blussen. Rochester is erg geheimzinnig over de gebeurtenissen.
Meneer Rochester ontmoet op de getalenteerde en knappe Blanche Ingram. Blanche is verliefd op Rochester en Rochester lijkt ook van haar te houden. Jane wordt jaloers op hun relatie en haat Blanche, omdat zij harteloos en een snob is. Jane moet terug naar huis, omdat haar tante een hersenbloeding heeft. Mevrouw Reed biedt haar excuses aan Jane aan voor alles wat zij haar heeft misdaan. Hierna sterft zij en Jane keert terug naar Thornfield Hall. Hier krijgt zij het nieuws dat Rochester en Blanche willen trouwen. Rochester vertelt Jane hoeveel hij haar zal missen, omdat Jane niet meer nodig is nadat Rochester en Blanche getrouwd zijn. Jane vertelt Rochester dat zij gevoelens voor hem heeft. Rochester vertelt dat hij helemaal geen gevoelens voor Blanche heeft. Hij wilde Jane jaloers maken en vraagt Jane ten huwelijk. Jane gaat akkoord.
Op de trouwerij wordt Janes sluier plotseling in tweeën gescheurd. Volgens Rochester werd dat gedaan door Grace Poole. Als de trouwerij bezig is, wordt duidelijk dat Rochester niet met Jane kan trouwen. Rochester is namelijk al getrouwd met Bertha, de zus van meneer Mason. Rochester biecht op dat dat waar is, maar dat haar vader hem bedrogen had om haar te trouwen. Bertha heeft namelijk een aangeboren afwijking in haar hersenen, waardoor zij een slechte mentale staat heeft. Hij besloot haar daarom op zijn zolder op te sluiten, omdat Bertha een gevaar is voor anderen. Grace Poole is de verpleegster van Bertha. Als Grace dronken wordt, ontsnapt Bertha. Hierdoor wordt duidelijk dat Bertha de kamer van Rochester in de brand gestoken had en ook alle andere mysterieuze gebeurtenissen veroorzaakt heeft. De bruiloft wordt afgeblazen. Rochester vraagt Jane om met hem naar Frankrijk te vluchten en te doen alsof zij man en vrouw zijn. Jane wijst hem echter af.
Jane besluit Thornfield Hall te ontvluchten. Ze verliest haar geld en bezittingen in de koets en moet buiten slapen. Ze is uitgeput en komt bij het huis van Diana en Mary Rivers aan, waar ze neervalt. Hun broer, John Rivers, helpt haar en zorgt dat ze een baan krijgt. John ontdekt na een tijdje Janes echte identiteit. Haar oom, John Eyre, blijkt te zijn overleden en heeft zijn fortuin aan haar achtergelaten. John, Mary en Diana blijken verre familie van Jane te zijn. John vraagt Jane om met hem te trouwen en naar Brits-Indië te gaan. Jane wijst zijn verzoek af, omdat zij niet van elkaar houden. In de nacht hoort ze Rochester die haar naam roept.
Hierdoor besluit Jane om terug te gaan naar Thornfield Hall om te kijken of alles goedgaat. Ze treft echter een verbrandde ruïne aan op de plaats waar eens een groot landhuis stond. Rochester heeft mevrouw Fairfax met pensioen en Adèle naar een kostschool gestuurd kort na haar vertrek. Hierna brandde het landhuis af in een brand veroorzaakt door Bertha. Rochester probeerde Bertha en zijn bedienden uit het brandende gebouw te redden, maar raakte hierbij gewond. Hij verloor een oog en een hand. Ook is hij aan zijn andere oog blind. Bertha kwam in de vlammen om het leven. Jane en Rochester worden met elkaar herenigd en Rochester zegt dat hij een beter leven zal leiden. Jane vertelt dat zij nu een financieel onafhankelijke vrouw is, waardoor beide van gelijke status zijn. Rochester doet een nieuw huwelijksaanzoek en Jane accepteert die. Hierdoor gaan zij trouwen met elkaar. Diana en Mary krijgen elk een man en John wordt een missionaris in Brits-Indië. Jane besluit om Adèle als haar eigen dochter op te voeden. Ook krijgen Jane en Rochester een zoon. Rochester herwint het zicht in zijn ene oog net op tijd om zijn zoon te kunnen zien.
Personages
Achtergrondinformatie
Ontstaan
Tijd en plaats
Genre
Jane Eyre heeft drie verschillende genres. Het boek is een bildungsroman, een liefdesroman en een Gothic novel (Gotische roman). Een liefdesroman is een roman waarin liefde een belangrijk onderwerp is. In Jane Eyre staat de relatie tussen Jane en meneer Rochester centraal.
Een Bildungsroman is een verhaal dat over de opvoeding en het opgroeien van een personage gaat. In het boek volgt de lezer Jane van haar tiende tot twintigste levensjaar. Hierdoor ziet de lezer hoe Jane leert van haar fouten en meer over zichzelf en de wereld te weten komt. Bildungsromans waren ook bedoeld als didactisch middel. Dat wil zeggen dat de boeken bedoeld waren als leermiddel. In een Bildungsroman konden jongeren lezen over de dingen die zij (voor een deel) zelf meemaakten, zoals het zoeken naar een identiteit en verliefd worden. Wat bijzonder aan Jane Eyre is, is dat het een van de eerste Bildungsromans met een vrouwelijk hoofdpersonage in de Engelse taal is. Oorspronkelijk speelden vooral mannen de hoofdrol. Het boek is ook feministisch op enkele vlakken. Zo trouwt Jane Eyre enkel met meneer Rochester wanneer zij financieel onafhankelijk van hem is. Ook speelt onderwijs een grote rol in het boek, terwijl onderwijs toentertijd vooral op jongens gericht was.
Een Gothic novel is een verhaal dat horror en liefde combineert. Vaak spelen bovennatuurlijke zaken, isolatie, macht, obsessie en angst een rol in het boek. Jane Eyre speelt zich grotendeels af in een typisch Gothic novel-setting; Thornfield Hall is een oud kasteel waarvan het gerucht rondgaat dat het vervloekt is. In veel Gothic novels speelt een vloek of een vervloekt kasteel de hoofdrol. Jane Eyre gebruikt elementen uit de Gothic novel. Toch blijken de gebeurtenissen niet door een bovennatuurlijke kracht, maar door Bertha Mason veroorzaakt te zijn. Jane Eyre is hierdoor een stuk realistischer dan andere, bovennatuurlijke Gothic novels.